Το μέγεθος [φαινόμενο και απόλυτο] των αστέρων + ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

 

Το μέγεθος [φαινόμενο και απόλυτο] των αστέρων + ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

  ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΜΕΓΕΘΟΣ: Κοιτάζοντας τον ουρανό εύκολα διαπιστώνουμε πως οι αστέρες δεν παρουσιάζουν την ίδια λαμπρότητα. Μερικοί είναι ιδιαίτερα λαμπροί, άλλοι φαίνονται αμυδρότεροι, ενώ άλλοι μόλις που διακρίνονται. Με το τηλεσκόπιο διακρίνονται αστέρες κατά πολύ ακόμα αμυδρότεροι. Οι διαφορές αυτές οφείλονται σε τρεις λόγους: στην απόσταση, στο πραγματικό μέγεθος του αστέρα και στη θερμοκρασία του. Συνεπώς το «μέγεθος» που βλέπουμε ή το φαινόμενο μέγεθος [φ.μ.] ενός παρατηρούμενου αστέρα, όπως αποκαλείται στην Αστρονομία, δεν εκφράζει τις πραγματικές του διαστάσεις, αλλά μόνο τη λαμπρότητά του, όπως φαίνεται στον παρατηρητή από τη Γη, σε σχέση μ΄ εκείνη των άλλων αστέρων. Από τους αρχαίους Έλληνες αστρονόμους, Ίππαρχο και Κλαύδιο Πτολεμαίο, οι αστέρες ταξινομήθηκαν ανάλογα με τη λαμπρότητάς τους, βάσει της οποίας και προσδιορίστηκαν σε μεγέθη. Όλοι οι ορατοί, με γυμνό οφθαλμό, αστέρες κατετάγησαν σε έξι μεγέθη. Στο πρώτο μέγεθος περιλήφθηκαν οι λαμπρότεροι, στο δεύτερο οι αμέσως αμυδρότεροι κ.ο.κ., έτσι ώστε οι αστέρες του επόμενου μεγέθους να είναι αμυδρότεροι του προηγουμένου και στον έκτο να αντιστοιχούν οι μόλις και μετά βίας ορατοί. Ο Γερμανός αστρονόμος J. Herschel [Χέρσελ], το 1830, απέδειξε ότι οι αστέρες του α' μεγέθους είναι 100 φορές λαμπρότεροι εκείνων του στ' μεγέθους! Η απόδειξη αυτή υπήρξε πολύ σημαντική διότι με ένα απλούστατο υπολογισμό προσδιορίσθηκε πως οι αστέρες ενός μεγέθους είναι κατά 2,6 περίπου φορές λαμπρότεροι από εκείνους του επόμενου μεγέθους. Τα σημερινά εξελιγμένα τηλεσκόπια, ανάλογα με το φακό ή το κάτοπτρό τους, και με τη βοήθεια της "αστρικής φωτομετρίας" [βασική μέθοδος μέτρησης φωτεινότητας αστέρων], διακρίνουν αστέρες μέχρι και 24ου μεγέθους. H βαθμιδωτή μετάβαση από μέγεθος σε μέγεθος δεν παρατηρείται απότομα, αλλά με τη βοήθεια φωτόμετρων καθορίζονται και τα δέκατα του μεγέθους. Έτσι ο αστέρας α Ταύρου [Λαμπαδίας] έχει φαινόμενο μέγεθος 1,1 ενώ ο β Διδύμων [Πολυδεύκης] είναι 1,2 μεγέθους και ο α Λέοντος [Βασιλίσκος] είναι 1,3. Διαπιστώθηκε όμως ότι, στους 20 λαμπρότερους αστέρες που χαρακτηρίζονται γενικά ως αστέρες α' μεγέθους, οι πρώτοι 12 είναι πολύ λαμπρότεροι των υπολοίπων του ίδιου μεγέθους. Γι΄ αυτό στην ακριβέστερη σύγχρονη κλίμακα αστρικών μεγεθών χρησιμοποιείται και μέγεθος μεγαλύτερο του α', με “αντιμαθηματικό” θα λέγαμε τρόπο. Έτσι ακόμη μεγαλύτεροι από τους τρεις αστέρες που προαναφέραμε είναι ο α Λύρας [Βέγας] με μέγεθος 0,1 ενώ η Αιξ [α Ηνιόχου] ή ο Αρκτούρος [α Βοώτου[ είναι 0,2 μεγέθους. Αλλά υπάρχουν και δύο αστέρες που είναι ακόμη λαμπρότεροι και του «μηδενικού μεγέθους»! Σ΄ αυτούς χρησιμοποιούνται «αρνητικά μεγέθη», ο ένας είναι ο Κάνωπος [α Τροπίδος] με -0,9 και ο δεύτερος ο Σείριος [α Μεγάλου Κυνός], ο λαμπρότερος στην ουράνια σφαίρα, που είναι -1,46 μεγέθους! Συνεπώς, τα άλλα λαμπρότερα των αστέρων ουράνια σώματα λαμβάνουν τιμές μεγέθους αρνητικές και μεγαλύτερες σε απόλυτη τιμή. Για παράδειγμα ο πλανήτης Αφροδίτη έχει μέγεθος -4,3, ενώ η Σελήνη ως Πανσέληνος έχει μέγεθος -12,6 ενώ ο Ήλιος -26,8.

  ΑΠΟΛΥΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΣΤΡΩΝ: Επειδή η απόσταση ενός άστρου επηρεάζει το φαινόμενο μέγεθός του οι αστρονόμοι χρησιμοποιούν σήμερα ένα άλλο σύστημα "απολύτων μεγεθών". Τοποθετούν θεωρητικά τα άστρα σε μια δεδομένη απόσταση 32,6 ετών φωτός από τη Γη (ή αλλιώς 10 παρσέκ¹) και σ΄ αυτή την απόσταση συγκρίνουν την λαμπρότητα των αστέρων μεταξύ τους. Έτσι ο όρος "απόλυτο μέγεθος", αναφέρεται στο πόσο λαμπρός θα ήταν ένας δεδομένος αστέρας αν βρισκόταν σε απόσταση από τη Γη 32,6 ε.φ. Με χρήση τέτοιας κλίμακας το απόλυτο μέγεθος του Ήλιου είναι πλέον 4,8, του Σείριου 1,4, ενώ το απόλυτο μέγεθος του Πολικού αστέρα -4,6. Τα απόλυτα αυτά μεγέθη, αποδεικνύουν πως ο Πολικός είναι λαμπρότερος, ακολουθεί ο Σείριος και έπειτα ο Ήλιος. Ο Σείριος δηλαδή είναι 23 φορές λαμπρότερος από τον Ήλιο! Σ΄ αυτήν όμως τη ταξινόμηση απαραίτητο στοιχείο είναι η γνώση της πραγματικής απόστασης ενός αστέρος, διαφορετικά είναι αδύνατος ο υπολογισμός του απολύτου μεγέθους του.

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΑΣΤΕΡΩΝ: Εκτός της λαμπρότητας οι αστέρες παρουσιάζουν και ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, το χρώμα τους, που βεβαίως σχετίζεται με τη θερμοκρασία που επικρατεί στην επιφάνειά τους. Έτσι παρατηρούνται αστέρες με σχεδόν όλα τα χρώματα της ίριδας: γαλάζια, λευκά, κίτρινα, κόκκινα κλπ. Οι κόκκινοι είναι οι λιγότερο θερμοί, ενώ οι γαλάζιοι οι περισσότερο θερμοί. Ακριβώς όπως μια σιδερόβεργα στη φωτιά, στην αρχή κοκκινίζει (ερυθροπύρωση) και διαδοχικά θερμαινόμενη αλλάζει χρωματισμούς σε πορτοκαλί, κίτρινο, λευκό και όταν θερμανθεί πολύ σε γαλάζιο (λευκοπύρωση). Με βάση λοιπόν το χρώμα των αστέρων, δηλαδή του ορατού φάσματος που λάμπουν αυτοί, οι αστρονόμοι προχωρούν σε κατάταξή τους σε διαφορετικούς τύπους αστέρων που ονομάζονται φασματικοί τύποι. Σύμφωνα μ΄ αυτή τη ταξινόμηση οι αστέρες που παρουσιάζουν στο φάσμα τους έντονες γραμμές υδρογόνου, ταξινομήθηκαν ως αστέρες τύπου Α ενώ σ΄ εκείνους που στο φάσμα τους οι γραμμές υδρογόνου δεν είναι ορατές ως τύπου Q. Έτσι οι ενδιάμεσες κατηγορίες έλαβαν ως όνομα τα ενδιάμεσα γράμματα του λατινικού αλφαβήτου. Οι γραμμές υδρογόνου κορυφώνονται σε θερμοκρασία περίπου 9.000 βαθμών Κ, ενώ γίνονται λιγότερο έντονες για θερμοκρασίες μεγαλύτερες ή μικρότερες. Γι' αυτό το λόγο και πλέον η ταξινόμηση γίνεται με βάση τη θερμοκρασία του άστρου και όχι με τις γραμμές υδρογόνου. Με το καιρό επικράτησαν επτά μόνο κύριοι φασματικοί τύποι αστέρων και αυτοί σήμερα είναι O, B, A, F, G, K και Μ. Καθένας από αυτούς τους τύπους διακρίνεται σε 10 αριθμητικές επιμέρους υποκατηγορίες, όπως αστέρες Α0, Β3, Β4, Ο6, G9, Κ4 κλπ. Τον τρόπο αυτό ταξινόμησης των αστέρων σε φασματικούς τύπους διατύπωσε για πρώτη φορά στα τέλη του 19ου αιώνα ο Εντ. Πίκερινγκ του αστεροσκοπείου του Χάρβαρντ. Ακόμη, οι αστέρες κατατάσσονται βάσει των αποτελεσμάτων της φωτεινότητας στις φασματικές γραμμές τους, οι οποίες αντιστοιχούν στο διαστημικό μέγεθός τους και καθορίζεται από την επιφανειακή βαρύτητα. Ποικίλουν από τύπου 0 [υπεργίγαντες] σε ΙΙΙ (ερυθροί γίγαντες) μέχρι V (αστέρες Κύριας Ακολουθίας). Τα περισσότερα αστέρια βρίσκονται στην Κύρια Ακολουθία, δηλαδή εκπέμπουν ενέργεια μετατρέποντας υδρογόνο σε ήλιον, όπως και ο δικός μας αστέρας, Ήλιος. Ας δούμε μερικά παραδείγματα αστέρων ανά κατηγορία: Ζήτα Οφιούχου: τάξη Ο, θερμοκρασία 33.000^Ο Κ, Ρίγκελ: τάξη Β, θερμ. 11.000-30.000^Ο Κ, Αλτάιρ: Α, 7.500- 10.000^Ο Κ, Προκύων: F, 6.000-7.200^Ο Κ, Ήλιος: G, 5.500-6.000^Ο Κ, Έψιλον Ινδού: Κ, 4.000-5.200^Ο Κ και Εγγύτατος Κεντάυρου: Μ, 2.600-3.850^Ο Κ.

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com 

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ: 

1. Ένα παρσέκ (pc) = 3,26 έτη φωτός (l.y.)

Από τους αστέρες στους αστερισμούς [Γενικά- Κατανομή – Χάρτες] + ΒΙΝΤΕΟ Κων/νος Οικονόμου

 

Από τους αστέρες στους αστερισμούς

[Γενικά- Κατανομή – Χάρτες] + ΒΙΝΤΕΟ

Κων/νος Οικονόμου

   ΓΕΝΙΚΑ-ΓΕΝΝΗΣΗ: Αστέρας ή απλανής, ονομάζεται το κάθε ουράνιο που έχει όλες εκείνες τις ιδιότητες του Ήλιου. Συνεπώς όλοι οι αστέρες είναι Ήλιοι. Κατά την Αστροφυσική κάθε αστέρας είναι ένα λαμπερό αέριο ουράνιο σώμα που παράγει ενέργεια από πυρηνικές αντιδράσεις σύντηξης που συμβαίνουν στον πυρήνα του. Η μάζα όλων των αστέρων είναι μεγαλύτερη από το 8% της μάζας του ήλιου γιατί κάτω από το μέγεθος αυτό οι πιέσεις και οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονται στο κέντρο του δεν επαρκούν για να αρχίσουν πυρηνικές συντήξεις. Οι αστέρες γεννιούνται σε νεφελώματα, όταν μία περιοχή καταρρεύσει από το βάρος της. Όταν είναι αρκετά πυκνό, αρχίζουν οι πυρηνικές αντιδράσεις, καθώς το υδρογόνο μετατρέπεται σε ήλιο μέσω πυρηνικής σύντηξης. Όσο το άστρο κάνει αυτή τη διαδικασία, βρίσκεται στη λεγόμενη Κύρια Ακολουθία. Η εσωτερική πίεση αποτρέπει το άστρο από την κατάρρευση. Όταν τελειώσει αυτή η φάση, αστέρες με μάζα τουλάχιστον 0,4 φορές όσο η ηλιακή μετατρέπονται σε ερυθρούς γίγαντες οι οποίοι παράγουν πλέον βαρύτερα στοιχεία. Στη συνέχεια αστέρες σαν τον ήλιο απομακρύνουν την ατμόσφαιρά τους και μετατρέπονται σε λευκούς νάνους. Αστέρια δέκα ή περισσότερες φορές από τον ήλιο συντήκουν όλο και βαρύτερα στοιχεία, μέχρι σχηματιστεί σίδηρος. Τότε εκρήγνυνται ως υπερκαινοφανείς [supernova] και το αντικείμενο που μένει είναι απίστευτα συμπυκνωμένο. Αυτά τα αντικείμενα είναι οι αστέρες νετρονίων και οι μαύρες τρύπες.

   ΚΑΤΑΝΟΜΗ: Παρατηρώντας τη νύκτα, στον ουράνιο θόλο, τους αστέρες διαπιστώνεται ότι αυτοί δεν κατανέμονται ομοιόμορφα, ενώ παρουσιάζουν κάποια ευδιάκριτα συμπλέγματα τα οποία ονομάζονται αστερισμοί. Οι αστέρες βρίσκονται καταχωρημένοι σε καταλόγους. Αυτοί παρατηρησιακά κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες: 1. Αειφανείς, που παρατηρούνται όλο το 24ωρο, πάνω από τον ορίζοντα. 2. Αφανείς, που παραμένουν όλο το 24ωρο κάτω από τον ορίζοντα και η παρατήρησή τους δεν είναι εφικτή. 3. Αμφιφανείς, που άλλοτε παρατηρούνται και άλλοτε όχι.

   ΟΝΟΜΑΣΙΑ: Από τους αστέρες μόνο μερικές δεκάδες λαμπρότεροι φέρουν ιδιαίτερο όνομα, συνήθως ελληνικής προέλευσης ή αραβικής. Τόσο όμως αυτοί οι αστέρες, όσο και οι άλλοι ορατοί χωρίς τηλεσκόπιο, σε κάθε αστερισμό, έχουν καθορισθεί διεθνώς (ο καθένας) με ένα γράμμα (μικρό) του ελληνικού αλφαβήτου. Το γράμμα α έχει συνήθως ο λαμπρότερος αστέρας του αστερισμού. Έτσι ο Βέγας, ο λαμπρότερος αστέρας του βορείου ουράνιου ημισφαιρίου, στον αστερισμό Λύρα, λέγεται και α Lyr (α Λύρας). Εάν κάποιος αστερισμός έχει περισσότερους από 24 αστέρες τότε μετά τον ω χρησιμοποιούνται τα γράμματα του λατινικού αλφαβήτου. Μετά το τέλος του λατινικού αλφαβήτου χρησιμοποιούνται οι αραβικοί αριθμοί. Οι υπόλοιποι αστέρες, ορατοί μόνο με τηλεσκόπια, αντί ονόματος ονοματίζονται με τον αριθμό που έχουν καταχωρηθεί στους αστρικούς καταλόγους.

   ΠΛΗΘΟΣ ΚΑΙ ΟΜΑΔΟΠΟΙΗΣΗ ΑΣΤΡΩΝ: Όλοι πιστεύουμε πως οι αστέρες που είναι ορατοί με γυμνό μάτι είναι άπειροι και ότι θα είναι μάταιη κάθε προσπάθεια καταμέτρησής των. Και όμως, η εντύπωση αυτή είναι εσφαλμένη διότι όλοι οι αστέρες που φαίνονται με γυμνό οφθαλμό είναι 7.107 που κατανέμονται στα μεγέθη 1ο έως 6ο ως εξής: 1ο 20, 2ο 69, 3ο 205, 4ο 473, 5ο 1291 και 6ο 5.049. Ο λόγος αύξησης από μέγεθος σε μέγεθος είναι περίπου 3, δηλαδή ένας αστέρας 1ου μεγέθους είναι 3 φορές πιο λαμπρός από έναν 2ου μεγέθους. Έτσι ενώ το πλήθος των αστέρων που μπορούν να παρατηρηθούν με γυμνό μάτι συνήθως μέχρι 6ου μεγέθους είναι 7.000 περίπου, μέχρι 12ου μεγέθους είναι 4.000.000 και μέχρι 21ου μεγέθους είναι 5.000.000.000! [Κοντά σε πόλεις το όριο ορατότητας είναι μόνο μέχρι το 3ο μέγεθος μόνο.] Εκτός από μεμονωμένα αστέρια, ένα σύστημα πολλαπλών αστέρων μπορεί να αποτελείται από δύο ή περισσότερα βαρυτικά συνδεδεμένα αστέρια που περιφέρονται το ένα γύρω από το άλλο. Τα περισσότερα συστήματα αστέρων είναι διπλά [διπλό άστρο]. Οι μεγαλύτερες ομάδες άστρων ονομάζονται αστρικά σμήνη. Αυτές κυμαίνονται από χαλαρές αστρικές ενώσεις με μόνο μερικά αστέρια, μέχρι τεράστια σφαιρωτά σμήνη με εκατοντάδες χιλιάδες αστέρια!

  ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ: Τα αστέρια δεν κατανέμονται ομοιόμορφα σε όλο το σύμπαν, αλλά είναι ομαδοποιημένα σε γαλαξίες, μαζί με το διαστρικό αέριο και σκόνη. Ένας τυπικός γαλαξίας περιέχει εκατοντάδες δισεκατομμύρια αστέρια, και υπάρχουν περισσότεροι από 100 δισεκατομμύρια γαλαξίες στο σύμπαν! Μια εκτίμηση του 2010 υπολόγισε ότι τα αστέρια ήταν 300 εξάκις εκατομμύρια (300.000.000.000.000.000.000.000) μόνον στο παρατηρήσιμο σύμπαν. Το κοντινότερο αστέρι στη Γη, εκτός από τον Ήλιο, είναι ο εγγύτατος Κενταύρου, το οποίο είναι 39.900 δισεκατομμύρια χλμ. Ή 4,2 έτη φωτός μακριά. Δηλαδή, το φως από τον Εγγύτατο χρειάζεται 4,2 χρόνια για να φθάσει στη Γη. Ταξιδεύοντας στην τροχιακή ταχύτητα του διαστημικού λεωφορείου (8 χλμ/δευτ. ή 30.000 χλμ/ω.), θα χρειαστούν 150.000 χρόνια για να φτάσουμε εκεί!! Ο πλέον απόμακρος αστέρας που έχει παρατηρηθεί υπολογίζεται πως το φως του (τρέχοντας βεβαίως με την ταχύτητα του φωτός) κάνει περισσότερο από 13 δισεκατομμύρια χρόνια για να φθάσει στη Γη!

ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ ΧΑΡΤΕΣ ΑΣΤΕΡΩΝ: Από την αρχαιότητα οι αστέρες καταγράφονται σε ειδικούς σχετικούς καταλόγους [Ουρανομετρία]. Η καταγραφή αυτή συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Το πρώτο κατάλογο αστέρων συνέταξε ο Έλληνας αστρονόμος της αρχαιότητας Ίππαρχος ο Ρόδιος. Ο κατάλογος του Ιππάρχου περιελάμβανε 1022 λαμπρούς αστέρες. Οι κατάλογοι αυτοί σήμερα περιέχουν τα ακριβή στοιχεία της θέσης των αστέρων στην ουράνια σφαίρα, του μεγέθους, του δείκτη χρώματος, του φασματικού τύπου, καθώς και άλλα στοιχεία [απόσταση, διαστάσεις, κ.ά.]. Βάσει των καταλόγων αυτών και με τη βοήθεια της φωτογραφίας, συντάσσονται ακριβείς χάρτες και άτλαντες ουρανού, στους οποίους σημειώνονται οι θέσεις των αστέρων, καθώς και το οπτικό [φαινόμενο] μέγεθός τους. Οι απλούστεροι χάρτες βεβαίως περιλαμβάνουν μόνο τους λαμπρότερους αστέρες των αστερισμών καθώς και τα γράμματα με τα οποία ονομάζονται. Στους χάρτες αυτούς οι λαμπρότεροι αστέρες με τη μέθοδο της Γραμμοδαισίας συνδέονται με ευθύγραμμα τμήματα, το σύνολο των οποίων και παρουσιάζει το περίγραμμα του αντικειμένου ή ζώου που απεικονίζει ο αστερισμός. Στο μέλλον, θα ασχοληθούμε με τους βόρειους αστερισμούς.

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com 

το ΒΙΝΤΕΟ: 

Αστρονομικά φαινόμενα του Μαρτίου 2025 Εκλείψεις, βροχές διαττόντων αστέρων και «εξαφανίσεις»[!] δακτυλίων πλανητών! Από τον Κων/νο Οικονόμου

Αστρονομικά φαινόμενα του Μαρτίου 2025

Εκλείψεις, βροχές διαττόντων αστέρων και «εξαφανίσεις»[!] δακτυλίων πλανητών!

Από τον Κων/νο Οικονόμου

Όλα αυτά θα συμβούν τις προσεχείς 4 εβδομάδες.

 

  Φαινόμενο πρώτο είναι η λεγόμενη ''Ματωμένη Σελήνη'': Τη νύχτα της 13ης προς 14η Μαρτίου, οι φίλοι της Αστρονομίας στη βόρεια και νότια Αμερική, καθώς και σε περιοχές της Ευρώπης, της Αφρικής και της Ωκεανίας, θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν μια ολική έκλειψη Σελήνης, γνωστή και ως «Ματωμένο Φεγγάρι», λόγω της κόκκινης απόχρωσης που θα έχει η Σελήνη. Πότε όμως παρατηρείται η έκλειψη Σελήνης; Αυτό συμβαίνει όταν η Σελήνη, η Γη και ο Ήλιος ευθυγραμμίζονται, με τη Γη να βρίσκεται μεταξύ των δύο άλλων ουράνιων σωμάτων και να ρίχνει τη σκιά της πάνω στον φυσικό της δορυφόρο. Πάντως και στη σκιά της Γης η Σελήνη δεν είναι παντελώς σκοτεινή! Το φεγγάρι παίρνει ένα κοκκινωπό χρώμα, καθώς το ηλιακό φως φιλτράρεται μέσα από τη γήινη ατμόσφαιρα με αποτέλεσμα το μπλε φως να απορροφάται, ενώ το κόκκινο φως να συνεχίζει την πορεία του μέχρι να φτάσει στην επιφάνεια της Σελήνης. Το πόσο κόκκινο εμφανίζεται το φεγγάρι μπορεί να εξαρτηθεί από το πόση ρύπανση ή σύννεφα υπάρχουν στην ατμόσφαιρα. Αυτή η έκλειψη είναι η πρώτη ολική έκλειψη Σελήνης από το 2022. Στην Ελλάδα, η ολική φάση της έκλειψης δεν θα είναι ορατή, παρά μόνο για λίγο όταν η Σελήνη θα μπει στην παρασκιά της Γης. Η μέγιστη φάση της θα συμβεί στις 6.33 το πρωί της 14ης Μαρτίου και η παρατήρηση ας γίνει από υψηλότερα σημεία. Η συγκεκριμένη έκλειψη Σελήνης είναι η πρώτη από τις δύο φετινές και τις δύο ακολουθούσες του 2026.

 

 Φαινόμενο δεύτερο: οι δακτύλιοι του Κρόνου, ένα εντυπωσιακό χαρακτηριστικό του ηλιακού μας συστήματος θα… εξαφανιστούν στις 23 Μαρτίου! Δεν πρόκειται για μια πραγματική ή έστω μόνιμη εικονική εξαφάνιση, κάτι που, θα συμβεί σε περίπου 100 εκατομμύρια χρόνια, καθώς οι δακτύλιοι έλκονται από τη βαρύτητα προς τον Κρόνο ως μια βροχή λασπωμένων σωματιδίων πάγου. Απλά στις 23.3.25 οι δακτύλιοι θα γίνουν αόρατοι από τη Γη για ένα μικρό χρονικό διάστημα, λόγω της γωνίας θέασης από τη Γη. Καθώς η Γη και ο Κρόνος θα αλλάζουν θέση, οι δακτύλιοι θα αρχίσουν να φαίνονται και πάλι από τον Νοέμβριο του 2025, με την πλήρη αποκατάσταση της ορατότητά τους το 2032.

 

  Φαινόμενο τρίτο: Το Σάββατο 29 Μαρτίου 2025 θα συμβεί μια μερική έκλειψη Ηλίου, που θα είναι ορατή από περιοχές της βόρειας Αμερικής, της Ευρώπης και της βορειοδυτικής Αφρικής. Κατά τη διάρκεια αυτής της έκλειψης, η Σελήνη θα καλύψει ένα μέρος του Ήλιου [γι΄ αυτό και λέγεται μερική]. Στην Ευρώπη, η έκλειψη θα είναι ορατή, με μεγαλύτερη κάλυψη στα βορειοδυτικά. Συγκεκριμένα, στη δυτική Γροιλανδία η κάλυψη θα φτάσει έως και το 86%, ενώ στο Σκωτία θα είναι 40%, στην Ιρλανδία 41%, στο Λονδίνο 30% και στο Παρίσι 23%. Αντίθετα, στην Ελλάδα η έκλειψη δεν θα είναι ορατή. Πάντως για να παρατηρήσουμε οποιαδήποτε έκλειψη Ηλίου χρειαζόμαστε ειδικά γυαλιά.

Φαινόμενο τέταρτο: Από τα τέλη Φεβρουαρίου είναι σε εξέλιξη μια μικρή βροχή διαττόντων αστέρων γ-Νορμίδες, που κορυφώνεται στις 14 και 15 Μαρτίου, οπότε και αναμένονται έως έξι μετέωρα ανά ώρα, που θα είναι ορατά στο νότιο Ημισφαίριο αλλά και σε περιοχές της Μεσογείου. Πηγή τους είναι ο κομήτης Crommelin. Αν και η βροχή αυτή δεν είναι εντυπωσιακή, τον Απρίλιο [15-30], με αποκορύφωμα στις 21 και 22 Απριλίου, αναμένεται μια άλλη βροχή, οι Λυρίδες, οπότε υπολογίζονται 15-20 μετέωρα ανά ώρα. Το ακτινοβόλο σημείο τους βρίσκεται φυσικά στον αστερισμό Λύρα [γι΄ αυτό και ονομάζονται λυρίδες], κοντά στον φωτεινότερο αστέρα αυτού του αστερισμού, τον α-Λύρας ή Βέγας. Η πηγή της βροχής διαττόντων είναι τα απομεινάρια που προέρχονται από τον C/1861 G1.

Άλλα Πλανητικά [σαν το ηλιακό] Συστήματα +ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου - συγγραφέα

 

Άλλα Πλανητικά [σαν το ηλιακό] Συστήματα +ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου - συγγραφέα

 

Σύγκριση εξωπλανητών που ανακάλυψε ο Κέπλερ με πλανήτες του ηλιακού συστ.

  ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ ΚΕΠΛΕΡ: Οι παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκόπιου Kepler της NASA, πριν από 7-8 έτη, τριπλασίασαν τον αριθμό των υποψήφιων πλανητών, στους οποίους πιθανολογείται η ύπαρξη ζωής, σε 1.235 [!] πιθανολογώντας πολύ ενδιαφέρουσες αποκαλύψεις. Όταν η NASA ανακοίνωσε κάποια σχετικά στοιχεία στις 2 Φεβρουαρίου 2012, τα δημοσιεύματα του τύπου εστίασαν στην πιθανή ύπαρξη κατοικήσιμων πλανητών κυρίως σε ένα πιθανό αστρικό σύστημα έξι πλανητών. Στο ετήσιο συνέδριο του American Association for the Advancement of Science (AAAS) στην Ουάσινγκτον, το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε σε ένα πλανήτη που θα μπορούσε να είναι δίδυμος με τη Γη. Το τηλεσκόπιο Kepler, εξετάζει περίπου 150.000 αστέρια, τα περισσότερα από αυτά βρίσκονται σε απόσταση 600 έως 3.000 έτη φωτός και ανιχνεύει πλανήτες που περιφέρονται γύρω από τα αστέρια-γονείς τους. Φυσικά στις μέρες μας ο αριθμός αυτών των παρατηρήσεων γιγαντώνεται με γεωμετρική πρόοδο. Το τηλεσκόπιο είναι πολύ ευαίσθητο σε αυτά τα «περάσματα» που κάνουν το φως των αστέρων να τρεμοπαίζει, επιτρέποντας στο τηλεσκόπιο να «βλέπει» πλανήτες στο μέγεθος της Γης, που δεν γίνονται αντιληπτοί με άλλα μέσα. Όμως, επειδή κηλίδες πάνω στα άστρα, σαν τις ηλιακές, μπορεί να προκαλέσουν αυτό το τρεμόπαιγμα στο φως τους, πρέπει να γίνουν περαιτέρω παρατηρήσεις για να βεβαιωθεί η ύπαρξη αυτών των πλανητών. Παρ’ όλα αυτά, αυτοί οι «υποψήφιοι» πλανήτες μας δίνουν μια γεύση από τις συνθήκες που επικρατούν πέρα από το ηλιακό μας σύστημα, συμπεριλαμβανομένης της αναλογίας αστεριών με τους πλανήτες τους. Μέχρι το 2019 το τηλεσκόπιο έχει δει πλανήτες γύρω από 997 άστρα από το συνολικό στόχο των 150.000 άστρων που μπορούν να μπουν στο πεδίο του. Το Kepler ανιχνεύει πλανήτες που οι τροχιές τους βρίσκονται ακριβώς μπροστά του, ίσως το ένα τοις εκατό από το σύνολο τους. Η ομάδα αστροφυσικών του Kepler εκτιμά ότι το 34% των άστρων που παρακολουθεί το τηλεσκόπιο, φιλοξενεί ένα πλανήτη με τροχιά λιγότερο από 125 ημέρες¹. Μια προηγούμενη εκτίμηση που περιόριζε αυτό το νούμερο στο 12%, ήταν μόνο για πλανήτες με πολύ μεγαλύτερη μάζα από της Γης, με τροχιά μικρότερη από 50 ημέρες. Ένα ακόμα άγνωστο στοιχείο είναι το πόσο συνηθισμένα είναι τα ηλιακά συστήματα που έχουν πολλούς πλανήτες, όπως το δικό μας. Μέχρι τώρα ήταν γνωστά μόνο μερικές δωδεκάδες, αλλά τώρα με τα νέα στοιχεία από το Kepler αποκαλύπτεται ότι 17% των ηλιακών συστημάτων περιλαμβάνουν πάνω από ένα πλανήτη. Πιθανώς, λοιπόν, αυτά τα ηλιακά συστήματα να είναι παρόμοια με το δικό μας, όπου οι τροχιές πολλών πλανητών βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο. Παρ’ όλα αυτά το μοντέλο του «17%»ή και το 20% είναι πιο πολύπλοκο απ’ ότι δείχνει. Προσπαθώντας να μπει σε κάποιο μοντέλο η σχετική αφθονία των πολύ-πλανητικών συστημάτων, περιορίζονται τα μόνο-πλανητικά συστήματα. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι κάποια από αυτά έχουν περισσότερους από ένα πλανήτες, απλώς το Kepler δεν μπορεί να δει τις τροχιές τους. Με βάση αυτή την ερμηνεία, πιθανολογείται ένα βίαιο παρελθόν για πολλά ηλιακά συστήματα. Αρχικές μελέτες που χρησιμοποιούν διαφορετικές μετρήσεις βρήκαν σημάδια ότι πολλοί γιγάντιοι πλανήτες αερίων δεν είναι ευθυγραμμισμένοι με τον ισημερινό των αστεριών τους. Επειδή συνήθως οι πλανήτες από αέρια και σκόνη περιστρέφονται γύρω από τον ισημερινό του αστεριού τους, η ανωμαλία αυτή μπορεί να οφείλεται σε βίαιες επαφές με άλλους πλανήτες. Μερικά από τα μονο-πλανητικά συστήματα έχουν πλανήτες με μικρή μάζα που τους κάνει πιο ευάλωτους στις αλλαγές της τροχιάς τους. Αυτό ίσως εξηγείται από το ότι οι μικρότεροι πλανήτες είναι ευκολότερο να διασκορπιστούν στο διάστημα».

Το πλανητικό σύστημα Κέπλερ 62

ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΑΝΑΚΑΛΥ-ΨΕΙΣ: Την επόμενη πενταετία το διαστημικό τηλεσκόπιο «Κέπλερ» ανακάλυψε 11 νέα ηλιακά συστήματα με συνολικά 26 επιβεβαιωμένους εξωπλανήτες. Η ανακάλυψη σχεδόν τριπλασιάζει τον αριθμό των άστρων που έχουν βρεθεί να έχουν πάνω από ένα πλανήτη σε τροχιά γύρω τους. Συνολικά, έχουν επιβεβαιωθεί 729 εξωπλανήτες και από αυτούς οι 61 έχουν εντοπισθεί από το «Κέπλερ»². Κάθε ένα από τα νέα πλανητικά συστήματα περιλαμβάνει από δύο το μικρότερο έως πέντε πλανήτες το μεγαλύτερο. Τον Σεπτέμβριο του 2024 ήταν γνωστοί 7.347 εξωηλιακοί πλανήτες σε 5.031 πλανητικά συστήματα [!], από τα οποία 1.020 είχαν πάνω από ένα πλανήτη.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Κέπλερ

   ΤΟ ΑΣΤΡΟ ΚΕΠΛΕΡ-33: Ένα χαρακτηριστικό άστρο που ανακαλύφθηκε είναι το άστρο Κέπλερ-33, παλαιότερο και μεγαλύτερο από τον ήλιο μας, γύρω από το οποίο πέντε πλανήτες του βρίσκονται σε «σφιχτές» τροχιές, πιο κοντινές ακόμα και από τον Ερμή. Οι πλανήτες έχουν μέγεθος από μιάμιση φορά την ακτίνα της Γης έως μεγαλύτερη του Δία, ενώ οι 15, από τους 26 συνολικά, έχουν μέγεθος μεταξύ της Γης και του Ποσειδώνα. Περαιτέρω παρατηρήσεις απαιτούνται για να εντοπισθούν ποιοι είναι βραχώδεις σαν τον πλανήτη μας και ποιοι αέριοι γίγαντες. Οι πλανήτες κάνουν μια πλήρη περιφορά γύρω από το άστρο τους (δηλαδή το έτος τους διαρκεί) από έξι έως 143 γήινες μέρες. Στην πλειονότητά τους οι τροχιές τους είναι πολύ κοντινές στον ήλιο τους, πιο κοντά από ότι η Αφροδίτη στον Ήλιο (η οποία έχει θερμοκρασία 464 βαθμών Κελσίου), άρα θα είναι ακόμα πιο καυτοί και συνεπώς θεωρείται απίθανο να φιλοξενούν ζωή. Το «Κέπλερ» έχει ανακαλύψει, μέσα στα περίπου τρία χρόνια λειτουργίας του, πάνω από 65 βεβαιωμένους εξωπλανήτες και πάνω από 2.300 υποψήφιους, που χρειάζονται επιβεβαίωση³. Και οι προσπάθειες ανακάλυψης μιας νέας Εδέμ της ζωής, για πολλούς φρούδες, συνεχίζονται....

konstantinosa.oikonomou@gmail.com

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

1. Το 1995 ανακαλύφθηκαν οι πρώτοι εξωηλιακοί πλανήτες γύρω από ένα συνηθισμένο αστέρα όπως ο Ήλιος (τον 51 Πηγάσου), από τους Μισέλ Μαγιόρ και Ντιντιέ Κελόζ, οι οποίοι για αυτή τους την ανακάλυψη κέρδισαν το βραβείο Νόμπελ φυσικής για το 2019.

2. Η απόφαση της ΝASA να μην επισκευάσει το διαστημικό τηλεσκόπιο Κέπλερ που έχει παρουσιάσει σημαντικές βλάβες, δυστυχώς, σήμανε το τέλος της αποστολής του. Για τον προσανατολισμό και τη σωστή τοποθέτησή του, το σκάφος χρησιμοποιούσε τέσσερις τροχούς αντίδρασης (γυροσκόπια) που εγγυούνταν τη σταθερότητά του. Ένας από αυτούς χάλασε τον Ιούλιο του 2012, όταν, όμως άλλος ένας τροχός χάλασε το Μάιο του 2013, ήταν πλέον αδύνατον να κατευθύνεται το σκάφος με την χρειαζούμενη ακρίβεια. Τους τελευταίους μήνες, επιτελεία της NASA προσπάθησαν να βρουν λύση στο πρόβλημα, αλλά καθώς η βλάβη είναι μόνιμη, μόνο μια αποστολή επισκευής θα μπορούσε να επισκευάσει το σκάφος. Καθώς όμως το Κέπλερ βρίσκεται πολύ μακριά, περίπου 64 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη (περίπου 170 φορές πιο μακριά από τη Σελήνη), μια ρομποτική ή επανδρωμένη αποστολή επισκευής θα είχε απαγορευτικό κόστος. Αν και η αποστολή, με τη μορφή που είχε ως σήμερα παίρνει οριστικά τέλος, το τηλεσκόπιο του σκάφους λειτουργεί ακόμη στην εντέλεια. Το σκάφος, κόστους μισού δισεκατομμυρίου ευρώ εκτοξεύθηκε το Μάρτιο του 2009 με πρωταρχικό σκοπό την ανακάλυψη άλλων πλανητών στο Γαλαξία που να μοιάζουν με τη Γη και βρίσκονται εντός της κατοικήσιμης ζώνης, σε απόσταση δηλαδή από το άστρο ώστε το νερό να βρίσκεται σε υγρή μορφή. Με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου Κέπλερ οι αστρονόμοι υπολόγισαν πως στο Γαλαξία μας υπάρχουν τουλάχιστον 17 δισεκατομμύρια εξωπλανήτες με μέγεθος παρόμοιο με της Γης.

3. Ένα τέτοιο σύστημα με επτά πλανήτες μελετήθηκε το 2012. Το σύστημα απέχει 2.500 έ.φ. από τη Γη και μοιάζει με το δικό μας, με τη διαφορά ότι οι εξωπλανήτες του βρίσκονται όλοι πιο κοντά στο άστρο τους από ό,τι η Γη στον Ηλιο. Το άστρο του, [ο νάνος KIC 11442793], ήταν γνωστό και οι αστρονόμοι του Kepler είχαν εντοπίσει με τη βοήθεια των δεδομένων του τηλεσκοπίου έξι πλανήτες γύρω του. Τώρα δυο ερευνητικές ομάδες ανακάλυψαν έναν έβδομο πλανήτη που είχε διαφύγει της προσοχής των ερευνητών. Αιτία της «παράβλεψης» είναι ο τεράστιος όγκος των στοιχείων. Άλλωστε, για να εντοπίσουν εξωπλανήτες οι επιστήμονες του Kepler πρέπει να εξετάσουν την παραμικρή καμπύλη φωτός στα χιλιάδες δεδομένα που στέλνει το τηλεσκόπιο, κάτι δύσκολο και χρονοβόρο. Λόγω αυτής της πληθώρας στοιχείων, η NASA έχει ανοίξει μια ιστοσελίδα [http://talk.planethunters.org/discussions/DPH101e7pn?object_id=APH22603428] μέσω της οποίας διαθέτει δεδομένα του Kepler στο κοινό, καλώντας εθελοντές να τα μελετήσουν και να βγάλουν τα συμπεράσματά τους. Μια τέτοια ομάδα εθελοντών ήταν η μια εκ των δυο που εντόπισαν τον έβδομο πλανήτη. Οι «πολίτες» ερευνητές μάλιστα έκαναν την ανακάλυψη εξετάζοντας τα δεδομένα της Planet Hunters όχι μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή αλλά «παραδοσιακά», με το ανθρώπινο «μάτι»! Το KIC 11442793 δεν είναι το μόνο άστρο που «περιστοιχίζεται» από επτά πλανήτες, όμως παρουσιάζει ομοιότητες με το δικό μας, όπως και σημαντικές διαφορές.

Ο ... χάρακας του ουρανού: Ο αστερισμός Γνώμων + ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου, συγγραφέα

 

Ο ... χάρακας του ουρανού: Ο αστερισμός Γνώμων + ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου, συγγραφέα

ΓΕΝΙΚΑ: Ο Γνώμων [Λατ. Norma, συντ. Nor] είναι ένας αστερισμός που καταγράφηκε πρώτη φορά το 1763 από τον Lacaille. Είναι νότιος αστερισμός, έκτασης 165,3 τετ. μοιρών [74ος σε έκταση μεταξύ των 88 αναγνωρισμένων αστερισμών], που συνορεύει με τους αστερισμούς Σκορπιό, Λύκο, Διαβήτη, Νότιο Τρίγωνο και Βωμό. Είναι πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 29° Βόρεια και 90° Νότια. Στην Ελλάδα είναι αμφιφανής δηλαδή παρά το γεγονός ότι βρισκεται ολόκληρος στο νότιο ημισφαίριο της ουράνιας σφαίρας, ο Γνώμων είναι ορατός κατά το ήμισυ από την Ελλάδα τα βράδια του καλοκαιριού.

ΟΝΟΜΑΣΙΑ: Αρχικά ο αστερισμός ήταν γνωστός με το πλήρες όνομα Norma et Regula και μερικές φορές με τη λατινική ονομασία Quadra Euclidis (τετράγωνο του Ευκλείδη). Δεν υπάρχει σε όλο τον αστερισμό αστέρας φωτεινότερος του τέταρτου μεγέθους, και έτσι κανένας δεν έχει ιδιαίτερο όνομα.

ΟΙ ΦΩΤΕΙΝΟΤΕΡΟΙ ΑΣΤΕΡΕΣ: Στον αστερισμό περιλαμβάνονται 44 ορατοί [φ.μ. ≤ 6,5] αστέρες. Ο αστέρας που ο La Caille είχε ονομάσει α Γνώμονος, βρίσκεται μέσα στον γειτονικό αστερισμό Σκορπιό με βάση τα σημερινά σύνορα μεταξύ των αστερισμών που έκανε δεκτά η Διεθνής Αστρον. Ένωση. Οι αστέρες γ1, γ2, δ και ε Γνώμονος, έχουν αντιστοίχως φαινόμενο μέγεθος 4,99, 4,02, 4,72 και 4,47. Ο η Γνώμονος είναι ένας κίτρινος γίγαντας με φ.μ. 4,65. Τέλος οι ι1 και κ Γνώμονος έχουν αντιστοίχως φαινόμενο μέγεθος 4,63 και 4,94.

ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ: Επειδή τέμνεται από τον γαλαξιακό ισημερινό, ο Γνώμων είναι πλούσιος σε σώματα του δικού μας Γαλαξία. Το 1893, εμφανίσθηκε εντός του αστερισμού ένας καινοφανής αστέρας [nova], που ανακαλύφθηκε από τη Margaret Fleming σε φωτογραφική πλάκα που λήφθηκε από το Σταθμό του Αστεροσκοπείου του Harvard στην Arequipa του Περού. Στον Γνώμονα περιλαμβάνονται τα ανοικτά σμήνη NGC 6067 και NGC 6087, που έχουν φαινόμενα μεγέθη 5,6 και 5,4 αντιστοίχως. Ο λαμπρότερος αστέρας από τους 40 περίπου του δεύτερου σμήνους είναι ο S Γνώμονος, ένας μεταβλητός αστέρας [τυπος Κηφείδη], με φαινόμενο μέγεθος που κυμαίνεται από 6,1 ως 6,8. Τέλος στον αστερισμό περιλαμβάνονται το πλανητικό νεφέλωμα Shapley 1, που είναι ορατό με ερασιτεχνικά τηλεσκόπια και το ανοικτό σμήνος NGC 6167, που έχει φαινόμενο μέγεθος 6,7 και βρίσκεται πάνω στο σύνορο με τον αστερισμό Βωμό.

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Ο Ήλιος [Β΄ΜΕΡΟΣ] + ΒΙΝΤΕΟ Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου – συγγραφέα

 

Ο Ήλιος [Β΄ΜΕΡΟΣ] + ΒΙΝΤΕΟ

Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου – συγγραφέα

ΖΩΝΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ: Στο εξωτερικό στρώμα του Ήλιου, από την επιφάνειά του μέχρι περίπου 200.000 χλμ. (το 70% της ηλιακής ακτίνας), το ηλιακό πλάσμα δεν είναι αρκετά πυκνό ή αρκετά θερμό ώστε να μεταφερθεί η θερμική ενέργεια από το εσωτερικό προς τα έξω με ακτινοβολία. Με άλλα λόγια, είναι αρκετά αδιαφανές. Ως αποτέλεσμα, η θερμική συναγωγή λαμβάνει χώρα με θερμικές στήλες που μεταφέρουν καυτό υλικό στην επιφάνεια του Ήλιου. Μόλις το υλικό ψυχθεί στην επιφάνεια, βουτάει προς τα κάτω στη βάση της ζώνης συναγωγής, για να λάβει περισσότερη θερμότητα από την κορυφή της ζώνης ακτινοβολίας. Κατά την ορατή επιφάνεια του ήλιου, η θερμοκρασία έχει πέσει σε 5.700 Κ. Οι θερμικές στήλες στη ζώνη συναγωγής θερμότητας δημιουργούν ένα αποτύπωμα στην επιφάνεια του Ήλιου, ως ηλιακή κοκκίδωση και υπερκοκκίδωση. Η πολυτάραχη συναγωγή αυτού εξωτερικού τμήματος του ηλιακού εσωτερικού προκαλεί ένα "μικρής κλίμακας" δυναμό που παράγει βόρειους και νότιους μαγνητικούς πόλους σε όλη την επιφάνεια του Ήλιου!

ΦΩΤΟΣΦΑΙΡΑ: Πάνω από τον ηλιακό πυρήνα υπάρχει στοιβάδα 400 χλμ. η οποία φθάνει μέχρι την επιφάνεια. Η στοιβάδα αυτή, από την οποία προέρχεται όλη η ακτινοβολούμενη ηλιακή ενέργεια, [θερμότητα και φως] ονομάσθηκε φωτόσφαιρα. O παρατηρούμενος δίσκος του Ηλίου, δηλαδή η ορατή επιφάνει;a του, αντιστοιχεί στη φωτόσφαιρα. Κάτω από το στρώμα αυτό ο Ήλιος γίνεται αδιαφανής στο ορατό φως. Πάνω από τη φωτόσφαιρα το ορατό φως του ήλιου είναι ελεύθερο να διαδοθεί στο διάστημα, και η ενέργεια του ξεφεύγει από τον Ήλιο. Το ορατό φως παράγεται ως ηλεκτρόνια που αντιδρούν με άτομα του υδρογόνου για την παραγωγή H-ιόντων. Η φωτόσφαιρα, είναι ελαφρώς λιγότερο αδιαφανής από τον αέρα πάνω στη Γη. Επειδή το πάνω μέρος της φωτόσφαιρα είναι πιο “δροσερό” από το κάτω μέρος, μια εικόνα του Ήλιου φαίνεται πιο φωτεινή στο κέντρο από ότι στα άκρα του ηλιακού δίσκου [συσκότιση άκρου]. Το φως του ήλιου δείχνει ότι η θερμοκρασία του είναι περίπου 6.000 Κ. Κατά τη διάρκεια των πρώτων μελετών της φωτόσφαιρας, μερικές γραμμές απορρόφησης βρέθηκαν ότι δεν ανταποκρίνονται σε κανένα χημικό στοιχείο γνωστό, τότε, στη Γη. Το 1868, ο Norman Lockyer υπέθεσε ότι αυτές οι γραμμές ήταν εξαιτίας ενός νέου στοιχείου το οποίο ονόμασε “ήλιον”. 25 χρόνια αργότερα το ήλιον απομονώθηκε στη Γη.

ΗΛΙΑΚΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ: Πάνω από τη φωτόσφαιρα υπάρχει στρώμα μεγάλου πάχους ηλιακής ύλης. Αυτό ονομάζεται ατμόσφαιρα Ηλίου. Η ηλιακή ατμόσφαιρα δεν είναι ορατή, διότι η θερμοκρασία της και συνεπώς η λαμπρότητά της είναι μικρότερη της φωτόσφαιρας, τόσο που να αποκρύπτεται από το έντονο διάχυτο φως της ημέρας. Γίνεται όμως ορατή στις ολικές εκλείψεις Ηλίου, ως λαμπρό φωτοστέφανο που περιβάλλει τον ηλιακό δίσκο. Η πρώτη στοιβάδα της ατμόσφαιρας που βρίσκεται αμέσως πάνω από τη φωτόσφαιρα ονομάζεται χρωμόσφαιρα [παρουσιάζει ρόδινο χρώμα], φθάνει στα 15.000 χλμ., ενώ η θερμοκρασία της ανέρχεται στους 100.000° Κ. Πάνω από την χρωμόσφαιρα βρίσκεται το ηλιακό στέμμα, του οποίου τα όρια φθάνουν σε απόσταση πέντε ηλιακών ακτίνων!

ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ: Ο Ήλιος είναι ένα μαγνητικά ενεργό άστρο. Διαθέτει ισχυρό, εναλλασσόμενο μαγνητικό πεδίο, που αντιστρέφει την πολικότητα του κάθε έντεκα χρόνια. Το ηλιακό μαγνητικό πεδίο επηρεάζει πολλά φαινόμενα, όπως οι ηλιακές κηλίδες στην επιφάνεια του Ήλιου, οι ηλιακές εκλάμψεις και ο ηλιακός άνεμος που μεταφέρει ύλη στο Ηλιακό Σύστημα. Οι επιπτώσεις της έντονης ηλιακής δραστηριότητας στη Γη περιλαμβάνουν το σέλας σε μέτρια έως υψηλά γεωγραφικά πλάτη, και τη διακοπή των ραδιοφωνικών επικοινωνιών και της ηλεκτρικής ενέργειας. Η ηλιακή δραστηριότητα θεωρείται ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση και εξέλιξη του Ηλιακού Συστήματος, ενώ αλλάζει τη δομή της γήινης εξωτερικής ατμόσφαιρας. Η διαφορική περιστροφή του Ηλίου σε διάφορα γεωγραφικά πλάτη του ωθεί τις γραμμές του μαγνητικού πεδίου να πλέκονται μεταξύ τους από καιρού εις καιρόν, προκαλώντας στο μαγνητικό πεδίο βρόχους και εκρήξεις στην επιφάνεια του. Αυτό δημιουργεί ηλιακές κηλίδες και ηλιακές εκλάμψεις. Το ηλιακό μαγνητικό πεδίο εκτείνεται πολύ πέρα από τον Ήλιο. Ο μαγνητισμένος άνεμος ηλιακού πλάσματος παρασύρει το μαγνητικό πεδίο του Ήλιου στο χώρο του λεγόμενου διαπλανητικού μαγνητικού πεδίου. Δεδομένου ότι το πλάσμα μπορεί να κινηθεί μόνο κατά μήκος των γραμμών του μαγνητικού πεδίου, το διαπλανητικό μαγνητικό πεδίο εκτείνεται ακτινωτά μακριά από τον Ήλιο.

ΣΥΣΤΑΣΗ: Ο Ήλιος αποτελείται κατά 73,46% από υδρογόνο, κατά 24,85% από ήλιο και 1% από άλλα στοιχεία [οξυγόνο: 0,77%, άνθρακας: 0,29%, σίδηρος: 0,16%, νέον: 0,12%, άζωτο: 0,09%, πυρίτιο: 0,07%, μαγνήσιο: 0,05%, θείο: 0,04%]. Ο Ήλιος δεν έχει σαφή επιφάνεια όπως οι γήινοι πλανήτες. Στο κέντρο του Ηλίου η θερμοκρασία φθάνει τους 20.000.000^οC. Σε τέτοια θερμοκρασία τα άτομα έχουν χάσει τα ηλεκτρόνιά τους, βρίσκονται δηλαδή ιονισμένα και η κατάσταση της ύλης καλείται πλάσμα. Έτσι, τα άτομα υπερθερμασμένα κινούνται με μεγάλες ταχύτητες, συγκρούονται μεταξύ τους σφοδρά, έτσι ώστε δύο άτομα υδρογόνου να κολλάνε κατά τη σύγκρουση. Αν ακολουθήσουν άλλες δύο συγκρούσεις, τότε προστίθενται άλλα δύο άτομα υδρογόνου στο σύνολο φτιάχνοντας έτσι ένα σταθερό άτομο ηλίου. Τα τέσσερα μεμονωμένα άτομα υδρογόνου ζυγίζουν περισσότερο, πριν τη συγχώνευση, από ένα άτομο ηλίου που δημιουργήθηκε με τη συγχώνευση. Η υπόλοιπη μάζα μετατράπηκε σε ενέργεια, σύμφωνα με την σταθερά του Αϊνστάιν: Ε=mc2.

Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ: Η θερμοκρασία που επικρατεί στον Ήλιο είναι τόσο μεγάλη ώστε να εξαερώνονται και τα μέταλλα!! Η παραγόμενη ποσότητα ενέργειας είναι απίστευτη. Kάθε δευτερόλεπτο ο Ήλιος εκπέμπει τόση ενέργεια όση θα έδινε μια έκρηξη 4 δισεκατομμυρίων βομβών υδρογόνου των 100 μεγατόνων η κάθε μία! Και όλα αυτά για ένα μόνο δευτερόλεπτο, ενώ ο Ήλιος εκπέμπει εδώ και 5 δισεκατομμύρια χρόνια και θα συνεχίσει τουλάχιστον για άλλα τόσα. Κάθε δευτερόλεπτο περίπου 655.000.000 τόνοι υδρογόνου από την ηλιακή μάζα μετατρέπονται σε 650.000.000 τόνους ηλίου που συνεχίζουν να αποτελούν μάζα του Ήλιου. Από τη διαφορά αυτή, 4,6 εκατομμύρια τόνοι μετατρέπονται σε ενέργεια. Η ύλη δηλαδή στην καρδιά του Ηλίου αποτελείται από μίγμα ελεύθερων πυρήνων και ελεύθερων ηλεκτρονίων. Επειδή το υδρογόνο είναι κύριο συστατικό των άστρων, αυτό σημαίνει πως το αστρικό πλάσμα αποτελείται κυρίως από ελεύθερα πρωτόνια που θα πρέπει να συνδεθούν μεταξύ τους για να σχηματίσουν το στοιχείο ήλιο. Άρα ο Ήλιος είναι ένας τεράστιος θερμοπυρηνικός αντιδραστήρας που μετατρέπει το υδρογόνο σε ήλιο. Και μάλιστα στη διάρκεια αυτή της διαδικασίας σε κάθε δευτερόλεπτο μετατρέπει σε [πολύτιμη για τη Γη] ενέργεια 4,6 εκατομμύρια τόνους από τη μάζα του! Παρόλο όμως που χάνει τόση μάζα, είναι τόσο τεράστιος που και δισεκατομμύρια χρόνια να περάσουν θα χάσει μόλις το ένα εκατοστό της μάζας του. Όλα τα άστρα στον ουρανό ακτινοβολούν ενέργεια με τον ίδιο τρόπο έστω κι αν είναι μικρότερα ή μεγαλύτερα ή θερμότερα.

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ: Οι επιστήμονες εκτιμούν πως σε 4-5 δισεκατομμύρια έτη, με την εξάντληση των αποθεμάτων υδρογόνου και τη μετατροπή τους σε ήλιο και έπειτα σε βαρύτερα στοιχεία, θα αρχίσει να διαστέλλεται σχηματίζοντας έναν κόκκινο γίγαντα. Αυτό θα συμβεί διότι η πίεση από τη σύντηξη των βαρύτερων στοιχείων είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη του υδρογόνου, έτσι για να εξισορροπηθεί με τη βαρύτητα θα μεγαλώσει ο ηλιακός όγκος. Αν και είναι πιθανόν η έκταση του κόκκινου γίγαντα να περιέχει την τροχιά της Γης(!), πρόσφατες έρευνες υποστηρίζουν πως η διαδικασία ηλιακής επέκτασης ίσως προωθήσει τη Γη σε απομακρυσμένη τροχιά, αποτρέποντας την εξάχνωσή της. Μετά τη φάση του κόκκινου γίγαντα, ο Ήλιος θα γίνει ένας άσπρος νάνος, που θα περιβάλλεται από ένα πλανητικό νεφέλωμα (υπολείμματα πλανητών), ο οποίος θα ψύχεται για τα επόμενα 5 δισεκατομμύρια έτη.

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

ΤΟ  ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Ο αστερισμός Μικροσκόπιον + ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου, συγγραφέα

 

Ο αστερισμός Μικροσκόπιον + ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου, συγγραφέα

ΓΕΝΙΚΑ: Ο αστερισμός Μικροσκόπιον [Λατ. Microscopium, συντ. Mic], καταγράφηκε πρώτη φορά το 1763, από τον αστρονόμο Lacaille. Έχει έκταση 209,5 τετ. μοίρες [66ος αστερισμός σε έκταση μεταξύ των 88 αναγνωρισμένων]. Συνορεύει με τους αστερισμούς Αιγόκερω, Τοξότη, Ινδό, Γερανό και Νότιο Ιχθύ και είναι πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 45° Βόρεια και 90° Νότια. Στην Ελλάδα είναι αμφιφανής, δηλαδή παρά το ότι βρίσκεται ολόκληρος στο νότιο ημισφαίριο της ουράνιας σφαίρας, είναι ορατός στο σύνολό του από την Ελλάδα τις καλοκαιρινές νύχτες, μέχρι το Νοέμβριο.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Μία παλαιότερη ονομασία αστερισμού στην περιοχή του Μικροσκοπίου, που ίσως το περιελάμβανε, αναφέρεται σε γερμανικό αστρονομικό έργο του 1564 ως Neper (Τρύπανον). Αλλά και ο Γερμανός αστρονόμος Christian Ludwig Ideler (1766-1846), επίσης το ονομάζει Bohrer (τρυπάνι) και το περιγράφει ως εξής: «Βρίσκεται στην ουρά του Τοξότου και του Αιγόκερω, και έχει πολλούς αστέρες, δύο από αυτούς στην κεφαλή του τρυπάνου και τρεις στο σίδερο.». Ο Φλαμαριόν πάλι στο Les Etoiles αναφέρει το Neper ως πρόδρομο του αστερισμού Μονόκερω στο χειμερινό ουρανό.

ΟΙ ΦΩΤΕΙΝΟΤΕΡΟΙ ΑΣΤΕΡΕΣ: Ο αστερισμός περιλαμβάνει 43 ορατούς αστέρες [φ.μ.≤ 6,5]. Δεν υπάρχει στον αστερισμό κάποιος ιδιαίτερα φωτεινός αστέρας, ενώ κανένας δεν έχει ιδιαίτερο όνομα. Ο α Μικροσκοπίου έχει φαινόμενο μέγεθος 4,90. Οι γ και ε Μικροσκοπίου έχουν αντιστοίχως φαινόμενο μέγεθος 4,67 και 4,71. Ο θ1 [φ.μ. 4,82] έχοντας έναν ιδιαίτερο φασματικό τύπο, φαίνεται πως αποτελείται και από χρώμιο, ευρώπιο και στρόντιο!

ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ: Ο αστέρας Lacaille 8760 (HD 202560), με φαιν. μέγεθος 6,67, είναι ένας ερυθρός νάνος που βρίσκεται πολύ κοντά στη Γη και το Ηλιακό μας Σύστημα, εφόσον απέχει «μόλις» 12,61 έτη φωτός ή 119,3 τρισεκ. χλμ., γεγονός που τον καθιστά τον τριακοστό τρίτο κοντινότερο αστέρα. Η απόσταση όμως αυτή αυξάνεται συνεχώς με ρυθμό 28 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο (100.800 χιλιόμετρα την ώρα). Το απόλυτο μέγεθος του αστέρα αυτού είναι 8,7, δηλαδή είναι και στην πραγματικότητα πολύ αμυδρότερος του Ήλιου. Το Μικροσκόπιον διαθέτει και αρκετούς αμυδρούς γαλαξίες, με φωτεινότερο τον NGC 6925 [φ.μ.11,3].

Konstantinosa.oikonomu@gmail.com 

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Ο Ήλιος [Α΄ΜΕΡΟΣ] [Από το Ηλιακό Σύστημα στο Διάστημα] Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου– συγγραφέα

 

Ο Ήλιος [Α΄ΜΕΡΟΣ]

[Από το Ηλιακό Σύστημα στο Διάστημα]

Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου– συγγραφέα

1. Μια έκρηξη στην επιφάνεια του Ήλιου, όπως καταγράφηκε στις28
Σεπτεμβρίου 2008 από τον τεχνητό δορυφόρο STEREO της NASA

  Ο Ήλιος είναι ο αστέρας του ηλιακού μας συστήματος και το λαμπρότερο σώμα, για το γήινο παρατηρητή, του ουρανού. Έχει διάμετρο 1,4 εκατομμύρια χιλιόμετρα (109 φορές περισσότερο της Γης), ενώ η μάζα του (2×10³⁰ κιλά) αποτελεί το 99.86% της μάζας του ηλιακού συστήματος! Ο όγκος του είναι 1.300.000 φορές μεγαλύτερος από αυτόν της Γης. Η φωτεινότητά του δεν επιτρέπει, λόγω της έντονης διάχυσης του φωτός, σε άλλα ουράνια σώματα να εμφανίζονται (με εξαίρεση τη Σελήνη και σπάνια την Αφροδίτη). [Σαν να πέφτει το φως ενός δυνατού προβολέα στα μάτια μας που εμποδίζει να δούμε οποιαδήποτε άλλη φωτεινή πηγή.] Ο Ήλιος είναι φυσικά το κοντινότερο στη Γη άστρο σε απόσταση 149,6 εκατομμυρίων χιλιομέτρων (1 AU) και είναι ένας απλός κίτρινος αστέρας νάνος (!) με επιφανειακή θερμοκρασία περίπου 5.500 βαθμοί Κελσίου. Ο Ήλιος ακολουθεί, μαζί με τους πλανήτες του, μία τροχιά μέσα στον Γαλαξία, απόστασης 25.000 με 28.000 ετών φωτός(!) από το κέντρο του, ολοκληρώνοντας μία περιφορά σε περίπου 226 εκατομμύρια έτη! Αυτή η ολοκληρωτική περιφορά του ονομάζεται Κοσμικό Έτος. [Συνεπώς ο Ήλιος θα ζήσει συνολικά λιγότερα από 45 Κοσμικά Έτη. Κι αυτό διότι ένα άστρο σαν τον Ήλιο “ζει” 10 δισεκατομμύρια έτη.] Η σημασία του Ήλιου στην διατήρηση της ζωής στη Γη είναι αποφασιστική, καθώς με τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης προσφέρει την απαραίτητη ενέργεια για την ανάπτυξη των ζωντανών οργανισμών, και διατηρεί την επιφανειακή γήινη θερμοκρασία σε ανεκτά για τη ζωή επίπεδα, συμβάλλοντας ακόμη στα μετεωρολογικά φαινόμενα.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ: Ο Ήλιος είναι ένας αστέρας της λεγόμενης κύριας ακολουθίας, έχει συνεπώς μεγαλύτερη μάζα και θερμοκρασία απ΄ ό,τι ένα μέσο αστέρι αλλά πολύ μικρότερη από ένα άστρο με χαρακτηριστικά του μπλε Γίγαντα. Ο χρόνος ζωής ενός αστέρα κύριας ακολουθίας είναι περί τα 10 δισεκατομμύρια έτη [η ηλικία του Ηλίου εκτιμάται στα 5 δισεκατομμύρια]. Γύρω από τον Ήλιο έχουν τις τροχιές του οι οκτώ πλανήτες με τους δορυφόρους τους, καθώς και άλλα σώματα [αστεροειδείς κομήτες]. Όλα τα σώματα αυτά συναποτελούν το Ηλιακό σύστημα. Ο Ήλιος είναι σχεδόν σφαιρικός [πεπλάτυνση μόλις 10 χλμ.]. Η πλήρης σφαιρικότητα του Ήλιου εξηγείται από την αργή του περιστροφή. Ο χρόνος όμως αυτός δεν είναι σταθερός σε όλη την επιφάνειά του. Καθώς ο ήλιος αποτελείται από πλάσμα και δεν είναι στερεός, περιστρέφεται γρηγορότερα στον ισημερινό του από ό,τι στους πόλους του. Αυτή η διαφορική συμπεριφορά οφείλεται στις απότομες διαβαθμίσεις της θερμοκρασίας από μέσα προς τα έξω από τον πυρήνα. Από οπτική και φασματοσκοπική εξέταση προκύπτει ότι η ηλιακή σφαίρα περιστρέφεται στον άξονά της από δυτικά προς ανατολικά και η περίοδος αυτής της πραγματικής περιστροφής είναι περίπου 25,6 ημέρες στον ισημερινό και 33,5 ημέρες στους πόλους! Ο Ήλιος είναι ένας αστέρας που ανήκει στο Πληθυσμό Ι, [πλούσιο σε βαριά στοιχεία]. Η διαμόρφωση του Ήλιου μπορεί να έχει προκληθεί από κρουστικά κύματα από έναν ή περισσότερους κοντινούς υπερκαινοφανείς αστέρες. Αυτό δικαιολογεί τη μεγάλη αφθονία βαρέων στοιχείων στο ηλιακό σύστημα, όπως ο χρυσός και το ουράνιο, σε αντίθεση με την “πενία” των στοιχείων αυτών στο λεγόμενο Πληθυσμό ΙΙ αστέρων. Τα στοιχεία αυτά θα μπορούσαν ίσως να έχουν παραχθεί από πυρηνικές αντιδράσεις.

Το Νότιο Σέλας

ΜΕΓΕΘΟΣ - ΑΠΟΣΤΑΣΗ: Στην αντίληψη του μεγέθους τού Ήλιου συχνά γίνεται λόγος του όρου "φαινόμενη διάμετρος του Ηλίου". Αυτή είναι η γωνία με την οποία παρατηρείται ο Ήλιος από τη Γη. Η φαινόμενη διάμετρος του Ήλιου μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια του έτους: Στις 3/1 έχει τη μεγαλύτερη τιμή, ίση προς 32΄36΄΄, ενώ στις 4/7 περιορίζεται στην ελάχιστη τιμή των 31΄32΄΄. Αυτή η μεταβολή της φαινόμενης διαμέτρου αποδεικνύει ότι η Γη δεν περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο σε κυκλική τροχιά αλλά σε ελλειπτική [την 1η Ιανουαρίου η απόσταση Γης-Ήλιου λαμβάνει την ελάχιστη τιμή, 147.100.000 χλμ., και στις 2 Ιουλίου τη μέγιστη τιμή των 152.100.000 χλμ.]

ΛΑΜΠΡΟΤΗΤΑ: Μετρήσεις λαμπρότητας του Ήλιου έδειξαν ότι αυτός είναι 120.000.000.000 φορές λαμπρότερος από αστέρα ά μεγέθους και κατά 230.000.000 φορές του φωτός όλων των αστέρων μαζί! Γι΄ αυτό άλλωστε κατά την ημέρα τους αποκρύπτει [560.000 φορές λαμπρότερος της Πανσελήνου]. Ο Ήλιος φαίνεται τόσο λαμπρός λόγω της μικρής απόστασής του από τη Γη, σε σχέση πάντα με τους άλλους αστέρες. Αν όμως βρισκόταν σε απόσταση ετών φωτός, θα φαινόταν ως ένας αμυδρός αστέρας, 5ου μεγέθους. Όταν παρατηρούμε τον Ήλιο με τηλεσκόπιο δε φαίνεται ομοιόμορφα φωτεινός σε όλη την έκταση του δίσκου του, αλλά λαμπρότερος στο κέντρο του και αμυδρότερος στην περιφέρειά του. Αυτό μαρτυρεί ότι η ηλιακή σφαίρα περιβάλλεται από ατμόσφαιρα που απορροφά το φως του.

ΠΥΡΗΝΑΣ: O πυρήνας βρίσκεται στο κέντρο της ηλιακής σφαίρας και έχει διάμετρο περίπου 175.000 χλμ. (1/4 της ηλιακής ακτίνας). Υπολογίζεται ότι στο κέντρο του η πυκνότητα της ύλης είναι μέχρι 150 φορές μεγαλύτερη του νερού ενώ η πίεση είναι ίση με 200.000.000.000 ατμόσφαιρες (atm)! Κάτω από τέτοιες συνθήκες, σε θερμοκρασία 13.600.000 βαθμών(!!), τα άτομα των στοιχείων βρίσκονται σε ιονισμένη κατάσταση και τόσο συμπιεσμένα, ώστε η ύλη του ηλιακού πυρήνα αν και αεριώδης είναι περισσότερο συνεκτική και από τα στερεά! Έτσι, όμως, η ακτινοβολία των εσωτερικών στρωμάτων του πυρήνα προκαλεί πίεση στα στρώματα που βρίσκονται πάνω από τον πυρήνα. Οι αναλύσεις των δεδομένων της αποστολής SOHO πιθανολογούν ταχύτερους ρυθμούς περιστροφής του πυρήνα σε σχέση με το υπόλοιπο τμήμα. Στη διάρκεια του μεγαλύτερου μέρους της ζωής του Ήλιου, η ενέργεια παράγεται από την πυρηνική σύντηξη [αντίθετη της πυρηνικής διάσπασης] μέσω μιας σειράς βημάτων που ονομάζεται p-p αλυσίδα (πρωτονίων-πρωτονίων), οπότε μετατρέπεται το υδρογόνο σε άλλο χημικό στοιχείο, [ήλιον]. Ο πυρήνας είναι η μόνη περιοχή στον ήλιο που παράγει σημαντική ποσότητα θερμικής ενέργειας μέσω σύντηξης: μέσα το 24% της ακτίνας του Ήλιου, παράγεται το 99% της ισχύος, ενώ στο 30% της ακτίνας, η σύντηξη σταματά. Το υπόλοιπο του άστρου θερμαίνεται από την ενέργεια που μεταφέρεται προς τα έξω από τον πυρήνα. Η παραγόμενη ενέργεια πρέπει στη συνέχεια να ταξιδεύσει μέσα από πολλά διαδοχικά στρώματα στην ηλιακή φωτόσφαιρα πριν διαφύγει στο διάστημα και μέσω των ευεργετικών ακτίνων του και σε μας, τους κατοίκους της Γης. Η αλυσίδα πρωτονίου-πρωτονίου συμβαίνει γύρω στις 9,2 × 10³⁷ φορές κάθε δευτερόλεπτο (!) μέσα στον ηλιακό πυρήνα. Δεδομένου ότι αυτή η αντίδραση χρησιμοποιεί τέσσερα ελεύθερα πρωτόνια (πυρήνες υδρογόνου), μετατρέπει σε περίπου 3,7 × 10³⁸ πρωτόνια σε πυρήνες ηλίου κάθε δευτερόλεπτο! Αφού η σύντηξη του υδρογόνου σε ήλιο απελευθερώνει περίπου 0,7% της μάζας σε ενέργεια, ο Ήλιος απελευθερώνει ενέργεια που έχει τιμή μετατροπής μάζας-ενέργειας 4,26 εκατομμύρια μετρικούς τόνους ανά δευτερόλεπτο ή 3.846 × 10²⁶ W), ή 91.920.000.000.000 [91 τρις] μεγατόνους ΤΝΤ ανά δευτερόλεπτο! Αυτή η μάζα δεν καταστρέφεται για να δημιουργήσει την ενέργεια, αλλά, η μάζα είναι που μεταφέρεται ως ακτινοβολούμενη ενέργεια. Οι ακτίνες γάμμα [φωτόνια υψηλής ενέργειας] που απελευθερώνονται στις αντιδράσεις σύντηξης απορροφώνται σε μόλις λίγα χιλιοστά του ηλιακού πλάσματος και στη συνέχεια εκ νέου εκπέμπονται σε τυχαία κατεύθυνση και σε ελαφρώς χαμηλότερη ενέργεια. Συνεπώς, χρειάζεται πολύς χρόνος για την ακτινοβολία να φτάσει την επιφάνεια του Ήλιου. Οι εκτιμήσεις της διάρκειας του “ταξιδιού” ανάδυσης στην επιφάνεια του φωτονίου κυμαίνονται μεταξύ 10.000 και 170.000 ετών! Μετά από ένα τελικό ταξίδι μέσω του εξωτερικού στρώματος για τη διαφανή επιφάνεια της φωτόσφαιρας, τα φωτόνια διαφεύγουν ως ορατό φως, πλέον. Κάθε ακτίνα γάμμα στον πυρήνα του Ήλιου μετατρέπεται σε αρκετά εκατομμύρια φωτόνια ορατού φωτός πριν δραπετεύσει στο διάστημα.