Η Ομοφυλοφιλία + ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου- συγγραφέα

 

Η Ομοφυλοφιλία + ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου- συγγραφέα

  

  Ομοφυλοφιλία ορίζεται η ερωτική έλξη προς άτομο του ιδίου φύλου. Ο όρος ομοφυλοφιλία είναι Ελληνικό αντιδάνειο του όρου Homosexualität, που είχε πλάσει ο Αυστριακός νευρολόγος-ψυχίατρος Krafft-Ebing. Η αρνητική αντιμετώπιση της ομοφυλοφιλίας οφειλόμενη στην υπέρβαση του καθιερωμένου: το αρσενικό ζευγαρώνει με θηλυκό, χαρακτηρίζεται "αφύσικη έλξη". Έτσι, η αντίληψη της “ανατομικής μαρτυρίας” αντιτίθεται στην υποχρέωση για σεβασμό του δικαιώματος επιλογής συντρόφου. Ακόμη θεωρείται ότι η φύση προίκισε τον άνθρωπο με ένστικτο αυτοσυντήρησης, που περιέχει και την αναπαραγωγή. Η σεξουαλική ηδονή είναι έκφραση-παρότρυνση αυτού του ενστίκτου. Μια ένωση ομοφύλων καταχρώμενη τη σεξουαλική ηδονή, δεν παράγει καρπούς Τα αντεπιχειρήματα είναι δύο: Ότι η ομοφυλοφιλία συναντάται και σε ζώα και ότι το σεξ με προφυλάξεις (που στοχεύει μόνο στην ηδονή) ή τα εκουσίως άτεκνα ετερόφυλα ζευγάρια, δεν αντιμετωπίζουν ανάλογη εχθρότητα, παρ' όλο που δεν αναπαράγονται.

   ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Στην Αρχαία Ελλάδα η λέξη που χρησιμοποιούνταν ήταν “κίναιδος”: ["καταπύγων”]. Ο Σόλων αναφέρει ότι όποιος είχε ομοφυλοφιλική σχέση έχανε τα πολιτικά δικαιώματα και αν δεν υπάκουε καταδικαζόταν σε θάνατο (Νόμοι 332). Αυτό βεβαιώνει και ο Δημοσθένης (345 π.Χ.) στην υπόθεση Αισχίνη κατά Τιμάρχου, όταν ο πρώτος κατηγόρησε τον δεύτερο ως ομοφυλόφιλο, που δεν επιτρεπόταν «ομιλείν δημοσίως» (Τιμάρχου 46). Ο Αίσωπος υπερασπιζόταν με σχετικό μύθο ότι η ερωτική πράξη μεταξύ ανδρών αντιτίθεται στην αιδώ. Ο Πλάτων χαρακτηρίζει: την "επαφή αρσενικών με αρσενικά και θηλυκών με θηλυκά παρά φύσιν" (Νόμοι 636c), προσθέτοντας: "τέτοιες επαφές να απαγορευθούν εντελώς". Ο Σωκράτης χαρακτήριζε τέτοιες σχέσεις“ανάξιο και ανάρμοστο, (...) κάτι που κάθε άλλο παρά αγαθό είναι” (Ξενοφών: Απομνημονεύματα Α II30). Ο Αιλιανός, λέει για τους Σπαρτιάτες: “Ο Σπαρτιατικός έρωτας δεν είχε σχέση με αισχρότητες. Εάν ποτέ έφηβος επεχείρησε να ασελγήσει σε βάρος άλλου, δεν τους συνέφερε να καταντροπιάσουν την Σπάρτη. Τότε, ή εξορίζονταν ή έχασαν την ζωή τους”. Ακόμη: "ο ψυχικός δεσμός μεταξύ των νέων (Σπαρτιατών) δεν είχε καμία σχέση με τις σωματικές επαφές” (Πλούταρχος).

   ΕΠΙΣΤΗΜΗ: Η έρευνα για την ομοφυλοφιλίας εστιάζεται σε δομικές μετρήσεις εγκεφάλου, γενετικά δεδομένα, οικογενειακές τάσεις και ανατομικές ομοιότητες. Κάποιοι προτείνουν ότι περιοχή του χρωμοσώματος Χ μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στο σεξουαλικό προσανατολισμό. Σε πολλούς δημιουργήθηκε η υπόθεση ότι η μητρική επιρροή είναι σημαντική, ως πιθανός φορέας κάποιου “ειδικού” γονιδίου. Το σύνολό των ερευνών δείχνει ότι, ενώ η γενετική είναι πιθανό να διαδραματίσει ρόλο, περιβαλλοντικοί παράγοντες συμβάλλουν επίσης στο σεξουαλικό προσανατολισμό. Στο ερώτημα: «Γεννιόμαστε ομοφυλόφιλοι ή γινόμαστε;» η επιστήμη δεν απαντά, συνοψίζοντας: Αυτό που καθορίζει το φύλο, επηρεάζεται από γονίδια, εγκέφαλο, ορμόνες, εσωτερικά γεννητικά όργανα και περιβάλλον.

  ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: Ο Φρόιντ πίστευε ότι η ομοφυλοφιλία αποτελεί αποτέλεσμα ψυχολογικών ενεργειών της παιδικής ηλικίας: Η “φάση πολύ ισχυρής αλλά σύντομης συσχέτισης του παιδιού με κάποια γυναίκα”, έντονα παρούσας στην παιδική ηλικία του ατόμου παίζει βαρύνουσα σημασία. Όταν η φιγούρα χάνεται, το Εγώ αντικειμενικοποιεί τον ίδιο του τον εαυτό, μετατρέποντάς τον στην φιγούρα αυτή. Καθοριστικός παράγοντας είναι η πατρική απουσία που “πιθανόν οδηγεί στην ίδια ψυχολογική αποτύπωση”. Ο Γιούνκ πιθανολογεί ότι οι ομοφυλόφιλοι έχουν συγκεκριμένα αρνητικά χαρακτηριστικά λόγω ακριβώς της προτίμησης τους. Η ομοφυλοφιλία είχε καταχωρηθεί ως διαταραχή στο εγχειρίδιο του Αμερικανικού Συνδέσμου Ψυχιατρικής (APA). Το 1970, ο APA άλλαξε τακτική λόγω κοινωνικών ζυμώσεων που είχαν ξεκινήσει. Έτσι, στο επόμενο εγχειρίδιο, μπήκε μια γενικότερη διαταραχή, του “Διαταραγμένου Σεξουαλικού Προσανατολισμού”. Αργότερα (1980), η τρίτη έκδοση περιείχε νέα σχετική διαταραχή, την “Εγω-δυστονική ομοφυλοφιλία” [Έλλειψη ετεροφυλοφιλικής διέγερσης, άγχος από ανεπιθύμητη ομοφυλοφιλική διέγερση]. Εξαιτίας των κινημάτων υπέρ των ομοφυλοφίλων, ο σύλλογος υπαναχώρησε. Σήμερα, οι περισσότεροι ψυχιάτροι δεν θεωρούν την ομοφυλοφιλία διαταραχή, τουλάχιστον στη Δύση, καθώς είναι δύσκολο να υπάρξουν στοιχεία για χώρες όπου η ομοφυλοφιλία θεωρείται αδίκημα, επισύρον και θανατική ποινή!

   ΒΙΒΛΟΣ: Στην Παλαιά Διαθήκη διαβάζουμε: «ος αν κοιμηθή μετά άρσενος κοίτην γυναικός, βδέλυγμα εποίησαν αμφότεροι». (Λευιτ. ιη΄22). Στην Καινή Διαθήκη η ομοφυλοφιλία χαρακτηρίζεται αφύσικη: «άρσενες αφέντες την φυσικὴν χρήσιν της θηλείας εξεκαύθησαν εν τη ορέξει αυτών εις αλλήλους, άρσενες εν άρσεσι την ασχημοσύνην κατεργαζόμενοι» (Ρωμ. α΄ 27). Οι Πατέρες της Εκκλησίας αντιμετώπισαν την αρσενοκοιτία ως αμαρτία, ενώ απαγορεύεται και από το Κοράνι. Μολαταύτα, αυτό δεν εμπόδισε τους πιστούς Μωαμεθανούς, Οθωμανούς Τούρκους αγάδες να έχουν και χαρέμια νεαρών!

   ΕΚΚΛΗΣΙΑ: Η Ορθοδοξία βλέπει τον ομοφυλοφιλικό προσανατολισμό ως διαταραχή και ασθένεια, θεωρώντας τέτοιες πράξεις αμαρτωλές και καταστροφικές: “Ούτε πόρνοι, (...) ούτε μοιχοί, ούτοι εκθηλυμένοι, ούτε αρσενοκοίτες, ούτε (...) πρόκειται να κληρονομήσουν τη βασιλεία του Θεού.” (Α΄ Κορ. στ΄ 9-10). Κατά την Εκκλησία, υπάρχουν και αμαρτίες προκαλούμενες από άγνοια ή πάθη, (ακούσιες, αθέλητες), που υπερνικούν τους ανθρώπους αναγκάζοντάς τους μέσα από παρορμήσεις και άκριτες επιθυμίες σε ενέργειες που οι ίδιοι δε θέλουν, συχνά περιφρονούν, ακόμα και όταν επιδίδονται σε αυτές. Όμως, αμαρτάνω σημαίνει αστοχώ, παραβιάζω, ηθελημένα ή όχι. Ο ομοφυλόφιλος Χριστιανός καλείται σε μια ιδιαίτερα σκληρή μάχη. Ο αγώνας δυσκολεύει με την δαιμονική εχθρότητα εκείνων που τον περιφρονούν και από την δαιμονική αποδοχή από πλανημένους “προοδευτικούς” συνηγόρους, εφαρμοστές της, που “καινοτομούν” προτείνοντας και καθιερώνοντας τελικά καρικατούρα “γάμο”, μεταξύ ομοφυλοφίλων! Όταν οι ομοφυλόφιλοι Χριστιανοί είναι πρόθυμοι να αγωνιστούν, αναγνωρίζοντας την κατάστασή τους και πάρουν βοήθεια από οικογένεια και φίλους, ο Κύριος εγγυάται νίκη και θεραπεία. Απόψεις ποιμένων, όπως: «Ηθικά απονευρωμένοι, με ψυχοπαθολογικές εκτροπές και ψυχασθένειες, με μανία (...), που έκαναν αξία ζωής τον σωλήνα αποβολής περιττωμάτων» (Μητρ. Πειραιώς, Σεραφείμ), δεν βοηθούν τους εμπαθείς πιστούς να αλλάξουν. Αντίθετα παρήγορα, ομιλεί ο γέρων Παϊσιος: “(Η ομοφυλοφιλία) είναι πάθος όπως και άλλα πάθη. Αν θέλει και προσπαθήσει μπορεί να κόψει την κακιά συνήθεια.”. Από την άλλη, μορφωμένοι ιερείς λένε: “Οταν ακούω ψυχίατρο παπά να λέει ότι έχει θεραπεύσει ομοφυλοφίλους, ξέρω ότι αποπειράθηκε να τους κάνει ψυχολογική λοβοτομή(!), παραδίδοντάς τους σε τρομερά βασανιστήρια και ενοχικά σύνδρομα. Όποιος προσπαθεί να θεραπεύσει ομοφυλόφιλο είναι ο ίδιος άρρωστος(!) που χρησιμοποιεί ταλαίπωρους για να δώσει τη δική του νευρωτική μάχη.” (!!!) (π. Φιλόθεος Φάρος, στην “Καθημερινή”). Φαίνεται πως ο ιερέας αυτός διαφωνεί με τον Άγιο Ιωάννη Χρυσόστομο, που χαρακτηρίζει το πάθος: «αποκορύφωμα κακών, (...) ασθένεια βαρεία” Συγκρίνει, μάλιστα, την εποχή του, με την εποχή των Σοδόμων, προσθέττοντας: “Ποίους βαρβάρους δεν εξεπέρασαν, ποίον γένος θηρίων, δια της μιαράς αυτής σαρκικής μίξεως;” Όμως, ο ομοφυλόφιλος είναι απόλυτα αποδεκτός από την Εκκλησία, όσο οιοσδήποτε. Αν ένας δολοφόνος ή ο υποκριτικά πιστός, όπως οι περισσότεροι, γίνεται αποδεκτός, γιατί όχι ένας ομοφυλόφιλος; Από την άλλη, η ομοφυλοφιλία δε μπορεί να γίνει αποδεκτή ως δρόμος που οδηγεί στο Θεό. Από αγάπη και ανησυχία προς τον πάσχοντα, η Εκκλησία δεν κρύβει ότι ο γάμος άντρα και γυναίκας είναι δρόμος που οδηγεί στο Θεό, ενώ η ομοφυλοφιλία δεν είναι. Η Εκκλησία, δεν “αναπαύει” λέγοντάς ότι μπορούμε να κάνουμε ό,τι μας υπαγορεύουν τα πάθη μας. Ο Κύριος, όποτε μιλάει για γάμο, αναφέρεται σε ζεύγος άντρα και γυναίκας. Ο Θεός δημιούργησε πρωταρχικό ζεύγος άντρα και γυναίκα, δίνοντάς τους την ευλογία του γάμου, ενώ δεν υπάρχει άλλος γάμος. Ο άνθρωπος που στράφηκε στην ομοφυλοφιλία, όταν προοδεύει στην αγιότητα καθαρίζοντας την καρδιά του από τα πάθη, απομακρύνει την ομοφυλοφιλία. Αν υπήρχαν άγιοι ομοφυλόφιλοι που αγίασαν μέσω της ομοφυλοφιλίας, οι Πατέρες θα το έγραφαν, γιατί η Εκκλησία δεν συντηρεί κοινωνικούς ηθικισμούς, αλλά γκρεμίζει στερεότυπα για να θεραπεύσει. Ασφαλώς έχουμε αγίους που υπήρξαν ομοφυλόφιλοι (όπως και αγίους που υπήρξαν δέσμιοι άλλων παθών), αλλά αγωνίστηκαν και με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος νίκησαν και αγίασαν. Οι άγιοι Πρωτάς και Υάκινθος, ευνούχοι της αγίας Ευγενίας, ο άγιος Αζάτ, ευνούχος του Πέρση βασιλιά Σαπώρ, είναι μερικά παραδείγματα. Ακόμη, ξέρουμε τον άγιο Αμερικανό ιερομόναχο Σεραφείμ Ρόουζ, που πριν βαπτισθεί ήταν ομοφυλόφιλος, απέρριψε όμως το πάθος όταν έγινε ορθόδοξος. Ανάλογη η περίπτωση του μοναχού Κοσμά στο Ρέθυμνο, που εγκατέλειψε την ομοφυλοφιλία και ασκήτεψε κοντά σ’ ένα εκκλησάκι, όπου και κοιμήθηκε (1990). Υπάρχουν πολλές παρόμοιες περιπτώσεις.

 

   ΕΠΙΜΥΘΙΟ: Αμαρτωλός δεν είναι ο «κακός», αλλά ο παγιδευμένος σε πάθη ανελεύθερος άνθρωπος. Ο χριστιανός καλείται να πολεμήσει τα πάθη του. Στον αγώνα, έχει βοηθό τις πρεσβείες των αγίων, τον πνευματικό του πατέρα και την εκκλησιαστική ζωή. Μ' αυτά θα ελκύσει τη θεία χάρη και θα θεραπευθεί. Αυτό ισχύει για όλα τα πάθη, και την ομοφυλοφιλία. Όλοι ελπίζουμε στη σωτηρία μας, αν και είμαστε δέσμιοι διαφόρων παθών. Ελπίζουμε να σωθούμε, όχι λόγω «αρετής», αλλά λόγω του αγαπητικού ελέους του Θεού, που αποζητάμε, μετανοώντας αγωνιζόμενοι. Αν όμως, προσπαθούμε να πείσουμε εαυτούς και άλλους, ότι τα πάθη μας είναι “εντάξει» και όχι αμαρτωλά πάθη, τότε είμαστε υποκριτές.

konstantinosa.oikonomou@gmail.com 

βιβλιογραφία: http://thesecretrealtruth.blogspot.com/2012/01/blog-

«Απαντα Χρυσοστόμου», 13ος τόμος, έκδοση «Ωφελίμου βιβλίου»

Δημήτρης Αγοραστός Ψυχολογείν

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Η ζήλεια Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

 

Η ζήλεια + ΒΙΝΤΕΟ

“η αγάπη ου ζηλοί”

Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

   Η Ήρα (μυθολογία), ο Οθέλλος (λογοτεχνία) και ο Πάγκαλος Ιωσήφ (Αγία Γραφή) είναι τρία γνωστά θύματα του πάθους της ζήλειας. Ο άνθρωπος ζηλεύει νιώθοντας ότι απειλούνται αποκτήματά του: χρήματα, εργασία, φήμη. Η ζήλεια στον πάσχοντα σημαίνει ότι κατέχει κάτι πολύτιμο που χρειάζεται επαγρύπνηση για να συνεχίσει να το κατέχει. Υπάρχουν πολλοί τύποι ζήλειας, συνηθέστερος εκείνος που αφορά τη συζυγική πίστη (ερωτική ζήλεια). Αυτός ο τύπος, σε νοσηρή μορφή, έχει μεγάλες επιπτώσεις γιατί το άτομο μετρά την αυτοεκτίμησή του και τη σχέση του από την ερωτική πίστη. Η ζήλεια γίνεται αρνητικό συναίσθημα όταν νιώθουμε ότι απειλείται η διατήρηση του ελέγχου μας πάνω σε άνθρωπο, και δη τον σύντροφό μας. Έτσι στον ζηλότυπο καταγράφεται ο σύντροφος ως κτήμα, κι έτσι το “κατέχειν” βαρύνει τον τρόπο βιώσεως της ζήλειας. “Τέκνο” της ζήλειας είναι ο φθόνος προς το (φανταστικό;) πρόσωπο που παίζει το ρόλο του αντίζηλου στο θολό σκηνικό της πάσχουσας ψυχής.

ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ ΖΗΛΕΙΑ: Στο “Συμπόσιό” ο Πλάτων φαίνεται αντιφατικός στη σχέση αγάπης και ζήλειας, ενώ ο Αγ. Αυγουστίνος λέει: “όποιος δε ζηλεύει δεν αγαπά”. Αντίθετα ο Rochfoucaud αντιτείνει: “η ζήλεια αναφύεται από την αγάπη του εαυτού παρά από την αγάπη στον άλλο.” Με τον τελευταίο συμφωνεί πλειάδα ψυχολόγων. Ο Maslow ψάχνει τη ζήλεια στο είδος της ενυπάρχουσας αγάπης του ζεύγους. Διακρίνει την Β αγάπη (being love), που αναζητεί το καλύτερο ενδιαφέρον στον άλλο και την αγάπη D (deficiency love) που είναι αγάπη εξάρτησης. Όμως οι δύο μορφές είναι συχνά παρούσες μαζί στις ανθρώπινες σχέσεις κι έτσι η D ενισχύει τη ζήλεια, ενώ η αλτρουιστική B, αποθαρρύνει την εμφάνισή της.

ΖΗΛΕΙΑ ΚΑΙ ΖΗΛΟΤΥΠΙΑ: Στις ψυχικές επιστήμες, με τον όρο ζήλεια εννοείται ένα στιγμιαίο συναίσθημα (θυμική κατάσταση) ή ένα σύμπτωμα συχνό σε όλους, ενώ με τον όρο ζηλοτυπία καλύπτεται μια σύνθετη κατάσταση, διαταραχή ψυχής και συναισθημάτων, εμφανιζόμενη συχνά ή μόνιμα. Η ζηλοτυπία είναι εμπαθής μορφή ζήλειας εμφανιζόμενη συχνότερα τελευταία. Αίτια είναι η γυναικεία ανάγκη για εξωτερική εργασία και οι εναλλαγές των ρόλων των φύλων σε οικογένεια, εργασία, κοινωνία. Η κλινική ψυχολογία διακρίνει διαφορετικούς τρόπους εκδήλωσης της ζηλοτυπίας κατά φύλο: Ο άνδρας την αρνείται, η γυναίκα την παραδέχεται. Η ανδρική ζηλοτυπία εκδηλώνεται οργίλως και, ακραία, βιαίως. Αντίθετα η γυναίκα εκδηλώνει την οργή βουβά, με εσωστρέφεια, ενώ ακραία φθάνει σε λεκτική βία ή κρίσεις εκτόνωσης, (ξεσπάσματα, εκδικητικές συμπεριφορές). Η γυναίκα επικεντρώνεται περισσότερο σε πιθανές συναισθηματικές εμπλοκές του συντρόφου, ενώ ο άνδρας εστιάζει την προσοχή σε πιθανές σεξουαλικές δραστηριότητες της συζύγου. Ο άνδρας που ζηλεύει συχνά δείχνει ανταγωνιστική συμπεριφορά προς το τρίτο πρόσωπο, ενώ η γυναίκα παρουσιάζει παθητικότερη συμπεριφορά. Τρία είναι τα στάδια της ζήλειας: ζήλεια, ζηλοτυπία, ζηλοτυπικό παραληρήμα.

ΑΙΤΙΑ: Υπάρχουν δύο αντικρουόμενες απόψεις για τα αίτια εμφάνισης της ζήλειας-ζηλοτυπίας: Η μία “σχολή” πρεσβεύει το έμφυτο της ζήλειας (W. James -H. Ellis), ενώ η άλλη εκτιμά ότι οφείλεται σε κοινωνικοοικογενειακά ερεθίσματα (γονείς, σύντροφοι, παραδόσεις). Εκφραστής της δεύτερης άποψης είναι ο Μπιχεηβοριστής (Ψυχολογία Συμπεριφοράς), Watson, που χαρακτήριζε τη ζήλεια “καταστροφική”. Ο Άντλερ, εντοπίζει τις “ρίζες” της ζήλειας στον ανταγωνισμό για δύναμη, που μένει στην “αποθήκη” των εμπειριών του καθενός από την πρώιμη παιδική ηλικία, συμπεραίνοντας το παθολογικό της ζήλειας. Πιθανώς η ζήλεια να είναι μερικώς έμφυτη και να “φουσκώνει” από υποκειμενικές παραμέτρους της ζωής του ζηλότυπου. Τέλος μια τρίτη άποψη, η ψυχοεξελικτική (νεο-δαρβινισμός), αποδίδει την ανδρική ζήλεια στην επιδίωξη επίτευξης αποκλειστικότητας της συντρόφου του, ακόμη και βιαίως, προς αποφυγή απογόνων εκτός σχέσης, φαινόμενο εκτεταμένο στη φύση.

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΖΗΛΕΙΑ: Είναι η αβάσιμη ενασχόληση κάποιου με την πίστη του συντρόφου του. Σκέψεις αστήρικτες, αιφνιδιαστικές ξεπροβάλλουν από τα βάθη του νου ξαφνικά, αποσπασματικά, χωρίς ένδειξη επιβεβαίωσης των υποψιών, στις οποίες το άτομο υπακούει, αντιδρώντας ζηλότυπα. Η παθολογική ζήλεια διαταράσει την ψυχική κατάσταση του πάσχοντος και τη σχέση με το σύντροφο, προξενώντας ρωγμές στη σχέση, διότι η κτητικότητα του πάσχοντος υπερβαίνει τα λογικά επίπεδα. Η Ψυχολογία θεωρούσε την παθολογική ζήλεια περισσότερο σύμπτωμα παρά ψυχιατρική κατάσταση, αλλά προσφάτως εισήχθη στις παραληρητικές διαταραχές. Τα χαρακτηριστικά αυτής της ζήλειας είναι: ενασχόληση (σκέψεις-φαντασιώσεις), συμπεριφορά που τείνει στην επιβεβαίωση υποψιών (έλεγχος, παρακολουθήσεις), αποφυγή ως αντίδραση (αποφεύγουν καταστάσεις που πυροδοτούν το πάθος: εικόνες, θεάματα, παρέες με πρόσωπα αντιθέτου του συντρόφου φύλου, που μπορεί ο σύντροφος να “προκληθεί”), δυσφορία (άγχος, αυτοκτονικές σκέψεις), βιαιοπραγία (λεκτική, σωματική, και ακραία στο έγκλημα), επιθετικότητα σε πρόσωπα “αντίζηλα”, ανασφάλεια, χαμηλή αυτοεκτίμηση και παραλήρημα, ως σύμπτωμα παρανοειδών καταστάσεων (Ψυχιατρική). Ουσιαστικά, οι έννοιες ζήλεια, ζηλοτυπία και ζηλοτυπικό παραλήρημα είναι η αύξουσα κλίμακα του πάθους.

ΖΗΛΟΦΘΟΝΙΑ. ΖΗΛΕΙΑ ΚΑΙ ΦΘΟΝΟΣ: “Φανερὰ δε εστι τα έργα της σαρκός, άτινά εστι μοιχεία πορνεία, (...) ζήλοι, θυμοί, (...) οι τα τοιαύτα πράσσοντες βασιλείαν Θεού ου κληρονομήσουσιν.” (Γαλ. δ΄19-21). Είναι φανερό ότι ο Απ. Παύλος θεωρεί τη ζηλοφθονία “έργο σαρκός”, εμπόδιο σωτηρίας. Πάντως, ενώ φθόνος και ζήλεια είναι αντίθετες καταστάσεις, γιατί φθόνος σημαίνει την επιθυμία κάποιου να αποκτήσει κάτι που κατέχει άλλος, ενώ η ζήλεια σημαίνει το φόβο απώλειας κάποιου μην χάσει κάτι που έχει, στην πράξη τα δύο συνυπάρχουν. Ζηλοφθονία λέμε την ενόχληση από επιτυχίες άλλων, που εκφράζεται με αποστροφή. O ζηλόφθονος διαφοροποιεί τη συμπεριφορά του προς τον μέχρι χθες φίλο (συγγενή), επειδή βλέπει να του έρχονται όλα ευνοϊκά, και απομακρύνεται ψυχρά. Συχνά εκφράζεται με υπαινιγμούς ή κατηγορίες! «Πόσο πικρό είναι να κοιτάς την ευτυχία με τα μάτια ενός άλλου», έλεγε ο Σαίξπηρ. Η ζηλοφθονία διαποτίζει ζήλεια, φθόνο, ή χαιρεκακία για τον πόνο του άλλου! Φυτώριο ζηλοφθονίας είναι η οικογένεια, διότι εκεί πρωτοεκδηλώνεται. Tα αδελφάκια συχνά αλληλοζηλοφθονούν βλέποντας να γίνεται διάκριση ανάμεσά τους από το γονεϊκό περιβάλλον. Aν και ο υγιής ανταγωνισμός (άμιλλα) δείχνει αθώος, εντούτοις υποκρύπτει “σκουριά” ζήλειας ή ζηλοφθονίας. Όμως, όταν αμιλλώμαι πρέπει να στηρίζομαι στις προσωπικές μου δυνατότητες. Ο ανταγωνισμός και το “ευ αγωνίζεσθαι”, μπορεί να εμπεριέχουν δόση ζηλοφθονίας, δεν έχουν όμως κίνητρο τα ταπεινά ελατήριά της, γιατί η ζηλοφθονία χαρακτηρίζει απαίδευτο άνθρωπο.

ΠΑΙΔΙΚΗ ΖΗΛΕΙΑ: Ο Φρόυντ περιγράφει πώς διαμορφώνονται οι σχέσεις μες στην οικογένεια και τα αισθήματα που αναπτύσσονται με την εμφάνιση ενός αδελφού ή μιας αδελφής. Καθώς γεννιέται ένα παιδί ζει μία αποκλειστική σχέση με τους γονείς του βιώνοντας την εμπειρία της αποκλειστικότητας μητέρας και πατέρα. Έρχεται λοιπόν, η στιγμή, που ενώ το παιδί βιώνει αυτήν την αποκλειστική σχέση, εμφανίζεται στο οικογενειακό περιβάλλον ένα νέο μέλος. Η εμφάνιση αυτή αλλάζει το σκηνικό και θα γίνει η αρχή για μια σειρά από συναισθήματα πρωτόγνωρα. Το αναμενόμενο είναι να νιώθει το παιδί ότι το νέο μέλος της οικογένειας είναι ένας παρείσακτος. Ζήλεια, φθόνος, εχθρότητα είναι κάποια από τα συναισθήματα που νιώθει. Η Ψυχολογία διδάσκει ότι τα παιδιά αντιλαμβάνονται απλοϊκά την οικογενειακή ιεραρχία, κρατώντας σταθερή στάση απέναντι στους κανόνες της. Αν οι γονείς δεν το κατανοήσουν, με την εμφάνιση νέου τέκνου, μπορεί η συμπεριφορά του να αλλάξει στρεφόμενο εναντίον του εαυτού του ή άλλων μελών της οικογένειας. Συνήθεις αντιδράσεις παιδικής ζηλοτυπίας είναι: Επιθετικότητα, δυσκολίες προσαρμογής, άρνηση συμμετοχής σε εκδηλώσεις, άρνηση σχολείου, φαγητού, ιδιοτροπίες, διαταραχές ύπνου, (διακεκομμένος ύπνος, ενούρηση, απαίτηση να κοιμηθεί με τους γονείς), μίμηση του μικρού αδελφού (μπουσουλάει, λερώνει το εσώρουχο, κ.ά.). Ο γονέας βοηθώντας το, πρέπει να του μιλήσει, κατανοώντας τα συναισθήματά του. Να μην το μειώσει σε ό,τι κι αν του πει, σεβόμενος την άποψή του. Να το ενθαρρύνει να φερθεί φιλικά στο αδελφάκι του, παρουσιάζοντάς το ως φίλο που θα παίζει και, αργότερα, θα συζητάει μαζί του. Μπορεί να του αναθέσει πράξεις ευθύνης απέναντι στο αδελφάκι του, (να το ταϊσει, να το αγκαλιάζει όταν κλαίει), κάνοντάς το έτσι υπερήφανο. Μπορεί να του εξηγήσει τις ανάγκες του μωρού αντιπαραβάλλοντας την ίδια προσοχή που έδειχνε στο ίδιο όταν ήταν μωρό, δίνοντάς το να καταλάβει ότι η αγάπη μας είναι ίση απέναντι του και απέναντι στο μικρότερο παιδί.

 konstantinosa.oikonomou@gmail.gr

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Η Μέθη [και ο αλκοολισμός] + ΒΙΝΤΕΟ Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου – συγγραφέα

 

Η Μέθη [και ο αλκοολισμός] + ΒΙΝΤΕΟ

Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου – συγγραφέα

  ΓΕΝΙΚΑ: Αλκοολισμός ονομάζεται η παθολογική σχέση που μπορεί να αναπτύξει κάποιος με το αλκοόλ και υποδηλώνει την πλήρη εξάρτηση του ατόμου απ' αυτό. Μέθη είναι περιστασιακή ή μη υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ (αλκοολική δηλητηρίαση). Και η μέθη είναι ένα από τα κακά της άμετρης απόλαυσης υλικών αγαθών. Το υπερβολικό κρασί υπήρξε το αρχαιότερο ναρκωτικό. Ζαλίζει, ναρκώνει και αποσυνθέτει τον άνθρωπο. Ο Νώε, ο μόνος που έσωσε ο Θεός, μαζί με την οικογένεια του, έπεσε από απροσεξία στο αμάρτημα της μέθης. Αποτέλεσμα, να μεθύσει και να πετάξει τα ρούχα του εξευτελιζόμενος μπροστά στα παιδιά του, αυτός, ο μόνος ενάρετος της εποχής του. Ο Λωτ πάλι, επειδή ήπιε πολύ μετά την καταστροφή των Σοδόμων, ίσως για να διασκεδάσει τη λύπη, έφθασε στο αμάρτημα της αιμομιξίας.

ΙΑΤΡΙΚΑ: Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλης προκαλεί καρδιαγγειακά νοσήματα και συχνά αιφνίδιο θάνατο. Μεταξύ άλλων το αλκοόλ προκαλεί κίρρωση του ήπατος, ενώ καταστρέφει το ανοσοποιητικό σύστημα. Ακόμη, ο αλκοολισμός προκαλεί συχνά ατυχήματα, ενώ είναι επικίνδυνος όταν κάποιος μεθυσμένος οδηγεί όχημα. Ο μέσος όρος μείωσης της διάρκειας ζωής του εξαρτημένου από το αλκοόλ ατόμου είναι από 10-15 έτη. Ιατρικές μελέτες έδειξαν μειώσεις στη φλοιώδη αιματική ροή και το μεταβολισμό του φλοιού, ακόμη για την απλή μέθη.

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: Ο αλκοολισμός προκαλεί και επιπτώσεις στην ψυχική υγεία. Οι αλκοολικοί συχνά εμφανίζουν κατάθλιψη και αυτοκαταστροφικές τάσεις. Ακόμη, παρατηρείται μείωση σεξουαλικής απόδοσης, ενώ το άτομο συχνά παρουσιάζει παραισθήσεις. Η μέθη μπορεί να προκαλέσει βίαιη ενδοοικογενειακή συμπεριφορά. Η χρόνια κατανάλωση αλκοόλ, δημιουργεί αντοχή, εξάρτηση και προσαρμογή του οργανισμού, τέτοια ώστε η διακοπή της χρήσης του, να μπορεί να προκαλέσει σύνδρομο στέρηση, που χαρακτηρίζεται συνήθως αϋπνία, υπερδραστηριότητα του νευρικού συστήματος και συναισθήματα άγχους και ανησυχίας. Οι ψυχολογικές θεωρίες στηρίζονται στην παρατήρηση μεταξύ των μη αλκοολικών ανθρώπων, που με χρήση χαμηλών δόσεων αλκοόλ μετά από μια δύσκολη ημέρα, νιώθουν συναίσθημα ευφορίας και βελτιωμένη εικόνα στις κοινωνικές σχέσεις. Μετά από υψηλές δόσεις, όμως, ειδικά όταν πέφτει το επίπεδο του αλκοόλ στο αίμα, συναισθήματα νευρικότητας και ταραχής αυξάνονται. Συνεπώς, τα χαλαρωτικά αποτελέσματα του αλκοόλ, μπορεί να ασκούν επίδραση σε μικρές ή μέτριες δόσεις στους περιστασιακούς πότες, αλλά δεν αποτελούν αίτιο αλκοολισμού. Θεωρίες ότι η δυνατότητα του αλκοόλ να ενισχύει συναισθήματα ύπαρξης ισχυρής και ελκυστικής εικόνας του εαυτού και να μειώνει τα αποτελέσματα του ψυχολογικού πόνου είναι δευτερεύουσες. Η Ψυχοδυναμική θεωρία υποθέτει ότι μερικοί άνθρωποι χρησιμοποιούν το αλκοόλ σαν φάρμακο για να τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τα αυτό-τιμωρούμενο σκληρό Υπερεγώ τους και για να μειώσουν τα επίπεδα εσωτερικής σύγκρουσής τους στο ασυνείδητο. Η Ψυχαναλυτική θεωρία υποθέτει ότι τουλάχιστον μερικοί αλκοολικοί μπορεί να έχουν καθηλωθεί στο στοματικό (βρεφικό) στάδιο ψυχο-σεξουαλικής ανάπτυξης και χρησιμοποιούν το αλκοόλ για ανακούφιση των απογοητεύσεών τους, παίρνοντας την ουσία από το στόμα. Η Μπηχεβιοριστική (Συμπεριφοριστική) θεωρία υποστηρίζει ότι οι προσδοκίες για τα αποτελέσματα ανταμοιβής του ποτού, και η συνεπαγόμενη ενίσχυση μετά από την κατανάλωση αλκοόλ, συμβάλλουν στην απόφαση των ατόμων να πιούν πάλι μετά από την πρώτη εμπειρία με το αλκοόλ και να συνεχίζουν το ποτό, παρά τα προβλήματα υγείας. Οι κοινωνικοπολιτιστικές θεωρίες είναι συχνά βασισμένες σε παρατηρήσεις κοινωνικών ομάδων που έχουν υψηλά και χαμηλά ποσοστά αλκοολισμού. Έτσι υποθέτουν ότι οι Εβραίοι, που εισάγουν τα παιδιά στα μέτρια επίπεδα κατανάλωσης αλκοόλ σε μια οικογενειακή ατμόσφαιρα αποφεύγοντας τη μέθη, έχουν χαμηλά ποσοστά αλκοολισμού. Άλλες ομάδες, όπως οι Ιρλανδοί ή ιθαγενείς αμερικανικές φυλές με υψηλά ποσοστά αποχής αλλά μιας παράδοσης κατανάλωσης στο σημείο της μέθης, θεωρούνται ότι έχουν υψηλά ποσοστά αλκοολισμού. Σε τελική ανάλυση, οι κοινωνικές και ψυχολογικές θεωρίες είναι μάλλον συσχετιζόμενες μεταξύ τους, επειδή περιγράφουν τους παράγοντες που συμβάλλουν στην έναρξη της κατανάλωσης, και της ανάπτυξης του αλκοολισμού. Παράγοντας προδιάθεσης στον αλκοολισμό, είναι και η αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας. Αξίζει να αναφερθεί πως η γνωστική λειτουργία κινδυνεύει περαιτέρω στους πάσχοντες αλκοολικούς που συνεχίζουν να πίνουν. Η οικογενειακή ευπάθεια στον αλκοολισμό συνδέεται με ελλείμματα και στο εκπαιδευτικό επίπεδο. Συχνά παιδιά αλκοολικών εμφανίζουν μειώσεις στην προσοχή, τον προγραμματισμό, και τη μάθηση. Οι αλκοολικοί ασθενείς παρουσιάζουν διαταραχές στη γνωστική λειτουργία, όπως: Ελλείμματα στις λεκτικές δεξιότητες, ελλείμματα μάθησης και μνήμης, ελλείμματα επίλυσης προβλημάτων και αφαιρετικής λειτουργίας. Με την πάροοδο της ηλικίας, τα γνωστικά ελλείμματα γίνονται φυσικά εντονότερα.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΩΘΗΣΗΣ: Κατά τους ψυχιάτρους γενετικές επιρροές ευθύνονται κατά 60% του κινδύνου για τον αλκοολισμό, ενώ το περιβάλλον είναι υπεύθυνο για το υπόλοιπο 40%. Η έναρξη της κατανάλωσης οινοπνεύματος εξαρτάται και από κοινωνικούς, θρησκευτικούς, και ψυχολογικούς παράγοντες, αν και τα γενετικά χαρακτηριστικά φαίνεται επίσης ότι συμβάλουν. Η ψυχοθεραπεία, ομαδική ή μη, είναι συχνά απαραίτητη μαζί με φαρμακευτική θεραπεία της απεξάρτησης από το αλκοόλ. Στην ψυχανάλυση και στην ψυχοθεραπεία, γίνεται κατανοητό ότι ο αλκοολισμός, οφείλεται και παράγεται στον διαταραγμένο ψυχισμό ενός ατόμου και μπορεί να γίνει κατανοητός από τη διερεύνηση των παραγόντων που τον υποκινούν. Αν αυτοί οι παράγοντες έρθουν στη συνείδηση, οι άνθρωποι μπορούν να τους τιθασεύσουν και θα μπορέσουν να αλλάξουν τη ζωή τους. Ο άνθρωπος κάνει χρήση του αλκοόλ για να μειώσει την ένταση και το άγχος, να αυξήσει την αίσθηση δύναμης, και να μειώσει τα ψυχολογικά προβλήματα. Οι αλκοολικοί αναφέρουν ότι το οινόπνευμα μειώνει τα συναισθήματα νευρικότητάς και ότι τους βοηθά να αντιμετωπίσουν τις καθημερινές πιέσεις της ζωής και να χαλαρώσουν (υποκειμενική αίσθηση). Μερικοί άνθρωποι χρησιμοποιούν το ποτό ως τρόπο "θεραπείας" ή για να ελαφρύνουν “βαριά” συναισθήματα, όπως θλίψη, θυμό ή ντροπή. Αυτά τα συναισθήματα τους φαίνονται λιγότερο ανυπόφορα όταν πίνουν. Οι άνθρωποι πίνουν επίσης για να απαλλαγούν από συναισθήματα τύψεων και ενοχών που απαντώνται συχνά και στην κατάθλιψη. Διαπιστώνουν ότι μπορούν να είναι πιο επιεικείς με τον εαυτό τους όταν έχουν πιεί. Για άλλους, ένα ποτό υποκαθιστά ένα αγαπημένο πρόσωπο που έχουν χάσει. Κάνουν, δηλαδή, μια νέα σχέση με το ποτό, που δεν θέλουν να τη χάσουν. Άλλοτε οι άνθρωποι χρησιμοποιούν καταχρηστικά το αλκοόλ για να διορθώσουν αισθήματα βαθιάς απογοήτευσης με τους άλλους, ή με την εικόνα του εαυτού τους. Το να πίνουν, χρησιμεύει στη δημιουργία μιας αίσθησης ότι ο κόσμος είναι όπως θα έπρεπε να είναι, ή όπως αισθάνονται ότι πρέπει να είναι.

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ: Ο Μέγας Βασίλειος χαρακτηρίζει τη μέθη: “δημόσια πόρνη, μητέρα αναισχυντίας, φίλη του γέλωτα, μανιακή, εύκολη σε κάθε ασχημοσύνη”. Ο ίδιος Πατέρας λέει για αυτούς που αυταπατώνται ότι κάνουν ευάρεστη νηστεία πίνοντας οινοπνευματώδη: “Δε θα μπει η νηστεία και η προσευχὴ σε ψυχή που λερώθηκε απὸ τη μέθη. Τον νηστευτὴ μέσα στις ιερὲς αυλὲς προσδέχεται ο Κύριος, τον μέθυσο σαν ακάθαρτο και ανίερο δεν τον δέχεται.” Ο λόγος της Αγίας Γραφής είναι σαφής: “Οι μέθυσοι δε θα κληρονομήσουν τη βασιλεία του Θεού» (Α´ Κορ. στ΄,10). Έτσι συνεχίζει ο Μέγας Ιεράρχης: “αν σε αποκλείει η μέθη απὸ τη βασιλεία, πού σου είναι λοιπὸν χρήσιμη η νηστεία; τόσο πολὺ ξεπερνάς και τα άλογα στη γαστριμαργία. Η κοιλιὰ βαρυφορτωμένη, όχι μόνο για το δρόμο, αλλὰ ούτε και για τον ύπνο είναι κατάλληλη· διότι καταπιεζόμενη, απὸ τό βάρος, δε μπορεί να ηρεμήσει”. Ο Γέρων Παϊσιος μιλάει για μια άλλη μέθη, όχι αυτή του αλκοόλ, αλλά για την ουράνια μέθη της αγάπης. Ας κλείσουμε με τα λόγια του: “Η άλλη μέθη είναι η μέθη από το Άγιο πνεύμα. Αυτοί που μεθούν από το Άγιο Πνεύμα, αγάλλονται συνέχεια από την στοργή του Θεού, του Πατέρα τους. Αν μεθύσει ο άνθρωπος πνευματικά με το ουράνιο κρασί, η ζωή του εδώ στην γη γίνεται μαρτυρική, με την καλή όμως έννοια. Αχρηστεύεται για τον κόσμο, αδιαφορεί για καθετί γήινο και όλα τα θεωρεί σκύβαλα. Η άλλη μέθη, η ουράνια, είναι καλή, αλλά πρέπει να είναι κανείς συνέχεια εκεί, στο ατέλειωτο βαρέλι, το ουράνιο. Εύχομαι να βρείτε την παραδεισένια θεία κάνουλα και να πίνετε και να μεθάτε συνέχεια από το παραδεισένιο κρασί. Αμήν”.

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com 

Βιβλιογραφία: http//psi-gr.tripod.com

http://1myblog.pblogs.gr/tags/agio-pneyma-gr.html

http://pmeletios.com/ar_meletios/agioi/ag_nikolaos.html

http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/paterikon/basil_the_great_about_fasting_b.htm

Η Φιλαυτία + ΒΙΝΤΕΟ Ανθρώπων πάθη 29. του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

 

Η Φιλαυτία + ΒΙΝΤΕΟ

Ανθρώπων πάθη 29.

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

   ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Ο άνθρωπος που υποφέρει από φιλαυτία συνήθως ταυτίζεται με τον εγωιστή. Οι νηπτικοί Πατέρες, στα ασκητικά τους συγγράμματα περιγράφουν εκδηλώσεις της φιλαυτίας και τρόπους καταπολέμησής της. Η φιλαυτία χαρακτηρίζεται συμπύκνωση όλων των παθών. Εξαιτίας της ο σύγχρονος άνθρωπος, σαν τους πρωτοπλάστους, αναζητεί να γίνει «Θεός». Ξεχνάει, σαν γνήσιο μεταπτωτικό τέκνο, ότι είναι εικόνα Θεού, ότι υιοθετείται κατά Θεόν με το βάπτισμα και ότι ακόμα και αυτή η θέωση του χαρίζεται (“καθ' ομοίωσιν”). Και όμως ζητάει την ατομική του αναγνώριση, την δική του (άδοξο) δόξα, την αυτοθέωση. Ο Κύριος, θέλοντας να μας βγάλει από τη νοσηρή αγάπη του εαυτού μας, μάς θέτει πρώτη εντολή να αγαπήσουμε από καρδίας το Θεό και κατ’ επέκταση τον συνάνθρωπο.

ΠΑΘΟΣ: Ο Απόστολος Παύλος λέει στον Τιμόθεο ότι οι άνθρωποι θα είναι φίλαυτοι, φιλάργυροι, αλαζόνες, υπερήφανοι, βλάσφημοι, κ.ά.. Βάζει πρώτη την φιλαυτία, διότι αυτή τίκτει τα υπόλοιπα πάθη, ως κατ' εξοχήν πτωτικό πάθος. Η φιλαυτία ονομάζεται “αρχή κακών” (Άγιος Μάξιμος), “βασίλισσα αμαρτιών” (Άγιος Γρηγόριος Διάλογος) και “νέκρωση θείας ζωής” (Άγιος Νικόδημος). Αν αγαπάμε τον εαυτό μας κολακεύοντάς τον, δεν θέλουμε ούτε να κοπιάσουμε, ούτε πειρασμό να υπομείνουμε, ούτε να κακοπαθήσουμε. Ο Άγιος Ησύχιος γράφει ότι η φιλαυτία γεννά: αυτοέπαινο, αυταρέσκεια, γαστριμαργία, πορνεία, κενοδοξία, φθόνο και υπερηφάνεια. Ο εγωκεντρικός φίλαυτος άνθρωπος, μη θέλοντας ή μη μπορώντας να αγαπήσει, νιώθει ότι ο πλησίον γίνεται η κόλασή του! Διαφωτισμός, ρομαντισμός και η σύγχρονη “Νεοεποχίτικη” φιλοσοφία άλλαξαν τη θεώρηση της ανθρώπινης κοινωνίας από Θεανθρωποκεντρική σε ανθρωποκεντρική. Η σύγχρονη δυτική «κοινωνία» χαρακτηρίζεται από την ανάδειξη του εαυτού. Ο καθένας θεωρεί πλέον “Αλήθεια”, αυτό που εκείνος παράγει νοητικά. Ο ουμανιστής επιζητεί αυτοδικαίωση, και αυτοθέωση, ακόμη και μέσω της καλά διαφημιζόμενης φιλανθρωπίας του. Το πρόσωπο έγινε άτομο, και η κοινωνία μάζα. Συνέπεια: ο άνθρωπος βιώνει τη μοναξιά. Είναι η “ερημία των πόλεων” (Μωυσής Αγιορ.). Ο Γέρων Ιωσήφ Βατοπαιδινός έλεγε: “H φιλαυτία διαιρείται σε υλική και πνευματική. Έτσι, ερεθίζονται και τα δύο είδη παθών, σωματικά και ψυχικά. Ο θυμός εμφανίζεται επειδή φράζεται ο δρόμος της φιλαυτίας. Στους εμπαθείς και αιχμαλώτους στα σωματικά πάθη, που κυριαρχούν οι παράλογες ορέξεις και οι ηδονές, ο θυμός κινείται από το φόβο της στερήσεως της ικανοποιήσεώς τους. Το ίδιο γίνεται και στους αιχμαλώτους ψυχικών παθών, όπως της φιλοδοξίας, του εγωισμού, της υπερηφάνειας” Ο Άγιος Ιωάννης ο Σιναϊτης συμβουλεύει: “Πρόσεχε τον εαυτό σου από τη φιλαυτία, πού είναι παράλογη αγάπη του σώματος. Απ' αυτή γεννιούνται εμπαθείς λογισμοί (...), γαστριμαργίας, φιλαργυρίας και κενοδοξίας, πού σχηματίζονται παίρνοντας αφορμή από την αναπόφευκτη τάχα ανάγκη του σώματος (...) Τη φιλαυτία αντιμάχονται ή αγάπη και ή εγκράτεια. Ο Γέρων Παϊσιος έλεγε; “Ο νους αν στραφεί στο Θεό, έχει δούλο το σώμα και του παρέχει μόνο όσα είναι απαραίτητα για την ζωή. Αν στραφεί προς την σάρκα, υποδουλώνεται στα πάθη και επιθυμεί συνεχώς να φροντίζει γι' αυτήν”.

 

Η ΑΛΛΗ ΦΙΛΑΥΤΙΑ: Υπάρχει και άλλο ένα παρακλάδι, δυσδιάκριτο όμως, της φιλαυτίας-εγωισμού, που συνδέεται με την θρησκευτικότητα. Τον γνωρίζουμε ως φαρισαϊσμό, θρησκοληψία, φονταμενταλισμό, ανεπίγνωτο ζήλο. Μπορεί κάποιος να είναι τυπικός τηρητής των θείων εντολών, αλλά η προαίρεση του, να μην ταυτίζεται με το θείο θέλημα, αλλά με την αναγνώρισή του και το “γέμισμα” της φιλαυτίας του. Είναι αυτός που μετατρέπει το εκκλησιαστικό ήθος σε σειρά ηθικιστικών κανόνων. Θεωρεί τον εαυτό του σωσμένο και φορτώνει τους γύρω του περιττές εντολές, μένει στους τύπους χωρίς διάκριση, χάνοντας την ουσία.

ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟΥ: Κατά τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη ο άνθρωπος πρέπει να εξετάσει και να δει πώς φέρεται στον εαυτό του. Εάν κολακεύει αγαπώντας τον εαυτό του άτακτα και άμετρα, δε θα μπορέσει ούτε να κοπιάσει, ούτε να θλιβεί, ούτε να κακοπαθήσει, ούτε πειρασμό να υπομείνει, ούτε να υποταχθεί στο θείο θέλημα. Και προσθέτει ο Αγιορείτης Πατέρας: “εσύ αν είσαι φίλαυτος και αγαπάς τον εαυτό σου, μισείς στ' αλήθεια τον εαυτό σου και θα τον καταστρέψεις”, τονίζοντας ότι “Χωρίς τη φιλαυτία ο διάβολος δεν μπορεί να βλάψει τον άνθρωπο ούτε στο παραμικρό”. Κατά τους Πατέρες ο Θεός ελπίζει στη μετάνοιά του ανθρώπου: “δι' αυτό μεν τοι και την ζωήν ταύτην ο Θεός συνεχώρησεν ημίν, τόπον μετανοίας παρεχόμενος.” (Γρηγόριος Θεσσαλονίκης). Στον αυτοέλεγχο που προτείνει ο Άγιος Νικόδημος συμπεριλαμβάνει τη μετάνοια: “Εξέτασε πρώτον τι λογής είναι η εσωτερική σου διάθεση και μετάνοια, η οποία συνίσταται στο να μισείς τις αμαρτίες σου περισσότερο από κάθε άλλο κακό.” Τέλος, προτείνει να εξετάζουμε τα έργα μας αν τα κάνουμε από αγάπη ή υποχρέωση.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Οι Άγιοι της Εκκλησίας κατέγραψαν την εξέλιξη της αρρώστιας του εγωκεντρισμού-φιλαυτίας, καθώς και την θεραπεία της. Ο ιερός Χρυσόστομος λέει ότι χρειάζεται ο φίλαυτος να αποκτήσει την ταπείνωση. Να ταπεινωθεί βλέποντας τη θυσία του Νυμφίου, βλέποντας την τελειότητα των δημιουργημάτων, την άπειρη σοφία Του. Βοηθητικό μέσο, είναι η Θεία Ευχαριστία, η νηστεία, η προσευχή, η άσκηση, η ανάγνωσης του Ευαγγελίου, ή βίων Αγίων. Τότε νιώθει την αδυναμία της δικής του ανθρώπινης φύσης καθώς και το ύψος οπού έφτασαν οι άγιοι με την χάρη του Θεού. Αν ο φίλαυτος δεν θέλει να διορθωθεί ας ακούσει την Αγία Γραφή: “Ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται” (Λουκ. ιη΄ 14) και: “Υπερηφάνοις ο Θεός αντιτάσσεται” (Α’ Πετρ. ε΄ 5). Όταν ο άνθρωπος, δεν κατανοεί και δεν ωφελείται από την χάρη των δωρεών αλλά τα θεωρεί, ίσως, αιτία κενοδοξίας, τότε έρχεται η χάρη των πειρασμών. Ο άνθρωπος, σε κάποια χρονική στιγμή, συγκλονίζεται σε βάθος, μπορεί να χάσει όλα όσα νόμιζε δεδομένα, υγεία, περιουσία, οικείους. Κατά τον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή η “καταφρόνηση” του σώματος και της φιλαυτίας οδηγεί στη θέωση: “αν ο Γεδεών δεν έσπαγε τις στάμνες, δεν θα μπορούσε να δει το φως των λαμπάδων (Κριτ. ζ΄20). Έτσι και ο άνθρωπος, αν δεν καταφρονήσει το σώμα, δεν θα μπορέσει να δει το φως της Θεότητας.” Ο Θεός μας δείχνει με τον λόγο και την αγία ζωή Του την έξοδο από τη φιλαυτία, τη λύτρωση και την ελευθερία: “Όποιος θέλει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του, ας πάρει το σταυρό του, και ας με ακολουθήσει”, “ανεχόμενοι αλλήλων εν αγάπη” ( Eφ. δ΄2), “μηδείς το εαυτού ζητείτω αλλά το του ετέρου” (A΄ Kορ. ι΄24), “αγαπάτε τους εχθρούς υμών, εύχεσθε υπέρ των επηρεαζόντων υμάς και διωκόντων»” (Ματθ. ε΄ 44), και τέλος: “ευλογείτε και μή καταράσθε” (Ρωμ. Ιβ΄14). Ευτυχής εκείνος ο οποίος Τον ακολουθεί διότι “ου μη περιπατήσει εν τη σκοτία αλλ’ έξει το φως της ζωής”.

ΕΠΙΜΥΘΙΟ: Ο σύγχρονος Αγιορείτης Πατέρας Γεώργιος Καψάνης έλεγε σε μια συνέντευξή του: “Όσο η καρδιά μας δεν έχει ελευθερωθεί από τη φιλαυτία, η Χάρις του Θεού δεν μπορεί να κατοικήσει μέσα της, να διώξει το σκοτάδι και να αναδείξει το κάλλος της θεοπλάστου ψυχής μας, να μας κάνει υιούς Θεού και κληρονόμους της Βασιλείας Του. Ο αγώνας κατά της φιλαυτίας είναι καθήκον όλων των Χριστιανών. Επειδή η μετοχή στη Βασιλεία του Θεού είναι κλήση για όλους τους Χριστιανούς. Εύχομαι με τη Χάρη του Χριστού να κάνουμε άπαντες αυτόν τον αγώνα κατά της φιλαυτίας, ώστε να γίνουμε συγκληρονόμοι της Βασιλείας του Θεού εν Χριστώ.”

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ: 

Βιβλιογραφία: 

Γέρων Παϊσιος, Γιατί επιτρέπει ο Θεός [από το βίο του Οσίου Αρσενίου του Καππαδόκου]

Νικόδημος Αγιορείτης, Αόρατος πόλεμος.

Ιωάννης Σιναϊτης, Κλίμαξ.

Iερομ. Γεώργιος Καψάνης, Η φιλαυτία είναι η συμπύκνωση όλων των παθών.

Λοβοτομή: μια ''επιστημονική'', βάρβαρη τεχνική για να ''διορθώνονται'' οι ψυχικές αποκλίσεις! Κων/νος Οικονόμου

 

Λοβοτομή: μια ''επιστημονική'', βάρβαρη τεχνική για να ''διορθώνονται'' οι ψυχικές αποκλίσεις!

Κων/νος Οικονόμου

Ο γιατρός Φρίμαν στο έργο...

  ΓΕΝΙΚΑ: Η λέξη ετυμολογικά προέρχεται από τα λοβός + τομή, [δηλ. αποκοπή του λοβού]. Έτσι ονομάζεται η χειρουργική διαδικασία εκείνη κατά την οποία καταστρέ-φονται, αποκόπτωνται, τμήματα του μετωπιαίου λοβού του εγκεφάλου σε ανθρώπους με ψυχικές ασθένειες ή νοητικές διαταραχές, με σκοπό -θεωρητικά- την εξάλειψη των συμπτωμάτων τους. Πάντως τα επίσημα στοιχεία αναφέρουν ότι περίπου το 1/3 των ασθενών θεραπευόταν, το 1/3 δεν επηρεαζόταν καθόλου και το 1/3 έμενε «φυτό». Τα στοιχεία θεωρούνται ανακριβή, γιατί ελάχιστοι γιατροί που εφάρμοσαν την τεχνική αυτή διατήρησαν επαφές με τους ασθενείς για να καταγράψουν την εξέλιξή τους.

ΙΣΤΟΡΊΑ: Η ιδέα της λοβοτομής πρωτοπαρουσιαάστηκε στην ιατρική κοινότητα το 1890, από τον Γερμανό γιατρό Γκόλτζ, [ήταν και ο επινοητής του, εξ απαλών ονύχων, πρωτοπαρουσιαζόμενου όρου "ψυχεπέμβαση"], ο οποίος παρατήρησε πως όταν αφαιρούνταν τμήματα του μετωπιαίου λοβού του εγκεφάλου των άγριων σκυλιών, αυτά ηρεμούσαν. Πάντως η νέα επεμβατική μέθοδος της λοβοτομής, με αρχικό όνομα όνομα λευκοτομή (από τα λευκός + τομή, δηλ. κοπή της λευκής ουσίας του εγκεφάλου), εφαρμόστηκε ανεπιτυχώς σε ανθρώπους πρώτη φορά το 1892 στην Ελβετία από τον Gottlieb Burckhardt. Οι άνθρωποι, δύο ήταν τα υποκείμενα της επεμβάσεως, πέθαναν, με αποτέλεσμα η ιδέα να εγκαταλειφθεί, προσώρας. Ωστόσο, την ίδια τεχνική επεμβάσεων, τροποποιημένη κάπως, και μάλιστα σε σαράντα άτομα πραγματοποίησε ο Πορτογάλος νευροχειρούργος Αντόνιο Μονίζ. Η μέθοδος που εφάρμοσε συνίστατο στο άνοιγμα τρύπας στο κρανίο του ασθενούς, και την έγχυση απλής καθαρής αιθυλικής αλκοόλης [οινοπνεύματος] στον προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου. Η αλκοόλη κατά συνέπεια κατέστρεφε το εγκεφαλικό αυτό τμήμα. Το 1949 μάλιστα , ο Μονίζ βραβεύθηκε με το βραβείο Νόμπελ [!] για την επίτευξη της λοβοτομής, με το όνομα λευκοτομή. Αν πάμε όμως νωρίτερα στο χρόνο θα διαπιστώσουμε πως το 1936, ο Αμερικανός νευρολόγος Γουόλτερ Τζ. Φρήμαν εφάρμοσε μία παραλλαγμένη μορφή της λοβοτομής, με το όνομα "προμετωπιαία λοβοτομή". Αρχικά διαπίστωσε ότι η πρόσβαση στο μετωπιαίο φλοιό μέσω της οφθαλμική κόγχης δεν ήταν εφικτή κι έτσι εφάρμοσε επεμβάσεις πάνω από τον ίδιο το βολβό του ματιού! Μία άλλη του μέθοδος, ήταν η εκτέλεση του ... τρυπανισμού, διάνοιξης δηλαδή οπής από την περιοχή του αφτιού, με ένα συνοδευτικό απότομο χτύπημα του τρυπανιού με μικρό σφυρί στο μετωπιαίο φλοιό! Συχνά όμως, αντί να τρυπάει και να ανοίγει το κρανίο, κάρφωνε δύο βελόνες στις άκρες των ματιών και από εκεί έκοβε τα νεύρα του εγκεφάλου. Εφάρμοσε μάλιστα μια πρωτότυπη νάρκωση: Για να μην αντιστέκεται ο ασθενής, του έκανε ηλεκτροσόκ μέχρι να λιποθυμήσει! Ο Φρίμαν εγχείρησε μέχρι και ένα 12χρονο αγόρι, τον Χάουαρντ Ντάλι επειδή ήταν ... υπερβολικά ζωηρός! Η μητέρα του παραπονιόταν ότι ο Χάουαρντ ήταν πολύ άτακτος, δεν ήθελε να πάει νωρίς για ύπνο και του άρεσε να ακούει μουσική και να...ρεμβάζει με τις ώρες! Ο ψυχίατρος πείστηκε ότι με μία λοβοτομή ο μικρός Χάουαρντ θα γινόταν ένα άριστο παιδί! Η πρόβλεψή του φυσικά δεν επαληθεύτηκε. Ο Χάουαρντ πέρασε την εφηβική του ηλικία έγκλειστος σε ψυχιατρική κλινική, ενώ αργότερα φυλακίστηκε και εθίστηκε στο αλκοόλ. Δε θυμόταν καθόλου τη λοβοτομή που υπέστη μικρός και το έμαθε σε ηλικία 50 ετών.... Αξίζει να σημειωθεί πως ο Φρίμαν, σαν κάποιος επιδειξίας, αρέσκονταν στο να εγχειρεί τους ασθενείς μπροστά σε θεατές. Έκανε μέχρι και 25 εγχειρήσεις μέσα σε μια μέρα και, για να εντυπωσιάσει τα πλήθη, έβαζε μάλιστα και τις δύο βελόνες ταυτόχρονα μέσα στα μάτια...

   

Εργαλεία λοβοτομής

  ΠΡΩΤΑ ΣΕ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΖΩΑ: Τέτοιες εγχειρήσεις είχαν γίνει πρώτα σε επιθετικούς χιμπατζήδες και τα αποτελέσματα ήταν θετικά. Οι χιμπατζήδες ήταν πιο ήρεμοι και υπάκουοι και παρόμοια επίδραση έδειξε αρχικά και στους ανθρώπους. Η λοβοτομή εφαρμόστηκε σε ασθενείς με κατάθλιψη και σχιζοφρένεια και τα συμπτώματά τους φάνηκαν να υποχωρούν. Όμως μαζί με αυτά, υποχώρησε και η προσωπικότητά τους! Σαν να ήταν άλλοι άνθρωποι... Λειτουργούσαν σχεδόν σαν ρομπότ. Έχαναν την ικανότητα να φροντίσουν τον εαυτό τους και να διατηρήσουν οποιαδήποτε κοινωνική επαφή. Ήταν πειθήνιοι και ήσυχοι, με αχανές βλέμμα που κοίταζε κενό.

   

Πριν και μετά τη λοβοτομή...

  ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ: Γνωστά θύματα της μεθόδου: Πρώτα - πρώτα η αδερφή του προέδρου των ΗΠΑ Τζον Φ. Κένεντι, η Ρόζμαρι η οποία υπέστη λοβοτομή το 1941, γεγονός που την κατέστησε ανίκανη για το υπόλοιπο της ζωής της! Γνωστά θύματα ή παρ΄ ολίγον θύματα της λοβοτομής υπήρξαν και οι: Τζάνετ Φρίμαν Νεοζηλανδή συγγραφέας και ποιήτρια, που έλαβε βραβείο λογοτεχνίας το 1951, μία μέρα πριν από μια προγραμματισμένη λοβοτομή, η οποία τελικά δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ!! Ο Γιόζεφ Χασίντ βιολονίστας και συνθέτης από την Πολωνία στον οποίο διαγνώσθηκε σχιζοφρένεια, πέθανε στην ηλικία των 26 ετών, μετά από λοβοτομή. Η Σόγκριντ Ιερτέν από τη Σουηδία, μοντέρνα ζωγράφος, απεβίωσε το 1948, μετά από λοβοτομή. Η Ρόουζ Ουίλιαμς, αδερφή του Τέννεσι Ουίλιαμς, του γνωστού Αμερικανού θεατρικού συγγραφέα, υπέστη λοβοτομή, που την άφησε ανίκανη για πάντα. Ο Ουίλιαμς δήλωσε ότι, σε συγκεκριμένα έργα του, εμπνεύστηκε χαρακτήρες και μοτίβα από την αδερφή του. Αξίζει ακόμη να ανφερθεί πως, όταν το 1848 μία σιδερένια βέργα πέρασε κατά λάθος μέσα από το κεφάλι του Φινέας Κέιντζ, αυτό προκάλεσε μία "τυχαία λοβοτομή", και έτσι, θρυλείται, πως το γεγονός αυτό ενέπνευσε την ανάπτυξη της χειρουργικής λοβοτομής, έναν αιώνα αργότερα. Ακόμη, το 2011 ο Αργεντικός νευροχειρούργος του Πανεπ. Γέηλ, Daniel Nijensohna, μελετώντας ακτινογραφίες της Εβίτα Περόν, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ηθοποιός είχε υποστεί λοβοτομή, ως θεραπεία πόνου και άγχουςτ ους τελευταίους μήνες της ζωής της.

   

Η τεχνική!

   ΣΗΜΕΡΑ: Περισσότεροι από 50.000 ασθενείς υπέστησαν λοβοτομή στην Αμερική και αντίστοιχοι ήταν οι αριθμοί στην Ευρώπη. Το 1950 η Σοβιετική Ένωση, η Γερμανία και η Ιαπωνία απαγόρευσαν τις λοβοτομές γιατί ήταν «εναντίον των ανθρώπινων αρχών». Πράγματι ως ένα σημείο θύμιζε και τις ''ιατρικές''- ευγονικές ναζιστικές μεθόδους του Μέγκελε! Στην Αμερική οι λοβοτομές εφαρμόζονται ακόμα και έχουν απαγορευτεί μόνο σε ορισμένες πολιτείες!

Φιλαργυρία: τέκνο απληστίας και μήτηρ, κάποτε (Ιούδας) της προδοσίας! [+ΒΙΝΤΕΟ] του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

 

Φιλαργυρία: τέκνο απληστίας και μήτηρ, κάποτε (Ιούδας), της προδοσίας! [+ΒΙΝΤΕΟ]

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

  Εισαγωγή: Ο Ιούδας, επίκαιρος και λόγω των Αγίων Ημερών που διάγουμε, λάτρευε τα χρήματα, άλλωστε αυτός κρατούσε το “γλωσσόκομον”, το κοινό ταμείο των μαθητών. Ένα πάθος που τον οδηγεί σε σκοτείνιασμα του μυαλού του. Σε ώρα σκότους γίνεται η σύλληψη του Χριστού και προσφέρεται το προδοτικό φίλημα αντί τριάντα αργυρίων. Το αποτέλεσμα γνωστό. Αντί να ακολουθήσει την οδό της μετανοίας απελπίζεται και αυτοκτονεί. Είχε προσκολληθεί στον Μαμμωνά, όπως έλεγε ο Κύριος ...

ΓΕΝΙΚΑ: Η φιλαργυρία, πάθος που αιχμαλωτίζει τον άνθρωπο ρίχνοντάς τον στα δεσμά άλλων παθών, από πολλούς ταυτίζεται με την απληστία. Ουσιαστικά απληστία είναι η υπερβολική προσπάθεια ν' αποκτάς, ενώ φιλαργυρία η υπερβολική προσπάθεια να μη χάσεις. Στενός συγγενής του φθόνου είναι η φιλαργυρία. Δεν εννοούμε μόνο εκείνο το είδος της φιλαργυρίας που περιορίζεται στη συσσώρευση χρημάτων, αλλά τη γενική μορφή που εκφράζεται στην απροθυμία του φιλάργυρου να προσφέρει χαρά σε άλλους. Ουσιαστικά ο φιλάργυρος υψώνει τείχος που θα σιγουρέψει, μόνο για τον εαυτό του, τους φτωχικούς του θησαυρούς από τον υπόλοιπο κόσμο. Διακρίνεται εύκολα η σχέση της φιλαργυρίας με τη φιλοδοξία, τη ματαιοδοξία και με τον φθόνο.

Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ: Στην παγκόσμια γραμματεία έχουμε τη χαρακτηριστική τσιγγουνιά του Αρπαγκόν στο Μολιέρο (ερωτευμένος με το σεντούκι) και του Σάυλοκ στον Σαίξπηρ (που επιμένει να αποζημιωθεί για τα κεφάλαιά του με ανθρώπινη σάρκα). Ο Aγγλος χιουμορίστας συγγραφέας Τζωρζ Μάικς δίνει τη συνταγή της επιτυχούς φιλαργυρίας: «Αν θέλετε να είστε φιλάργυρος, να θυμόσαστε έναν πολύ απλό βασικό κανόνα: Ο φιλάργυρος ποτέ δεν είναι τόσο πλούσιος, ώστε να περιφρονήσει έστω και μια πεντάρα. Δέστε γιατί: Ένας πλούσιος, ιδιοκτήτης τεραστίων κτημάτων, πουλούσε ένα από τα σπίτια του. Ο αγοραστής τού μέτρησε 50.000 λίρες και το τραπέζι εξαφανίστηκε από το τεράστιο χρυσό βουνό που σωρεύτηκε πάνω του. Ο γερο-πλούσιος μέτρησε τέσσερις φορές τα λεφτά. Yστερα άνοιξε μια σαρακοφαγωμένη κασετίνα και έβγαλε τους τίτλους του σπιτιού, τυλιγμένους σε κορδέλα. Τους ξετύλιξε και μετά πολλή σκέψη τους έδωσε στον αγοραστή. Ο τελευταίος, τους πήρε και του είπε: “Μου δίνετε παρακαλώ και την κορδέλα να τους τυλίξω;” Ο γέρος διστάζοντας του απάντησε: “Την κορδέλα; Ευχαρίστως. Πληρώστε μου, όμως, τέσσερις πεντάρες!»

Η ΑΡΧΑΙΑ ΣΟΦΙΑ: Διαβάζουμε στα Δελφικά παραγγέλματα “Πλούτω απόστει”, μακριά από τον πλούτο, γιατί η φιλαργυρία που γεννιέται είναι “μητέρα κάθε ποταπότητας και φαυλότητας” (Φωκυλίδης). Ο Δημόκριτος έλεγε πως οι “τσιγκούνηδες έχουν τη μοίρα της μέλισσας, δουλεύοντας σαν να πρόκειται να ζήσουν για πάντα”. Ο Πλάτων τόνιζε πως“δεν πρέπει να αποκτάμε μόνο τα αγαθά, αλλά να τα χρησιμοποιούμε, γιατί καμιά ωφέλεια δεν προκύπτει μόνο από την απόκτηση.” Ο Ζήνων τοποθετούσε τη φιλαργυρία, μαζί με την ακολασία και τη μέθη, στα κορυφαία πάθη, ενώ ο Διογένης έλεγε: “Η φιλαργυρία είναι η μητρόπολη όλων των παθών”. Ο Σωκράτης παρομοιάζει τη ζωή του φιλάργυρου με δείπνο νεκρού που “ενώ όλα τα έχει δε μπορεί να δοκιμάσει τίποτε”. Ο Αριστοτέλης αντιδιαστέλει την ασωτία με τη φιλαργυρία: “Ο άσωτος ξοδεύει υπερβολικά και δεν λαμβάνει αρκετά, ενώ ο φιλάργυρος λαμβάνει υπερβολικά χρήματα και δεν ξοδεύει αρκετά.” Ακόμη, ο Κικέρων εύστοχα αποφαίνεται για τη γεροντική φιλαργυρία: “Τι πιο παράλογο από έναν οδοιπόρο που αυξάνει τα αποθέματά του για το ταξίδι που πλησιάζει στο τέλος”.

Η ΝΕΟΤΕΡΗ ΣΟΦΙΑ: Ο Ραφουσκό αναδεικνύει την πλάνη των φιλάργυρων: “στο ότι θεωρούν το χρυσό αγαθό, ενώ στην πραγματικότητα είναι μόνο μέσο για απόκτηση αγαθών”, ενώ ο Μίλτον με καθαρά οικονομική ορολογία, στηριζόμενος στον Αριστοτέλη, ορίζει τη φιλαργυρία και όχι τη σπατάλη αντίθετη της οικονομίας! Ο Λαβατέρ δίνει μια πολύ εύστοχη αντιδιαστολή φιλαργυρίας και ασωτίας: “Οι φιλάργυροι πλουτίζουν κάνοντας τον φτωχό, οι δε άσωτοι φτωχαίνουν κάνοντας τον πλούσιο”. Η κινέζικη παροιμία: “Όταν η τσιγκουνιά μπαίνει στο σπίτι η ευτυχία βγαίνει” μας υπενθυμίζει πόσο υποφέρουν τα μέλη της οικογένειας του φιλάργυρου!

   ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΘΕΩΡΗΣΗ: Ο Ιούδας λάτρευε τα χρήματα, άλλωστε αυτός κρατούσε το “γλωσσόκομον”, το κοινό ταμείο των μαθητών. Ένα πάθος που τον οδηγεί σε σκοτείνιασμα του μυαλού του. Σε ώρα σκότους γίνεται η σύλληψη του Χριστού και προσφέρεται το προδοτικό φίλημα αντί τριάντα αργυρίων. Το αποτέλεσμα γνωστό. Αντί να ακολουθήσει την οδό της μετανοίας απελπίζεται και αυτοκτονεί. Είχε προσκολληθεί στον ένα από τους δύο κυρίους (Θεόν ή Μαμμωνάν, όπως έλεγε ο Κύριος). Όμως δεν μπορείς να δουλεύεις σε δύο κυρίους. Έτσι εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι “Η φτώχεια στερείται από πολλά, η δε φιλαργυρία από όλα” (Ισαάκ Σύρος). Τα ίδια λέει και ο Απ. Παύλος: “ρίζα όλων των κακών είναι η φιλαργυρία και πολλοί κυριεύθηκαν από αυτή και παραπλανήθηκαν από την πίστη τους και προκάλεσαν στον εαυτό τους πολλές οδύνες” (Α΄Τιμ. στ΄6,7,10). Πολλοί έχοντες το πάθος της φιλαργυρίας αυτοαποκαλούνται “οικονόμοι”. Γι' αυτούς έγραψε ο Ισαάκ ο Σύρος: “Ο δειλός αποκαλεί τον εαυτό του προσεκτικό, όπως ο φιλάργυρος ονομάζει τον εαυτό του οικονόμο”. Ιδιαιτέρως εύστοχος είναι ο ορισμός που δίνει ο άγιος Μάξιμος Ομολογητής στη φιλαργυρία. Είναι, λέει, το πάθος εκείνου “που λαμβάνει με χαρά και δίνει με λύπη”! Σ' αυτή τη φράση εμπεριέχεται η “εργαλειοποίηση” του άλλου. Το ίδιο λέει και ο Μ. Βασίλειος: “όπως κάνουν τα ψάρια, έτσι και ο πλεονέκτης-φιλάργυρος καταπίνει στο απύθμενο στομάχι του τους αδύναμους”. Είναι αδύνατο ο πλεονέκτης να μη στραφεί κατά του συνανθρώπου του. Γι' αυτό ο έμπειρος ασκητής, Άγιος Ισαάκ ο Σύρος, συνιστά: “Καλύτερα να κάτσεις παρέα με γύπες, παρά με πλεονέκτη και άπληστο." Οι Πατέρες δεν θεωρούν τη φιλαργυρία απλό ηθικό ολίσθημα, αλλά “θρησκεία” και βασικό προσανατολισμό της ανθρώπινης ύπαρξης. Στα λόγια του Χριστού ότι «όπου είναι ο θησαυρός σας, εκεί θα είναι και η καρδιά σας» (Ματθ. στ΄21) μοιάζει να συμφωνεί ο Eριχ Φρομ υποστηρίζοντας ότι “θρησκεία συνιστά η ολόψυχη αφιέρωση σε κάτι, το οποίο και νοηματοδοτεί την ανθρώπινη ζωή”. Κι αυτό το “κάτι” στον φιλάργυρο είναι το χρήμα. Στη χριστιανική οπτική η δίψα για πλούτο στρέφεται στον ίδιο τον υπαρξιακό προσανατολισμό του φιλάργυρου, υποτάσσοντας σ' αυτήν όλα, πράγματα ή πρόσωπα. Eτσι, το χρήμα αναδεικνύεται θεός. Άλλωστε, ο Χριστός τη φιλαργυρία έφερε ως κορυφαίο παράδειγμα επιλογής ασύμβατης προς τον Ίδιο. ΄Η με τον Θεό, είπε, ή με τον Mαμωνά. Η λατρεία του χρήματος σημαίνει μετάλλαξη του ανθρώπου σε απόλυτη ατομικότητα. Κι επειδή αυτό το αμάρτημα είναι ακόρεστο, οι Πατέρες το χαρακτηρίζουν μονιμότερο πάντων. Τα άλλα αμαρτήματα, λέει ο Άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός, είναι «ολιγόχρονα». Είναι αδύνατο ο φιλάργυρος να μη στραφεί κατά του συνανθρώπου του. Στα φληναφήματα, που καλλιεργούν διαπλεκόμενοι της εκκλησιαστικής εξουσίας πλουτοκράτες, ότι ο πλουτισμός τους είναι “θέλημα Θεού”, ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης αντιτείνει: «Δεν προέρχεται από τον Θεό το ψωμί του πλεονέκτη». Γι' αυτό και στην εκκλησιαστική παράδοση, ούτε η ελεημοσύνη, ούτε οι προσφορές αποτελούν κολυμπήθρα του Σιλωάμ ώστε να δικαιώνονται οι τρόποι συσσώρευσης του πλούτου. Αντίθετα αξιώνεται διακοπή της εκμετάλλευσης. Ο Μ. Βασίλειος ταυτίζει τον πλεονέκτη με τον «αποστερητή», μ' αυτόν, δηλαδή, που στερεί από τους εργαζομένους τη δίκαιη αμοιβή τους και δεν χορηγεί στους πενομένους τα χρειαζούμενα. Οι δωρεές του στις εκκλησιές δεν μπορούν να γίνονται δεκτές, διότι δεν γίνεται συμμέτοχος της πλεονεξίας-φιλαργυρίας ο Θεός. Ο Γέροντας Άγιος Πορφύριος προσθέτει: «Το αν θα πάμε στον Παράδεισο ή στην κόλαση, δεν εξαρτάται από το αν έχουμε λίγα ή πολλά χρήματα, αλλά από τον τρόπο πού θα χρησιμοποιήσουμε αυτά πού έχουμε. Τα χρήματα, τα κτήματα και όλα τα υλικά αγαθά δεν είναι δικά μας, του Θεού είναι, εμείς έχουμε μόνο τη διαχείριση τους. Πρέπει να ξέρουμε ότι ο Θεός θα μας ζητήσει λογαριασμό και για την τελευταία δραχμή μας, αν τη διαθέσαμε σύμφωνα με το θέλημα του ή όχι».

ΕΠΙΜΥΘΙΟ: Και ποια είναι η απάντηση στη φιλαργυρία: Να ασκηθεί ο άνθρωπος στην ολιγάρκεια, να γίνει «ολιγοδεΐας εραστής» (Άγιος Μάξιμος). Να ζήσει τα υλικά “μετρίως” και την αγάπη “αμέτρως”. Αυτό δεν σημαίνει αποτράβηγμα σε ατομική πνευματική γυμναστική. Ο Ά. Χρυσόστομος παρατηρεί ότι η ύψιστη αρετή της παρθενίας, ούτε καθολική εντολή συνιστά, ούτε οδηγεί μόνη της στον παράδεισο. Ο φιλάργυρος παρθένος θα μείνει εκτός του νυμφώνος! Η έγνοια για τον άλλον, όμως, και καθολική εντολή συνιστά, και στον παράδεισο οδηγεί. Να το αντίδοτο στη φιλαργυρία!

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: