Ο αστερισμός Πρύμνη [Puppis] + βίντεο του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου, συγγραφέα

 

Ο αστερισμός Πρύμνη [Puppis] + βίντεο

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου, συγγραφέα

 

  ΓΕΝΙΚΑ: Η Πρύμνη ή Πρύμνα [Λατ. Puppis, συντ. Pup], είναι ένας νότιος αστερισμός που σημειώθηκε πρώτη φορά από τον Lacaille [1763], όταν την “απέκοψε” από τον αστερισμό Αργώ. Έχει έκταση 673,4 τετ. μοίρες [20ος σε έκταση μεταξύ των 88 αναγνωρισμένων αστερισμών] και συνορεύει με τους αστερισμούς: Μονόκερω, Μέγα Κύνα, Περιστερά, Οκρίβαντα, Τροπίδα, Ιστία, Πυξίδα και Ύδρα. Ο αστερισμός είναι πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 39° Βόρεια έως 90° Νότια. Ολόκληρη η Πρύμνα είναι ορατή από την κεντρική και νότιο Ελλάδα περίπου στις 22:30 στα τέλη Φεβρουαρίου και στις 20:30 στα τέλη Μαρτίου. Η ονομασία σημαίνει την πρύμνη του πλοίου Αργώ, του μεγάλου δηλαδή αρχαίου αστερισμού που τεμαχίσθηκε και έδωσε τους σημερινούς αστερισμούς Πρύμνα, Τρόπιδα, Ιστία και Πυξίδα.

   ΟΙ ΑΣΤΕΡΕΣ: Στην Πρύμνα αποδίδονται 237 αστέρες ορατοί με γυμνό μάτι. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ελληνικά γράμματα (συμβολισμός Bayer) μοιράσθηκαν σε αστέρες των τριών αστερισμών Πρύμνας, Τρόπιδος και Ιστίων. Ο ζ Πρύμνας, που είναι και ο φωτεινότερος στον αστερισμό [φ.μ. 2,25], είναι γνωστός με το ιδιαίτερο όνομα Ναός και έχει από τις μεγαλύτερες επιφανειακές θερμοκρασίες αστέρα σ΄ ολοκληρο το Σύμπαν [42.000 Κ]! Οι αστέρες ν, ξ [κίτρινος υπεργίγαντας], ο, π, ρ, σ, και τ Πρύμνας έχουν αντίστοιχα φαινόμενο μέγεθος 3,17, 3,34, 4,50, 2,70, 2,81, 3,25, 2,93. Οι αστέρες HR 3055, 3080, 3084 και 3090, έχουν αντιστοίχως φ.μ. 4,11, 3,73, 4,49 και 4,24. Τέλος, ο HR 3017, στο κέντρο του ανοικτού σμήνους NGC 2451, έχει φαινόμενο μέγεθος 3,61.

   ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ: Επειδή τέμνεται από τον γαλαξιακό ισημερινό, η Πρύμνα είναι πλούσια σε σώματα του δικού μας Γαλαξία: Ο αστέρας HR 2875 [φ.μ. 5,43], είναι διπλό σύστημα ενός αστέρα Κύριας Ακολουθίας με μάζα εξαπλάσια της μάζας του Ήλιου και ενός λευκού νάνου. Στον αστερισμό περιλαμβάνεται ο μεταβλητός [κατακλυσμικός] αστέρας VV Πρύμνας [VV Pup]. Ο αστέρας HD 69830 [φ.μ. 5,95], που απέχει από εμάς 41,1 έτη φωτός, έχει τρεις πλανήτες να περιφέρονται γύρω του, με μάζες 10,5, 12 και 18 φορές τη μάζα της Γης, [ανακαλύφθηκαν το 2006]. Τα ανοικτά σμήνη αστέρων Μ 46 και Μ47, ξεχωρίζουν στο βόρειο μέρος του αστερισμού. Το πρώτο έχει πάνω από 5.000 αστέρες, διάμετρο 42 έτη φωτός, φαιν.μέγεθος 6,1 και απόσταση από τη Γη περί τα 5.400 έτη φωτός. Το δεύτερο έχει διάμετρο 14 έτη φωτός, φ.μ. 4,4 και απόσταση από τη Γη 1.570 έτη φωτός. 

 

Άλλα αξιοπρόσεκτα ανοιχτά σμήνη στον αστερισμό είναι τα M93, [φ.μ.6,2], NGC 2423 [φ.μ. 6,7], NGC 2451 [φ.μ. 2,8] και NGC 2477 [φ.μ. 5,8]. Κοντά στο Μ46, φαίνεται το πλανητικό νεφέλωμα NGC 2438 με φαιν.μέγεθος 11,5. 

Η απόστασή του από εμάς υπολογίζεται σε περίπου 3.300 έτη φωτός. Μόλις 4΄ δυτικά του αστέρα 16 Πρύμνας εξάλλου βρίσκεται το πλανητικό νεφέλωμα Sanduleak 2-21 [φ.μ. 12,6]. 

Το μοριακό νέφος CG4

  Το μοριακό νέφος [τεράστιο νέφος μορίων Υδρογόνου, υπεύθυνου για τη γέννηση των άστρων] CG 4, έχει διαστάσεις 1,5 επί 2,1 έτη φωτός και απέχει περί τα 1.300 έτη φωτός από τη Γη. Το νεφέλωμα και ραδιοπηγή Πρύμνα A (Pup A) είναι υπόλειμμα υπερκαινοφανούς σε απόσταση 6.500 ετών φωτός από τη Γη. Τέλος στην Πρύμνα εντοπίζεται ο πάλσαρ ακτίνων Χ, RX J0822-4300, που έχει περίοδο 75,2 χιλιοστά του δευτερολέπτου (msec). Η απόστασή του από τη Γη υπολογίζεται σε 6.500 έτη φωτός.

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: