Ο Άγιος Ευστάθιος1 ο Μεγαλομάρτυς (20.9) και η συνοδεία του + ΒΙΝΤΕΟ Κων/νος Οικονόμου

 

Ο Άγιος Ευστάθιος¹ ο Μεγαλομάρτυς (20.9) και η συνοδεία του + ΒΙΝΤΕΟ

Κων/νος Οικονόμου

   

  Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΠΛΑΚΙΔΑΣ: Η ιστορία του Αγίου Ευσταθίου, είναι από τις πιο περίφημες της χριστιανικής φιλολογίας, ελληνικής, λατινικής και μεσαιωνικής γαλλικής. Κατά την ιστορία αυτή, ο στρατηγός Πλακίδας, ενώ κυνηγούσε, είδε ένα ελάφι που μεταξύ των κεράτων του έφερε το Σταυρό, ενώ μια υπερκόσμια φωνή, του Ίδιου του Κυρίου, καλούσε το στρατηγό να γίνει Χριστιανός. Εν συνεχεία ο Πλακίδας και η οικογένειά του βαπτίσθηκαν Χριστιανοί. Λουσμένος με τη χάρη του Θεού πλέον ο Ευστάθιος έτρεξε ξανά προς το σημείο όπου είχε δει το όραμα. Εκεί, γονάτισε ευχαριστώντας τον Θεό. Άκουσε τότε πάλι την γνώριμη φωνή: “Ευτυχής είσαι Ευστάθιε, διότι δέχθηκες το σωτήριο Βάπτισμα. Να ξέρεις όμως ότι ο διάβολος θα σου κηρύξει πόλεμο. Θα πάθεις όσα ο Ιώβ, όμως θα νικήσεις τον διάβολο. Αγωνίσου με ανδρεία. Η χάρη μου θα συνοδεύει εσένα και την συντροφιά σου και θα φυλάξει τις ψυχές σας”.

   ΙΩΒΙΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ: Ο φθονερός Σατανάς άρχισε το “έργο” του. Χολέρα έπεσε στο μέρος εκείνο και δούλοι και συγγενείς του πέθαναν, ενώ το θανατικό εξαπλώθηκε και στα ζωντανά του. Εκείνος, εμψυχώνοντας τη γυναίκα και τα παιδιά του, τους οδήγησε στην εξοχή. Στη διάρκεια της απουσίας τους, όμως, κλέφτες ρήμαξαν το σπίτι τους. Έτσι από πλούσιοι έμειναν φτωχοί και αξιολύπητοι! Έπειτα η οικογένεια κατευθύνθηκε με πλοίο στην Αίγυπτο. Ο πλοίαρχος όμως, με πρόσχημα την αξία των ναύλων, κατέβασε βιαίως αυτόν και τα παιδιά του στο πρώτο λιμάνι, κρατώντας τη σύζυγό του, Θεοπίστη. Τότε η οικογένεια έκλαψε γοερά για τον φοβερό χωρισμό. Στην άγνωστη χώρα, θηριά άρπαξαν τα δυο του παιδιά (Αγάπιος και Θεόπιστος). Ο Ευστάθιος κλαίγοντας, αλλά με θέρμη προσευχήθηκε στον Κύριο λέγοντάς: “Κύριε, δός μου θάρρος και υπομονή, μη με εγκαταλείψεις. Βοήθησέ να ξαναβρώ την οικογένειά μου”. Περπατώντας μέρες ολόκληρες, νηστικός, άυπνος έφθασε στην πόλη Βάδησσο. Εκεί ο Άγιος εργαζόταν για να βγάζει το ψωμί του. Στο μεταξύ τα δυο του παιδιά είχαν απελευθερωθεί απ' τα δόντια των θηρίων από κάποιους βοσκούς της περιοχής το ένα, και από απλούς αγρότες το άλλο. Αλλά και η γυναίκα του Αγίου γλύτωσε από την ατίμωση, διότι ο πλοίαρχος αρρώστησε βαριά την μέρα πού κατέβασαν τον άγιο και τα παιδιά από το καράβι και έτσι δεν έθιξε τη Θεοπίστη. Όταν μάλιστα εκείνος επέστρεψε στην Πατρίδα του πέθανε. Ο Αυτοκράτορας Τραϊανός, χρόνια αργότερα, έδωσε εντολή να βρουν τον Πλακίδα για να είναι επικεφαλής στον πόλεμο κατά απειλητικών βαρβάρων, πράγμα που έγινε. Ο άγιος έδωσε διαταγή να στρατολογηθούν και νέοι στρατιώτες. Ανάμεσά τους ήταν και οι δύο γιοι του. Ο Άγιος σημείωσε μεγάλες επιτυχίες στην εκστρατεία του εκείνη. Μάλιστα περνώντας τον ποταμό Χρύσπη, έφθασε στην πόλη, πού ζούσε η Θεοπίστη. Έστησε, κατά θεία συγκυρία, την σκηνή του στον κήπο της Θεοπίστης, διότι αυτό ήταν κτήμα του πλουσίου, αλλά νεκρού ήδη, πλοιάρχου, πού είχε κατακρατήσει την Θεοπίστη. Εκεί, κατά Θεία Οικονομία η οικογένεια ξαναέσμιξε με χαρά. 

  ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ: Μετά το επιτυχές τέλος των επιχειρήσεων, ο Άγιος γύρισε θριαμβευτής στην Ρώμη, όπου στο θρόνο ανέβηκε ο χριστιανομάχος Αδριανός. Εκείνος τον υποδέχθηκε με τιμές και ζήτησε να θυσιάσει στον Απόλλωνα. Τότε ο Ευστάθιος, θαρρετά, αρνήθηκε να υπακούσει ομολογώντας τον Ιησού Χριστό. Ο Αδριανός διέταξε οργισμένος να του βγάλουν την στολή του στρατηγού ενώ και η οικογένειά του έμενε σταθερή στην πίστη. Έπειτα, τους έβαλε σε μια πεδιάδα κι άφησαν ένα λιοντάρι πεινασμένο. Το λιοντάρι τρέχοντας, τους έφθασε, αλλά γύριζε χαρούμενο γύρω τους σαν ήμερο σκυλάκι. Στη συνέχεια ο Αυτοκράτορας διέταξε και τους έβαλαν μέσα σε ένα διάπυρο χάλκινο βόδι. Προηγουμένως οι Άγιοι προσευχήθηκαν στο Θεό να τους δώσει δύναμη, ενώ ο Ευστάθιος ζήτησε από τους στρατιώτες να θάψουν τα σώματά τους όλα μαζί. Μετά τρεις μέρες άνοιξαν το χάλκινο βόδι κι είδαν έκπληκτοι ότι οι μεν ψυχές τους είχαν ταξιδέψει στις ουράνιες σκηνές των δικαίων, αλλά ούτε μία τρίχα δεν είχε θιγεί από τα λείψανά τους. Ο κόσμος, βλέποντας το θαύμα, φώναξε: “Μεγάλος ο Θεός των Χριστιανών.”! Οι χριστιανοί εκμεταλλευόμενοι τη σύγχυση, πήραν τα λείψανα των Αγίων και τους ενταφίασαν, κατά την επιθυμία τους, μαζί².

Μεγαλυνάριο: “Οὐρανόθεν μάκαρ καταυγασθεῖς, στήλη τῆς ἀνδρείας ἀνεδείχθης ἐν πειρασμοῖς, καί πανοικεσία, Εὐστάθιε, ἀθλήσας, τῆς ἄνω βασιλείας ἀξίως ἔτυχες.”

1. Ελληνικά μαρτύρια του Αγίου δημοσιεύθηκαν στην P. G. 105 (376-417), ενώ η διασκευή του Συμεών Μεταφραστού στο Analecta Bollandiaana, 3 (1884), σ. 66-112.

2. Η τιμή προς το Άγιο Ευστάθιο διαδόθηκε ευρέως σε Ρώμη, Βυζάντιο, Βενετία, Παρίσι και όλη τη χριαστιανοσύνη. Πάντως, οι μάρτυρες, δεν εμφανίζονται στα αρχαιότερα καλενδάρια, ούτε κανείς γνωρίζει πού βρίσκονται τα λέιψανά τους.

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Ο μυθικός θεός Αχελώος από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο, συγγραφέα

 

Ο μυθικός θεός Αχελώος

από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο, συγγραφέα

   

  ΘΕΪΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ: Ο Όμηρος τοποθετεί τον Αχελώο, χρονικά, πριν από τον Ωκεανό. Μάλιστα κατά τον ίδιο επικό ποιητή, όλες οι θάλασσες, οι πηγές και τα νερά που πηγάζουν από την γη προέρχονται από αυτόν. Αντιθέτως, ο Ησίοδος συγκαταλέγει τον Αχελώο στις ποτάμιες θεότητες, που ήταν τέκνα της Τηθύος και του Ωκεανού. Κατά τους αρχαίους μυθογράφους, κόρες του ήταν οι Σειρήνες, οι Νύμφες και πολλές θεότητες των πηγών, όπως η Κασταλία, η Καλλιρρόη, κ.ά.

ΜΟΡΦΕΣ: Ο Αχελώος είχε αρκετές μορφές. Συνήθως απεικονίζεται από την μέση και κάτω σαν ψάρι, γενειοφόρος με κέρατα στο κεφάλι του. Άλλες μορφές του ποτάμιου αυτού θεού ήταν σαν φίδι, σαν ταύρος και σαν ανθρωπόμορφο ον με κεφάλι ταύρου που από τα γένια του έτρεχαν πολλά νερά (ανθρωπομορφικές όψεις του ποταμού, όπως στην εικόνα από το ρωμαϊκό μωσαϊκό στο Ζεύγμα¹ που παρουσιάζουμε πιο κάτω). Το μόνο βέβαιο είναι πως στις περισσότερες μορφές του ο Αχελώος φάνταζε ως ένα άσχημο τέρας.

ΑΧΕΛΩΟΣ ΚΑΙ ΗΡΑΚΛΗΣ: Ο Ηρακλής, κάποτε, για χάρη της Δηιάνειρας ήρθε σε σύγκρουση με τον Αχελώο. Ο Ηρακλής, λοιπόν, όταν πήγε στον Άδη για να αιχμαλωτίσει τον Κέρβερο, συνάντησε τον Μελέαγρο, αδελφό της Δηιάνειρας, και γιο του Οινέα. Αυτός του ζήτησε σαν χάρη να παντρευτεί την αδελφή του. Ο ήρωας δεν αθέτησε την υπόσχεση του και πήγε στην Καλυδώνα, έδρα του βασιλιά Οινέα. Εκεί όμως, επίμονα ο Αχελώος ζητούσε την κόρη του Οινέα παίρνοντας διάφορες μορφές. Ο Ηρακλής τον προκάλεσε σε μάχη, όπου ο ποτάμιος θεός, παρά τις συνεχείς μεταμορφώσεις του, έχασε. Τότε ο Ηρακλής του απέκοψε το δεξί του κέρατο (έκλεισε τη μία εκβολή του ποταμού) και από το αίμα που έρρευσε γεννήθηκαν οι Σειρήνες. Το κομμένο αυτό κέρατο δεν το κράτησε ο Ηρακλής. Ο Αχελώος σε αντάλλαγμα του έδωσε το κέρας της Αμάλθειας [που συμβολίζει το νέο πλούσιο γόνιμο έδαφος] το οποίο στην συνέχεια ο ήρωας δώρισε στον Οινέα. Έτσι, λοιπόν, με αποδυναμωμένο και ηττημένο τον Αχελώο, ο Ηρακλής νυμφεύθηκε την Δηιάνειρα. Βέβαια ο μύθος αυτός, κατά τον Διόδωρο και το Στράβωνα, ερμηνεύει τις προσπάθειες των εκεί αρχαίων κατοίκων να τιθασεύσουν την ορμή του ποταμού (κέρας) περιφράσσοντάς τον με μεγάλα έργα (μεταμορφώσεις ποταμού) και να τον μετατρέψουν σε γόνιμο ποταμό [πράγμα που συμβολίζει κι ο γάμος του Ηρακλή].

 

Αχελώος και Ηρακλής

  ΟΙ ΕΧΙΝΑΔΕΣ: Στις εκβολές του ποταμού υπάρχουν τα νησιά Εχινάδες. Σύμφωνα με τον μύθο αυτές υπήρξαν κάποτε Νύμφες, αλλά επειδή ξέχασαν να τιμήσουν τον Αχελώο, ο ποτάμιος θεός θύμωσε και τις μεταμόρφωσε σε νησιά!

  Τέλος, αξίζει να σημειώσουμε πως ο ποτάμιος θεός Αχελώος εικονίζεται ως κερασφόρος σε νομίσματα των Ακαρνάνων και των Μεταποντίων.

ΠΑΡΑΘΕΜΑ: [Για τις μεταμορφώσεις του Αχελώου]. Σοφοκλής: Τραχίνιαι: “μνηστήρ γαρ ἦν μοι ποταμός, Ἀχελῷον λέγω, ὅς μ᾽ ἐν τρισίν μορφαῖσιν ἐξῄτει πατρός, φοιτῶν ἐναργὴς ταῦρος, ἄλλοτ᾽ αἰόλος δράκων ἑλικτός, ἄλλοτ᾽ ἀνδρείῳ κύτει βούπρῳρος· ἐκ δὲ δασκίου γενειάδος κρουνοὶ διερραίνοντο κρηναίου ποτοῦ.”

konstantinosa.oikonomou@gmail.com

1. Το Ζεύγμα ήταν αρχαία ελληνιστική πόλη στη σημερινή νότιο ανατολική Τουρκία. Το 80% του αρχαιολογικού χώρου βρίσκεται από το 2000 βυθισμένο στη τεχνητή λίμνη που σχηματίστηκε από το νεοοθωμανικό τερατούργημα του φράγματος Μπιρετσίκ. Η περιοχή εκείνη την εποχή ήταν τμήμα της Άνω Συρίας, ανήκε στο βασίλειο των Σελευκιδών και για ένα διάστημα στο βασίλειο της Κομμαγηνής, πριν περάσει στα χέρια των Ρωμαίων. Από το Ζεύγμα προέρχεται και η μωσαϊκή αναπαράσταση του Αχελώου στην πρώτη εικόνα του άρθρου