Ο Άγιος Κωνσταντίνος εκ Κάπουας (18/8/1610) + ΒΙΝΤΕΟ Του Κων/νου Αθ. Οικονόμου δασκάλου

 

Ο Άγιος Κωνσταντίνος εκ Κάπουας (18/8/1610) + ΒΙΝΤΕΟ

Του Κων/νου Αθ. Οικονόμου δασκάλου

 

 Πρόκειται για τον τελευταίο, χρονολογικά¹, επίσημα αναγνωρισμένο Άγιο της Θεσσαλίας. Ο Άγιος γεννήθηκε Μουσουλμάνος και ονομαζόταν Σαϊμ Ήταν μάλιστα γιος του μπέη της περιοχής του Καππά Καρδίτσας. Η μύησή του στις αλήθειες της Ορθοδοξίας έγινε από έναν λόγιο μοναχό της Ι. Μ. Αγίου Νικολάου Καππά. Ο ίδιος μοναχός τον βάπτισε στο μοναστήρι αυτό, δίνοντάς του το όνομα Κωνσταντίνος. Όπως ήταν φυσικό, η αντίδραση του πατέρα του Αγίου ήταν σφοδρή. Θέλησε να σκοτώσει τους μοναχούς της Μονής, αλλά αυτοί είχαν προλάβει να διαφύγουν. Έτσι ξέσπασε το μένος του πάνω στο κτίριο της Μονής καίγοντάς το. Μετά στράφηκε στο γιο του και με παρακλήσεις και απειλές προσπαθούσε να τον κάνει να αρνηθεί το Χριστό. Βλέποντας το αμετάπειστο του Κωνσταντίνου, διέταξε τους φρουρούς του να τον φυλακίσουν μέχρι να επιστρέψει στην προγονική του πίστη. Όμως οι μέρες περνούσαν και ο Κων/νος παρέμενε στέρεος στην πίστη του Χριστού. Η οργή του πατέρα του, όμως, δεν είχε πια όρια. Διέταξε τους φρουρούς να τον βασανίσουν και εάν, ούτε τότε, μετάνιωνε να τον απαγχονίσουν. Έτσι και έγινε. 

 

Οι στρατιώτες τον οδήγησαν έξω από το χωριό και τον κρέμασαν από ένα πλατάνι. Όμως επειδή το σκοινί κόπηκε, τρεις μάλιστα φορές, οι δήμιοι τον αποκεφάλισαν. Η ημερομηνία του μαρτυρίου του ήταν η 18η Αυγούστου του 1610. Μετά από πρόταση της Ι. Μητροπόλεως Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφαρσάλων, στις 31/5/2007, το Οικουμενικό Πατριαρχείο προέβη σε επίσημη αναγνώριση του Αγίου. Η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του την 18ην Αυγούστου.

“Χαίρε της Καπούης ο οδηγός και της Εκκλησίας μάρτυρας σθεναρός. Μέμνησο τους οικέτας Κωνσταντίνε μάρτυς,

πρεσβεύων τω Κυρίω τους σε προστρέχοντας.”

konstantinosa.oikonomou@gmail.com

1. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο ανακύρηξε Άγιο τον Κων/νο την 31η Μαϊου του 2007. Και βεβαίως σήμερα ο τελευταίος Άγιος που κατετάχθη στη χορεία των Αγίων της Θεσσαλίας είναι ο Άγιος Ιερέας Δημήτριος Γκαγκαστάθης [2025]

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Ο Aγιος Οσιομάρτυρας Δημήτριος ο Νέος ο εκ Σαμαρίνης (18/8/1808) Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου

 

Ο Aγιος Οσιομάρτυρας Δημήτριος ο Νέος ο εκ Σαμαρίνης (18/8/1808)

Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου

   

    Ο Δημήτριος γεννήθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα στο βλαχοχώρι Σαμαρίνα των Γρεβενών. Σε ηλικία 15 ετών εγκατέλειψε τα εγκόσμια και έγινε μοναχός σε μοναστήρι της περιοχής. Αφού πέρασε κάποια χρόνια με προσευχή, νηστεία και γενικά με ασκητικό τρόπο, αποφάσισε, καθοδηγούμενος από θείο ζήλο, να εξέλθει από τη Μονή και να κηρύξει το Ευαγγέλιο στα θεσσαλικά χωριά. Εκείνη την εποχή θανάσιμοι κίνδυνοι περικύκλωναν τους Χριστιανούς λόγω της επανάστασης του παπα-Θύμιου Βλαχάβα και της επακόλουθης εκδικητικότητας των Τούρκων. Κάποιοι λοιπόν Μωαμεθανοί κατήγγειλαν τον Δημήτριο με την αιτιολογία πως με το κήρυγμά του εμφανιζόταν ως υποκινητής του παπα-Θύμιου. Συνελήφθη αμέσως και οδηγήθηκε στον διαβόητο Αλή πασά στον οποίο ομολόγησε την πίστη του και το σκοπό της διδασκαλίας του, που δεν ήταν άλλος παρά η παρηγορία των θλιβομένων συμπατριωτών του. Ο Αλής, παρόλο που δεν βρήκε στη ομολογία του κάποιο ενοχοποιητικό στοιχείο, διέταξε το σκληρό βασανισμό του. Του έμπηγαν καλαμένιες ακίδες στα νύχια των χεριών του και των ποδιών του, του έδεναν το κεφάλι με αλυσίδα, την οποία την έσφιγγαν τόσο που έσπασε, ενώ συγχρόνως του ζητούσαν να ομολογήσει την «ενοχή» του. Όμως ο ίδιος υπέφερε γενναία μέχρι που οι βασανιστές του απηύδησαν απ΄ την κούρασή τους. Εν συνεχεία ρίχτηκε στη φυλακή. Την επομένη ο τύραννος έδωσε εντολή να τον κρεμάσουν ανάποδα, πράγμα που έγινε. Άναψαν συγχρόνως κάτω από το κεφάλι του ρητινώδη ξύλα. Έτσι το κεφάλι του κατακαιγόταν και ο ίδιος εξαιτίας του καπνού δεν μπορούσε να ανασάνει. Φοβούμενοι οι βασανιστές του μήπως πεθάνει πρόωρα ο Μάρτυρας, τον κατέβασαν. Έπειτα τον ξάπλωσαν ανάσκελα στο έδαφος και τοποθέτησαν στο στήθος του μια σανίδα πάνω στην οποία πηδούσαν οι βασανιστές του για να του συντρίψουν τα οστά. Ένας Οθωμανός απ’ την Καστοριά, βλέποντας το θάρρος του Δημητρίου, έγινε Χριστιανός και συνελήφθη απ' τους στρατιώτες του Αλή. Πάντως η αντοχή και το θάρρος του Μάρτυρα προξένησαν γενικά αισθήματα συμπάθειας και μεγάλου θαυμασμού και προς τον ίδιο και προς την ορθόδοξη πίστη του σε μεγάλο πλήθος Μουσουλμάνων και μη, που παρακολουθούσαν το μαρτύριο του Αγίου. Αυτό εξαγρίωσε περισσότερο τον Αλή, οδηγώντας τον στην απόφαση να διατάξει τον αργό και βασανιστικό θάνατο του Δημητρίου. Έτσι, μετά από διαταγή του τυράννου, ο Δημήτριος κτίστηκε μέχρι το λαιμό του μέσα σε τοίχο! Μάλιστα για να επιβραδυνθεί ο θάνατός του, διέταξε να τον ταΐζουν ρίχνοντάς του τροφή στο στόμα. Ο Μάρτυρας, που μόνο ν΄ αναπνεύσει πια μπορούσε, διαρκώς προσευχόταν και επικαλούνταν τη βοήθεια του Κυρίου. Το μαρτύριό του έληξε μετά από δέκα ολόκληρες μέρες. Τη 18η Αυγούστου παρέδωσε την αγία του ψυχή στα χέρια του Κυρίου.

   

Ο Leake περιγράφει το μαρτύριο του Αγίου Δημητρίου εκ Σαμαρίνης

«Του έμπηξαν αργά-αργά βελόνες από καλάμια στα νύχια των χεριών και των ποδιών του, τρυπώντας και τα μπράτσα του (...) όταν τέλειωσε το βασανιστήριο με ταις βελόνες, του έβαλαν στο κεφάλι του σιδερένια κρικωτή αλυσίδα, την οποία έσφιγγαν με δύναμη και όταν επιτέλους κουράστηκαν οι δήμιοι, ανέβαλαν για την επομένη τη συνέχεια των βασάνων, οπότε ο μάρτυρας κρεμάστηκε πάνω από φωτιά, έχοντας το κεφάλι προς τα κάτω. Η φωτιά από ρητινώδη ξύλα τον έπνιγε και κατέτρωγε το δέρμα του κρανίου του. Φοβούμενοι οι δήμιοι μήπως πεθάνει ο μάρτυρας, τον απέσυραν, τον έριξαν στο χώμα και βάζοντας πάνω στο στήθος του μια σανίδα πηδούσαν πάνω της για να του συντρίψουν τα κόκαλα και μετά τον έκτισαν μέσα σε τοίχο έχοντας ελεύθερο μόνο το κεφάλι του. Για να παρατείνουν δε το μαρτύριό του και την οδύνη του του έδιναν και τροφή».

* Επ. Φαρμακίδης, Η Λάρισα, εκδ. Γνώση, Λάρισα 2001, σ. 176.

Η Κοίμηση της Θεοτόκου, κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας + ΒΙΝΤΕΟ + Παράκληση στην Παναγία Σουμελά του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου

 

Η Κοίμηση της Θεοτόκου, κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας + ΒΙΝΤΕΟ + Παράκληση στην Παναγία Σουμελά

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου

 

Η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που εορτάζουμε στις 15 Αυγούστου είναι η μεγαλύτερη από τις Θεομητερικές εορτές, τις εορτές, δηλαδή, που καθιέρωσε η Εκκλησία προς τιμήν της Μητέρας του Κυρίου μας, και πιθανότατα η παλαιότερη από όλες. Οι πρώτες ιστορικές αναφορές στη μεγάλη αυτή εορτή εμφανίζονται στα μέσα του 5ου αιώνα, κατά την εποχή που συγκλήθηκε η Γ΄Οικουμενική Σύνοδος. Η θέση της Παναγίας μέσα στο λατρευτικό κύκλο της Εκκλησίας μας επιβεβαιώθηκε από τη Σύνοδο της Εφέσου, ενώ είναι βέβαιο ότι πολύ νωρίτερα είχε αναπτυχθεί η αποδοχή της τιμής της από τις τοπικές χριστιανικές κοινότητες. Πληροφορίες για το βίο της Θεοτόκου, πριν τον Ευαγγελισμό της και μετά την Ανάληψη του Κυρίου, αντλούμε από την Ορθόδοξη Παράδοση, μιας και τα βιβλία της Καινής Διαθήκης δεν μας επιτρέπουν να γνωρίζουμε κάποια στοιχεία αυτών των περιόδων της ζωή της. Από την Ιερά Παράδοση οι πληροφορίες αυτές πέρασαν στα λεγόμενα απόκρυφα ή ψευδεπίγραφα βιβλία. Έτσι θα λέγαμε ότι ο Δεκαπενταύγουστος είναι ένα ιστορικό κληροδότημα αυτών των βιβλίων. Τέτοια, λοιπόν κύρια πηγή είναι: “Η Απόκρυφος διήγησις του αγίου Ιωάννου του Θεολόγου περί της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μαρίας» ενώ συμπληρωματικές πληροφορίες παίρνουμε από το σύγγραμμα «Περί θείων ονομάτων» του Διονυσίου του Αρεοπαγίτη, από τα «Εγκώμια εις την Κοίμησιν» διαφόρων Πατέρων της Εκκλησίας όπως των αγίων Μόδεστου Ιεροσολύμων, Ανδρέα Κρήτης, Γερμανού Κωνσταντινουπόλεως, Ιωάννη Δαμασκηνού κ.ά., καθώς και από τα τροπάρια που ψάλλει η Εκκλησία μας. Στα κείμενα αυτά διασώζεται η «αρχαία και αληθεστάτη» παράδοση της Εκκλησίας μας γι' αυτό το Θεομητορικό γεγονός. Ένα κομμάτι της παράδοσης είναι άλλωστε και η ορθόδοξη εικονογραφία.

   Σύμφωνα με τις πληροφορίες που μάς δίνουν τα παραπάνω κείμενα, η Θεοτόκος ειδοποιήθηκε από άγγελο του Θεού για τον επικείμενο θάνατό της. Αφού στη συνέχεια ανέβηκε στο όρος των Ελαιών για να προσευχηθεί, κατέβηκε στο σπίτι της. Εκεί γνωστοποίησε στους γνωστούς της την αναχώρησή της απ' αυτόν τον κόσμο και ετοίμασε τα της ταφής της. Γύρω από την κλίνη της Θεοτόκου συγκεντρώθηκαν όλοι οι Απόστολοι, εκτός από το Θωμά. Η Δύναμη του Αγίου Πνεύματος με σχήμα νεφέλης τους άρπαξε από τα διάφορα μέρη της οικουμένης, όπου κήρυσσαν και τους συγκέντρωσε στα Ιεροσόλυμα. «Το δε θεοδόχον αυτής σώμα μετά αγγελικής και αποστολικής υμνωδίας (με ύμνους από Αποστόλους και αγγέλους) εκκομισθέν και κηδευθέν (μεταφέρθηκε και κηδεύτηκε), εν σορώ τη εν Γεσθημανή κατετέθη, εν ω τόπω επί τρεις ημέρας η των αγγέλων χοροστασία και υμνωδία διέμεινεν άπαυστος (για τρεις μέρες η υμνωδία των αγγέλων ήταν ακατάπαυστη). Μετά δε την τρίτην ημέραν της αγγελικής υμνωδίας παυσαμένης, παρόντες οι απόστολοι, ενός αυτοίς απολειφθέντος (του Θωμά που έλειπε) και μετά την τρίτην ελθόντος και το θεοδόχον σώμα προσκυνήσαι βουληθέντος (όταν μετά τον ερχομό του ο Θωμάς θέλησε να προσκυνήσει το άχραντο σώμα της Θεοτόκου), ήνοιξαν την σορόν. Και το μεν σώμα αυτής το πανύμνητον ουδαμώς ευρείν ηδυνήθησαν, μόνα δε αυτής τα εντάφια κείμενα ευρόντες και της εξ αυτών αφάτου ευωδίας εμφορηθέντες ( γέμισαν από την ανείπωτη ευωδία που έβγαζαν) ησφάλισαν την σορόν»¹. Ο Υιός της που είχε σαρκωθεί από αυτήν, είχε δεχτεί στους ουρανούς το άχραντο σώμα της και την αγία της ψυχή. Την παράδοση αυτή της Εκκλησίας μας συνοψίζει άριστα το εξαποστειλάριο της εορτής της Κοιμήσεως, «Απόστολοι εκ περάτων, συναθροισθέντες ενθάδε, Γεσθημανή τω χωρίω, κηδεύσατέ μου το σώμα, και συ Υιέ και Θεέ μου, παράλαβέ μου το πνεύμα».

Η Κοίμηση της Θεοτόκου περιλαμβάνει το θάνατο και την ταφή της αλλά και τη μετάστασή της στους ουρανούς. Όπως λέει το κοντάκιο της εορτής, «τάφος και νέκρωσις ουκ εκράτησε (τη Θεοτόκο), ως γαρ ζωής μητέρα, προς την ζωήν μετέστησεν ο μήτραν οικήσας αειπάρθενον». Δηλαδή ο τάφος και η νέκρωση δεν κράτησαν τη Θεοτόκο, γιατί ο Κύριος, που είναι η πηγή της αληθινής ζωής, πήρε την ανθρώπινη σάρκα στην κοιλιά της Θεοτόκου και γεννήθηκε από αυτήν. Έτσι έκαμε την Παναγία Μητέρα του, μητέρα της ζωής, πηγή της ζωής.

Αφού ο Κύριος με το σταυρικό του θάνατο πάτησε και κατάργησε το θάνατο, ήταν φυσικό να ανεβάσει στους ουρανούς τη Μητέρα του και να της χαρίσει τη δόξα της αιωνιότητας. Όπως λένε τα τροπάρια της Κοιμήσεως, ο θάνατός της προμνηστεύεται τη ζωή. Αυτή που γέννησε τη ζωή, έχει μεταβεί στη ζωή. Έτσι ο θάνατός της ονομάζεται «αθάνατος Κοίμησις». Και όλα αυτά γιατί η Παναγία πρώτη μεταξύ των ανθρωπίνων πλασμάτων πραγματοποίησε τη θεοποίηση του ανθρώπου, που είναι η συνέπεια της σάρκωσης. Στο πρόσωπο της Θεοτόκου η ανθρωπότητα πρόσφερε τη Νέα Εύα, μέσω της οποίας θα πραγματοποιούνταν αυτό που ο ίδιος ο Θεός είχε υποσχεθεί στους Πρωτοπλάστους (Πρωτευαγγέλιο) μετά την πτώση τους: Τη συμφιλίωση με το Θεό και τη θέωση του ανθρώπου. Όπως ακριβώς το είπαν οι Πατέρες «Ο Θεός ενηνθρώπησεν, ίνα ημείς θεοποιηθώμεν²». «Άνθρωπος γίνεται Θεός ίνα Θεόν τον Αδάμ απεργάσηται³». Αυτήν τη θεοποίηση έδειξε η Θεοτόκος, γιατί, όπως λέει ο ιερός Καβάσιλας, φανέρωσε τον άνθρωπο όπως ήταν στην αρχή στον Παράδεισο, και όπως έπρεπε στη συνέχεια να γίνει. Με την Κοίμησή της προπορεύτηκε στη δόξα που μας περιμένει. Ο Νικηφόρος Θεοτόκης προσθέτει: «αυτή είναι δόξα μεγαλύτερη από όλες τις δόξες, οπού έλαβε η Θεοτόκος, να αναστηθεί πρωτύτερα από τον καιρό της αφθαρσίας, να δοξασθή προτού να γίνει η κρίσις και η εξέτασις, να λάβη την ανταπόδοσιν προτού να έλθη η ημέρα της ανταποδόσεως, να τιμηθή τέλος πάντων με προνόμια, όμοια με εκείνα του υιού της». Εκείνο δηλαδή που θα απολαύσουν οι πιστοί μετά τη δεύτερη έλευση του Κυρίου και γενική κρίση, προαπολαμβάνει κατεξοχήν η Μητέρα του Θεού. Έτσι εξηγείται γιατί η εορτή της Κοιμήσεως είναι στη συνείδηση του πληρώματος της Εκκλησίας, ένα δεύτερο Πάσχα. Της «άλλης βιοτής της αιωνίου, την απαρχήν» που εορτάζουμε το Πάσχα, ο πρώτος καρπός είναι η δόξα της Υπεραγίας Θεοτόκου.

Εφόσον για την Εκκλησία μας η Θεοτόκος είναι «του πεσόντος Αδάμ η ανάκλησις, των δακρύων της Εύας η λύτρωσις⁴», ας αφήσουμε τον επίλογο στον μεγάλο Πατέρα Ιωάννη Δαμασκηνό: “Η Θεοτόκος βοήθησε στη σάρκωση του Χριστού, εξυπηρέτησε την παγκόσμια σωτηρία γιατί μ' αυτήν πραγματοποιήθηκε η προαιώνια απόφαση του Θεού: η σάρκωση του Λόγου και η δική μας σωτηρία.”

1. Ιωάννης ο Δαμασκηνός, Β' Εγκώμιον εις την πάνσεπτον Κοίμησιν της Θεομήτορος, 18.

2. Μ. Αθανάσιος, ΒΕΠ 30, 119

3. Υμνολογία της Εκκλησίας μας: Δοξαστικό αίνων, 25 Μαρτίου

4. Από τον Ακάθιστο Ύμνο.

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ:

Ο ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΟΣ ΚΑΝΩΝ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΟΥΜΕΛΑ ΕΔΩ:

 

O νεαρός Nabeel Masih πέθανε στις 31/7/2025, σε ηλικία μόλις 25 ετών. Κων/νος Οικονόμου

 

O νεαρός Nabeel Masih πέθανε στις 31/7/2025,

σε ηλικία μόλις 25 ετών.

   

Ποιος ήταν ο Nabeel Masih; Ο νεότερος Πακιστανός φυλακισμένος για ... βλασφημία του Μωαμεθανισμού!. Μέχρι τις 18 Σεπτεμβρίου 2016, ο Nabeel Masih ήταν απλώς ένα 16χρονο αγόρι μιας χριστιανικής οικογένειας, που ζούσε σε ένα χωριό στην περιοχή Kasur του Πακιστάν. Όπως και τα άλλα παιδιά της ηλικίας του, βλέπεις αυτό είναι παγκόσμιο φαινόμενο, χρησιμοποιούσε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

   Αλλά αυτή τη μέρα, την 18η/9/16, η ζωή του πήρε ξαφνικά τρομακτική τροπή. Ο ισλαμιστής Akhtar Ali τον κατηγόρησε δημόσια για βλασφημία, εξαιτίας μιας ανάρτησης του εφήβου στο Facebook. Συνελήφθη αμέσως, προφυλακίσθηκε, και δύο έτη αργότερα, το 2018, καταδικάστηκε σε 10 χρόνια φυλάκισης! Ο Nabeel πέρασε 4 χρόνια στις φυλακές της Λαχόρης και του Kot Lakhpat σε απομόνωση, κάτω από άθλιες συνθήκες, υφιστάμενος κάθε είδος βίας.

    Ο δικηγόρος του, Saad Jabar, ένας γενναίος υποστηρικτής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αγωνίστηκε για την υπόθεσή του και τελικά, τέσσερα έτη μετά, το 2020, το Ανώτατο Δικαστήριο τον αποφυλάκισε με χρηματική εγγύηση.

   Ωστόσο, οι απάνθρωπες συνθήκες της φυλακής, το μολυσμένο νερό, η ανεπαρκής τροφή και η επακόλουθη έλλειψη βιταμινών και η συνεχής ψυχολογική πίεση είχαν καταστρέψει για τα καλά την υγεία του. Είχε αναπτύξει σοβαρές παθήσεις στο συκώτι, τα νεφρά και στους πνεύμονες. Οι γιατροί συνέστησαν θεραπεία ακόμη και ιατρική περίθαλψη στο εξωτερικό, αλλά καμία ΜΚΟ, κανένας γιατρός χωρίς σύνορα, ή ... χωρίς πατρίδα, κανένας γενικά ανθρωπιστικός οργανισμός οργανισμός δεν ανταποκρίθηκε στις εκκλήσεις του. Άλλωστε μήπως ανταποκρίνεται κανείς για τις σφαγές των Χριστιανών στη Νιγηρία ή στη Συρία από τους ισλαμοφασίστες; Εν τέλει, η κατάσταση του Ναμπίλ επιδεινωνόταν μέρα με τη μέρα. Την Πέμπτη 31 Ιουλίου φέτος, άφησε την τελευταία του πνοή.

Ο Θεός τώρα πια θα αναλάβει τη νεανική ψυχή του στις αγκάλες του, προσφέροντάς του το αγιασμένο στεφάνι του Μάρτυρα και όλα αυτά που κανείς ανώνυμος ή επώνυμος, οργανισμός ή ΜΚΟ, δεν του πρόσφερε στη μικρή επί γης ζωή του! Άγιος!

Κων/νος Αθ. Οικονόμου

Ο αστερισμός Βοώτης + ΒΙΝΤΕΟ Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου – συγγραφέα

 

Ο αστερισμός Βοώτης + ΒΙΝΤΕΟ

Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου – συγγραφέα

  ΓΕΝΙΚΑ: Ο Βοώτης [Λατινικά: Bootes, συντομογ. Boo] βρίσκεται στο βόρειο ημισφαίριο της ουράνιας σφαίρας, αλλά δεν είναι πάντα ορατός στην Ελλάδα [αμφιφανής]. Έχει έκταση 906,8 τετ. μοίρες και κατατάσσεται 13ος μεγαλύτερος. Συνορεύει με 8 διαφορετικούς αστερισμούς [Δράκοντα, Μεγ. Άρκτο, Θηρευτικούς Κύνες, Κόμη Βερενίκης, Παρθένο, Όφι, Βόρειο Στέφανο και Ηρακλή]. Είναι ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 90°Β – 35°Ν.

   ΙΣΤΟΡΙΚΑ: Η ονομασία Βοώτης εμφανίζεται στην Οδύσσεια, επομένως βρίσκεται σε χρήση 3.000 χρόνια, αν και αρχικά σήμαινε μόνο το φωτεινότερο αστέρα του. Ετυμολογικά η ονομασία σημαίνει αυτόν που ωθεί τον βουν [βόδι], έτσι ο αστερισμός θεωρείτο ο οδηγός της ομηρικής Άμαξας (Μεγάλη `Αρκτος). Σε νεότερους χρόνους τον φαντάσθηκαν ως τον κυνηγό που οδηγεί τους Θηρευτικούς Κύνες στο αέναο κυνήγι της Άρκτου γύρω από το βόρειο ουράνιο πόλο [Καρλάιλ: Sartor Resartus<sup>1</sup>]! Μία άλλη ετυμολόγηση εξηγεί το όνομα του αστερισμού από το βοητής (=βουερός, θορυβώδης), εξαιτίας των κραυγών του οδηγού προς τα ζώα του ή του κυνηγού καθώς κυνηγά. Στη λατινική γλώσσα ο αστερισμός ονοματίζεται Canis Latrans (=ο σκύλος που γαυγίζει). Οι `Αραβες απέδωσαν την παρόμοια άποψή τους για τον αστερισμό με το Al Awwa. Αρκετά συνηθισμένα ήταν και τα ονόματα Αρκτοφύλαξ και Αρκτούρος (=φύλακας, φρουρός της αρκούδας), με το πρώτο συνήθως να χρησιμοποιείται για τον αστερισμό και το δεύτερο για τον φωτεινότερο αστέρα του. Με την μεταγραφή στα λατινικά, ως Arctophilaxe, και ως Arcturus, οι ονομασίες επιβιώνουν για τον αστερισμό μέχρι και το 18ο αιώνα. Αλλες ελληνικές ονομασίες ήταν Κάνδαος και Κανδάων, ενώ κάποιοι τον αποκάλεσαν Τρυγέτη, επειδή πρωτογινόταν ορατός κάθε χρόνο πριν την ανατολή του Ηλίου όταν πλησίαζε ο καιρός του τρύγου. Η ονομασία Καλαύροψ, “ραβδί του βοσκού”, σήμερα είναι η ιδιαίτερη ονομασία του αστέρα μ Βοώτου. Το ραβδί αυτό «μετατράπηκε» σε λόγχη, στους `Αραβες, δηλαδή: Al Ramih. Ο Άγγλος συγγραφέας Robert Brown αναφέρει ότι ο Βοώτης ήταν γνωστός στους Ασσυρίους ως Riu-but-same, (οδηγός βοοειδών).

   ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΑ: Για μερικούς ο αστερισμός ήταν ο Λυκάων, πατέρας ή παππούς της νύμφης Καλλιστώς [η νύμφη ταυτιζόταν με τη Μεγάλη `Αρκτο] — ή ο Αρκάς, γιος της Καλλιστώς. Για άλλους ήταν ο Βορρέας, από τη θέση του στον ουρανό. Για κάποιους άλλους ήταν ο Φιλόμηλος. Τελευταία εκδοχή θεωρούσε τον Βοώτη ως τον Ικάριο, τον Αττικό ήρωα που πρωτοκαλλιέργησε το αμπέλι, και ταυτόχρονα την κόρη του Ηριγόνη [ως αστερισμό της Παρθένου] και το πιστό τους σκυλί, τη Μαίρα, ως το Σείριο. Οι άνθρωποι του Μεσαίωνα στη Δύση, αναγνώριζαν τον Βοώτη ως τον Άγιο Συλβέστρο. Η μορφή του αστερισμού χρειάζεται οκτώ ολόκληρες ώρες για να δύσει από τα γεωγραφικά πλάτη της νότιας Ευρώπης και ακόμα και τότε τμήμα του δεν εξαφανίζεται κάτω από τον ορίζοντα. Αυτό συνέβαινε σε μεγαλύτερο βαθμό πριν από 3.000 χρόνια εξαιτίας της μετάπτωσης του γήινου άξονα. Οι απεικονίσεις της μορφής στους ιστορικούς άτλαντες των ουρανών είναι συνήθως ενός κυνηγού (εξοπλισμένου με κυνηγετικά όπλα), που κρατά με το δεξί του χέρι τα λουριά των Θηρευτικών Κυνών [αστερισμός].Τέλος, ο Βοώτης μαζί με την «άρκτο-άμαξα», τον Ωρίωνα, τις Πλειάδες, το Σκύλο και το Σείριο είναι οι μοναδικοί αστρικοί σχηματισμοί που αναφέρονται από τους δύο μεγάλους επικούς ποιητές [Όμηρος, Ησίοδος].

 

  ΦΩΤΕΙΝΟΤΕΡΟΙ ΑΣΤΕΡΕΣ: Ο αστερισμός έχει 144 μεγάλα άστρα [φαινόμενο μέγεθος μικρότερο από 6,5]. Ο αστέρας α Βοώτου είναι ο φωτεινότερος [φ.μ. -0,05]. Μάλιστα είναι ο φωτεινότερος σε ολόκληρο το βόρειο ημισφαίριο του γήινου ουρανού. Για το λόγο αυτό υπήρξε αντικείμενο θαυμασμού και ενδιαφέροντος από την απώτατη αρχαιότητα και πιθανόν ήταν το πρώτο άστρο που πήρε το δικό του όνομα: Αρκτούρος. Ο αστέρας β Βοώτου, πολύ αμυδρότερος είναι γνωστός ως Nekkar. Ο αστέρας γ ονομάζεται Seginus. Ο δ Βοώτου, [δεξιός ώμος της μορφής του Βοώτου], είναι διπλός. Ο ε (επίσης διπλός) είναι γνωστός ως Ιζάρ ή Περίζωμα [στη μέση της μορφής του Βοώτου. Διπλοί αστέρες είναι ακόμη ο ζ, ο ξ και ο π. Ο η Βοώτου (φ.μέγεθος 2,68) είναι γνωστός με το όνομα Μουφρίντ. Οι αστέρες θ, ι και κ Βοώτου ονομάσθηκαν Όνοι από τον Bayer, αλλά το όνομα αυτό είναι πολύ γνωστότερο για τους αστέρες της Φάτνης στον Καρκίνο. Ο ι είναι τριπλός και ο κ διπλός [φ.μ. 4,52 και 4,54]. Ο λ Βοώτου (φ.μ. 4,18), μαζί με τους θ, ι και κ είναι γνωστοί στους `Αραβες με το όνομα Al Aulad al Dhibah, (= τα κουτάβια των των υαινών!). Ο μ Βοώτου [στην πραγματικότητα πενταπλός αστέρας!] έχει ιδιαίτερη ονομασία Αλκαλούροψ, που προέρχεται από το ελληνικό Καλαύροψ, το ραβδί.       

   Μαζί με τους β, γ και δ σχηματίζει τραπέζιο, πολύ μεγαλύτερο αλλά και πιο άγνωστο στους ερασιτέχνες αστρονόμους από το Τραπέζιο του Ωρίωνα. Οι αστέρες ρ και σ (φ.μ. 3,58 και 4,47) ήταν γνωστοί στην Κίνα ως Kang Ho [=ποτάμι]. Ο τ είναι λευκοκίτρινος αστέρας και είναι γνωστός για το ότι γύρω του περιφέρεται κάθε 3,3 ημέρες(!) ένας πλανήτης, από τους πρώτους που ανακαλύφθηκαν. Ο πλανήτης αυτός έχει μάζα 4 φορές τη μάζα του Δία. Το σύστημα αστέρα-πλανήτη απέχει από τη Γη 51 έτη φωτός.

ΝGC 5248

  ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ ΤΟΥ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΥ: Μακριά από το γαλαξιακό μας επίπεδο, ο αστερισμός αυτός είναι πλούσιος σε μακρινούς γαλαξίες. Φωτεινότερος είναι ο ελλειπτικός NGC 5248 στα σύνορα με την Παρθένο. Σε άλλο γαλαξία του αστερισμού, τον ραβδωτό σπειροειδή NGC 5874, που απέχει από τη Γη 165 εκατομμύρια έτη φωτός, ανακαλύφθηκε [10/1/1999] ένας υπερκαινοφανής αστέρας (σουπερνόβα). Το μακρινότερο αντικείμενο στο Βοώτη είναι ο ελλειπτικός γαλαξίας-ραδιοπηγή [κβάζαρ] 3C 295. Αυτός υπολογίσθηκε ότι απέχει 5 δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη. Στις 23/1/1999 ανιχνεύτηκε έκρηξη ακτίνων γ [GRB 990123]. 

   

ΚΒΑΖΑΡ 3C 295

Ο πάλσαρ J1518+4904, του αστερισμού του Βοώτη αποτελεί πιθανώς διπλό σύστημα αστέρων νετρονίων. Η απόστασή του από τη Γη υπολογίζεται στα 2.300 έτη φωτός.

konstantinosa.oikonomou@gmail.com

1. “Τι να σκέφτεται ο Βοώτης γι'αυτούς, καθώς οδηγεί τα κυνηγόσκυλά του πάνω απ' το ζενίθ;”

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Οι Κάβειροι από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο - συγγραφέα

 

Οι Κάβειροι

από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο - συγγραφέα

ΓΕΝΙΚΑ: Οι Κάβειροι (ΚάFειροι) ήταν θεότητες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας προερχόμενοι από προελληνική, πιθανώς πελασγική ή φοινικική θρησκεία. Λέγονταν επίσης και «Μεγάλοι θεοί». Οι θεοί αυτοί ήταν τέσσερις ή κατ΄ άλλους τρεις και ταυτίσθηκαν άλλοτε με τον Δία, την Αθηνά, την Δήμητρα και άλλοτε με τον Ήφαιστο [ως «Αξιόκερσος»], την Δήμητρα [ως «Αξίερος»] την Περσεφόνη ως «Αξιόκερσα» και τον Ερμή ως «Καδμίλο» ή «Κασμίλο». Άλλοτε παρουσιάζονταν ως γιοι και κόρες του Δία, άλλοτε του Ηφαίστου εκ της Καβείρας κλπ. Κύριο χαρακτηριστικό όμως των θεοτήτων αυτών ήταν ότι λατρεύονταν δια μυστηρίων, δηλαδή κατόπιν μύησης, στις οποίες δεν έλειπε ποτέ η Δήμητρα και ότι δεν τους προσφωνούσαν με τα ονόματά τους αλλά απλώς ως θεούς (μεγάλους, δυνατούς και ισχυρούς). Ο Στησίμβροτος από τη Θάσο, τον οποίο αναφέρει και ο Στράβων υποστήριζε ότι οι Κάβειροι προέρχονταν από το βουνό Κάβειρο της Φρυγίας όπου επίσης υπάρχει και πόλη Καβειρία και Κάβειρα στον Πόντο. Επίσης άλλοι υποστηρίζουν ότι οι δαίμονες αυτοί ήρθαν από την Φοινίκη (απ΄όπου είχε έρθει κατά μία εκδοχή ο Κάδμος). Τέλος άλλοι λένε ότι οι Κάβειροι είναι θεότητες που έρχονται από την Αίγυπτο με τον Κάδμο που έζησε πρώτα στη Μέμφιδα κι ύστερα στην Τύρο της Φοινίκης. Οι χριστιανοί συνέδεσαν το όνομα των Καβείρων [ή Κορυβάντων] με φόνους και ταφές. Λεγόταν ότι οι δύο αδελφοί Κορύβαντες σκότωσαν τον τρίτο και για να μην αποκαλυφθούν τον έθαψαν στις πλαγιές του Ολύμπου, ολόκληρο το σώμα ή μόνο το κεφάλι του που το σκέπασαν με κόκκινο πανί. Αυτός ο τρίτος αδελφός ονομαζόταν Κάβειρος και αυτόν επικαλούνταν με θυσίες αίματος οι Θεσσαλονικείς των πρώτων μ.Χ. αιώνων (Κλήμης Αλεξ. Προτρεπτικός, II, 19, 1.3.4.). Κέντρο της λατρείας των Καβείρων ήταν κυρίως η Σαμοθράκη και άλλα νησιά του βορείου Αιγαίου [Ίμβρος, Λήμνος, Θάσος] και οι Θρακικές και Μακεδονικές ακτές. Αργότερα ιερά των Καβείρων βρίσκονται και στη κυρίως Ελλάδα, όπως στη Βοιωτία. Από τους Έλληνες ποιητές πρώτος τους αναφέρει ο Πίνδαρος. Οι ήρωες του Τρωικού Πολέμου αλλά και οι Βασιλικές οικογένειες της Μακεδονίας φέρονται ως μυημένοι στα μυστήρια αυτά. Αναφορές στα ομηρικά έπη μας δείχνουν ότι ο Αγαμέμνονας και ο Οδυσσέας, ανήκαν στον κύκλο των μυημένων αυτών των μυστηρίων. Σύμφωνα με την παράδοση πατέρας των Καβείρων ήταν ο Ήφαιστος και μητέρα τους η Κάβειρα. Εκτός από θεότητες της φωτιάς, θεωρούνταν και υπόγειοι δαίμονες, επειδή ενεργούσαν απο τα βάθη της γής ως "Μεσίτες" θεοί. Ονόματα των Καβείρων που σώθηκαν: Αξιόκερσος, Αξίερος, Αξιόκερσα και Καδμίλος ή Κάδμιλος ή Κασμίλος.

ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΚΑ – ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΑ: Ο Ήφαιστος με τη Νύμφη Καβειρώ έκαναν ένα παιδί. Τον Καδμίλο. Ο Καδμίλος [το όνομα θυμίζει τον Κάδμο, δίνοντας μεγάλες πιθανότητες στη Φοινίκη, ως τόπο προέλευσης της θρησκείας], με τη σειρά του γέννησε τρεις γιους, τους Κάβειρους. Αυτά τα υποχθόνια πνεύματα της θάλασσας, της γης και της φωτιάς, οι τότε κάτοικοι της Λήμνου τα αναπαριστούσαν με το σφυρί και τη λαβίδα του μεταλλουργού, θυμίζοντας πολύ τους Τελχίνες. Η μορφή τους κοσμούσε διάφορα καλλιτεχνήματα της εποχής. Η λέξη Κάβειρος πιθανόν να προέρχεται απ' το σημιτικό “καβιρίμ”, που σημαίνει ισχυρος, δυνατός. Το καβίρ στην αραβική γράφεται Kebir ενώ στα σανσκριτικά το Kawiras σημαίνει επίσης μεγάλος. Από την άλλη πλευρά όμως κάποιοι υποστηρίζουν ότι αυτό το όνομα είναι ελληνικό και φαίνεται από το ρήμα καίω (καίειν – ΚαFeiροι), εφόσον και οι Κάβειροι έχουν σχέση με τη φωτιά ως τέκνα του Ήφαιστου. Λέγονταν και Καρκίνοι, μιας και οι λαβίδες του σιδηρουργού παρέπεμπαν στα γνωστά μας καβούρια.

ΤΑ ΚΑΒΕΙΡΙΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ: Ήταν η ετήσια γιορτή προς τιμήν των Καβείρων, στο ομώνυμο ιερό τους που σήμερα βρίσκεται Β.Α. της Σαμοθράκης. Η τελετή εικάζεται πως είχε σχέση με την αναγέννηση της φύσης και τη γονιμότητα της γης. Για εννέα μέρες που διαρκούσε η γιορτή και μέχρι να φτάσει το πλοίο με την “ιερή φλόγα” από τη Δήλο, οι φωτιές και οι εστίες παρέμεναν σβηστές σε όλο το νησί. Με την υποδοχή του φωτός η ζωή επανερχόταν αμέσως στον κανονικό της ρυθμό. Οι μη μυημένοι απαγορευόταν να προσεγγίσουν στο ιερό των Καβείρων και η ανυπακοή τιμωρούνταν με θάνατο. Λέγεται πως η Ολυμπία, η μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ήταν μία εκ των διασημότερων μυστών των Καβείριων μυστηρίων. Κατά τον Ηρόδοτο οι Πελασγοί ίδρυσαν τα Καβείρια. Ο ίδιος ο μεγάλος ιστορικός, όπως και ο βασιλιάς της Σπάρτης Λύσανδρος είχαν μυηθεί στα μυστήρια της Σαμοθράκης. Η διαφορά από τα άλλα μεγάλα κέντρα Μυστηρίων της Ελλάδος ήταν η μεγάλη εμβέλεια που είχαν αλλά και το ότι σ΄ αυτά μπορούσαν να συμμετέχουν άνθρωποι χωρίς διάκριση φυλής, κοινωνικής τάξης και φύλου. Και αυτά τα Μυστήρια αποτελούνταν από διάφορους βαθμούς μύησης και διαιρούνταν σε Μικρά και Μεγάλα Μυστήρια. Έχουμε κι εδώ τη λατρεία της Μεγάλης Θεάς [Αξίερος] που συσχετιζόταν με ιερούς βράχους πάνω στους οποίους γίνονταν προσφορές ή θυσίες. Αργότερα οι Έλληνες ταύτισαν την Αξίερο με τη Δήμητρα. Την έλεγαν επίσης Ηλέκτρα ή Αλέκτρα, Οδηγήτρια (Αλέκ σημαίνει προστάτης και στη δωρική διάλεκτο έχει σχέση με το φως, όπως την ίδια ρίζα έχει και το όνομα του Αλέξανδρου). Ο αντίστοιχος αρσενικός θεός ήταν ο Κάδμιλος που αργότερα κι αυτός ταυτίστηκε με τον Ερμή.

ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ - ΕΞΑΠΛΩΣΗ: Ο Κάδμιλος σε μία στήλη κρατά το κηρύκειο όπου μέσα υπάρχουν δύο μεγάλα φίδια που συμβόλιζαν τα δύο κοσμικά πνεύματα τους Καβείρους που τους αναπαριστούσαν σαν δύο δίδυμους αδελφούς, ιθυφαλλικούς και γυμνούς. Οι Έλληνες τους ταύτισαν με τους Διόσκουρους, τους Δίδυμους γιους του Δία τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη. Οι δύο αρχικές θεότητες είχαν κυρίως χθόνιο χαρακτήρα. Η μία είναι ο θεός του κάτω κόσμου και η άλλη η σύζυγός του που οι Έλληνες αργότερα ταύτισαν με τον Άδη [Πλούτωνα] και την Περσεφόνη. Στην προελληνική γλώσσα λέγονται Αξιόκερσος και Αξιόκερσα. Οι χαρακτήρες όμως των Καβείρων αλλά και ο αριθμός τους είναι διαφορετικοί από τόπο σε τόπο. Έτσι, στη Λήμνο και στη Μακεδονία λατρευόταν μία τριάδα, ενώ στη Θήβα ένα ζευγάρι αρσενικών θεών, ο Κάβειρος κι ο Παις. Τα ονόματά τους όμως οι πιστοί δεν τα πρόφεραν, αλλά απλώς τους ονόμαζαν «Άνακτες», όπως στην Ελευσίνα οι «Θεοί». Το δε πρόθεμα «άξιος» σήμαινε «άγιος». Η μεγαλύτερη εξάπλωση αυτών των Μυστηρίων άρχισε τον 3ο π.Χ αι., εξαιτίας της εύνοιας που επέδειξαν προς τα μυστήρια αυτά οι Μακεδόνες βασιλείς. Στην Όλυνθο της Χαλκιδικής βρέθηκε επιγραφή που υποδηλώνει συντελεί ότι εκεί υπήρχε ναός των Καβείρων. Επίσης νομίσματα της Θεσσαλονίκης έφεραν την επιγραφή ΚΑΒΕΙΡΟΣ, ενώ άλλα ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΩΝ ΚΑΒΕΙΡΟΙ. Ακόμη στη Θεσσαλονίκη γίνονταν γιορτές και αγώνες με τα ονόματα Καβείρια Πύθια και Καβείρια επινίκια.

Η ΜΥΗΣΗ ΚΑΙ Η ΤΕΛΕΤΕΣ: Ο Θέωνας ο Σμυρναίος συγγραφέας του 2ου μ.Χ αι. υποστηρίζει πως η μύηση στα Καβείρια αποτελούνταν από πέντε μέρη που είναι τα εξής: Καθαρμός, Παράδοση της τελετής, Εποπτεία Ανάδεση στεφάνων και τέλος Τελειοποίηση και ευδαιμονία! Η λειτουργία των Καβειρίων άρχιζε με την δοκιμασία της προηγούμενης διαγωγής τους. Η εξομολόγηση ήταν υποχρεωτική καθαρίζοντας ψυχικά τους υποψήφιους. Κατά τη μύηση έβαζαν τον υποψήφιο πάνω σε θρόνο, γι΄ αυτό και η μύηση ονομαζόταν θρονισμός. Στο κεφάλι του μυούμενου έβαζαν στεφάνι ελιάς και γύρω από την κοιλιά μία κόκκινη λωρίδα [θυμίζει λίγο... ελευθεροτέκτονες!] που θα τον προφύλαγε(;) από κάθε κίνδυνο. Μετά ακολουθούσε ο ιερός χορός, όπου οι μυημένοι χόρευαν γύρω του. Στο ιερατείο των Καβειρίων υπήρχαν οι εξής: Ο Κόης ή Κοίης που ήταν ο εξομολογητής ιερέας, οι Ανακτοτελεστές που αποφάσιζαν ποιοι απ΄ αυτούς που προσέρχονταν ήταν άξιοι να μυηθούν και η Λουτροφόρος που ήταν ιέρεια που ήταν υπεύθυνη για τους καθαρμούς των υποψηφίων. Οι μυήσεις γίνονταν σε ορισμένη εποχή του χρόνου και διαρκούσαν 9 ημέρες. Σ' αυτή τη χρονική διάρκεια έσβηναν όλα τα φώτα στο νησί και πένθος απλωνόταν σε όλο το νησί. Νηστεία και θρήνος ήταν οι εκδηλώσεις του πένθους μέχρι να έρθει το καινούριο φως από το ιερό νησί της Δήλου. Το φως το έφερναν με πλοίο. Αν το πλοίο ερχόταν νωρίτερα περιφερόταν ανοιχτά του νησιού. Όταν έφτανε η στιγμή, το πλοίο έμπαινε στο λιμάνι, οι άνθρωποι έπαιρναν το φως πιστεύοντας ότι έτσι καθαρμένοι από κάθε κακό έμπαιναν σε καινούρια ζωή, αναγεννιόντουσαν κάνοντας μια νέα αρχή. Στη συμβολική τέλεση των μυστηρίων έχουμε την θυσία και ανάσταση του Καδμίλου ο οποίος αργότερα νυμφεύεται τη χαμένη Κόρη. Αναστημένος πια ο Καδμίλος τελεί τον ιερό γάμο που είναι και το μεγάλο μυστήριο. Σε ετρουσκικά αγγεία τη θυσία του Καδμίλου την κάνουν αδέλφια του οι Κάβειροι και στην ανάσταση που την κάνει ο Ερμής παρευρίσκονται μόνο τα αδέλφια του. Στα Καβείρια θάβεται το αρσενικό όπως σε όλα τα μυστήρια της Μέσης Ανατολής ενώ στην Ελευσίνα θάβεται η Περσεφόνη. Στα Καβείρια ο θνήσκων θεός είναι αρσενικός που συμβολίζει τον σπόρο που πεθαίνει σαπίζοντας για να δώσει νέα ζωή. Τα Καβείρια Μυστήρια, κατά τον Διόδωρο το Σικελιώτη, στην λειτουργία τους είχαν σκοπό την ηθικοποίηση των ανθρώπων: «.οι μυούμενοι γίνονταν ευσεβέστεροι, δικαιότεροι και κατά πάντον καλύτεροι». Επίσης σε αυτά γίνονταν και διδασκαλίες για τη γέννηση του κόσμου και του ανθρώπου. Δηλαδή πέρα από τη λατρεία τους και τη θρησκευτική τους υπόσταση είχαν και τον χαρακτήρα της κοινωνικής αρετής όπως άλλωστε όλα τα μυστήρια (είτε ήταν μικρά ή τοπικά είτε ήταν μεγάλα) της αρχαίας Ελλάδας [αξίζει να σημειωθεί ότι πολλές απ' αυτές τις “ιερές πρακτικές” τις ακολουθούν ακόμη και σήμερα διάφορα νεο παγανιστικά – ειδωλολατρικά ρεύματα αλλά και αποκρυφιστικοί - “φιλοσοφικοί” όμιλοι και “στοές”!!].

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com 

Σημ. Οι εικόνες είναι από το ιερό των Καβείρων στη Σαμοθράκη

Οχυρό Κυβερνήτη Ιω. Μεταξά Γουβών 1938 (Ναυτικό Οχυρό Βόρειου Ευβοϊκού). ΒΙΝΤΕΟ του Κων/νου Αθ. Οικονόμου

 Οχυρό Κυβερνήτη Ιω. Μεταξά Γουβών 1938 (Ναυτικό Οχυρό Βόρειου Ευβοϊκού). 

 ΒΙΝΤΕΟ του Κων/νου Αθ. Οικονόμου

   

   Την περίοδο του μεσοπολέμου, κατά την έναρξη της κατασκευής των οχυρών της γραμμής Μεταξά, διέβλεψε η στρατιωτική και πολιτική ηγεσία, την υποβοήθηση του Πολεμικού Ναυτικού στην αποστολή του για την προστασία των σημαντικότερων λιμένων της χώρας (του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης, Χαλκίδας, και της Πάτρας) από εχθρικά πλοία επιφανείας και υποβρύχια. Έτσι δόθηκε η εντολή για την κατασκευή και εξοπλισμό οκτώ μεγάλων παράκτιων οχυρών.

Το Οχυρά αυτά ήταν, το βόρειο και νότιο οχυρό Αίγινας, το οχυρό Φλεβών, το οχυρό στον Άραξο, τα οχυρά βόρειου και νότιου Ευβοϊκού και τα οχυρά στο Καραμπουρνού και Τούζλας στον Θερμαϊκό κόλπο. Δημιουργήθηκαν 6 Ναυτικές Αμυντικές Περιοχές για τον καλύτερο έλεγχο των Ελληνικών θαλασσών. Το οχυρό των Γουβών ανήκε στην Ναυτική Αμυντική Περιοχή 4 του νομού Ευβοίας με έδρα την Χαλκίδα, με την ονομασία Οχυρό Βορείου Ευβοϊκού. Εγκαταστάθηκαν εκεί επάκτιες και αντιαεροπορικές πυροβολαρχίες με σκοπό την προστασία της βόρειας εισόδου του Ευβοϊκού και του Παγασητικού Κόλπου.

   Στον τόμο Θ, σελίδα 78-82, του Πολεμικού Ημερολογίου της Ιστορικής Υπηρεσίας του Γ.Ε.Ν., όπου εμπεριέχονται οι αναφορές και οι εκθέσεις πεπραγμένων των αξιωματικών του Βασιλικού Ναυτικού, αναφέρεται ότι το Οχυρό Βορείου Ευβοϊκού, και το πλοίο Δαμασκηνή, το οποίο εκτελούσε χρέη θυρόπλοιου στο φράγμα του οχυρού(έκλεινε και άνοιγε ένα σιδερένιο δίχτυ στο στενό του Αρτεμισίου, μεταξύ Εύβοιας και Μαγνησίας ώστε να μην περνούν τα υποβρύχια), δέχτηκαν αεροπορικές επιθέσεις της Luftwaffe στις 16 και 17/4/1941. Στις 16 απάντησε με τα αντιαεροπορικά του καταφέρνοντας μαζί με τα αντιαεροπορικά του Δαμασκηνή να ρίξουν ένα εχθρικό αεροσκάφος. Στις 17/4/41 το Δαμασκηνή δέχτηκε βομβαρδισμό με εμπρηστικές βόμβες με αποτέλεσμα να αναφλεγεί. Το πλήρωμα του όμως κατάφερε να αποβιβασθεί στην ξηρά, το οποίο τελικά δεν βυθίστηκε την ημέρα εκείνη. Στις 19/4 /41 το Δαμασκηνή δέχτηκε και πάλι επίθεση με εμπρηστικές βόμβες χωρίς και αυτή την φορά να βυθιστεί. Την επόμενη ημέρα, 20/4 /41, Κυριακή του Πάσχα, το πλοίο δέχτηκε και τρίτη επίθεση με αποτέλεσμα την φορά αυτή να βυθιστεί ακριβώς στο φράγμα του Οχυρού Βορείου Ευβοϊκού.

Το 1953 εκδόθηκε ένα βιβλίο από την ιστορική υπηρεσία του Πολεμικού Ναυτικού, το βιβλίο έχει γραφτεί από τον Αντιναύαρχο Φωκά.  Στο βιβλίο υπάρχουν αναφορές για τον βαρύ οπλισμό του Οχυρού Βόρειας Εύβοιας. Ο οπλισμός του οχυρού αποτελούταν από: τρία πυροβόλα των 178χιλ, από το παροπλισμένο θωρηκτό Λήμνος. Τρία πυροβόλα των 76χιλ από το ίδιο θωρηκτό. Δυο αντιαεροπορικά πυροβόλα των 37χιλ γερμανικά. Στο βιβλίο αναφέρεται μετά την είσοδο των Γερμανών στη Ελλάδα και τη κάθοδο τους προς την Αθήνα στις 22/4/1941 δόθηκε διαταγή στον διοικητή του οχυρού να αχρηστέψει τα πυροβόλα. Αυτό έγινε και στις 23/4/1941 το οχυρό παραδόθηκε στους Γερμανούς με κατεστραμμένο τον βαρύ οπλισμό του. Οι Γερμανοί εγκατέστησαν άλλα πυροβόλα από την Ολλανδία. Μέτα το καλοκαίρι του 1941 παραχώρησαν την διοίκηση του οχυρού στους Ιταλούς. Το φθινόπωρο του 1944 εγκατέλειψαν,και παράδωσαν το οχυρό, με όλο τον εξοπλισμό στα Ελληνικά Τάγματα Ασφαλείας.

 Τι ήταν το οχυρό; Η οχύρωση είναι απαραίτητη για την ισχυρή αμυντική τοποθεσία. Με τον όρο Οχυρό εννοούνταν ένα σύνολο από επιφανειακά και υπόγεια έργα, κατασκευασμένα από οπλισμένο σκυρόδεμα (μπετόν αρμέ), που συνδέονταν μεταξύ τους με υπόγειες στοές και αποτελούσαν ένα ενιαίο σύνολο.

Τα οχυρά διέθεταν υπόγεια καταφύγια για την ασφαλείς διαβίωση της φρουράς, ακόμα υπήρχαν διοικητήρια, θάλαμοι οπλιτών και αξιωματικών, τηλεφωνικά κέντρα, σταθμοί ασυρμάτου, μαγειρεία, αποθήκες (τροφίμων, καυσίμων, πυρομαχικών, κ.λ.π) που εξασφάλιζαν την αυτάρκεια των οχυρών για 10 μέρες, δεξαμενές νερού, αποχωρητήρια, μηχανοστάσια, σταθμοί πρώτων βοηθειών στοές επικοινωνίας κ.λ.π.

   Σήμερα αν πάτε στο οχυρό Γουβών μπορείτε δείτε τις βάσεις από τα πυροβόλα, τις βάσεις των αντιαεροπορικών, μικρό τμήμα των χαρακωμάτων, το παρατηρητήριο στην κορυφή του λόφου, και άλλες εγκαταστάσεις. Μετά από πολλά χρόνια εγκαταλείψεις φυσικών καταστροφών και λεηλασιών οι άνθρωποι του συλλόγου του χωριού, πήραν την πρωτοβουλία και σε συνεργασία με τον δήμο, το καλοκαίρι του 2018 ξεκίνησαν τον καθαρισμό του οχυρού ώστε να γίνει επισκέψιμο για τον κόσμο.

   

  Πως θα πάτε. Αν θέλετε να επισκεφτείτε το οχυρό Μεταξά Γουβών, ακολουθείτε τον δρόμο από την Ιστιαία, για Πευκί, Βασιλικά, όταν φτάσετε στο χωριό Γούβες, στρίβετε για Καστρί, η απόσταση είναι 2,5 χιλιόμετρα περίπου. Δυστυχώς πινακίδα που να οδηγεί στο Καστρί δεν υπάρχει [2025]. Στην αριστερά πλευρά του δρόμου μετά το κτήριο του Γυμνασίου υπάρχει πινακίδα. Το τελευταίο κομμάτι του δρόμου είναι χωματόδρομος, αλλά σε καλή κατάσταση δεν θα έχετε πρόβλημα με το αυτοκίνητο. ΠΗΓΗ: https://www.voriaevia.net/%CE%BF%CF%87%CF%85%CF%81%CF%8C-%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%BE%CE%AC-%CE%B3%CE%BF%CF%85%CE%B2%CF%8E%CE%BD/

ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ: 

Πυρκαγιές και ανεμογεννήτριες. Υπάρχει τίποτε ύποπτο; Τα δάση πραγματικά εμποδίζουν τη εγκατάσταση ανεμογεννητριών; Γιατί είναι τελικά οι ανεμογεννήτριες περιβαλλοντικό πρόβλημα και όχι λύση; Κων/νος Αθ. Οικονόμου

 

Πυρκαγιές και ανεμογεννήτριες. Υπάρχει τίποτε ύποπτο;

Τα δάση πραγματικά εμποδίζουν τη εγκατάσταση ανεμογεννητριών;

Γιατί είναι τελικά οι ανεμογεννήτριες περιβαλλοντικό πρόβλημα και όχι λύση;

Κων/νος Αθ. Οικονόμου

   

Επειδή πολλοί ισχυρίζονται, και δη οι εταιρείες αιολικής ενέργειας, ότι οι ανεμογεννήτριες μπορούν να τοποθετηθούν και σε δασικές περιοχές και δεν είναι προϋπόθεση να αποψιλωθούν ή να καούν [sic] Ας προσέξουμε τα εξής:

1. H Ροή του αέρα για την σωστή απόδοση των ανεμογεννητριών βοηθάει αν αυτή είναι ανεμπόδιστα ομαλή (laminar flow) και όχι διαταραγμένη (turbulent flow). Έτσι, η ύπαρξη δάσους και γενικά έντονης και υψηλής βλάστησης στην περιοχή δημιουργεί αναταράξεις στην ροή του αέρα που δεν βοηθάει στην ομαλή λειτουργία και την υψηλή απόδοση των ανεμογεννητριών εκτός αν ο πυλώνας της ανεμογεννήτριας είναι τόσο υψηλός, άρα και δαπανηρότερος, έτσι ώστε τα πτερύγια του να βρίσκονται πολύ πιο πάνω από την κορυφή του δάσους.

Και είναι βέβαια σίγουρο πως έχουν τοποθετηθεί ανεμογεννήτριες και σε κάποιες δασώδεις περιοχές αλλά το κόστος του πυλώνα αυξάνεται εκθετικά σε σχέση με το ύψος του σε ξερότοπους, δηλαδή μη δασικές περιοχές. Αν ο λόφος ή το βουνό στην κορυφή του οποίου έχουν τοποθετηθεί ανεμογεννήτριες είναι χωρίς βλάστηση τότε η ροή του αέρα είναι ομαλή προς την κορυφή και επιταχυνόμενη. Αν όμως υπάρχει δάσος ή έντονη βλάστηση και μάλιστα με δένδρα διαφορετικού ύψους, όπως συμβαίνει στα περισσότερα δάση μας εκτός ίσως από ορισμένα αναδασωμένα, η ομαλή ροή διαταράσσεται (break of laminar flow) και μειώνεται και η ταχύτητα του αέρα που φτάνει στην έλικα της ανεμογεννήτριες. Ακόμη, η ύπαρξη δάσους μπορεί να δημιουργήσει ανοδικά ρεύματα στον αέρα και να ανακόψει την ταχύτητα του αέρα πριν συναντήσει τα πτερύγια της ανεμογεννήτριας. [Δες σχετ. Βικιπαίδεια]

2. Η απόσταση μεταξύ 2 ανεμογεννητριών πρέπει ιδανικά να είναι ίση τουλάχιστον με 7 φορές την διάμετρο των πτερυγίων (wind park effect). Με τη συνήθη διάμετρο πτερυγίων 90 μέτρα η απόσταση μεταξύ 3 ανεμογεννητριών πρέπει να είναι 1260 μ. αυτή η απόσταση πρέπει να έχει αποψιλωθεί (η ενδεχομένως να έχει καεί, ίσως ... τυχαία). Για την τοποθέτηση 5 πλήρως αποδοτικών και άρα κερδοφόρων ανεμογεννητριών αυτού του μεγέθους θέλουμε μια αποψιλωμένη (η καμένη) κορυφογραμμή 3+ χιλιομέτρων!!

• Μία Wind Farm, ένα αιολικό πάρκο δηλαδή, πρέπει και να συνδέεται με τον κατάλληλο υποσταθμό υψηλής τάσης. Έλα που όμως τα εναέρια καλώδια δεν μπορούν να περνάνε σε ευθεία γραμμή πάνω από δάση. Αν αυτά τα δάση όμως έχουν καεί, τότε διευκολύνεται η τοποθέτηση των πυλώνων των καλωδίων και η διανομή προς τα ΚΥΤ και προς τα κέντρα κατανάλωσης .

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Απ' όλα αυτά προκύπτει ότι μία περιοχή χωρίς βλάστηση είναι πολύ πιο προσιτή για την εγκατάσταση των Αιολικών Πάρκων. Χωρίς βεβαίως αυτό να προσδιορίζει ότι το κάψιμο επί παραδείγματι, της Βόρειας Εύβοιας στόχευε στην εγκατάσταση ανεμογεννητριών. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να το αποδείξει κανείς αυτό, αφού δεν συνελήφθη, ούτε ίσως θα μπορούσε ποτέ να συλληφθεί σε μια τέτοια τεράστια δασική περιοχή οιοσδήποτε ύποπτος!

‘

Όμως, μπορούμε σίγουρα να αναγνωρίσουμε ότι σε μία περιοχή με πυκνή βλάστηση όπως τα Βουνά της Βόρειας Εύβοιας και χωρίς δυνατότητα προσπέλασης τόσο για τις ανεμογεννήτριες όσο και για τους πυλώνες διανομή ήταν μάλλον ακατάλληλη επιλογή και δεν έπρεπε να τύχει της έγκρισης που πρόσφατα έδωσε η ΡΑΕ και μάλιστα ίσως χωρίς μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Άλλωστε, με την διαμόρφωση του εδάφους και της προ των πυρκαγιών βλάστησης της Βόρειας Εύβοιας, η τοποθέτηση των ήδη εγκεκριμένων ανεμογεννητριών [βλέπεις λίγο πριν τη μεγάλη φωτιά δόθηκαν οι εγκρίσεις, μάλλον ... τυχαία] στην περιοχή θα ήταν ιδιαίτερα προβληματική διότι:

1. Έπρεπε να υπάρξει αποψίλωση ακόμη και για την προσπέλαση στις κορυφογραμμές που θα τοποθετούσαν τις ανεμογεννήτριες

2. Στο ύψος των πυλώνων κάθε ανεμογεννήτριας έπρεπε να προστεθεί και το ύψος της βλάστησης της περιοχής γεγονός που αυξάνει [τότε τουλάχιστον, προ της φωτιάς] τα στατικά προβλήματα του πυλώνα και κυρίως: ανεβάζει ''στον ουρανό'' το κόστος της κάθε ανεμογεννήτριας.

3. Για το δίκτυο μεταφοράς ενέργειας από τις ανεμογεννήτριες στο πιο κοντινό ΚΥΤ (Υποσταθμό Υψηλής Τάσης) θα έπρεπε να τοποθετηθούν πυλώνες με καλώδια μεταφοράς μέσα από την δασική έκταση (με ότι κινδύνους συνεπαγόταν αυτό) και να εξασφαλισθεί προσπέλαση σε δεκάδες πυλώνες μέσα στο δάσος πράγμα που προϋποθέτει εκτεταμένη αποψίλωση, κανονική υλοτόμηση δηλαδή τεραστίων περιοχών του δάσους και άνοιγμα δρόμων .

4. Οι πυλώνες μεταφοράς έπρεπε και αυτοί να έχουν πρόσθετο ύψος πολύ πάνω από την βλάστηση, γεγονός που ανεβάζει το κόστος των πυλώνων διανομής.

Όπως καταλαβαίνουμε λοιπόν όλα τα προαναφερθέντα θα έκαναν την τοποθέτηση των εγκεκριμένων ανεμογεννητριών εξαιρετικά δαπανηρή και θα έπρεπε να αποψιλωθούν οι κορυφογραμμές, οι δρόμοι προσπέλασης των Wind Farms και οι δρόμοι προσπέλασης των πυλώνων μεταφοράς.

Θα πρέπει λοιπόν να δεχθούμε ότι μεγάλο μέρος της πρόσθετης δαπάνης το αφαίρεσε – όλως συμπτωματικά [!] - η πρόσφατη πυρκαγιά ... και έτσι έδωσε στις εταιρείες το πράσινο φως για την τοποθέτηση πυλώνων διανομής της ενέργειας μέσα από την ανύπαρκτη πιά πυκνή βλάστηση.

• Όμως παρόλα αυτά ας μην ξεχνάμε, πως το κέρδος του μειωμένου κόστους για τις εταιρείες, πρέπει να συγκριθεί και να συνυπολογιστεί με το κόστος των σπιτιών που κάηκαν, των ζώων/κτηνοτροφίας που έχασαν οι κάτοικοι, της μελισσοκομίας και της ανεκτίμητης αξίας του δάσους που χάθηκε σε εποχή με έντονη κλιματική αλλαγή και εκτεταμένη ρύπανση του περιβάλλοντος.

Αν, λέμε άν, [στην Ελλάδα άλλωστε κυριαρχεί η νομιμότης] παρ’ ελπίδα το κάψιμο της Βόρειας Εύβοιας είχε στόχο την διευκόλυνση και την υποβάθμιση των προβλημάτων εγκατάστασης, που προαναφέρθηκαν, στις ήδη εγκεκριμένες ανεμογεννήτριες για την Βόρεια Εύβοια, τότε το έγκλημα που έγινε παίρνει τεράστιες διαστάσεις.

ΣΗΜ. 1. Είναι ιδιαίτερα εμφανές ότι η έγκριση της ΡΑΕ δόθηκε χωρίς να υπολογισθούν σωστά και σε πλήρη έκταση οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

• ΣΗΜ. 2 Δεν είναι τυχαίο ότι κάτι οσμίζονται για τα επακόλουθα τέτοιων αδειοδοτήσεων σε δάση οι ξένοι επενδυτές οι οποίοι φαίνεται πως εγκαταλείπουν σαν ποντίκια το σκάφος. Διαβάζουμε σχετικά: Η απόφαση της Energias de Portugal (της πορτογαλικής ΔΕH) να αποχωρήσει από την Ελλάδα και να πουλήσει το portfolio της θυγατρικής της EDP Renewables μπορεί να εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική που μεταφράζεται σε exit από 10 συνολικά αγορές, ωστόσο συνδέεται άμεσα με το γεγονός ότι η ελληνική αγορά δεν είναι πλέον το ίδιο ελκυστική όσο παλαιότερα. Το αναγνωρίζουν και στελέχη άλλων ξένων παικτών στις ΑΠΕ με παρουσία στην Ελλάδα, για τους οποίους επίσης υπάρχουν φήμες ότι επανεξετάζουν τη θέση τους. Η απόφαση της γερμανικής ABO Energy, να πουλήσει την ελληνική της θυγατρική στη Helleniq Energy μπορεί να συνδέεται με τη στρατηγική του μητρικού ομίλου να εστιάσει μεταξύ άλλων σε επενδύσεις στη Γερμανία, ωστόσο σχετίζεται άμεσα με τα παραπάνω.

• ΣΗΜ. 3. Δεν είναι καθόλου τυχαίες και οι δηλώσεις Τραμπ προς τους Ευρωπαίους για την απάτη, όπως χαρακτηρίζει των αναν. Πηγών ενέργειας. Λέει σχετικά:«Αυτό που λέω στους Ευρωπαίους είναι πως δεν θα επιτρέψουμε να κατασκευαστεί ούτε μια ανεμογεννήτρια στις ΗΠΑ. Σκοτώνουν τη φυσική ομορφιά, τις όμορφες περιοχές. Και κοιτάς ψηλά και βλέπεις ανεμογεννήτριες ψηλά. Είναι η πιο ακριβή μορφή ενέργειας. Όταν αρχίσουν να σκουριάζουν και να τίθενται εκτός λειτουργίας σε 8 χρόνια δεν μπορείς να κάνεις τίποτα. Δεν μπορείς να θάψεις τις έλικες γιατί αν τις θάψεις θα βλάψεις το έδαφος. Όλη η υπόθεση είναι μια ακριβή απάτη.»

  
  
  

Πηγή: Βικιπαίδεια, economico-markets 29.7.25