Η Ομοφυλοφιλία + ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου- συγγραφέα

 

Η Ομοφυλοφιλία + ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου- συγγραφέα

  

  Ομοφυλοφιλία ορίζεται η ερωτική έλξη προς άτομο του ιδίου φύλου. Ο όρος ομοφυλοφιλία είναι Ελληνικό αντιδάνειο του όρου Homosexualität, που είχε πλάσει ο Αυστριακός νευρολόγος-ψυχίατρος Krafft-Ebing. Η αρνητική αντιμετώπιση της ομοφυλοφιλίας οφειλόμενη στην υπέρβαση του καθιερωμένου: το αρσενικό ζευγαρώνει με θηλυκό, χαρακτηρίζεται "αφύσικη έλξη". Έτσι, η αντίληψη της “ανατομικής μαρτυρίας” αντιτίθεται στην υποχρέωση για σεβασμό του δικαιώματος επιλογής συντρόφου. Ακόμη θεωρείται ότι η φύση προίκισε τον άνθρωπο με ένστικτο αυτοσυντήρησης, που περιέχει και την αναπαραγωγή. Η σεξουαλική ηδονή είναι έκφραση-παρότρυνση αυτού του ενστίκτου. Μια ένωση ομοφύλων καταχρώμενη τη σεξουαλική ηδονή, δεν παράγει καρπούς Τα αντεπιχειρήματα είναι δύο: Ότι η ομοφυλοφιλία συναντάται και σε ζώα και ότι το σεξ με προφυλάξεις (που στοχεύει μόνο στην ηδονή) ή τα εκουσίως άτεκνα ετερόφυλα ζευγάρια, δεν αντιμετωπίζουν ανάλογη εχθρότητα, παρ' όλο που δεν αναπαράγονται.

   ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Στην Αρχαία Ελλάδα η λέξη που χρησιμοποιούνταν ήταν “κίναιδος”: ["καταπύγων”]. Ο Σόλων αναφέρει ότι όποιος είχε ομοφυλοφιλική σχέση έχανε τα πολιτικά δικαιώματα και αν δεν υπάκουε καταδικαζόταν σε θάνατο (Νόμοι 332). Αυτό βεβαιώνει και ο Δημοσθένης (345 π.Χ.) στην υπόθεση Αισχίνη κατά Τιμάρχου, όταν ο πρώτος κατηγόρησε τον δεύτερο ως ομοφυλόφιλο, που δεν επιτρεπόταν «ομιλείν δημοσίως» (Τιμάρχου 46). Ο Αίσωπος υπερασπιζόταν με σχετικό μύθο ότι η ερωτική πράξη μεταξύ ανδρών αντιτίθεται στην αιδώ. Ο Πλάτων χαρακτηρίζει: την "επαφή αρσενικών με αρσενικά και θηλυκών με θηλυκά παρά φύσιν" (Νόμοι 636c), προσθέτοντας: "τέτοιες επαφές να απαγορευθούν εντελώς". Ο Σωκράτης χαρακτήριζε τέτοιες σχέσεις“ανάξιο και ανάρμοστο, (...) κάτι που κάθε άλλο παρά αγαθό είναι” (Ξενοφών: Απομνημονεύματα Α II30). Ο Αιλιανός, λέει για τους Σπαρτιάτες: “Ο Σπαρτιατικός έρωτας δεν είχε σχέση με αισχρότητες. Εάν ποτέ έφηβος επεχείρησε να ασελγήσει σε βάρος άλλου, δεν τους συνέφερε να καταντροπιάσουν την Σπάρτη. Τότε, ή εξορίζονταν ή έχασαν την ζωή τους”. Ακόμη: "ο ψυχικός δεσμός μεταξύ των νέων (Σπαρτιατών) δεν είχε καμία σχέση με τις σωματικές επαφές” (Πλούταρχος).

   ΕΠΙΣΤΗΜΗ: Η έρευνα για την ομοφυλοφιλίας εστιάζεται σε δομικές μετρήσεις εγκεφάλου, γενετικά δεδομένα, οικογενειακές τάσεις και ανατομικές ομοιότητες. Κάποιοι προτείνουν ότι περιοχή του χρωμοσώματος Χ μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στο σεξουαλικό προσανατολισμό. Σε πολλούς δημιουργήθηκε η υπόθεση ότι η μητρική επιρροή είναι σημαντική, ως πιθανός φορέας κάποιου “ειδικού” γονιδίου. Το σύνολό των ερευνών δείχνει ότι, ενώ η γενετική είναι πιθανό να διαδραματίσει ρόλο, περιβαλλοντικοί παράγοντες συμβάλλουν επίσης στο σεξουαλικό προσανατολισμό. Στο ερώτημα: «Γεννιόμαστε ομοφυλόφιλοι ή γινόμαστε;» η επιστήμη δεν απαντά, συνοψίζοντας: Αυτό που καθορίζει το φύλο, επηρεάζεται από γονίδια, εγκέφαλο, ορμόνες, εσωτερικά γεννητικά όργανα και περιβάλλον.

  ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: Ο Φρόιντ πίστευε ότι η ομοφυλοφιλία αποτελεί αποτέλεσμα ψυχολογικών ενεργειών της παιδικής ηλικίας: Η “φάση πολύ ισχυρής αλλά σύντομης συσχέτισης του παιδιού με κάποια γυναίκα”, έντονα παρούσας στην παιδική ηλικία του ατόμου παίζει βαρύνουσα σημασία. Όταν η φιγούρα χάνεται, το Εγώ αντικειμενικοποιεί τον ίδιο του τον εαυτό, μετατρέποντάς τον στην φιγούρα αυτή. Καθοριστικός παράγοντας είναι η πατρική απουσία που “πιθανόν οδηγεί στην ίδια ψυχολογική αποτύπωση”. Ο Γιούνκ πιθανολογεί ότι οι ομοφυλόφιλοι έχουν συγκεκριμένα αρνητικά χαρακτηριστικά λόγω ακριβώς της προτίμησης τους. Η ομοφυλοφιλία είχε καταχωρηθεί ως διαταραχή στο εγχειρίδιο του Αμερικανικού Συνδέσμου Ψυχιατρικής (APA). Το 1970, ο APA άλλαξε τακτική λόγω κοινωνικών ζυμώσεων που είχαν ξεκινήσει. Έτσι, στο επόμενο εγχειρίδιο, μπήκε μια γενικότερη διαταραχή, του “Διαταραγμένου Σεξουαλικού Προσανατολισμού”. Αργότερα (1980), η τρίτη έκδοση περιείχε νέα σχετική διαταραχή, την “Εγω-δυστονική ομοφυλοφιλία” [Έλλειψη ετεροφυλοφιλικής διέγερσης, άγχος από ανεπιθύμητη ομοφυλοφιλική διέγερση]. Εξαιτίας των κινημάτων υπέρ των ομοφυλοφίλων, ο σύλλογος υπαναχώρησε. Σήμερα, οι περισσότεροι ψυχιάτροι δεν θεωρούν την ομοφυλοφιλία διαταραχή, τουλάχιστον στη Δύση, καθώς είναι δύσκολο να υπάρξουν στοιχεία για χώρες όπου η ομοφυλοφιλία θεωρείται αδίκημα, επισύρον και θανατική ποινή!

   ΒΙΒΛΟΣ: Στην Παλαιά Διαθήκη διαβάζουμε: «ος αν κοιμηθή μετά άρσενος κοίτην γυναικός, βδέλυγμα εποίησαν αμφότεροι». (Λευιτ. ιη΄22). Στην Καινή Διαθήκη η ομοφυλοφιλία χαρακτηρίζεται αφύσικη: «άρσενες αφέντες την φυσικὴν χρήσιν της θηλείας εξεκαύθησαν εν τη ορέξει αυτών εις αλλήλους, άρσενες εν άρσεσι την ασχημοσύνην κατεργαζόμενοι» (Ρωμ. α΄ 27). Οι Πατέρες της Εκκλησίας αντιμετώπισαν την αρσενοκοιτία ως αμαρτία, ενώ απαγορεύεται και από το Κοράνι. Μολαταύτα, αυτό δεν εμπόδισε τους πιστούς Μωαμεθανούς, Οθωμανούς Τούρκους αγάδες να έχουν και χαρέμια νεαρών!

   ΕΚΚΛΗΣΙΑ: Η Ορθοδοξία βλέπει τον ομοφυλοφιλικό προσανατολισμό ως διαταραχή και ασθένεια, θεωρώντας τέτοιες πράξεις αμαρτωλές και καταστροφικές: “Ούτε πόρνοι, (...) ούτε μοιχοί, ούτοι εκθηλυμένοι, ούτε αρσενοκοίτες, ούτε (...) πρόκειται να κληρονομήσουν τη βασιλεία του Θεού.” (Α΄ Κορ. στ΄ 9-10). Κατά την Εκκλησία, υπάρχουν και αμαρτίες προκαλούμενες από άγνοια ή πάθη, (ακούσιες, αθέλητες), που υπερνικούν τους ανθρώπους αναγκάζοντάς τους μέσα από παρορμήσεις και άκριτες επιθυμίες σε ενέργειες που οι ίδιοι δε θέλουν, συχνά περιφρονούν, ακόμα και όταν επιδίδονται σε αυτές. Όμως, αμαρτάνω σημαίνει αστοχώ, παραβιάζω, ηθελημένα ή όχι. Ο ομοφυλόφιλος Χριστιανός καλείται σε μια ιδιαίτερα σκληρή μάχη. Ο αγώνας δυσκολεύει με την δαιμονική εχθρότητα εκείνων που τον περιφρονούν και από την δαιμονική αποδοχή από πλανημένους “προοδευτικούς” συνηγόρους, εφαρμοστές της, που “καινοτομούν” προτείνοντας και καθιερώνοντας τελικά καρικατούρα “γάμο”, μεταξύ ομοφυλοφίλων! Όταν οι ομοφυλόφιλοι Χριστιανοί είναι πρόθυμοι να αγωνιστούν, αναγνωρίζοντας την κατάστασή τους και πάρουν βοήθεια από οικογένεια και φίλους, ο Κύριος εγγυάται νίκη και θεραπεία. Απόψεις ποιμένων, όπως: «Ηθικά απονευρωμένοι, με ψυχοπαθολογικές εκτροπές και ψυχασθένειες, με μανία (...), που έκαναν αξία ζωής τον σωλήνα αποβολής περιττωμάτων» (Μητρ. Πειραιώς, Σεραφείμ), δεν βοηθούν τους εμπαθείς πιστούς να αλλάξουν. Αντίθετα παρήγορα, ομιλεί ο γέρων Παϊσιος: “(Η ομοφυλοφιλία) είναι πάθος όπως και άλλα πάθη. Αν θέλει και προσπαθήσει μπορεί να κόψει την κακιά συνήθεια.”. Από την άλλη, μορφωμένοι ιερείς λένε: “Οταν ακούω ψυχίατρο παπά να λέει ότι έχει θεραπεύσει ομοφυλοφίλους, ξέρω ότι αποπειράθηκε να τους κάνει ψυχολογική λοβοτομή(!), παραδίδοντάς τους σε τρομερά βασανιστήρια και ενοχικά σύνδρομα. Όποιος προσπαθεί να θεραπεύσει ομοφυλόφιλο είναι ο ίδιος άρρωστος(!) που χρησιμοποιεί ταλαίπωρους για να δώσει τη δική του νευρωτική μάχη.” (!!!) (π. Φιλόθεος Φάρος, στην “Καθημερινή”). Φαίνεται πως ο ιερέας αυτός διαφωνεί με τον Άγιο Ιωάννη Χρυσόστομο, που χαρακτηρίζει το πάθος: «αποκορύφωμα κακών, (...) ασθένεια βαρεία” Συγκρίνει, μάλιστα, την εποχή του, με την εποχή των Σοδόμων, προσθέττοντας: “Ποίους βαρβάρους δεν εξεπέρασαν, ποίον γένος θηρίων, δια της μιαράς αυτής σαρκικής μίξεως;” Όμως, ο ομοφυλόφιλος είναι απόλυτα αποδεκτός από την Εκκλησία, όσο οιοσδήποτε. Αν ένας δολοφόνος ή ο υποκριτικά πιστός, όπως οι περισσότεροι, γίνεται αποδεκτός, γιατί όχι ένας ομοφυλόφιλος; Από την άλλη, η ομοφυλοφιλία δε μπορεί να γίνει αποδεκτή ως δρόμος που οδηγεί στο Θεό. Από αγάπη και ανησυχία προς τον πάσχοντα, η Εκκλησία δεν κρύβει ότι ο γάμος άντρα και γυναίκας είναι δρόμος που οδηγεί στο Θεό, ενώ η ομοφυλοφιλία δεν είναι. Η Εκκλησία, δεν “αναπαύει” λέγοντάς ότι μπορούμε να κάνουμε ό,τι μας υπαγορεύουν τα πάθη μας. Ο Κύριος, όποτε μιλάει για γάμο, αναφέρεται σε ζεύγος άντρα και γυναίκας. Ο Θεός δημιούργησε πρωταρχικό ζεύγος άντρα και γυναίκα, δίνοντάς τους την ευλογία του γάμου, ενώ δεν υπάρχει άλλος γάμος. Ο άνθρωπος που στράφηκε στην ομοφυλοφιλία, όταν προοδεύει στην αγιότητα καθαρίζοντας την καρδιά του από τα πάθη, απομακρύνει την ομοφυλοφιλία. Αν υπήρχαν άγιοι ομοφυλόφιλοι που αγίασαν μέσω της ομοφυλοφιλίας, οι Πατέρες θα το έγραφαν, γιατί η Εκκλησία δεν συντηρεί κοινωνικούς ηθικισμούς, αλλά γκρεμίζει στερεότυπα για να θεραπεύσει. Ασφαλώς έχουμε αγίους που υπήρξαν ομοφυλόφιλοι (όπως και αγίους που υπήρξαν δέσμιοι άλλων παθών), αλλά αγωνίστηκαν και με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος νίκησαν και αγίασαν. Οι άγιοι Πρωτάς και Υάκινθος, ευνούχοι της αγίας Ευγενίας, ο άγιος Αζάτ, ευνούχος του Πέρση βασιλιά Σαπώρ, είναι μερικά παραδείγματα. Ακόμη, ξέρουμε τον άγιο Αμερικανό ιερομόναχο Σεραφείμ Ρόουζ, που πριν βαπτισθεί ήταν ομοφυλόφιλος, απέρριψε όμως το πάθος όταν έγινε ορθόδοξος. Ανάλογη η περίπτωση του μοναχού Κοσμά στο Ρέθυμνο, που εγκατέλειψε την ομοφυλοφιλία και ασκήτεψε κοντά σ’ ένα εκκλησάκι, όπου και κοιμήθηκε (1990). Υπάρχουν πολλές παρόμοιες περιπτώσεις.

 

   ΕΠΙΜΥΘΙΟ: Αμαρτωλός δεν είναι ο «κακός», αλλά ο παγιδευμένος σε πάθη ανελεύθερος άνθρωπος. Ο χριστιανός καλείται να πολεμήσει τα πάθη του. Στον αγώνα, έχει βοηθό τις πρεσβείες των αγίων, τον πνευματικό του πατέρα και την εκκλησιαστική ζωή. Μ' αυτά θα ελκύσει τη θεία χάρη και θα θεραπευθεί. Αυτό ισχύει για όλα τα πάθη, και την ομοφυλοφιλία. Όλοι ελπίζουμε στη σωτηρία μας, αν και είμαστε δέσμιοι διαφόρων παθών. Ελπίζουμε να σωθούμε, όχι λόγω «αρετής», αλλά λόγω του αγαπητικού ελέους του Θεού, που αποζητάμε, μετανοώντας αγωνιζόμενοι. Αν όμως, προσπαθούμε να πείσουμε εαυτούς και άλλους, ότι τα πάθη μας είναι “εντάξει» και όχι αμαρτωλά πάθη, τότε είμαστε υποκριτές.

konstantinosa.oikonomou@gmail.com 

βιβλιογραφία: http://thesecretrealtruth.blogspot.com/2012/01/blog-

«Απαντα Χρυσοστόμου», 13ος τόμος, έκδοση «Ωφελίμου βιβλίου»

Δημήτρης Αγοραστός Ψυχολογείν

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Ο Πάν από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο, συγγραφέα

 

Ο Πάν

από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο, συγγραφέα

Παν και Σύριγξ [Πουσέν]

  ΓΕΝΙΚΑ – ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Ο Πάνας (αρχ. Παν), στην αρχαία Ελληνική Μυθολογία ήταν μια ανθρωπόμορφη δευτερεύουσα θεότητα, στενά συνδεδεμένη με τη Φύση, τα ζώα και τους ανθρώπους, Για πολλούς μελετητές ο Παν θεωρείται προσωποποίηση της γενετικής δύναμης της ζωής. Συνδυάζοντας τον άνθρωπο και ζωικό παράγοντα, ο Πάνας εικονιζόταν έχοντας κάτω άκρα ζώου, συγκεκριμένα τράγου. Θεωρείτο προστάτης κτηνοτρόφων, κυνηγών και των αλιέων. Ζούσε σε σε χώρους της φύσης (όρη, δάση, σπήλαια, κοιλάδες, ρεματιές, κορυφές). Η λατρεία του, με την πάροδο του χρόνου, αναπτύχθηκε, παράλληλα με το δωδεκάθεο, σε όλο τον ελληνικό χώρο, αλλά και πέρα απ΄ αυτόν.

ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΚΑ: Δεν υπάρχει, ίσως, καμιά άλλη θεότητα για την οποία να υπάρχουν τόσες, και τόσο διαφορετικές μεταξύ τους, εκδοχές περί της καταγωγής του. Έτσι, πολλοί πίστευαν πως ο Πάνας γεννήθηκε στο όρος Κυλλήνη της Πελοποννήσου και ήταν γιος του Ερμή και της Πηνελόπης, η οποία για πολλούς ταυτίστηκε μη τη σύζυγο του Οδυσσέα. Η Πηνελόπη, κατ΄αυτή την εκδοχή, μετέστη αργότερα στον ουρανό ως υφάντρια του ουράνιου πέπλου. Άλλοι [κυρίως στην Αρκαδία] πίστευαν ότι ο Ερμής είχε γιο τον Πάνα από τη Νύμφη Καλλιστώ¹, που ήταν μία συνοδός της Αρτέμιδος. Την κλασική εποχή καταγράφεται η άποψη πως ο Παν ήταν γιος του Δία και της Καλλιστούς ή του Διός και της νύμφης Θύμβριδος. Τέλος άλλες απόψεις εμφανίζουν γεννήτορες του “τραγοπόδη” τον Ουρανό και τη Γαία, τον Αιθέρα και μια Νύμφη ή, τέλος τον Απόλλωνα και την Οινόη.

Αφροδίτη, Έρως & Πάν

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΑ: Πιθανότατα το ονόμα της θεότητας αυτής ετυμολογείται από τη από τη ρίζα “Πα” [= περιποιούμαι, φυλάσσω] και τα παραγόμενα “πάομαι” ή “pasco” [λατ.] =βόσκω. Κάποιοι άλλοι μελετητές, όπως ο Μαξ Μύλλερ, δίνουν ερμηνεία από τη σανσκριτική λέξη «Παβάνα» (= άνεμος). Ίσως για αυτό ο Πάνας φέρεται να συμβολίζει το ελαφρύ άνεμο κατά τις πρωινές και απογευματινές ώρες [αύρα].

Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ: Η εμφάνιση του Πάνα στον ελληνικό πανθεϊστικό Μύθο ανάγεται στον 7ο αιώνα π.Χ. Σύμφωνα με τις επικρατέστερη των παραδόσεων, γεννήθηκε στο όρος Λύκαιον της Αρκαδίας από μια Νύμφη. Μόλις τον αντίκρισε η μητέρα του ... τον εγκατέλειψε. Τρομαγμένη από τη μορφή που είδε να΄ χει το “παιδί” της, δηλαδή δύο κέρατα κατσικιού στο κεφάλι, μυτερά αυτιά, γένια(!) και τραγίσια πόδια, έσπευσε να απομακρυνθεί απελπισμένη. Ο Ερμής που αντιλήφθηκε τη σκηνή έσπευσε και προστάτευσε τον έκθετο Πάνα μετέφεροντάς τον στον Όλυμπο όπου και τον παρουσίασε στον Δία και τους άλλους Ολυμπίους, οι οποίοι και τον καλοδέχθηκαν. Στη συνέχεια ο Παν επέστρεψε και ανατράφηκε από τις αρκαδικές Νύμφες, οπότε και έγινε φίλος του Διονύσου.

“ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ”: Έκτοτε ο Παν εμφανίζεται πλέον ως προστάτης γεωργών, κτηνοτρόφων και των προϊόντων τους, φίλος του κρασιού και του γλεντιού. Ο Πάνας ήταν ο σύντροφος των Νυμφών και ακούραστος εραστής οιουδήποτε(;) πλησίαζε το χώρο του, δηλαδή τη φύση. Προστάτης του πολλαπλασιασμού των αιγοπροβάτων δεν άργησε να θεωρείται και ο ίδιος επιβήτορας² ακόμη και αυτών. Αγαπούσε τη φυσική υπαίθρια ζωή, ενώ περνούσε ώρες ατέλειωτες παίζοντας με το ποιμενικό του αυλό, τη λεγόμενη σύριγγα. Λέγεται μάλιστα ότι η “Σύριγξ” αυτή ήταν μια Νύμφη η οποία προκειμένου να τον αποφύγει μεταμορφώθηκε σε καλαμιά. Τότε ο Πάνας έκοψε απ΄ αυτή ανόμοια τεμάχια καλαμιού τα οποία και ένωσε σε σειρά και δημιούργησε τον αυλό του. Οι ερωτικές του περιπέτειες που είχε με τις διάφορες Νύμφες είναι πολλές, σημαντικότερη των οποίων θεωρείται εκείνη της αποπλάνησης της Σελήνης, (που από πολλούς ερμηνευτές θεωρήθηκε ως μια ιδεατή ερμηνεία της Νέας Σελήνης και της εξαφάνισης του δίσκου της από το νυχτερινό ουρανό!).

  ΠΑΝ, ΜΑΧΗ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΚΑΙ ΠΑΝΙΚΟΣ: Ο πιο χαρακτηριστικός μύθος που αφορά στον Πάνα είναι ο θρύλος ότι στη μάχη του Μαραθώνα βοήθησε τους Έλληνες εναντίον των Περσών. Συγκεκριμένα, οι Έλληνες στρατιώτες επιτίθονταν στους Πέρσες με δυνατές και τρομακτικές φωνές, επαναλαμβάνοντας ρυθμικά το όνομά του "παν - παν - παν]. Οι αντίπαλοι ακούγοντάς αυτόν το φοβερό ήχο από χιλιάδες στόματα, κατελήφθησαν από πανικό [μια λέξη που προέρχεται από το όνομα Παν] και υποχώρησαν!

Η ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΟΥ: Αρχικά, ως τοπική θεότητα, ο Πάνας λατρευόταν στην Αρκαδία, στο όρος που γεννήθηκε, ως ποιμενικός, δευτερεύων θεός, Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως η Αρκαδία λεγόταν και Πανία [γη]. Στο Λύκαιο υπήρχε ο αρχαιότερος ναός αφιερωμένος στον Πάνα και τη Σελήνη. Στα κλασικά χρόνια, στη Λυκόσουρα δημιουργήθηκε σημαντικός ναός του Πανός στον οποίο ασκούσαν, όπως αναφέρει ο Παυσανίας, και τη μαντική τέχνη. Στη θέση Μέλπεια³, εκτός από τον ναό του Πανός βρέθηκαν πολυάριθμα πήλινα και χάλκινα ειδώλια [5ος και 6ος π.Χ. αι.] τα οποία πιθανόν υπήρξαν τάματα. Αργότερα η λατρεία του θεού μεταδόθηκε και στους αλιείς, οπότε και του δόθηκε το προσωνύμιο "Πάν Άκτιος", ενώ δημιουργήθηκαν παράλια ιερά σε αλιευτικούς λιμένες της Αρχαιότητας. Μετά τη μάχη του Μαραθώνα, ο Πάνας απέκτησε στην Αθήνα και τον χαρακτήρα πολεμικής θεότητας, οπότε πολλά σπήλαια της Αττικής και λόφοι πήραν το όνομά του. Μεταξύ αυτών το σπήλαιο της βορειοδυτικής πλευράς του βράχου της Ακρόπολης της Αθήνας, ένα άλλο στη Πάρνηθα, άλλο στο Μαραθώνα, τη Βάρη [το λεγόμενο "Σπήλαιο του Νυμφολήπτου ή Αρχεδήμου"], κ.ά. Σε όλα αυτά βρέθηκαν ανάγλυφα που παρουσιάζουν τον Πάνα, τον Ερμή και τις Νύμφες καθώς και πολλά αναθήματα. Επίσης το Πάνειο ή Πανείο όρος, βορειοανατολικά της Βάρης, καθώς και ο λόφος ο λεγόμενος σήμερα "Πανί" στη περιοχή Αλίμου ήταν αφιερωμένοι στον Πάνα. Ακόμη, ο Πάνας λατρευόταν στην Αίγινα, το Άργος, την Ψυττάλεια, τη Σικυώνα, την Τροιζήνα, ττον Ωρωπό, τη Μεγαλόπολη στο Κωρύκειο Άντρο⁴ και ιδίως στην Πιάνα⁵ της Αρκαδίας, όπου το χωριό πήρε την ονομασία του από το θεό. Εκεί υπάρχει και η σπηλιά του Πάνα, την οποία μπορεί κανείς να επισκεφτεί μόνο με τα πόδια ακολουθώντας ένα μονοπάτι. Τα ιερά δένδρα του Πανός ήταν η δρυς και η πίτυς (πεύκο). Σύμβολά του η σύριγγα και η σφενδόνη. Στις θυσίες που του πρόσφεραν περιλαμβάνονταν αγελάδες, κριάρια και πρόβατα καθώς γάλα και μέλι. Η λατρεία όμως του Πάνα αποδεικνύεται και εκτός ελλαδικού χώρου. Συγκεκριμένα στην Χέμμιν της Αιγύπτου, που οι Έλληνες ονόμαζαν "Πανόπολη", ο Πάν ταυτιζόταν με τον θεό Μιν. Στη Ρώμη, αργότερα συνδυάστηκε με τον Λούπερκο, προς τιμή του οποίου γίνονταν η εορτή των Λουπερκάλιων.

 

Παν και Νύμφες.

  Ο ΠΑΝ ΣΤΟΥΣ ΟΡΦΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΣΤΩΙΚΟΥΣ: Κατά την Ελληνιστική Περίοδο, οι Στωικοί φιλόσοφοι και κυρίως οι Ορφικοί φιλόσοφοι, ανήγαγαν τον Πάνα ως θεό του "σύμπαντος κόσμου" (εκ του παν = όλος, σύμπαν) και ιδεατή προσωποποίηση της Φύσης και των δυνάμεών της. Στους δε ύστερους χρόνους ο Παν θεωρήθηκε μια θνητή, πιθανώς άυλη ή πνευματική μορφή. Με την έλευση μάλιστα του Χριστιανισμού, η μορφή του Πανός, αντί της ιδεατής μέχρι τότε μορφής της υπαίθριας ζωής, υιοθετήθηκε ως μορφή του διαβόλου ή Σατανά.

ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ: Ο θεός Πάν κατέχει σημαντική θέση στην αρχαία τέχνη που απεικόνισε τις διάφορες ασχολίες του και τις ερωτικές σκηνές με τους Σατύρους, τον Ερμή και τον Διόνυσο. Σε αττικά αγγεία των κλασικών χρόνων, σε ανάγλυφα εδώλια, νομίσματα, τοιχογραφίες, ψηφιδωτά, και σε σαρκοφάγους των ρωμαϊκών χρόνων, ο Παν κατέχει περίοπτη θέση. Σημαντικοί γλύπτες της αρχαιότητας άντλησαν θέματά τους από τον Πάνα, πως ο Πραξιτέλης και ο Ζεύξις. Χαρακτηριστικό είναι το σύμπλεγμα του Πάνα που εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, όπου η Αφροδίτη απειλεί τον Πάνα με το σανδάλι της [ρωμαϊκό αντίγραφο]. Στους νεότερους χρόνους ο Πάνας συνέχισε ν΄ αποτελεί έμπνευση διαφόρων καλλιτεχνών όπως των: Ρούμπενς, Πικάσο, Πουσέν, Ρομάνο, Ροντέν, κ.ά.

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

1. Αυτή που τελικά μεταμορφώθηκε σε αρκούδα και μετέστη στον ουρανό με τη μορφή της Μεγ. Άρκτου.

2. Ο μύθος του Πανός ουσιαστικά δείχνει να θεωρεί πράξεις, όπως τον αχαλίνωτο συνουσιασμό οιασδήποτε μορφής, ακόμη και την κτηνοβασία, ως κάτι το ...επιτρεπτό! Γι΄αυτό και ορισμένες πτυχές του αρχαίου πανθέου και της ειδωλολατρίας φαίνεται να επιβραβεύουν ακόμη και παθολογικές εκτροπές! Έτσι, ο αρχαίος πρόγονός μας, μη έχοντας γνωρίσει τα σπουδαία πνεύματα της ελληνικής φιλοσοφίας, ούτε την ορθή πίστη, ειδικότερα ο ημιμαθής ή αμαθής “επαρχιώτης”, θα μπορούσε συχνά χωρίς ενδοιασμό να “παρακολουθεί” τις πράξεις των “θεών” ... μιμούμενος αυτούς!

3. Η Μέλπεια, ήταν μικρή πόλη στην Αρκαδία, αλλά σήμερα η σύγχρονη Μέλπεια διοικητικά ανήκει στον νομό Μεσσηνίας. Βρισκόταν κοντά στη Λυκοσούρα. Στην περιοχή της πολίχνης υπήρχε ιερό του Πανός. Το όνομα της προέρχεται από την νύμφη Μέλπεια, ακόλουθο του τραγοπόδαρου θεού. Η θέση της αρχαίας πολίχνης δεν έχει πιστοποιηθεί αρχαιολογικά. Διαβάζουμε σχετικά με την πόλη στα “Αρκαδικά” του Παυσανία: “τῆς Λυκοσούρας δέ ἐστιν ἐν δεξιᾷ Νόμια ὄρη καλούμενα, καὶ Πανός τε ἱερὸν ἐν αὐτοῖς ἐστι Νομίου καὶ τὸ χωρίον ὀνομάζουσι Μέλπειαν, τὸ ἀπὸ τῆς σύριγγος μέλος ἐνταῦθα Πανὸς εὑρεθῆναι λέγοντες. κληθῆναι δὲ τὰ ὄρη Νόμια προχειρότατον μέν ἐστιν εἰκάζειν ἐπὶ τοῦ Πανὸς ταῖς νομαῖς, αὐτοὶ δὲ οἱ Ἀρκάδες νύμφης εἶναί φασιν ὄνομα”.

4. Eντυπωσιακό σπήλαιο παγκοσμίου φήμης στη ΝΔ πλευρά του Παρνασσού. Ονομάζεται και Σαρανταύλι ή σπήλαιο του Πανός.

5. Η Πιάνα είναι ένα ιστορικό χωριό, παραδοσιακός οικισμός, της Αρκαδίας. Βρίσκεται κοντά στα ερείπια της αρχαίας πόλης Διπαίας. Υπάγεται στην επαρχία Μαντινείας, ενώ σήμερα αποτελεί Δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Τριπόλεως.

Ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, πολιούχος Αθηνών (3.10) από τον Κων/νο Αθ. Οικονόμου

 

Ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, πολιούχος Αθηνών (3.10)

από τον Κων/νο Αθ. Οικονόμου

   

  ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Ο Άγιος Διονύσιος ήταν πασίγνωστος φιλόσοφος της Αθήνας και μέλος του ανωτάτου δικαστηρίου της πόλης, του Αρείου Πάγου. Ήταν ο πρώτος (ή τουλάχιστον από τους πρώτους) μεταξύ των λιγοστών Αθηναίων που ασπάστηκε το Χριστιανισμό, έπειτα από το κήρυγμα του αποστόλου Παύλου κάτω από τον βράχο της Ακροπόλεως: “Τινές δε άνδρες κολληθέντες αυτώ επίστευσαν, εν οις και Διόνυσος ο Αρεοπαγίτης” (Πράξ. ιζ΄, 34). Υπήρξε πρώτος επίσκοπος της Αθήνας κατά την αποστολική εποχή (μεταγενέστερες πηγές αναφέρουν ως πρώτο επίσκοπο Αθηνών τον επίσης Αρεοπαγίτη, Ιερόθεο, και δεύτερο το Διονύσιο). Ο Άγιος Διονύσιος μαρτύρησε δια ξίφους επί Δομιτιανού (96 μ.Χ.), ενώ υπάρχουν πηγές που τοποθετούν το μαρτύριό του επί Τραϊανού (98 μ.Χ.).

ΙΕΡΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗ: Αυτά είναι τα ελάχιστα ιστορικά στοιχεία που διαθέτουμε σχετικά με τον άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη. Πολλοί συναξαριστές δίνουν πλήθος πληροφοριών για τη σημαντικότατη αυτή προσωπικότητα, οι οποίες όμως εντάσσονται αποκλειστικά και μόνο στον κύκλο της παράδοσης. Έτσι, μία παράδοση (3ος αιώνας) τοποθετεί τον άγιο Διονύσιο την ημέρα που σταυρώθηκε ο Χριστός στην Ηλιούπολη της Αιγύπτου με το φιλόσοφο Απολλοφάνη. Όταν σκοτείνιασε ο ήλιος, ο Διονύσιος αναφώνησε: «Ή η φύσις αλλοιούται ή θεός πάσχει». Σύμφωνα με ακόμη μεταγενέστερες παραδόσεις, που όμως δεν είναι ευρύτερα αποδεκτές, ο Διονύσιος υπήρξε ο ιδρυτής της Εκκλησίας των Παρισίων κατά την αποστολική εποχή. Μία ακόμη παράδοση, ιδιαίτερα αγαπητή που έχει εγκολπωθεί η Εκκλησία και εκφράζεται τόσο στην αγιογραφία όσο και στην υμνογραφία, θέλει τον άγιο Διονύσιο να παρίσταται στην Κοίμηση της Θεοτόκου, μαζί με τους άλλους δύο ιερομάρτυρες Ιερόθεο και Τιμόθεο και τους Αποστόλους. Στις αγιογραφίες της Κοιμήσεως απεικονίζεται με τους δύο ιεράρχες να στέκεται πίσω από το χορό των Αποστόλων, ενώ στο «θεοτόκιο» κατά την ημέρα της γιορτής του ακούμε μεταξύ άλλων: “Εν τή σεπτή κοιμήσει σου, Παναγία Παρθένε, παρήν ό Διονύσιος, σύv τώ Ιεροθέω, καί Τιμοθέω τώ θείω, Άμα τοίς, Αποστόλοις,...”

“ΨΕΥΔΟΔΙΟΝΥΣΙΑ”: Στον άγιο Διονύσιο Αρεοπαγίτη αποδόθηκαν διάφορα συγγράμματα, τα οποία η σύγχρονη έρευνα δε θεωρεί γνήσια, είναι δηλαδή ψευδεπίγραφα (έργα των οποίων ο συγγραφέας υπογράφει με το όνομα κάποιου αναγνωρισμένου προσώπου, προκειμένου να αποδώσει κύρος στα γραπτά του). Πρόκειται για τα περίφημα Μυστικά έργα: α) Περί της ουρανίου ιεραρχίας, β) Περί της εκκλησιαστικής ιεραρχίας, γ) Περί θείων ονομάτων και δ) Περί μυστικής θεολογίας, καθώς και διάφορες επιστολές. Τα Μυστικά έργα, γνωστά και ως Ψευδο-διονύσια, γράφτηκαν στο τέλος του 5ου αιώνα και επηρέασαν βαθύτατα την πορεία της θεολογίας των μέσων χρόνων σε Ανατολή και Δύση. Μαζί με τα έργα του ιερού Αυγουστίνου και του αγίου Γρηγορίου του Ναζιανζηνού υπήρξαν η βάση της ανανέωσης της θεολογικής σκέψης.

ΜΝΗΜΗ ΑΓΙΟΥ: Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας γιορτάζει τη μνήμη του αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, ο οποίος τιμάται ως ο πολιούχος άγιος της Αθήνας, στις 3 Οκτωβρίου.

Εξαποστειλάριο: Τω Παύλω Διονύσιε, τω κλεινώ κορυφαίω, μαθητευθείς πανόλβιε, υπ’ αυτού εμυήθης, των αποκρύφων την γvώσιν, όθεv σε και λαμπτήρα, τη Εκκλησία τίθησιν, Αθηνών προχειρίσας, της ευσεβούς, Ιεράρχηv πόλεως, ην φυλάττοις, ορθοδοξούσαν πάνσοφε, σαις ευχαίς θεοκήρυξ.

Οι Άγιοι Κυπριανός και Ιουστίνη 2.10 + ΒΙΝΤΕΟ από τον Κων/νο Οικονόμου

 

Οι Άγιοι Κυπριανός και Ιουστίνη 2.10 + ΒΙΝΤΕΟ

από τον Κων/νο Οικονόμου

   Τον 3ον αιώνα μ.Χ. στην Αντιόχεια της Συρίας ζούσε ένας Καρχηδόνιος στην καταγωγή, πλούσιος, ευγενής, μορφωμένος και πολύ ικανός στη μαγεία, ο Κυπριανός. Διέθετε τέτοια ικανότητα, ώστε καλούσε τους δαίμονες και τους έστελνε να εξυπηρετήσουν όποια εντολή τους έδινε σε βάρος των θυμάτων του.

Στην ίδια πόλη κατοικούσε μία ευσεβής παρθένος, πιστή χριστιανή, η Ιουστίνα. Η Ιουστίνη ήταν κόρη ενός ιερέα των ειδώλων ονόματι Αιδέσιου και αρχικά ασπαζόταν τις δοξασίες του πατέρα της. Κάποια όμως μέρα η Ιούστα, όπως ήταν το αρχικό της όνομα, άκουσε το κήρυγμα ενός χριστιανού και άφησε την πλανεμένη διδασκαλία των ειδώλων ασπαζόμενη τον Χριστιανισμό¹.

   

Αυτή την κόρη ένας νεαρός πλούσιος ειδωλολάτρης με άσωτη ζωή, ο Αγλαϊδας, θέλησε να την μπλέξει στα δίχτυα του. Επειδή όμως όλες του οι προσπάθειες δεν έφεραν αποτέλεσμα, έτρεξε για βοήθεια στη μαγική δύναμη του Κυπριανού.

Πραγματικά, ο Κυπριανός άρχισε να στέλνει διάφορους δαίμονες, για να ξελογιάσει την Ιουστίνα και να την υποδουλώσει στα αμαρτωλά σχέδια του Αγλαίδα. Οι δαίμονες γύριζαν άπρακτοι στον Κυπριανό χωρίς να καταφέρνουν καν να πλησιάσουν στην κόρη, διότι, όπως έλεγαν στον μάγο, με το σημείο του Σταυρού τους έκαιγε και δεν μπορούσαν να σταθούν κοντά της. Όμοια άπρακτος γύρισε και ο άρχοντας των δαιμόνων, τον οποίο χρησιμοποίησε στο τέλος ο Κυπριανός ως έσχατο όπλο του.

Η πραγματική αυτή ήττα των δαιμονικών δυνάμεων άνοιξε τα μάτια της ψυχής του Κυπριανού. Κατανόησε την πλάνη του και την ακαταμάχητη δύναμη του Ιησού Χριστού. Έτσι, αληθινά μετανοημένος προσπίπτει στον επίσκοπο Αντιοχείας Άνθιμο, καίει μπροστά του όλα τα μαγικά βιβλία και ζητάει να γίνει χριστιανός.

   

   Μετά την βάπτισή του ο Κυπριανός, ως πρόβατο της ποίμνης του Κυρίου, αξιώνεται να χειροτονηθεί βαθμηδὸν διάκονος, πρεσβύτερος και, τέλος, ἐπίσκοπος, σὲ διαδοχὴ τοῦ ἐπισκόπου Ἀνθίμου, ενώ χειροτόνησε τὴν Ἰοῦστα διακόνισσα τῆς Ἐκκλησίας, δίνοντάς της τὸ ὄνομα Ἰουστίνη.

Το έτος 304, στον διωγμό του αυτοκράτορα Διοκλητιανού, μαζί με την Ιουστίνα υφίστανται μαρτυρικό δι' αποκεφαλισμού θάνατο. Συγκεκριμένα, τοὺς μετέφεραν στὴ Νικομήδεια τῆς Βιθυνίας, ὅπου, μὲ διαταγὴ τοῦ αὐτοκράτορος αποκεφαλίσθηκαν έξω απὸ την πόλη, κοντὰ στον παραρρέοντα ποταμὸ Γάλλο. Τα τίμιά τους λείψανα, σύμφωνα με αρχαία συναξάριά τους, μεταφέρθηκαν στην πρωτεύουσα Ρώμη απὸ παρατυχόντες Ρωμαίους ταξιδιώτες. Αργότερα όμως, όπως έγινε και σε άλλες περιπτώσεις, φαίνεται ότι τα άγια αυτὰ λείψανα επαναπατρίζονται στη Μεγάλη Ἀντιόχεια τῆς Συρίας.

Η ιδιαίτερη τιμὴ των αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης στην Κύπρο έχει τις απαρχές της πιθανότατα στον 13ο αἰῶνα: Τα ιερά τους λείψανα, που βρίσκονταν τότε στην Αντιόχεια της Συρίας, εξαιτίας της προέλασης των μωαμεθανών Μαμελούκων και πριν την τελικὴ πτώση της Αντιόχειας, μεταφέρθηκαν για ασφάλεια στην Κύπρο από πρόσφυγες Αντιοχείς, και κατατετέθησαν σὲ προϋπάρχοντα βυζαντινὸ ναὸ στο χωριὸ Μένικο τῆς Μητροπόλεως Μόρφου, σύμφωνα με μαρτυρία του γνωστού τοπικού μεσαιωνικού χρονογράφου Λεοντίου Μαχαιρά (15ος αι.). Ο ίδιος συγγραφέας αναφέρεται περαιτέρω και στα πολλὰ θαύματα, ιδίως σε θεραπείες οφθαλμικών παθήσεων και ''πυρέξεων'' (εμπύρετης ελονοσίας), που ενεργούσαν οι άγιοι, ενώ τονίζει ότι ο Φράγκος βασιλιὰς Πέτρος Α´ Λουζινιάν (1359-1369), επειδὴ είχε θεραπευθεί απὸ τους ἁγίους, πίνοντας απὸ το θαυματουργό τους αγίασμα, γκρέμισε τον προγενέστερο μικρότερο βυζαντινὸ ναὸ και έκτισε μεγάλη ἐκκλησία στον ίδιο χώρο προς τιμήν τους, επαργυρώνοντας μάλιστα τις κάρες των θαυματουργών Αγίων.

   Η μνήμη του αγίου ιερομάρτυρος Κυπριανού και της αγίας παρθενομάρτυρος Ιουστίνης εορτάζεται στις 2 Οκτωβρίου.

 

ΠΑΡΑΘΕΜΑ: Η μαρτυρία του Λεοντίου Μαχαιρά όπως καταγράφεται στο περίφημό του Χρονικὸν (εκδ. R. M. Dawkins, Recital concerning the Sweet Land of Cyprus entitled ‘Chronicle’, Oxford 1932, Vol. I, § 39, σελ. 38):

«Ἀκόμη εὑρίσκουνται εἰς τὴν Κύπρον οἱ δύο κεφαλάδες τοῦ ἁγίου Κυπριανοῦ καὶ Ἰουστίνης, οἱ (ὁ)ποῖοι ἐμαρτυρῆσαν εἰς τὴν Ἀντιόχειαν, καὶ εἰς τὴν κάκωσιν τῆς Συρίας ἐφέραν τες εἰς τὴν Κύπρον καὶ ἐβάλαν τες εἰς ἕναν ἐκκλησούδιν εἰς τὸ Μένικον. Καὶ εἰς τὸ πλευρὸν τοῦ Βημάτου (Ἱεροῦ Βήματος) πρὸς τὸν νότον ἔχει λάκκον, ὅπου πολομᾷ (ἐνεργεῖ) μεγάλες ἴασες εἰς γαρισούραν καὶ εἰς τὰς πύρεξες. Καὶ εἰς τὸν καιρὸν τοῦ ρὲ Πιὲρ τοῦ μεγάλου εἶχεν τὴν καρτάναν (ἑλώδης πυρετὸς) καὶ δὲν ἠμπόρεσεν ναὔρῃ ὑγείαν· τινὲς εἶπάν του διὰ τὸν ἅγιον Κυπριανὸν καὶ Ἰουστίναν ὅπου εἶνε εἰς τὸ Μένικον κοντὰ τοῦ Ἀκακίου (κοντὰ στὸ χωριὸ Ἀκάκι)· ὁ (ὁ)ποῖος ἦρτεν καὶ ᾽προποτίστην (ἤπιε ἀπὸ τὸ ἁγίασμα)καὶ παραῦθα (ἀμέσως) ἐγίανεν· εἶνε ἀλήθεια ὅτι τὸ νερὸν εἶνε πολλὰ γλυφὸν καὶ κακόποτον, ἀμμὲ θαυμαστὸν εἰς ἰατρείαν· καὶ ὥρισεν καὶ ἐποῖκαν (κατασκεύασαν) ἐκκλησίαν ἀποὺ γῆς καὶ ἀργύρωσεν τὰς β´κεφαλάς, καὶ εἰς τὴν κορυφὴν ἀφῆκεν τόπον μὲ πόρτες νὰ προσκυνοῦν τὰ λείψανα.»

1.Ἡ πίστη και η αγάπη της προς τὸν Θεὸ τη μεταμόρφωσαν σὲ τέτοιο βαθμό, ώστε οδήγησε στὸν Χριστὸ τη μητέρα της, η οποία με τη σειρά της έπεισε τὸν σύζυγό της να πιστεύσει στον αληθινὸ Θεό· Έτσι πῆγαν και οι τρεις στον επίσκοπο Όπτατο και ζήτησαν να βαπτισθοῦν. Στη συνέχεια, ἡ Ιουστίνη αποφάσισε να αφιερωθεί πλήρως στον Κύριο και να περάσει τον υπόλοιπό της βίο με παρθενία, νηστεία και προσευχή.

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Ο αστερισμός Δοράς +ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου, συγγραφέα

 

Ο αστερισμός Δοράς +ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου, συγγραφέα

   

  ΓΕΝΙΚΑ: Η Δοράς [Λατ. Dorado, συντ. Dor] είναι ένας αστερισμός που σημειώθηκε πρώτη φορά στην “Ουρανομετρία” των Keyser και Houtman [1603]. Είναι νότιος αστερισμός, έκτασης 179,2 τετ. μοιρών [72ος σε έκταση μεταξύ των 88 αναγνωρισμένων αστερισμών], που συνορεύει με τους αστερισμούς: Ωρολόγιον, Δίκτυον, Ύδρο, Τράπεζα, Ιπτάμενο Ιχθύ, Οκρίβαντα και Γλυφείον. Είναι πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 20° Βόρεια και 90° Νότια. Μόνο ένα πολύ μικρό τμήμα της Δοράδος είναι ορατό από τη Νότια Ελλάδα, το οποίο περιλαμβάνει και τον αστέρα γ Δοράδος.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ – ΟΝΟΜΑΣΙΑ: Η διεθνής ονομασία Dorado είναι ισπανική και όχι λατινική. Σημαίνει το τροπικό ψάρι Coryphaena hippurus, ή αλλιώς δελφινόψαρο, που αλλάζει χρώμα όταν πεθαίνει. Το εναλλακτικό όνομα Ξιφίας για τον αστερισμό εμφανίστηκε στους Ροδόλφειους πίνακες [1627]. Η λέξη «ξιφίας» ωστόσο είχε άλλη έννοια στην Αστρονομία από την αρχαιότητα: ο Αριστοτέλης και ο Πλίνιος ονόμαζαν ξιφίες όσους κομήτες είχαν τη μορφή ξίφους. Ο Καίσιος συνδύαζε τους αστέρες της Δοράδος με εκείνους του Ιπταμένου Ιχθύος και “σχημάτιζε” τη μορφή του Άβελ της Παλαιάς Διαθήκης. Στην κεφαλή της Δοράδος βρίσκεται ο νότιος πόλος της εκλειπτικής και, κατά τον Καίσιο, ο αστερισμός τού έδωσε το όνομα Polus Doradinalis. Έτσι, ποτέ δε θα δούμε από τη Γη να περνά κάποιος πλανήτης από αυτό τον αστερισμό, ούτε άλλο σώμα του Ηλιακού Συστήματος, παρά μόνο σπανιότατα κάποιος αστεροειδής απ΄ αυτούς που περνάν κοντά από τη Γη, ή κάποιος κομήτης μακράς περιόδου.

ΟΙ ΦΩΤΕΙΝΟΤΕΡΟΙ ΑΣΤΕΡΕΣ: Δεν υπάρχει στον αστερισμό αστέρας φωτεινότερος του τρίτου μεγέθους, και κανένας δεν έχει ιδιαίτερο όνομα. Η Δοράς έχει συνολικά 29 ορατούς [φ.μ. ≤ 6,5] αστέρες. Ο α Δοράδος έχει φαινόμενο μέγεθος 3,27, ενώ ο β Δοράδος είναι κηφείδης μεταβλητός αστέρας με φαινόμενο μέγεθος από 3,5 ως 4,1 (κιτρινόλευκος υπεργίγαντας). Ο γ Δοράδος είναι επίσης μεταβλητός, και μάλιστα έδωσε το όνομά του στους λεγόμενους «μεταβλητούς γ Doradus». Πρόκειται για μια ειδική κατηγορία ενδογενών παλλόμενων μεταβλητών αστέρων. Οι δ, ζ και θ Δοράδος έχουν αντιστοίχως φαινόμενο μέγεθος 4,35, 4,72 και 4,83.

   

Το νεφέλωμα Μαγγελάνου

  ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ: Το σημαντικότερο για τη Δοράδα είναι ότι σε αυτή ανήκει το βόρειο (και σημαντικότερο) ήμισυ του Μεγάλου Νέφους του Μαγγελάνου (LMC), του ενός από τα δύο Νέφη Μαγγελάνου. Μάλιστα το μεγαλύτερο αστρονομικό ενδιαφέρον κρύβεται σε αυτόν το γαλαξία και στα αντικείμενά του. Το υπόλοιπο μισό του LMC βρίσκεται στον αστερισμό Τράπεζα. Σπουδαιότερα αντικείμενα μέσα στο LMC είναι: Το τεράστιο νεφέλωμα και αστρικό σμήνος 30 Δοράδος ή NGC 2070, που είναι σήμερα γνωστό με το δημοφιλές όνομα Νεφέλωμα Ταραντούλα. 

   

Το νεφέλωμα Ταραντούλα

Στο Μέγα Νέφος του Μαγγελάνου παρατηρήθηκε το 1987 η πρώτη έκρηξη υπερκαινοφανούς, ορατή με γυμνό μάτι μετά από 380 χρόνια, γνωστή σήμερα ως SN 1987 Α. Το ανοικτό σμήνος αστέρων και νεφέλωμα NGC 1816, εντός του LMC, έχει φαινόμενο μέγεθος 9,0, ενώ το πολύ μικρότερο NGC 1818 έχει φαινόμενο μέγεθος 9,8. Μέσα στο Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου διακρίνουμε ακόμη: Το μεγάλο σφαιρωτό σμήνος NGC 1978, που έχει έντονα ελλειπτικό σχήμα και φαιν.μέγεθος 9,9, τους γαλαξίες NGC 1672 και NGC 1566 με φαιν.μέγεθος 9,7, αλλά και τον αστέρα S Δοράδος, που είναι ένας υπεργίγαντας [φ.μ. 9,27] και που αποτελεί το πρωτότυπο των λεγόμενων αστέρων τύπου S Δοράδος. Τέλος εκτός του LMC υπάρχει ο μεταβλητός αστέρας R Δοράδος [φ.μ. 5,73], που ανακαλύφθηκε ότι διαθέτει τη μεγαλύτερη φαινόμενη διάμετρο από όλα τα αστέρια εκτός του Ήλιου.

Konstantinosa.oikonomu@gmail.com

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Ογδόντα ένα χρόνια πριν: Η Συμφωνία της Καζέρτας [26.9.44]. Η αρχή οδύνης για τον ελληνισμό ή το προοίμιο του Εμφυλίου από τον Κων/νο Αθ./ Οικονόμου

 

Ογδόντα ένα χρόνια πριν: Η Συμφωνία της Καζέρτας [26.9.44]. Η αρχή οδύνης για τον ελληνισμό ή το προοίμιο του Εμφυλίου

από τον Κων/νο Αθ./ Οικονόμου

Από δεξιά: Ζέρβας, Σκόμπυ, Σαράφης

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Σαν σήμερα, την 26η Σεπτεμβρίου του 1944, υπεγράφη Η Συμφωνία της Καζέρτας, στην πόλη ομώνυμη πόλη της Νότιας Ιταλίας, μεταξύ της «ελεύθερης»¹ ελληνικής κυβέρνησης εθνικής ενότητας που συστάθηκε στο Κάιρο [που είχε στο μεταξύ μεταφερθεί, στην κοντινή πόλη Κάβα ντε Τιρρένι] και των ελληνικών αντιστασιακών οργανώσεων ΕΔΕΣ και ΕΑΜ, που δρούσαν τότε στην κατεχόμενη Ελλάδα. Η συμφωνία αυτή έγινε υπό την επίβλεψη των Βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων της Μεσογείου που είχαν έδρα στο γειτονικό Σαλέρνο. Σκοπός, βεβαίως, της συμφωνίας ήταν να καθορισθούν θέματα σχετικά με τη δράση, τον έλεγχο, ακόμη και τον αφοπλισμό των ένοπλων τμημάτων αντίστασης που είχαν δημιουργηθεί κατά τη διάρκεια της Κατοχής προκειμένου η Ελλάδα να οδηγηθεί στην ομαλότητα, μετά την απελευθέρωση.

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ: Στα μέσα του Σεπτέμβριου του 1944, στην Καζέρτα πραγματοποιήθηκε σύσκεψη στην οποία συμμετείχαν ο Βρετανός υπουργός Μέσης Ανατολής, Χ. Μακ Μίλαν, ο αρχιστράτηγος των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου, (AFHQ), Χ. Μέτλαντ Ουίλσον, ο Άγγλος στρατηγός, Σκόμπι, έχοντας στο πλάι του τον επιτελάρχη Μπένφιλ καθώς και άλλοι Άγγλοι πολιτικοί και στρατιωτικοί με τα μέλη της ελεύθερης ελληνικής κυβέρνησης εθνικής ενότητας που συστάθηκε υπό το Γ. Παπανδρέου και με τους στρατιωτικούς ηγέτες των ελληνικών αντιστασιακών οργανώσεων, ΕΑΜ και ΕΔΕΣ, που έφθασαν με αεροσκάφος της RAF από το αεροδρόμιο Νεράιδας [το πρόχειρο αεροδρόμιο που οργάνωσαν οι Άγγλοι στην περιοχή των Αγράφων, εκεί που σήμερα βρίσκεται η λίμνη του Ταυρωπού.
Στην ελληνική κυβέρνηση, [Σλέρνο] μετείχαν ο τότε αναγνωρισμένος ως πρωθυπουργός Γ. Παπαπανδρέου, με τέσσερις ΕΑΜικούς υπουργούς: δύο εκπροσώπους της Αριστεράς, Μ. Πορφυρογένης και Γ. Ζέβγος και δύο από τα άλλα κόμματα του ΕΑΜ, Α. Σβώλος, και Η. Τσιριμώκος, καθώς και οι Θ. Τσάτσος , Χρ. Σγουρίτσας. Στη σύσκεψη κλήθηκαν επίσης και παρευρέθηκαν και οι στρατιωτικοί αρχηγοί του ΕΔΕΣ, στρατηγός Ναπολέων Ζέρβας και του ΕΛΑΣ στρατηγός Στ. Σαράφης. Η συνάντηση όλων αυτών έγινε στην Καζέρτα, στις 23-9-44, οπότε και ξεκίνησε η σύσκεψη. Ύστερα από μακρές συζητήσεις, τρεις ημέρες αργότερα, υπογράφηκε η ομώνυμη συμφωνία, που υπήρξε καθοριστική για τις μετέπειτα πολιτικές εξελίξεις στη μεταπολεμική Ελλάδα.

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ: Η Συμφωνία προέβλεπε πως: όλες οι ανταρτικές δυνάμεις που δρούσαν στην Ελλάδα θα υπάγονταν στις διαταγές της ελληνικής κυβέρνησης Εθν. Ενότητας, η οποία στη συνέχεια θα τις έθετε υπό τις διαταγές του στρατηγού Ρ. Σκόμπυ, που θα ηγούνταν των βρετανικών απελευθερωτικών δυνάμεων στην Ελλάδα. Οι στρατιωτικοί ηγέτες του ΕΔΕΣ και του ΕΔΕΣ αναλάμβαναν την υποχρέωση να απαγορεύσουν στις ανταρτικές μονάδες κάθε δράση που θα απέβλεπε στην κατάληψη της εξουσίας. Συγκεκριμένα για την Αθήνα, αναφερόταν ότι «ουδεμία ενέργεια θα αναληφθεί εκτός υπό τας αμέσους διαταγάς του στρατηγού Σκόμπυ». Με την ίδια συμφωνία, τα ιδρυμένα από τις κατοχικές κυβερνήσεις, Τάγματα Ασφαλείας θα αντιμετωπίζονταν ως δοσίλογοι, εκτός αν παραδίδονταν σύμφωνα με τις εκδοθησόμενες διαταγές του Ρ. Σκόμπυ. Οι ελληνικές ανταρτικές δυνάμεις θα σχημάτιζαν «Εθνικήν Ένωσιν, ίνα συντονίζουν την δράσιν των διά το καλύτερον συμφέρον του Αγώνος». Καθορίζονταν, επίσης, οι περιφέρειες και τα εδαφικά όρια εντός των οποίων θα δρούσε στο εξής ο ΕΔΕΣ και ο ΕΛΑΣ και γινόταν σχετική ειδική αναφορά για Αθήνα, Πελοπόννησο και Θράκη. Διοικητής των στρατευμάτων της Αττικής διοριζόταν ο στρατηγός Σπηλιωτόπουλος, που θα ενεργούσε σε συνεργασία με τους αντιπροσώπους της ελληνικής κυβέρνησης στην Αθήνα. Αξιωματικός - σύνδεσμος θα προτεινόταν από τον Στρατηγό Σαράφη με την έγκριση της κυβέρνησης. Ο Στρατηγός Σαράφης επίσης θα «υπεδείκνυε» τον αξιωματικό - διοικητή των ανταρτικών δυνάμεων Πελοποννήσου, τον οποίο θα βοηθούσε σύνδεσμος της αγγλικής αποστολής. Ανάλογες ήταν και οι ρυθμίσεις που συμφωνήθηκαν για Θράκη και Θεσσαλονίκη. Οι στρατιωτικοί διοικητές των περιοχών αυτών θα είχαν ως αποστολή την παρενόχληση της γερμανικής υποχώρησης, την εξουδετέρωση των γερμανικών φρουρών και την τήρηση του νόμου και της τάξης στα εδάφη που θα απελευθερώνονταν. Θα παρείχαν ακόμη τη συνδρομή τους για την αποκατάσταση της πολιτικής εξουσίας και για την πρόληψη «επιβολής οποιασδήποτε ποινής και αδικαιολογήτου συλλήψεως».

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στο κείμενο της συμφωνίας, μέχρι πριν την υπογραφή του, περιλαμβανόταν αρχικά κάποιο άρθρο, που αναφερόταν στον στρατηγό Ρ. Σκόμπυ με την επίμαχη φράση ότι στα καθήκοντά του ήταν και να επιβάλλει τον νόμο και την τάξη. Ο υπουργός Α. Σβώλος ζήτησε ν΄ απαλειφθεί αυτή με το σκεπτικό ότι η αρμοδιότητα αυτή ανήκε στην ελληνική κυβέρνηση και ήταν θέμα εσωτερικό. Το αίτημα αυτό τελικά έγινε αποδεκτό από το στρατηγό Ουίλσον παρά τη διαφωνία Μακ Μίλαν και Παπανδρέου.

Συνέπειες: Τα γεγονότα που ακολούθησαν και κυρίως τα λεγόμενα Δεκεμβριανά, εκτιμήθηκαν από ορισμένους ιστορικούς ως συνέπεια των όρων της συμφωνίας της Καζέρτας, για την οποία κυρίως η κομουνιστική Αριστερά αλλά και μια μερίδα της Δεξιάς (από την αντίθετη σκοπιά, «ως υπερβολική σε υποχωρήσεις προς τους κομμουνιστές») είχε διατυπώσει σοβαρές επιφυλάξεις. Τελικά τον Οκτώβριο του 1944, αμέσως μετά την απελευθέρωση και την συμφωνία της Καζέρτας, ο Γεώργιος Παπανδρέου μαζί με τα μέλη της κυβέρνησής του επέστρεψε στην Ελλάδα από το Σαλέρνο της Ιταλίας με το αγγλικό πολεμικό πλοίο «Πρίγκιψ Δαυίδ».

Πηγές: Γεωργόπουλος, Ευστ. «1942-1944 Εμφύλιος Πόλεμος: το πρώτο αίμα». Στρατιωτική Ιστορία [περιοδικό]. Αθήνα: Περισκόπιο, 2010, σ. 92-93. Σόλων Γρηγοριάδης, Δεκέμβριος 1944: το ανεξήγητο λάθος Αθήνα: Εκδόσεις Φυτράκη, 1975, σ. 113-117. Αστερινός, Δημήτρης. «Από την Καζέρτα έως την απελευθέρωση». Ιστορία εικονογραφημένη 76 (Οκτώβριος 1974), σ. 14-18., Ομών. Λήμμα Βικιπαίδεια.

1. Και όχι δηλαδή της δοτής κατοχικής κυβέρνησης των Αθηνών.

Η σκοτεινή ύλη + ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

 

Η σκοτεινή ύλη + ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

 

Προσομοίωση σκοτεινού ουρανού [ ερευνητικό κέντρου Oak Ridge - ΗΠΑ]

 ΓΕΝΙΚΑ: Στην αστρονομία, η σκοτεινή ύλη είναι ένας υποθετικός τύπος ύλης που συνεισφέρει κατά πολύ μεγάλο ποσοστό στη συνολική μάζα του σύμπαντος. Η σκοτεινή ύλη δε μπορεί να παρατηρηθεί από τηλεσκόπια. Δεν εκπέμπει ούτε απορροφά φως ή άλλη ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία σε σημαντικό βαθμό. Αντίθετα, η ύπαρξη και οι ιδιότητές της βασίζονται στις βαρυτικές επιδράσεις πάνω στην ορατή ύλη, και τη μεγάλης κλίμακας δομή του σύμπαντος. Σύμφωνα με την ερευνητική αποστολή Planck και σύμφωνα με το Καθιερωμένο Πρότυπο (Standard Model of Cosmology), η συνολική ύλη-ενέργεια του σύμπαντος περιέχει 4.9% συνηθισμένη ύλη, 26.8% σκοτεινή ύλη και 68.3% σκοτεινή ενέργεια. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι η σκοτεινή ύλη συνεισφέρει κατά 84.5% στη συνολική ύλη και κατ 26.8%στο συνολικό περιεχόμενο του σύμπαντος

ΤΡΟΠΟΙ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΥ: Η ύπαρξή της σκοτεινής ύλης μπορεί να διαπιστωθεί από τα βαρυτικά αποτελέσματα στην ορατή ύλη, όπως τους αστέρες και τους γαλαξίες. Η υπόθεση της σκοτεινής ύλης έχει στόχο να εξηγήσει διάφορες αστρονομικές παρατηρήσεις που δεν συμφωνούν με τη θεωρία για τη βαρύτητα, όπως ανωμαλίες στην ταχύτητα περιστροφής των αστέρων στις ακραίες περιοχές των γαλαξιών. Η ταχύτητα αυτή είναι μεγαλύτερη από το αναμενόμενο, πράγμα που εξηγείται είτε με την παραδοχή ότι η θεωρία μας για τη βαρύτητα είναι λάθος είτε με τη θεώρηση της ύπαρξης μιας μεγάλης ποσότητας μάζας που δεν μπορούμε να δούμε. Η ύπαρξη της σκοτεινής ύλης θα έλυνε ένα πλήθος προβλημάτων συνέπειας στη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης [Μπιγκ Μπαγκ].

ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΗΣ ΣΚΟΤΕΙΝΗΣ ΥΛΗΣ: Αν η σκοτεινή ύλη υπάρχει πραγματικά, υπερβαίνει σημαντικά σε μάζα το ορατό μέρος του σύμπαντος. Σύμφωνα με τα πρόσφατα αποτελέσματα του διαστημικού τηλεσκοπίου Planck μόλις το 4.9% της συνολικής μάζας του σύμπαντος μπορεί να γίνει άμεσα ορατό. Περίπου το 26.8% υπολογίζεται ότι αποτελείται από σκοτεινή ύλη. Το υπόλοιπο 68.3% αποτελείται από σκοτεινή ενέργεια, ένα ακόμα υποθετικό, πιο περίεργο στοιχείο, διάσπαρτο στο διάστημα, το οποίο πιθανότατα δεν μπορεί να λογιστεί με τη μορφή συνήθων σωματιδίων. Ο καθορισμός της φύσης αυτής της “χαμένης” μάζας είναι ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα της σύγχρονης κοσμολογίας.

ΠΡΩΤΑ ΔΕΔΟΜΈΝΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΩΝ: Η ιστορία ξεκίνησε το 1933, όταν ο αστρονόμος Fritz Zwicky μελετούσε την κίνηση μακρινών σμηνών γαλαξιών, συγκεκριμένα το Σμήνος της Κόμης και το Σμήνος της Παρθένου. Ο Zwicky υπολόγισε τη μάζα του κάθε γαλαξία του σμήνους βασισμένος στη λαμπρότητα του, κι άθροισε όλες τις γαλαξιακές μάζες για να υπολογίσει τη συνολική μάζα του σμήνους. Στη συνέχεια βρήκε ένα δεύτερο υπολογισμό ανεξάρτητο της συνολικής μάζας, που βασίστηκε στη μέτρηση των ατομικών ταχυτήτων των γαλαξιών του σμήνους. Προς μεγάλη του έκπληξη, αυτός ο δεύτερος υπολογισμός δυναμικής μάζας ήταν 400 φορές πιο μεγάλος από τον υπολογισμό που βασιζόταν στο φως των γαλαξιών!

   

Η Σκοτεινή ύλη αποτελεί το 23% του Σύμπαντος

      ΕΠΑΛΗΘΕΥΣΕΙΣ: Αν και τα πειραματικά δεδομένα ήταν ήδη σημαντικά την εποχή του Zwicky, μόνο από τη δεκαετία του '70 οι επιστήμονες άρχισαν να μελετούν συστηματικά αυτή τη διαφορά. Εκείνη την περίοδο η ύπαρξη της σκοτεινής ύλης άρχισε να λαμβάνεται σοβαρά υπ' όψιν. Η ύπαρξη τέτοιας ύλης δεν θα είχε μόνο επιλύσει την έλλειψη μάζας στα σμήνη γαλαξιών, αλλά θα επέλυε και προβλήματα σχετικά με την εξέλιξη και τη μοίρα του ίδιου του Σύμπαντος. Ένα ακόμη παρατηρησιακό δεδομένο της λογικής συνοχής της σκοτεινής ύλης προκύπτει από τις καμπύλες περιστροφής των σπειροειδών γαλαξιών. Οι σπειροειδείς γαλαξίες περιλαμβάνουν έναν τεράστιο πληθυσμό αστέρων που διαγράφουν τροχιές σχεδόν κυκλικές γύρω από το γαλαξιακό κέντρο. Όπως ισχύει για τις τροχιές των πλανητών, αναμένεται ότι οι αστέρες με μεγαλύτερες γαλαξιακές τροχιές έχουν μικρότερες τροχιακές ταχύτητες [συμπέρασμα του λεγόμενου 3ου νόμου του Κέπλερ]. Στην πραγματικότητα, ο τρίτος νόμος του Κέπλερ εφαρμόζεται μονάχα σ' αστέρες που βρίσκονται κοντά στην περιφέρεια ενός σπειροειδούς γαλαξία, εφόσον προϋποθέτει σταθερότητα της μάζας που περιλαμβάνει η τροχιά. Οι αστρονόμοι έχουν ωστόσο διεξάγει παρατηρήσεις των τροχιακών ταχυτήτων των αστέρων στην περιφέρεια μεγάλου αριθμού σπειροειδών γαλαξιών, και σε καμία περίπτωση δεν ακολουθήθηκε ο τρίτος νόμος του Κέπλερ. Αντί να μειώνονται σε μεγάλες ακτίνες, οι τροχιακές ταχύτητες παραμένουν απόλυτα σταθερές, γεγονός που υποδηλώνει ότι η μάζα που περιλαμβάνει η τροχιά μεγάλης ακτίνας αυξάνεται, κι αυτό ισχύει για αστέρες που βρίσκονται στα όρια του γαλαξία. Αν και βρίσκονται κοντά στα άκρα του φωτεινού τμήματος του γαλαξία, το τμήμα αυτό έχει περίγραμμα μάζας που φαινομενικά συνεχίζει πολύ πέρα από τις περιοχές στις οποίες κυριαρχούν αστέρες! Θα έπρεπε, αν ο γαλαξίας αποτελείτο μόνο από ορατή ύλη, οι αστέρες του που βρίσκονται κοντά στην περιφέρεια ενός σπειροειδούς γαλαξία, με τροχιακές ταχύτητες της τάξης των 200 χλμ/δευτ., θα τον εγκατέλειπαν σε σύντομο χρονικό διάστημα, δεδομένου ότι οι τροχιακές ταχύτητες τους είναι τέσσερις φορές πιο μεγάλες από την ταχύτητα διαφυγής από το γαλαξία. Όμως, ουδέποτε παρατηρήθηκαν γαλαξίες που έχουν διασκορπιστεί με τέτοιο τρόπο. Συνεπώς, στο εσωτερικό τους πρέπει να υπάρχει μάζα την οποία δεν λαμβάνουμε υπ' όψιν όταν αθροίζουμε όλα τα τμήματα που μπορούμε να δούμε.

Βιβλιογρ. Trimble, V. (1987). "Existence and nature of dark matter in the universe". Annual Review of Astronomy and Astrophysics 25.

ΤΟ ΣΧΕΤΙΚΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: