Τυπολατρία, υποκρισία, τα δεσμά της ασθενείας και το μεγάλο θαύμα: Κυριακή Ι’ Λουκά – Η θεραπεία της συγκύπτουσας
του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου
Το Ευαγγέλιο: [ Λουκ. ιγ΄ 10-17]
Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ήν διδάσκων ὁ Ἰησοῦς ἐν μιᾷ τῶν συναγωγῶν ἐν τοῖς σάββασι. Καὶ ἰδοὺ γυνὴ ἦν πνεῦμα ἔχουσα ἀσθενείας ἔτη δέκα καὶ ὀκτώ, καὶ ἦν συγκύπτουσα καὶ μὴ δυναμένη ἀνακῦψαι εἰς τὸ παντελές. Ἰδὼν δὲ αὐτὴν ὁ Ἰησοῦς προσεφώνησε καὶ εἶπεν αὐτῇ· γύναι, ἀπολέλυσαι τῆς ἀσθενείας σου· καὶ ἐπέθηκεν αὐτῇ τὰς χεῖρας· καὶ παραχρῆμα ἀνωρθώθη καὶ ἐδόξαζε τὸν Θεόν. Ἀποκριθεὶς δὲ ὁ ἀρχισυνάγωγος, ἀγανακτῶν ὅτι τῷ σαββάτῳ ἐθεράπευσεν ὁ Ἰησοῦς, ἔλεγε τῷ ὄχλῳ· ἓξ ἡμέραι εἰσὶν ἐν αἷς δεῖ ἐργάζεσθαι· ἐν ταύταις οὖν ἐρχόμενοι θεραπεύεσθε, καὶ μὴ τῇ ἡμέρᾳ τοῦ σαββάτου. Ἀπεκρίθη οὖν αὐτῷ ὁ Κύριος καὶ εἶπεν· ὑποκριτά, ἕκαστος ὑμῶν τῷ σαββάτῳ οὐ λύει τὸν βοῦν αὐτοῦ ἢ τὸν ὄνον ἀπὸ τῆς φάτνης καὶ ἀπαγαγὼν ποτίζει; Ταύτην δέ, θυγατέρα Ἀβραὰμ οὖσαν, ἣν ἔδησεν ὁ σατανᾶς ἰδοὺ δέκα καὶ ὀκτὼ ἔτη, οὐκ ἔδει λυθῆναι ἀπὸ τοῦ δεσμοῦ τούτου τῇ ἡμέρᾳ τοῦ σαββάτου; Καὶ ταῦτα λέγοντος αὐτοῦ κατῃσχύνοντο πάντες οἱ ἀντικείμενοι αὐτῷ, καὶ πᾶς ὁ ὄχλος ἔχαιρεν ἐπὶ πᾶσι τοῖς ἐνδόξοις τοῖς γινομένοις ὑπ᾿ αὐτοῦ.
Νεοελληνική Απόδοση
Εκείνο τον καιρό, ένα Σάββατο δίδασκε ο Ιησούς σε μια συναγωγή. Εκεί βρισκόταν και μια γυναίκα, δεκαοχτώ χρόνια άρρωστη από δαιμονικό πνεύμα. Ήταν κυρτωμένη και δεν μπορούσε καθόλου να ισιώσει το σώμα της. Όταν την είδε ο Ιησούς, τη φώναξε και της είπε: «Γυναίκα, απαλλάσσεσαι από την αρρώστια σου». Έβαλε πάνω της τα χέρια του κι αμέσως εκείνη ορθώθηκε και δόξαζε το Θεό. Ο αρχισυνάγωγος όμως, αγανακτισμένος που ο Ιησούς έκανε τη θεραπεία το Σάββατο, γύρισε στο πλήθος και είπε: «Υπάρχουν έξι μέρες που επιτρέπεται να εργάζεται κανείς· μέσα σ’ αυτές, λοιπόν, να έρχεστε και να θεραπεύεστε, και όχι το Σάββατο». Ο Κύριος του απάντησε: «Υποκριτή! Ο καθένας σας δε λύνει το βόδι του ή το γαϊδούρι του από το παχνί το Σάββατο και πάει να το ποτίσει; Κι αυτή, που είναι απόγονος του Αβραάμ, και ο σατανάς την είχε δεμένη δεκαοχτώ χρόνια, δεν έπρεπε να λυθεί απ’ αυτά τα δεσμά το Σάββατο;» Με τα λόγια του αυτά ντροπιάζονταν όλοι οι αντίπαλοί του κι ο κόσμος χαιρόταν για όλα τα θαυμαστά που έκανε ο Ιησούς.
ΤΟ ΘΑΥΜΑ: Κάποιο Σάββατο, ο Κύριος δίδασκε σε μία Συναγωγή. Ανάμεσα στο πλήθος, μία γυναίκα σκυμμένη διαρκώς με κυρτωμένο τόσο το σώμα της, που δεν μπορούσε να σηκώσει όρθιο το κεφάλι της. Βασανιζόταν η δύστυχη δεκαοκτώ ολόκληρα χρόνια. Όταν την είδε ο Κύριος, της φώναξε: “Γυναίκα, είσαι ελεύθερη από την αρρώστια σου”. Άπλωσε πάνω της τα χέρια Του και την ίδια στιγμή έγινε καλά, σηκώθηκε ολόρθη και δόξαζε τον Θεό για τη θεραπεία της. Ο Κύριος σπλαχνίσθηκε και θεράπευσε τη γυναίκα αυτή χωρίς η ίδια να ζητήσει τη θεραπεία της, γιατί αυτή ήταν ευσεβής. Έχοντας μία τόσο βασανιστική, παραμορφωτική ασθένεια, που καθιστούσε επίπονη ακόμη και τη μετακίνησή της, εντούτοις δεν απουσίαζε από τη Συναγωγή την ημέρα του Σαββάτου. Επιπλέον, παρά τη μακροχρόνια ασθένεια, δεν σκληρύνθηκε η καρδιά της, δεν έγινε άπιστη. Αντίθετα μένοντας σταθερή στην πίστη της, προσερχόταν στη Συναγωγή ποθώντας να ακούσει λόγο Θεού. Ο Χριστός δεν της ζήτησε πίστη για να κάνει το θαύμα, διότι διέκρινε την προαίρεσή της. Μάλιστα την ονόμασε «κόρη του Αβραάμ», για να αποκαλύψει την ευσέβειά της. Φαίνεται λοιπόν ότι η γυναίκα αυτή, με την ασθένειά της, είχε αποκτήσει βαθύτερη ευσέβεια και πίστη. Ήλθε στη Συναγωγή για να ωφεληθεί πνευματικά. Και ο Κύριος μαζί με την ωφέλεια της ψυχής της της χάρισε και τη θεραπεία του σώματος. Η γυναίκα αυτή μας διδάσκει να συμμετέχουμε στην κυριακάτικη Θεία Λατρεία. Και μάλιστα εμάς που πηγαίνουμε στους ιερούς Ναούς, όπου τελείται η φοβερή και αναίμακτη θυσία του Κυρίου μας, όπου άγγελοι, άγιοι και ο ίδιος ο Θεός είναι ανάμεσά μας. Ας σκεφτούμε μάλιστα πως μία συγκύπτουσα με τόσο κόπο δεν παρέλειπε το ιερό της καθήκον.
ΦΘΟΝΟΣ: Μόλις η γυναίκα θεραπεύτηκε, τα έκπληκτα μάτια όλων στράφηκαν στον Κύριο. Ένας όμως δεν άντεχε την κατάσταση αυτή. Ο Αρχισυνάγωγος! Χωρίς να κρύψει τη ζηλοφθονία του, γεμάτος αγανάκτηση διαμαρτύρεται: “Έξι μέρες μπορούμε να εργαζόμαστε', φώναξε. “Αυτές τις ημέρες να έρχεστε να θεραπεύεστε, κι όχι το Σάββατο(!)”. Ο Κύριος βλέποντας την υποκρισία και το φθόνο του Αρχισυναγώγου, τον ξεσκέπασε μπροστά σε όλους: “Υποκριτή”, του λέει, “ο καθένας σας την ημέρα του Σαββάτου δεν λύνει το βόδι του ή το γαϊδουράκι του από τη φάτνη και δεν το πηγαίνει να το ποτίσει;” Και το κάνει αυτό χωρίς να θεωρείται παραβάτης της αργίας του Σαββάτου. “Αυτή όμως η γυναίκα, που την έδεσε ο σατανάς με τέτοια αρρώστια, ώστε να μην μπορεί να σηκωθεί όρθια τόσα χρόνια, δεν έπρεπε να θεραπευτεί την ημέρα του Σαββάτου;” Ο εμπαθής υπεύθυνος της συναγωγής παραλογίστηκε. Μη τολμώντας να ελέγξει κατευθείαν τον Κύριο, τα έβαλε υποκριτικά με το λαό. Τους κατηγόρησε ότι παρέβαιναν το Σάββατο, ενώ καμία σχέση δεν είχε ο λαός με τη θεραπεία που έγινε. Αλλά ούτε η γυναίκα που θεραπεύτηκε παρακάλεσε τον Κύριο να τη θεραπεύσει! Ο Αρχισυνάγωγος σκοτισμένος από φθόνο εναντίον του Ιησού, όχι μόνον έκλεισε τα αυτιά του να μην ακούει την σοφία του Ιησού, όχι μόνον σφράγισε τα μάτια του να μη βλέπει την θεία ενέργεια των θαυμάτων Του, αλλά και Τον κατεδίκασε με θρασύτητα ενώπιον του λαού ως παραβάτην του νόμου! Πόσοι τέτοιοι όμως ευρίσκονται ακόμη και στην Εκκλησία, που κλείνουν τα μάτια τους στο Φως της πίστεώς μας για να μη βλέπουν το θαύμα, και σφραγίζουν τα αυτιά τους για να μην ακούουν τις ουράνιες διδασκαλίες της! Ο φθόνος παραλογίζει και εξευτελίζει τον άνθρωπο. Είναι ασθένεια που μας κάνει ανεξέλεγκτους. Κάποτε οδηγεί και στο έγκλημα. Πάντοτε όμως αναστατώνει τις ανθρώπινες σχέσεις. Διαλύει οικογένειες, φιλίες, καταστρέφει ψυχές. Συνεπώς εάν βλέπουμε στην ψυχή μας ίχνος, έστω, ζήλειας, μην το αφήνουμε να εξελιχθεί. Αλλά να προστρέχουμε στο έλεος του Θεού, και να ζητούμε, με την εξομολόγηση τη Χάρη του Θεού για να το καταπολεμήσουμε πριν γιγαντωθεί.
ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ: Tο πάθος της υποκρισίας στηλιτεύει ακόμη ο Κύριος. Ο Ιησούς παρουσιάσει τη θεϊκή Του δύναμη θεραπεύοντας μια γυναίκα. Το γεγονός όμως πού τάραξε τη μικρή τοπική κοινωνία και τους πνευματικούς της ταγούς, ήταν πως επιτέλεσε το θαύμα την ήμερα του Σαββάτου, ιερή ήμερα για τον Ιουδαϊσμό! Ο Κύριος επισημαίνει την υποκρισία, συγκεκαλυμμένη με το πρόσχημα της ευσέβειας, και ελέγχει αυστηρά. Ο Αγιος Μάξιμος Ομολογητής σημειώνει ότι «υποκρισία είναι η προσποίηση της φιλίας που ενεργεί με προσωπείο συμπάθειας. Ή φθόνος που μιμείται τα χαρακτηριστικά της αγάπης ή βίος πού δείχνει να στολίζεται από ψεύτικη αρετή». Συχνά, όμως, εμείς οι ίδιοι δείχνουμε υποκρισία στην καθημερινή μας ζωή: Όταν διδάσκουμε λόγο Θεού, όταν ζητούμε από τους γύρω μας να ζουν κατά το θείο θέλημα ενώ εμείς οι ίδιοι υιοθετούμε εντελώς διαφορετικό τρόπο ζωής, που δε συμβαδίζει με τους λόγους μας. Υποκρισία επιδεικνύουμε όταν επιδιδόμαστε σε αγαθοεργείες προς εξασφάλιση ανθρωπίνων επαίνων και κολακείας και όχι ως έκφραση γνησίων εσωτερικών μας αισθημάτων. Υποκρισία έχουμε, όταν ερμηνεύουμε το θέλημα του Θεού επιφανειακά, κρατώντας τον τύπο και τηρώντας το γράμμα του νόμου και όχι βιώνοντας την ουσία. Στην υποκρισία μας ωθεί ο εγωισμός, απομακρύνοντάς μας από τη γνήσια χριστιανική ζωή. Διαστρέφει την ουσία της πνευματικής ζωής, γι' αυτό και ό Κύριος την πολέμησε τόσο πολύ. Η υποκρισία συνιστά σοβαρότατο κίνδυνο. Ακυρώνει ό,τι καλό με κόπο κατορθώνουμε. Σκανδαλίζει τους συνανθρώπους μας. Γι' αυτό πρέπει να είμαστε ειλικρινείς σ' όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας, εξασφαλίζοντας την αγάπη του Θεού.
ΤΥΠΟΛΑΤΡΕΙΑ: Γέννημα της υποκρισίας είναι η θρησκευτική τυπολατρεία. Ο Κύριος στηλιτεύει την τυπολατρία κάθε εποχής. Οι φαρισαίοι είχαν μετατρέψει τις εντολές του Νόμου σε στείρο σύστημα υποχρεώσεων και περιορισμών, και γι αυτό αντιδρούσαν με αγανάκτηση όταν ο Χριστός θεράπευε τα Σάββατα, σε σημείο να λένε ότι εφόσον δεν τηρεί το Σάββατο, δεν προέρχεται από τον Θεό! Η τυπολατρεία τούς έκανε να θεωρούν τους εαυτούς τους αυτάρκεις έναντι του Θεού. Αγανακτούν οι φαρισαίοι που ο Χριστός θαυματουργεί Σάββατο, αγανακτούν που συνομιλεί με αμαρτωλούς, αγανακτούν όταν βλέπουν τους μαθητές Του να τρώνε χωρίς να έχουν πλύνει τα χέρια τους(!), ή να μην τηρούν επακριβώς τις νηστείες. Ο Χριστός μάς δείχνει ότι πάνω από τους τύπους βρίσκεται η ουσία και η αλήθεια. Γι αυτό είπε χαρακτηριστικἀ ότι δεν είναι φτιαγμένος ο άνθρωπος για το Σάββατο, αλλά το Σάββατο για τον άνθρωπο. Το μήνυμα όμως του Ευαγγελίου, το κήρυγμα του Χριστού και ο τρόπος της ενανθρώπησής Του και του Πάθους Του δίνουν προτεραιότητα στην ελευθερία του ανθρώπου και στοχεύουν στην πνευματική του αποδέσμευση από τα δεσμά της αμαρτίας αλλά και τις στείρες υποχρεώσεις που καταπιέζουν. Η τυπική-μηχανιστική τήρηση θείων εντολών δεν μας προσφέρει τίποτα, αν δεν “πρωταγωνιστεί” η αγάπη προς τον πλησίον, η ευσπλαχνία και η διάθεση της προσφοράς. Το μήνυμα του Ευαγγελίου αφορά όλους μας, μιας που συχνά, ίσως ασυναίσθητα, προτάσσουμε τις εντολές του Θεού και βάζουμε σε δεύτερη μοίρα την αγάπη προς τον πλησίον. Άλλοτε πάλι, είτε θεωρούμε τους εαυτούς μας εντάξει έναντι του Θεού, και συνεπώς ο Θεός μάς οφείλει(!), είτε αγανακτούμε όταν κάποιοι δεν τηρούν όλα όσα εμείς τηρούμε, και προσπαθούμε να τους πειθαναγκάσουμε να ακολουθήσουν το δικό μας μοτίβο πίστης ή άσκησης.
ΤΑ ΔΕΣΜΑ: Η συγκύπτουσα του σημερινού Ευαγγελίου ήταν δεμένη 18 χρόνια σ’ αυτή την κατάσταση. Αλλά και σήμερα υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι, δεμένοι-καθηλωμένοι στο κρεββάτι του πόνου και της ασθένειας. Πονούν, υποφέρουν, μα δεν μπορούν να λύσουν τέτοια δεσμά. Όλοι αυτοί, που πληγωμένοι πονούν και γογγύζουν, ας πάρουν θάρρος απ’ το θαύμα της σημερινής θεραπείας. Συχνά, τα δεσμά της αγιάτρευτης, κατά τους γιατρούς, αρρώστιας, τα λύνει ο Χριστός. Όμως υπάρχουν κι άλλα δεσμά, ευλογημένα και καταραμένα. Δεσμά του Θεού και δεσμά του σατανά. Όλοι μας ως Χριστιανοί είμαστε δεμένοι. Δεθήκαμε όταν βαφτιστήκαμε και δώσαμε υπόσχεση, πως θα 'μαστε δούλοι Ιησού Χριστού, “αιχμάλωτοι” τού Θεού, δεμένοι με την αγάπη Του. «Συνετάχθημεν τω Χριστώ». Ευλογημένα τέτοια δεσμά. Ευλογημένα, όμως, και τα δεσμά του γάμου. Είμαστε σύζυγοι, δηλαδή βρίσκομαστε υπό τον ίδιο ζυγό. Έτσι ο δεσμός του γάμου είναι ιερός και αδιάλυτος. Αν σκεφτόμασταν ότι με το γάμο δεθήκαμε, θα υποφέραμε το ζυγό, θα σηκώναμε το σταυρό της οικογενειακής ζωής άχρι θανάτου. Δεσμός ο γάμος, όχι ασύδοτη ζωή. Ευλογημένα ακόμη είναι τα δεσμά του καθήκοντος. Ο καθένας είναι δεμένος πάνω σ’ ένα καθήκον και πρέπει να το εκτελεί και όχι να εγκατάλειψει το χρέος, που έχει απέναντι σε Θεό και ανθρώπους. Υπάρχουν κι άλλα ευλογημένα δεσμά. Μας τα δείχνει ο απόστολος Παύλος. Φυλακίστηκε για την αγάπη του Χριστού. Δεμένο το κορμί του, όχι η ψυχή του.
Μέσα απ’ τη φυλακή γράφει: «Κακοπαθώ μέχρι δεσμών ως κακούργος» (Β’ Τιμ. β΄ 9). Και στα πνευματικά του παιδιά υπενθυμίζει τα δεσμά του: «Μνημονεύετε μου των δεσμών» (Κολ. δ΄ 18). Εκατομμύρια χριστιανούς τους έδεσαν και τους οδήγησαν στο μαρτύριο και στο θάνατο. Όλα αυτά είναι τα ευλογημένα δεσμά, τα δεσμά του Θεού. Αλλά υπάρχουν και τα καταραμένα δεσμά. «Ην έδησεν ο σατανάς», έλεγε ο Κύριος για την συγκύπτουσα. Δένει ο Χριστός με την αγάπη του, μα δένει κι ο σατανάς με τα πάθη του. Τον αρχισυνάγωγο είχε δέσει ο σατανάς. Λύθηκε η συγκύπτουσα, μα ο αρχισυνάγωγος έμεινε δεμένος με δεσμά του φθόνου. Κι εμείς δεμένοι είμαστε με τα πάθη μας. Ο ένας είναι δεμένος με τον παράνομο δεσμό. Πρόδωσε τον ευλογημένο δεσμό του γάμου του κι έμπλεξε στα δίχτυα της παρανομίας. Άλλος δεμένος με τη φιλοχρηματία, δεν ξεκολλάει απ’ τα “τάλλαρα”. Άλλος με το πάθος της χαρτοπαιξίας, ξενυχτά στην τσόχα παίζοντας περιουσίες ολόκληρες. Άλλος δεμένος με τη μόδα. Ό,τι προστάζει η μόδα, όχι ό,τι λέει ο Θεός. Όταν λέει το Ευαγγέλιο, πως πρέπει να είναι σεμνά τα ρούχα των γυναικών, δυστροπούμε λέγοντας: “Δεν μας αφήνει να κάνουμε ό,τι θέλουμε”… Όταν όμως διατάζει η μόδα, τότε δεν λένε τίποτα γυναίκες και άνδρες. Άλλος είναι δεμένος με παράξενες ιδέες, με υλιστικές αντιλήψεις, με πλανεμένες κοσμοθεωρίες, με ανόητες προλήψεις, με σατανικές δεισιδαιμονίες. Όλοι είμαστε δεμένοι. Μοιάζουμε με τον αετό εκείνο, που του έδεσαν τα πόδια σ’ ένα βράχο. Τινάζει τα φτερά, κάνει να πετάξει, αγναντεύει τους γαλανούς ουρανούς, αλλά μάταια. Κι εμείς, είμαστε αετοί, πλασμένοι να διασχίζουμε τους αιθέρες της ανώτερης πνευματικής ζωής. “Όμως, πόσα χρόνια είσαι δεμένος με ένα πάθος; Πόσα χρόνια είσαι δεμένος με τις αμαρτίες σου; Η γυναίκα του σημερινού Ευαγγελίου ήταν 18 ολόκληρα χρόνια. Εσύ πόσα χρόνια είσαι δεμένος; Όσα χρόνια κι αν είσαι δεμένος και βασανίζεσαι, μην απελπίζεσαι. Υπάρχει ο Λυτρωτής. Είναι εκείνος, που ήρθε στον κόσμο «ίνα λύση τα έργα του διαβόλου» (Α’ Ίωάν. 3,8). Αυτός με το πανάγιο Αίμα του λύνει τα αμαρτήματα μας. Αυτός για τη λύση των αμαρτημάτων μας έδωσε το μυστήριο τής ‘Εξομολογήσεως. Τόπε ο ίδιος: «Όσα εάν λύσητε επί της γης, έσται λελυμένα εν τω ουρανώ» (Ματθ. 18, 18). Όσα κι αν είναι τα αμαρτήματα σου, λύνονται με την Εξομολόγηση.”, συμβουλεύει ο μακαριστός Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης. Αρκετά παραμένουμε κι εμείς στα δεσμά. Καιρός να σπάσουν τα δεσμά, να συντριβούν οι αλυσίδες που μας τυλίξαν. Ας σηκώσουμε το ξίφος που συντριβει τα δεσμά, σαν το Μ. Αλέξανδρο στο Γόρδιο. Ξίφος η εξομολόγηση. Και τότε, “κάποια σταγόνα από το Αίμα του Εσταυρωμένου θα πέσει πάνω στο δεμένο κόμπο των αμαρτημάτων σου, και θα λυθεί αμέσως, θα διαλυθεί, θα εξαφανισθεί. Θ’ ακούσεις και συ: Απολέλυσαι της ασθενείας σου”. (Μητρ. Αυγουστίνος Καντιώτης).
ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ: