Ο
Άγιος Νεος Ιερομάρτυς Ζαχαρίας Μητροπολίτης
Κορίνθου [30.3.1684]
από τον Κων/νο Οικονόμου
“Δέχου
στεφάνους εκ Θεού Ζαχαρία,
Ως Iεράρχης
και αθλητής Kυρίου”.
ΣΤΑ
ΧΡΟΝΙΑ ΤΩΝ ΒΕΝΕΤΟΤΟΥΡΚΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ:
Στο ξεκίνημα του λεγομένου 6ου
Τουρκοβενετικού πολέμου (1684–1699),
στη διάρκεια του οποίου η Πελοπόννησος,
η Αίγινα, η Πρέβεζα κι η Λευκάδα άλλαξαν
προσωρινά τύραννο, περνώντας από τη
βαρβαρότητα των Οθωμανών, στη κυριαρχία
της Παπόφιλης “Γαληνοτάτης Δημοκρατίας”,
ένα περιστατικό συγκλόνισε το χριστιανικό
κόσμο της Ορθοδόξου Κορίνθου.
Η Κόρινθος τον 17ο αιώνα
Η
ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΑ:
Εκείνη, λοιπόν την εποχή, ο
Επίσκοπος της Ορθοδόξου Εκκλησίας
Κορίνθου, ο Ζαχαρίας, συκοφαντήθηκε
από τους Τούρκους ότι συνεργαζόταν με
τους Ενετούς, κατά την εκστρατεία του
Ενετικού στρατού και στόλου υπό τον
Μοροζίνη στην Νότια παράκτια Ελλάδα,
για την απελευθέρωση των Ελλήνων. Μάλιστα
βρέθηκε και συκοφάντης που έλεγε ότι ο
Επίσκοπος είχε κρυφή αλληλογραφία για
το σκοπό αυτό με τους Λατίνους. Μ’ αυτή
την πρόφαση όρμησε ο βάρβαρος μωαμεθανικός
όχλος στη Μητρόπολη και σαν ανήμερα
θηρία άρπαξαν τον αρχιερέα του Θεού και
σιδηροδέσμιο, δέρνοντας και σπρώχνοντας,
τον έφεραν στον δικαστή.
ΣΥΛΛΗΨΗ
ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΙΟ:
Ο κριτής, τον προέτρεψε, ως μοναδική
λύση για κείνον, να αρνηθεί τον Χριστό
και να γίνει μωαμεθανός! Ο Ζαχαρίας, με
αηδία άκουσε την πρόταση αυτή του
Οθωμανού μουλά και γι' αυτό βασανίστηκε
φρικτά. Σε μια δεύτερη προσπάθεια των
Τούρκων να “συνετίσουν” τον αρχιερέα,
ο Άγιος Μάρτυς απάντησε: “Να
μη το δώσει ο Άγιος Θεός ν’ αρνηθώ τον
Κύριό μου Ιησού Χριστό, τον αληθινό Θεό.
Πιστεύω Αυτόν Θεό παντοδύναμο και ποιητή
του σύμπαντος κόσμου και για το όνομά
Του το Άγιο είμαι έτοιμος να χύσω και
το αίμα μου”.
Μόλις τ’ άκουσε ο δικαστής διέταξε και
τον έδειραν ξανά σκληρά. Κατόπιν τον
έβαλαν στη φυλακή και τον βασάνιζαν
αλύπητα και απάνθρωπα αλλά δεν μπόρεσαν
να μεταβάλουν τη γνώμη του. Έπειτα βγήκε
και η “ετυμηγορία” των ιθυνόντων της
πόλης. Καταδικάστηκε να καεί ζωντανός
στη φωτιά περιστρεφόμενος σαν πασχάλιος
αμνός!
ΜΙΑ
ΔΩΡΟΔΟΚΙΑ ΛΙΓΟΣΤΕΥΕΙ ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ:
Οι χριστιανοί της Κορίνθου, σαν έμαθαν
την απόφαση των βαρβάρων, προσέφεραν
μεγάλο χρηματικό ποσό στον Τούρκο
έπαρχο, για να μεταβληθεί ο φρικτός
αυτός τρόπος της θανατικής καταδίκης.
Έτσι ο νέος ιερομάρτυρας Ζαχαρίας
αποκεφαλίστηκε στην Κόρινθο, στις 30
Μαρτίου του 1684 μ.Χ. Ήταν η Τρίτη Κυριακή
των Νηστειών, η Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης.
ΓΕΝΙΚΕΣ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
Για τον άγιο Διονύσιο τον Ελεήμονα,
μητροπολίτη Λαρίσης και κτίτορα της
μονής Αγίου Νικολάου Αναπαυσά των
Μετεώρων, δεν διασώζονται αγιολογικά
κείμενα, ακολουθίες, συναξάρια ή βίος,
ούτε σημειώνεται πουθενά ημερομηνία
εορτασμού της μνήμης του. Συνεπώς δεν
έχουμε αναλυτικές πληροφορίες για τη
ζωή και τη δράση του. Εικονίζεται σε
τοιχογραφία του 1627 στο αριστερό κλίτος
του ναού των Αγίων Αναργύρων Τρικάλων,
όπου κατά χρονολογική σειρά από αριστερά
προς τα δεξιά τοιχογραφούνται επτά
«άγιοι αρχιεπίσκοποι Λαρίσης»: ο άγιος
Θωμάς ο Γοριανίτης (1264-1273), ο άγιος
Κυπριανός ο Θαυματουργός (Οκτ. του 1318),
ο άγιος Αντώνιος ο Λογιώτατος και Νέος
Θεολόγος (Ιουν. 1340 – 21 Μαρτ. 1362), ο άγιος
Βησσαρίων ο Πρώην (στα 1489 -90 μετατέθηκε
από την Επισκοπή Δημητριάδος στη
μητρόπολη Λαρίσης), ο άγιος Διονύσιος
ο Ελεήμων, ο άγιος Μάρκος ο Ησυχαστής
(1499 – τέλη 1526 0 αρχές 1527) και ο άγιος
Βησσαρίων του Σωτήρος (πρόκειται για
γνωστό μητροπολίτη Βησσαρίωνα Β’,
ιδρυτή και κτίτορα της μονής του Σωτήρος
των Μεγάλων Πυλών, της γνωστής ως μονής
Δουσίκου, ο οποίος αρχιεράτευσε στη
Λάρισα από Μάρτ. 1527-13 Σεπτ. 1540). Οι επτά
παραπάνω μητροπολίτες, με την ίδια
ακριβώς σειρά, αναφέρονται στον ογκώδη
κώδικα, υπ’ αριθμ. 59 της μονής Δουσίκου
Τρικάλων, που είναι το «βρέβιον»
ή ο «ιερός
κώδιξ» του
μοναστηρίου: Αρχιερείς Λαρισσαίοι πόσοι
αγίασαν. Αναφέρονται επίσης και στον
κώδικα 76 της ίδιας μονής: ''Ιδού σημειώ
τους αγίους αρχιεπισκόπους Λαρίσσης''.
Ο ιερομόναχος της μονής Δουσίκου Χατζή
– Γεράσιμος μας πληροφορεί επιπλέον
ότι οι επτά «άγιοι αρχιεπίσκοποι»
Λαρίσης ήταν τοιχογραφημένοι και στον
παλαιό μητροπολιτικό ναό των Τρικάλων,
του Αγίου Στεφάνου, ο οποίος κάηκε στα
τέλη του περασμένου αιώνα.
Ο
άγιος Διονύσιος ο Ελεήμων στην τοιχογραφία
του ναού των Αγίων Αναργύρων εικονίζεται
πέμπτος στη σειρά, ανάμεσα στους
μητροπολίτες Λαρίσης άγιο Βησσαρίωνα
τον Πρώην και άγιο Μάρκο τον Ησυχαστή.
Εικονίζεται ολόσωμος, ντυμένος με τα
αρχιερατικά του άμφια, σάκκο και ωμοφόριο.
Με το αριστερό του χέρι κρατεί ευαγγέλιο,
ενώ με το δεξιό του ευλογεί. Το κεφάλι
του περιβάλλεται από φωτοστέφανο, όπως
συμβαίνει με όλους τους αγίους της
Εκκλησίας, και τα χαρακτηριστικά του
προσώπου του διαγράφονται έντονα. Η
επιγραφή της τοιχογραφίας (Ο άγιος
Διονύσιος ο Ελεήμων αρχιεπίσκοπος
[λαρίσης]) μαρτυρεί ότι ο μητροπολίτης
αυτός καταξιώθηκε στη συνείδηση του
πιστού ποιμνίου του και συγκαταριθμήθηκε
στην τιμητική χορεία τον τοπικών αγίων
της περιοχής. Ακόμη, η επωνυμία Ελεήμων
που του αποδόθηκε, αποδεικνύει αναντίρρητα
την πλούσια προσφορά του τόσο στο
θρησκευτικό, όσο και στον κοινωνικό
τομέα, ως φιλεύσπλαχνος διάκονος, σε
όσους βρίσκονταν σε χαμηλή κοινωνική
κατάσταση και ως παρηγορητής σε εκείνους
που έπασχαν.
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΑ
ΟΡΙΑ: Με βάση τη χρονολογική σειρά των
παραπάνω επτά αγίων μητροπολιτών της
Λάρισας, η αρχιερατεία του αγίου Διονυσίου
του Ελεήμονος, πρέπει να τοποθετηθεί
μετά το 1489/90 και πριν το 1499 και οπωσδήποτε
θα ήταν μικρής διάρκειας. Γύρω στα 1499
παραιτήθηκε από το αξίωμά του και τη
θέση του κατέλαβε ο άγιος Μάρκος ο
Ησυχαστής. Μετά την παραίτησή του
αποσύρθηκε και μόνασε στη μονή Αγίου
Νικολάου Αναπαυσά, της οποία υπήρξε και
ο νεότερος κτίτορας. Σύμφωνα με την
κτιτορική επιγραφή, που βρίσκεται πάνω
από την είσοδο του νάρθηκα προς τον
κύριον ναόν, κατά την πρώτη δεκαετία
του ιστ’ αιώνα, μαζί με τον έξαρχο Σταγών
ιερομόναχο Νικάνορα (†1521-22) ανήγειραν
από τα θεμέλιά του το σημερινό καθολικό
του Αγίου Νικολάου. Η επιγραφή γραμμένη
στις 12 Οκτωβρίου του 1527, αμέσως μετά την
αποπεράτωση της αγιογράφησης του
καθολικού της μονής από τον περίφημο
Κρητικό ζωγράφο Θεοφάνη Στρελίτζα-Μπαθά
αναφέρει: † ΑΝΙΓΕΡΘΗ ΕΚ ΒΑΘΡΩΝ Ο ΘΕΙΩΣ
Κ(ΑΙ) ΠανΣΕΠΤΩΣ ΝΑΩΣ ΤΟΥ ΕΝΑΓΙΗΣ ΠΑΤΡΟΣ
ΕΙΜΩΝ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΠΑΝΙΕΡΟΤΑΤΟΥ
ΜΙΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΛΑΡΙΣΗΣ ΚΗΡ ΔΙΟΝΙΣΙΟΥ
Κ(ΑΙ) ΤΟΥ ΩΣΕΙΩΤ)Α)ΤΟΥ ΕΝ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΕ(Ι)Σ
ΚΗΡ ΝΙΚΑΝΩΡΟΨ Κ(ΑΙ) ΕΞΑΡΧΟΥ ΣΑΓΩΝ Κ(ΑΙ)
Τ(ΩΝ) ΕΥΡΙΣΚΟΜΕΝΩΝ ΑΔΕΛΦΩΝ ΕΙΣΩΡΙΘΗ ΔΕ
Κ(ΑΙ) ΔΙΑ ΕΞΟΔΟΥ ΤΟΥ ΕΥΤΕΛΟΥΣ (Κ)ΥΠΡΙΑΝΟΥ
ΙΕΡΟΔΙΑΚΩΝΟΥ ΕΤ(ΟΥΣ), ζωλς’ (7036=1527) ΜΗΝΙ
ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΙΒ ΕΝ ΙΝ(ΔΙΚΤΙΩΝΙ) Α’ ΧΕΙΡ
ΘΕΟΦΑΝΗ Μ(ΟΝΑ)Χ(ΟΥ) ΤΟΥ ΕΝ ΤΗ ΚΡΙΤΗ
ΣΠΕΛΗΤΖΑΣ. Στο νότιο άκρο του δυτικού
τοίχου του νάρθηκα της μονής αυτής,
ανάμεσα στην ένθρονη και βρεφοκρατούσα
Παναγία και στον όσιο Αθανάσιο το
Μετεωρίτη, εικονίζεται ο άγιος Διονύσιος
ο Ελεήμων, ολόσωμος με το μοναχική του
περιβολή σε στάση δέησης. Η παράσταση
φέρνει την επιγραφή: ΔΕΗΣΙΣ ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΥ
ΤΟΥ Θ(ΕΟ)Υ ΔΙΟΝΙΣΙΟΥ ΑΡΧΙΕΡΕΟΣ. Τα
χαρακτηριστικά του προσώπου παρομοιάζουν
με εκείνα της τοιχογραφίας του ναού των
Αγίων Αναργύρων Τρικάλων, η οποία ως
μεταγενέστερη πρέπει να στηρίχθηκε
στην προσωπογραφική παράσταση της
μετεωρίτικης μονής.
ΚΑΙ
ΝΕΑ ΙΣΤΟΡΗΣΗ:
Ωραιότατη ιστόρηση του αγίου Διονυσίου
του Ελεήμονος έγινε πρόσφατα (1995) στο
καθολικό της ιεράς μονής Αγίου Στεφάνου
Μετέωρων, στην αριστερή παραστάδα της
θύρας του κυρίως ναού: «δια
χειρός Βλασίου Τσοτσώνη». Επίσης,
ο ίδιος αγιογράφος στον ναό της Κοιμήσεως
της Θεοτόκου Αγίας Τριάδος Μετεώρων,
ανάμεσα στους άλλους μετεωρίτες κτήτορες,
έχει ιστορήσει (1994) και τον όσιο Διονύσιο,
τον κτήτορα του Αναπαυσά.
ΜΝΕΙΕΣ
ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ:
Ο άγιος Διονύσιος ο Ελεήμων μνημονεύεται
σε γράμμα του Νοεμβρίου του 1541 του
μητροπολίτου Λαρίσης Νεοφύτου Α’, με
το οποίο επικυρώνει τις ελευθερίες και
τα προνόμια της μονής Μεταμορφώσεως
των Μετεώρων. Στο γράμμα του ο μητροπολίτης
Νεόφυτος Α αναφέρεται και σε προκατόχους
του μητροπολίτες, που μάλλον είχε και
ο ίδιος γνωρίσει: «…
κ(αι) εκ των αοιδίμων Π(ατέ)ρων μου
εγνώρισα του τε κυρ Διονυσίου και Μάρκου,
ότι αδέσποτος και ακαταδούλωτος υπάρχει
η τοιαυτή μονή…». Το
έγγραφο αυτό επιβεβαιώνει αναμφισβήτητα
ότι ο αναγραφόμενος εδώ Διονύσιος ήταν
ο άγιος Διονύσιος ο Ελεήμονας και ότι
κατείχε το μητροπολιτικό θρόνο της
Λάρισας αμέσως πριν τον Μάρκο τον
Ησυχαστή, αφού αναγράφεται πρώτο το
όνομά του και ακολουθεί του Μάρκου.
Επίσης ο Λαρίσης Διονύσιος μνημονεύεται
πολλές φορές στο «Σύγγραμμα
Ιστορικόν» ή «Χρονικόν των Μετεώρων»,
το οποίο πρέπει να γράφτηκε λίγο μετά
το 1529. Σύμφωνα λοιπόν με το κείμενο αυτό
ο άγιος Διονύσιος ήταν εκείνος, που
πρώτος έδωσε τον τίτλο του ηγουμένου
στον «πατέρα» της μονής Μεταμορφώσεως
του Μετέωρου, ιερομόναχο Ιωάσαφ, [όχι
τον ομώνυμο κτήτορα της μονής βασιλέα
Ιωάννη Ούρεση Παλαιολόγο Ιωάσαφ] και
κατόπιν τον χειροτόνησε επίσκοπο
Φαναρίου. Το σχετικό χωρίο αναφέρει:
εύρομεν
δε και αγίαν εικόνα ούσαν υπογεγραμμένην
«Δέησις του δούλου του Θεού Σεραπίωνος
μοναχού, του τέκτονος και καθηγουμένου
της μονής του Παντοκράτορος Χριστού
του αληθινού Θεού ημών, επί έτους
1425-26». Και τούτω τω μοναχώ ουκ ασκόπως
το της ηγουμενίας επεκλήτο όνομα, αλλ’
από της του τόπου τάξεως ωνομάζετο,
καθώς αυτή η τάξις επεκράτησεν εως εις
τον καιρόν του κυρ Ακακίου, ον και
εθεασάμεθα. Εις τον αυτόν καιρόν εποίησεν
ο εν ιερομονάχοις κυρ Ιωάσαφ χρόνους
ιζ’, διέπων και αυτός κατά την έκπαλαι
συνήθειαν ως πατήρ του Μετεώρου. Ο δε
κυρ Διονύσιος ο Λαρίσσης ετίμησεν εις
την ηγουμενίαν του Μετεώρου τον Ιωάσαφ
τούτον και εσύστερον εποίησεν επίσκοπον
Φαναρίου. Από αυτού και έως του νυν
επέρασαν χρόνοι μ’ και ηγούμενοι ε’.
άξιον δεν ιδείν πώς εν έτοις μ’ χρόνοις
ηγούμενοι ε’ εγένοντο και ρ’ χρόνων
παρωχηκότων πρότερον, ουδείς όνομα
ηγουμένου εκέκτητο ουδέ εις το Μετέωρον
ουδέ εις άλλην μονήν, ότι δηλονότι
παρεκτός του Πρώτου της Σκήτεως του εν
Δουπιάνη ουδείς άλλος ηγούμενος ωνομάζετο
εν ταις Μετεώροις μοναίς απάσαις ούτω
γαρ τη συνήθεια επεκράτει ότι ο Πρώτος
της Σκήτεως έχει και της ηγουμενίας
όνομα».
Από τότε που ο Λαρίσης Διονύσιος
χειροθέτησε ηγούμενο του Μετεώρου τον
ιερομόναχο Ιωάσαφ και στη συνέχεια τον
χειροτόνησε επίσκοπο Φαναρίου μέχρι
τότε που συντάχθηκε το κείμενο αυτό,
σύμφωνα με το παραπάνω απόσπασμα είχαν
περάσει μ’ (-40) χρόνια. Με δεδομένο ότι
το «Σύγγραμμα
Ιστορικόν» γράφτηκε
λίγο μετά το έτος 1529, αφαιρώντας τα 40
αυτά χρόνια, φθάνουμε στη δεκαετία 1490-1500, δηλαδή στη δεκαετία που μητροπολίτης
Λαρίσης ήταν ο Άγιος Διονύσιος ο Ελεήμων.
Σύμφωνα
με άλλα χωρία του «Συγγράμματος
Ιστορικού»,
ο Λαρίσης άγιος Διονύσιος και κτήτωρ
της μονής του Αγίου Νικολάου του Αναπαυσά,
όταν κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής
του εγκαταβίωσε εκεί ως μοναχός,
παραχώρησε μέρος από τη γη της στη μονή
του Μεγάλου Μετεώρου. Μόνον αυτός ο
Διονύσιος ως κτήτωρ της μονής θα μπορούσε
να προβεί σε μια τέτοια ενέργεια.
Σημειωτέον ότι ακόμη και σήμερα η ιερά
μονή Μεγάλου Μετεώρου έχει υπό την
κατοχή της έναντι του αγίου Νικολάου
Αναπαυσά ένα μεγάλο αγρόκτημα.
Η
ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ:
Αυτές
τις λίγες πληροφορίες έχουμε γύρω από
τη ζωή και τη δράση του μητροπολίτου
Λαρίσης Αγίου Διονυσίου του Ελεήμονος.
Μετά από μια βραχύχρονη παραμονή στο
μητροπολιτικό θρόνο της Λάρισας, τα
τελευταία χρόνια της ζωής του, όπως
προαναφέρθηκε, τα έζησε ως μοναχός στο
μοναστήρι του Αγίου Νικολάου του
Αναπαυσά. Σύμφωνα με όσα αναγράφονται
στο φ. 41β του κώδικα 650της Εθνικής
Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, πέθανε στις
28 Μαρτίου του 1510, τη Μεγάλη Πέμπτη:
«†εκοιμήθη ο πανιερώτ(α)τ(ος)
μ(ητ)ροπολίτ(ης) λαρίσσης, κυρ διονύσιος,
εν έτει ζιη’ (7018=1510), μην μαρτ(ιος), κη’
ημέρα Εη (=Πέμπτη) ήτις και τυχών η αυτ(η)
Εη (=Πέμπτη) αγία κ(αι) μ(ε)γάλη, εν η τα
σ(ωτη)ρια πάθη του κ(υριο)υ ημ(ων) ι(ησο)υ
Χ(ριστο)υ επιτελούμ(εν) ωρα Γη τ(ης)
νυκτός».
Η
ίδια αναφορά, ημιτελής όμως, έχει
αντιγραφεί και στον κώδικα 457 της μονής
Μεταμορφώσεως των Μετεώρων.
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου Άγιος
Γρηγόριος ο Παλαμάς και ΒΙΝΤΕΟ-ΑUDIOBOOK από τον Άγιο Νικόλαο Καβάσιλα
1. O
ψαλμωδός προφήτης, απαριθμώντας τα
είδη της δημιουργίας και καθορώντας
την αποτεθειμένη σ' αυτά σοφία του Θεού,
γεμάτος θαυμασμό ολόκληρος, εκεί που
έγραφε ανεφώνησε· «πόσο μεγαλοπρεπή
είναι τα έργα σου, Κύριε, όλα τα έπλασες
με σοφία!». Σ' εμένα τώρα, που
επιχειρώ να εξαγγείλω κατά δύναμι την
σαρκική επιφάνεια του Λόγου που έκτισε
τα πάντα, ποιος λόγος θα μου αρκέση για
εξύμνησι; Εάν πραγματικά τα όντα είναι
γεμάτα θαύμα και το ότι αυτά προήλθαν
στην ύπαρξι από μη όντα είναι θείο και
πολυύμνητο, πόσο θαυμασιώτερο και
θειότερο είναι και πόσο αναγκαιότερο
είναι να υμνήται από μας το να γίνη
κάποιο από τα όντα θεός, και όχι απλώς
θεός, αλλά ο όντως ων Θεός, και μάλιστα
η φύσις μας που δεν μπόρεσε ή δεν θέλησε
ούτε τον χαρακτήρα κατά τον οποιίο
έγινε να φυλάξη και γι' αυτό δικαίως
απωθήθηκε στα κατώτατα μέρη της γης;
Διότι τόσο μεγάλο και θείο, τόσο απόρρητο
και ακατανόητο είναι το ότι η φύσις μας
έγινε ομόθεος και ότι δι' αυτής μας
εχαρίσθηκε η επάνοδος στο καλύτερο
ώστε τούτο και στους αγίους αγγέλους
και στους ανθρώπους, ακόμη και στους
προφήτες, αν και αυτοί βλέπουν δια
Πνεύματος, να μένη στην πραγματικότητα
ανεπίγνωστο, μυστήριο που είναι κρυμμένο
από τον αιώνα. Και γιατί αναφέρω μόνο
πριν πραγματοποιηθή; Διότι και όταν
έγινε, πάλι μένει μυστήριο, όχι βέβαια
ότι έγινε αλλά πώς έγινε· μυστήριο
πιστευόμενο αλλά μη γινωσκόμενο,
προσκυνούμενο, αλλά μη πολυπραγμονούμενο,
προσκυνούμενο δε και πιστευόμενο διά
μόνου του Πνεύματος· «διότι κανείς δεν
μπορεί να ειπή Κύριον Ιησού, παρά στο
άγιο Πνεύμα», και το Πνεύμα είναι αυτό
διά του οποίου προσκυνούμε και διά του
οποίου προσευχόμαστε, λέγει ο
απόστολος.
2. Ότι
δε το μυστήριο τούτο είναι ακατανόητο,
όχι μόνο στους ανθρώπους, αλλά και στους
αγγέλους και τους αρχαγγέλους, αποδεικνύει
σαφώς και το γεγονός που εορτάζεται
από εμάς σήμερα. Ο αρχάγγελος ευαγγελίσθηκε
στην Παρθένο τη σύλληψι· όταν δε αυτή
αναζητούσε τον τρόπο κι είπε προς αυτόν,
«πώς θα μου συμβή τούτο, αφού δεν γνωρίζω
άνδρα;», μη μπορώντας να ερμηνεύση τον
τρόπο κατά κανένα τρόπο ο αρχάγγελος,
κατέφυγε και αυτός προς τον Θεό, λέγοντας
«Πνεύμα άγιο θα έλθη σ' εσέ και δύναμις
Υψίστου θα σε επισκιάση». Όπως δηλαδή,
αν κανείς ερωτούσε τον Μωυσή, πώς
κατασκευάζεται από γη άνθρωπος, πώς
από χώμα προέρχονται οστά και νεύρα
και σάρκα, πώς αισθητήρια από αναίσθητη
ύλη, πώς πάλι άνθρωπος από την αδαμιαία
πλευρά, πώς το οστούν διαπλώθηκε και
διαιρέθηκε, ενώθηκε και συνδέθηκε, πώς
από το οστούν προήλθαν σπλάγχνα και
χυμοί διάφοροι και όλα τα άλλα; Όπως
λοιπόν, αν κάποιος ερωτούσε αυτά τον
Μωυσή, δεν θα έλεγε τίποτε περισσότερο
πλην του ότι ο Θεός είναι που έλαβε χώμα
από τη γη και έπλασε τον Αδάμ, και μια
από τις πλευρές του Αδάμ και κατασκεύασε
την Εύα, ώστε θα έλεγε μεν ποιος είναι
ο κτίστης, αλλά τον τρόπο κατά τον οποίο
έγιναν εκείνα δεν θα τον έλεγε· έτσι
και ο Γαβριήλ, ότι τον άσπορο τόκο θα
κατασκευάσουν το άγιο Πνεύμα και η
δύναμις του Υψίστου, το είπε, το πώς
όμως, δεν το είπε. Αν μάλιστα, όταν
εμνημόνευσε προηγουμένως την Ελισάβετ,
ότι συνέλαβε σε γηρατειά ενώ ήταν
στείρα, δεν είχε να ειπή τίποτε παραπάνω
πλην του ότι δεν είναι τίποτε αδύνατο
για τον Θεό, πώς θα μπορούσε να ειπή τον
τρόπο στην περίπτωσι αυτής που συνέλαβε
κι εγέννησε παρθενικά;
3. Έχει
όμως και κάτι περισσότερο το λεγόμενο
από τον αρχάγγελο προς την Παρθένο, που
ενέχει μεγαλύτερο μυστήριο· «θα έλθη»,
λέγει, «άγιο Πνεύμα σ' εσέ και δύναμις
Υψίστου θα σ' επισκιάση». Γιατί; Διότι
και το γεννώμενο δεν είναι προφήτης
ούτε απλώς άνθρωπος, όπως ο Αδάμ, αλλά
θα ονομασθή υιός του Υψίστου, σωτήρ και
λυτρωτής του ανθρωπίνου γένους και
βασιλεύς αιώνιος. Όπως τους λίθους που
εξέπεσαν από κορυφή όρους και κινούνται
έως το τέλος της υπωρείας τους διαδέχονται
πολλοί κρημνοί, έτσι κι εμάς, αφού
εξεπέσαμε από τη θεία εντολή στον
παράδεισο κατεβήκαμε έως τον άδη, πολλά
δεινά μας ευρήκαν διαδοχικά. Διότι δεν
είναι μόνο η γη που ανέπτυξε αγκάθια
και τριβόλια αισθητά, κατά την κατάρα
προς τον προπάτορα, αλλά εσπαρθήκαμε
κι εμείς με τα πολυειδή αγκάθια των
πονηρών παθών και τα φοβερά τριβόλια
της αμαρτίας. Και δεν έλαβε το γένος
μας εκείνη μόνο τη λύπη την οποία
εκληροδότησε η προμήτωρ διά της προς
αυτήν κατάρας, που την κατεδίκασε να
γεννά με λύπη, αλλά και όλος ο βίος μας
έγινε σχεδόν οδύνη και λύπη.
4. Ο
Θεός όμως που μας έπλασε από ευσπλαγχνία
επέβλεψε προς εμάς φιλανθρώπως και
αφού έκλινε τους ουρανούς κατέβηκε και
παίρνοντας από την αγία Παρθένο τη φύσι
μας την ανακαίνισε και την επανέφερε,
μάλλον δε την ανεβίβασε σε θείο και
ουράνιο ύψος. Θέλοντας λοιπόν να
πραγματοποιήση αυτό, μάλλον δε να φέρη
σε πέρας την προαιώνια βουλή του σήμερα,
στέλλει τον αρχάγγελο Γαβριήλ, όπως
λέγει ο ευαγγελιστής Λουκάς, «στη
Ναζαρέτ προς Παρθένο μνηστευμένη με
άνδρα, του οποίου το όνομα ήταν Ιωσήφ,
από το γένος και την πατριά του Δαβίδ,
και το όνομα της Παρθένου ήταν
Μαριάμ».
5. Στέλλει
λοιπόν ο Θεός τον αρχάγγελο προς Παρθένο
και την καθιστά μητέρα του με μόνη την
προσφώνησι αν και μένει παρθένος, επειδή
βέβαια, αν συλλαμβανόταν από σπέρμα,
δεν θα ήταν νέος άνθρωπος ούτε θα ήταν
άναμάρτητος και σωτήρ των αμαρτωλών
διότι η κίνησις της σαρκός για γέννησι,
αφού μένει ανυπότακτη προς τον νου που
είναι ταγμένος να ηγεμονεύη των
λειτουργιών μας, δεν ευρίσκεται εντελώς
έξω από την αμαρτία. Γι' αυτό και ο Δαβίδ
έλεγε, «με ανομίες συνελήφθηκα και με
αμαρτίες μ' εκυοφόρησε η μητέρα μου».
Εάν λοιπόν η σύλληψις του Θεού ήταν από
σπέρμα, δεν θα ήταν νέος άνθρωπος ούτε
αρχηγός της νέας και μη παλαιουμένης
καθόλου ζωής. Αν ήταν της παλαιάς μερίδος
και κληρονόμος εκείνου του πταίσματος,
δεν θα μπορούσε να φέρη στον εαυτό του
το πλήρωμα της άφθαρτης θεότητος και
να κάμη την σάρκα του ανεξάντλητη
αγιασμού, ώστε και των προπατόρων
εκείνων ν' αποπλύνη τον μολυσμό με
περίσσεια δυνάμεως και στους επιγόνους
όλους να επαρκή γι' αγιασμό. Γι' αυτό
δεν ήλθε άγγελος ούτε άνθρωπος, αλλ' ο
ίδιος ο Κύριος ήλθε και μας έσωσε, που
συνελήφθηκε και εσαρκώθηκε σε μήτρα
Παρθένου κι έμεινε αναλλοιώτως
Θεός.
6. Έπρεπε
δε να έχη και μάρτυρα της άσπορης
συλλήψεως την Παρθένο και συνεργό σε
όσα επρόκειτο να τελεσθούν κατ' οικονομία.
Ποια είναι αυτά; Η άνοδος στη Βηθλεέμ,
όπου θα ετελείτο και ο εξαγγελλόμενος
και δοξαζόμενος τοκετός· η προσέλευσις
στο ιερό, όπου το βρέφος μαρτυρείται
Κύριος ζωής και θανάτου από τον Συμεών
και την Άννα· η φυγή στην Αίγυπτο εμπρός
στον Ηρώδη και η επάνοδος από την Αίγυπτο
κατά τις ιερές προφητείες και τα άλλα
που δεν είναι εύκολο τώρα να απαριθμήσω.
Γι' αυτά παρελήφθηκε ως μνηστήρ ο Ιωσήφ
και εστάλθηκε ο άγγελος σε παρθένο
μνηστευμένη με άνδρα ονομαζόμενο Ιωσήφ.
Την δε φράσι «από τον οίκο και την πατριά
του Δαβίδ» θα την εννοήσης και για τους
δύο· διότι τόσο η Παρθένος όσο και ο
Ιωσήφ ανέφεραν την γενεά τους στον
Δαβίδ.
7. Και
το όνομα, λέγει, της Παρθένου ήταν
Μαριάμ, που ερμηνεύεται Κυρία. Τούτο
δεικνύει και το αξίωμα της Παρθένου
και το βέβαιο της παρθενίας, και το
αλλοιώτικο και προσεκτικό και κατά
κάποιον τρόπο παναμώμητο του βίου της·
διότι, επειδή ήταν κυρίως παρθένος
φερωνύμως, είχε την πλήρη κατοχή της
αγνείας, όντας παρθένος και στο σώμα
και στην ψυχή, και κατέχοντας τις ψυχικές
δυνάμεις και όλες τις αισθήσεις του
σώματος υπεράνω κάθε μολυσμού, και
μάλιστα τόσο κυρίως και βεβαίως και
εγκύρως και καθ' όλα ιερώς όλον τον
χρόνο, όπως η κλεισμένη πύλη διατηρεί
τους θησαυρούς και το σφραγισμένο
βιβλίο διατηρεί τα γραπτά ανέγγικτα
από τους οφθαλμούς· διότι περί αυτής
έχει γραφή, τούτο είναι το σφραγισμένο
βιβλίο και αυτή η πύλη θα είναι κλεισμένη,
και κανείς δεν πρόκειται να περάση από
αυτήν.
8. Αλλά
και με άλλον τρόπο πάλι είναι Κυρία η
Παναγία κατ' αξία, ως δεσπόζουσα των
όλων, επειδή συνέλαβε σε παρθενία κι
εγέννησε θείως τον κατά φύσι δεσπότη
του παντός. Επίσης βέβαια είναι Κυρία
όχι μόνο ως ελευθέρα από δουλεία και
μέτοχος θείας κυριότητος, αλλά και ως
πηγή και ρίζα της ελευθερίας του γένους,
και μάλιστα μετά την απόρρητη και
χαρμόσυνη γέννα. Διότι αυτή που συζεύχθηκε
με άνδρα είναι μάλλον κυριευμένη παρά
κυρία, και μάλιστα μετά την περίλυπη
και οδυνηρή γέννα, κατά την αρά εκείνη
προς την Εύα, «θα γεννήσης τέκνα με
λύπη, θα εξαρτάσαι από τον άνδρα σου
και αυτός θα σε αυθεντεύη»· για να
ελευθερώση από αυτήν την αρά το ανθρώπινο
γένος η παρθενομήτωρ, λαμβάνει την χαρά
και την ευλογία δια του αγγέλου· διότι
ο άγγελος, λέγει, αφού εισήλθε είπε προς
την Παρθένο, «Χαίρε κεχαριτωμένη, ο
Κύριος είναι μαζί σου, είσαι ευλογημένη
ανάμεσα στις γυναίκες»· Ο αρχάγγελος
δεν της προαγγέλλει το μέλλον λέγοντας,
ο Κύριος είναι μαζί σου, αλλά εξαγγέλλει
ό,τι έβλεπε τότε αοράτως να τελήται.
Και αντιλαμβανόμενος ότι αυτή είναι
τόπος θείων και ανθρωπίνων χαρισμάτων
και στολισμένη με όλα τα χαρίσματα του
θείου Πνεύματος, κυριολεκτικώς την
αναγόρευσε κεχαριτωμένη, βλέποντας δε
ότι ήδη έλαβε ένοικο αυτόν στον οποίο
ευρίσκονται οι θησαυροί όλων τούτων
και προορώντας την ανώδυνη κυοφορία
και την γέννα που θα εγινόταν χωρίς
ωδίνες, της απηύθυνε το «χαίρειν» κι
εβεβαίωσε ότι είναι η μόνη ευλογημένη
και ευλόγως δοξασμένη ανάμεσα στις
γυναίκες· διότι κατά την υπερβολή της
δόξας της θεομήτορος Παρθένου δεν
υπάρχει άλλη δοξασμένη, κι αν
εδοξάσθηκε.
9. Αλλά
η Παρθένος, καθώς είδε κι εφοβήθηκε
μήπως είναι κάποιος απατηλός άγγελος,
που παραπλανά τις απερίσκεπτες κατά
το παράδειγμα της Εύας, δεν έδέχθηκε
ανεξετάστως τον χαιρετισμό· και μη
γνωρίζοντας ακόμη καθαρώς τον σύνδεσμο
προς τον Θεό που ευαγγελιζόταν αυτός,
εταράχθηκε, λέγει, με τον λόγο του,
επιμένοντας σταθερά στην παρθενία,
«και διαλογιζόταν τι είδους ασπασμός
είναι αυτός»· Γι' αυτό ο αρχάγγελος
διαλύει αμέσως τον θεοφιλή φόβο της
χαριτωμένης Παρθένου, λέγοντάς της·
«μη φοβήσαι, Μαρία· διότι επέτυχες την
χάρι του Θεού». Ποια χάρι; Αυτή που είναι
δυνατή μόνο σ' αυτόν που δύναται τα
αδύνατα και εφυλάχθηκε προ των αιώνων
σε σένα μόνη. «Ιδού θα συλλάβης τέκνο».
Ακούοντας δε σύλληψι, λέγει, μη σκεφθής
καμμιά αφαίρεσι της παρθενίας, μη
στενοχωρήσαι και μη ταράσσεσαι γι'
αυτό· διότι τούτο το «ιδού θα συλλάβης»,
λεγόμενο τότε προς αυτήν που ήταν
παρθένος, υπεδείκνυε πλέον τη σύλληψι
ως συνοδοιπόρο με την παρθενία.
10. «Ιδού
λοιπόν θα συλλάβης και θα γεννήσης
υιόν»· δηλαδή παραμένοντας όπως είσαι
σήμερα και διατηρώντας ανέπαφη την
παρθενία σου, θα συλλάβης έμβρυο και
θα γεννήσης τον υιόν του Υψίστου. Τούτο
προβλέποντας και ο Ησαΐας πριν από
πολλά χρόνια, έλεγε, «ιδού η Παρθένος
θα κυοφορήση και θα γεννήση υιόν», και
«προσήλθα προς την προφήτιδα. Πώς λοιπόν
ο προφήτης προσήλθε προς την προφήτιδα;
Όπως τώρα ο αρχάγγελος προς αυτήν διότι
αυτό που είδε τώρα αυτός, τούτο προείδε
και προείπε εκείνος. Ότι δε η Παρθένος
ήταν προφήτις, που είχε προφητική χάρι,
θα το δείξη στον θέλοντα η ωδή της που
περιέχεται στο ευαγγέλιο.
11. Προσήλθε
λοιπόν, λέγει, ο Ησαΐας προς την προφήτιδα,
ασφαλώς με το προβλεπτικό πνεύμα και
συνέλαβε τέκνο, πριν έλθη ο πόνος των
ωδίνων, εξέφυγε και εγέννησε αρσενικό
τέκνο· ο δε αρχάγγελος λέγει τώρα προς
αυτήν, «θα γεννήσης υιόν και θα τον
ονομάσης Ιησούν, που ερμηνεύεται Σωτήρ·
θα είναι δε μέγας». Είπε λοιπόν πάλι ο
Ησαΐας, «θαυμαστός σύμβουλος, Θεός
ισχυρός, εξουσιαστής, άρχων ειρήνης,
πατήρ του μέλλοντος αιώνος». Ομοίως με
αυτόν τώρα λέγει και ο αρχάγγελος,
«αυτός θα είναι μέγας και θα ονομασθή
υιός Υψίστου» (πώς δε δεν είπε, είναι
μέγας και υιός Υψίστου, αλλά θα είναι
και θα ονομασθη; Τούτο συμβαίνει διότι
ωμιλούσε περί του ανθρωπίνου προσλήμματος
του Χριστού), ενώ συγχρόνως δηλώνει ότι
και θα γνωσθή σε όλους και από αυτούς
θα κηρυχθή ότι είναι τέτοιας λογής,
ώστε ύστερα να μπορή και ο Παύλος να
λέγη, «ο Θεός εφανερώθηκε σε σάρκα,
εκηρύχθηκε στα έθνη, επιστεύθηκε στον
κόσμο». Αλλά λέγει επίσης, «θα του δώση
ο Κύριος τον θρόνο του πατρός του Δαβίδ,
και θα βασιλεύση στο γένος του Ιακώβ
επί αιώνες και της βασιλείας του δεν
θα υπάρξη τέλος»· αυτός δε, του οποίου
η βασιλεία ως αιωνία δεν έχει τέλος,
είναι ο ίδιος ο Θεός. Αλλ' αυτός έχει
και πατέρα τον Δαβίδ, επομένως είναι ο
ίδιος και άνθρωπος, ώστε αυτός που θα
γεννηθή να είναι συγχρόνως Θεός και
άνθρωπος, υιός ανθρώπου και υιός Θεού,
που ως άνθρωπος λαμβάνει την αδιάδοχη
βασιλεία από το Θεό Πατέρα, όπως είδε
και προεξήγγειλε ο Δανιήλ· «παρατηρούσα»,
λέγει, «έως ότου ετοποθετήθηκαν θρόνοι
κι εκάθησε ο Παλαιός των ημερών και
ιδού κάποιος ως υιός ανθρώπου ερχόταν
επάνω στις νεφέλες του ουρανού και
έφθασε μέχρι των Παλαιού των ημερών,
κι εδόθηκε σ' αυτόν η τιμή και η εξουσία·
και η βασιλεία του είναι βασιλεία
αιώνιος και δεν θα δοθή σε άλλον
βασιλέα».
12. Θα
καθήση δε στον θρόνο του Δαβίδ και θα
βασιλεύση στο γένος του Ιακώβ· επειδή
βέβαια ο μεν Ιακώβ είναι πατριάρχης
όλων των θεοσεβών, ο δε Δαβίδ είναι ο
πρώτος από όλους που εβασίλευσε θεοσεβώς
μαζί και θεαρέστως σε τόπο του Χριστού,
ο οποίος συνήνωσε σε μια αρχή ουράνια
και αιώνια την πατριαρχία και την
βασιλεία. Η δε χαριτωμένη Παρθένος,
μόλις ήκουσε από τον αρχάγγελο τα τόσο
εξαίσια και θεία λόγια, ότι ο Κύριος
είναι μαζί σου, και ιδού θα συλλάβης
και θα γεννήσης υιό, λέγει, «πώς θα μου
συμβή τούτο; Διότι δεν έχω σχέσεις με
άνδρα». Διότι αν και μου μεταφέρεις
πολύ πνευματικό και ανώτερο σαρκικών
παθών μήνυμα, από το άλλο μέρος μου
αναφέρεις σύλληψι στην γαστέρα και
κυοφορία και τοκετό, προσθέτεις δε για
τη σύλληψι και το ιδού· πώς λοιπόν θα
μου συμβή τούτο; Διότι, λέγει, δεν έχω
σχέσεις με άνδρα. ==========
13. Λέγει
δε τούτο η Παρθένος, όχι από απιστία,
αλλ' επειδή εζητούσε να μάθη κατά το
δυνατό πώς έχει το πράγμα· γι' αυτό και
ο αρχάγγελος λέγει προς αυτή, «Πνεύμα
άγιο θα έλθη σ' εσένα και δύναμις του
Υψίστου θα σ' επισκιάση· γι' αυτό και
το άγιο που θα γεννηθή θα ονομασθή Υιός
Θεού». Αγία βέβαια είσαι εσύ, λέγει, και
χαριτωμένη, Παρθένε· Πνεύμα δε πάλι
άγιο θα έλθη σ' εσένα, που θα ετοιμάση
και καταρτίση την θεουργία μέσα σου με
υψηλότερα προσθήκη αγιασμού· και θα
σε επισκιάση δύναμις Υψίστου, η οποία
συγχρόνως θα σε ενδυμαμώνη και δια της
επισκιάσεως σ' εσένα και της συνάφειας
με τον εαυτό της θα μορφώνη την
ανθρωπότητα, ώστε το γεννώμενο να είναι
άγιο, Υιός Θεού και δύναμις Υψίστου
μορφωμένη κατά άνθρωπο. Διότι εξ άλλου
ιδού και η Ελισάβετ η συγγενής σου, που
επέρασε όλον τον βίο της στείρα, τώρα
με την βούλησι του Θεού σε γηρατειά
παραδόξως κυοφορεί, διότι κανένα πράγμα
δεν είναι αδύνατο για τον Θεό.
14. Τι
πράττει λοιπόν προς αυτά η χαριτωμένη
Παρθένος, η θεία κατά την σύνεσι και
απαράμιλλη; Πάλι τρέχει προς τον Θεό
και απευθύνεται προς αυτόν με ευχή
λέγοντας προς τον αρχάγγελο· αν, όπως
λέγεις, έλθη σ' εμένα άγιο Πνεύμα, για
να με καθαρίση περισσότερο και να με
δυναμώση να δεχθώ το σωτήριο έμβρυο,
αν μ' επισκιάση δύναμις του Υψίστου που
θα μορφώση μέσα μου κατά τον άνθρωπο
αυτόν που φέρει την μορφή του Θεού και
θα δημιουργήση άσπορη λοχεία, αν το
γεννώμενο θα είναι άγιο και Υιός Θεού
και Θεός και βασιλεύς αιώνιος, βέβαια
τίποτε δεν είναι αδύνατο για τον Θεό,
«ιδού εγώ η δούλη του Κυρίου, ας γίνη
σύμφωνα με το λόγο σου». Κι έφυγε από
εκεί ο άγγελος, αφού άφησε στην γαστέρα
της τον ποιητή του σύμπαντος συνημμένο
με σώμα και αφού με την συνάφεια αυτή,
που εξυπηρέτησε, προξένησε την σωτηρία
του κόσμου. Έτσι και ο Ησαΐας προεικόνισε
εναργώς με όσα αξιώθηκε ήδη μακαρίως
να πάθη. Διότι αυτός δεν είδε τον Σεραφείμ
να παίρνη αμέσως τον άνθρακα από το
νοητό θυσιαστήριο του ουρανού· τούτον
τον επήρε ο Σεραφείμ με την λαβίδα, με
την οποία έγγισε και τα χείλη του,
δίδοντας την κάθαρσι. Αυτή η εμπειρία
της λαβίδας ήταν το ίδιο μ' εκείνο το
μεγάλο θέαμα που είδε ο Μωυσής, μια βάτο
που ήταν αναμμένη με πυρ και δεν
κατακαιόταν.
15. Ποιος
δεν γνωρίζει ότι εκείνη η βάτος και
αυτή η λαβίδα ήσαν σαν η παρθενομήτωρ,
που συνέλαβε μέσα της το θείο πυρ
απυρπολήτως, αφού και. εδώ αρχάγγελος
εμεσίτευε στην σύλληψι και συνήνωνε
δι' αυτής τον αίροντα την αμαρτία του
κόσμου με το ανθρώπινο γένος και με την
απόρρητη συνάφεια μας εξάγνισε; Επομένως
αυτή η παρθενομήτωρ είναι η μόνη μεθόριο
κτιστής και άκτιστης φύσεως· όσοι
βέβαια γνωρίζουν το Θεό θα αναγνωρίσουν
και αυτήν ως χώρα του αχωρήτου και αυτήν
θα υμνήσουν μετά τον Θεό όσοι υμνούν
τον Θεό. Αυτή είναι και αιτία των πριν
από αυτή και προστάτις των μετά από
αυτή και πρόξενος των αιωνίων αγαθών.
Αυτή είναι υπόθεσις των προφητών, αρχή
των Αποστόλων, εδραίωμα των μαρτύρων,
κρηπίδα των διδασκάλων. Αυτή είναι η
δόξα των επί γης, η τερπνότης των
ουρανίων, το εγκαλλώπισμα όλης της
κτίσεως. Αυτή είναι η καταρχή, η πηγή
και η ρίζα της αποθησαυρισμένης για
μας ελπίδος στους ουρανούς.
16. Αυτήν
την ελπίδα είθε ν' αποκτήσωμε όλοι εμείς
με τις δικές της προσβείες για μας, σε
δόξα του προ αιώνων γεννηθέντος από
τον Πατέρα και σαρκωθέντος κατά τους
τελευταίους αιώνες από αυτήν Ιησού
Χριστού του Κυρίου μας. Σ' αυτόν πρέπει
κάθε δόξα, τιμή και προσκύνησις, τώρα
και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων.
Γένοιτο.
ΚΑΙ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΤΟ AUDIOBOOK ΜΕ ΤΟ ΣΧΕΤΙΚΟ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΑΒΑΣΙΛΑ:
Άγιος
Λουκάς ο Ανδριανουπολίτης ο εν Μυτιλήνη
[23.3] + ΒΙΝΤΕΟ
Kωνσταντίνος Οικονόμου
“Λουκάς Όσιος εκ δε του ξίφους πέλει, Συνθιασώτης του χορού των Mαρτύρων”.
ΑΠΟ
ΤΗΝ ΟΡΦΑΝΙΑ ΣΤΟ ΞΕΝΟΔΟΥΛΕΜΑ:
Ο Άγιος Λουκάς, γεννήθηκε από τον Αθανάσιο
και τη Δομνίτσα στην Αδριανούπολη της
Θράκης. Σε ηλικία έξι χρονών έμεινε
ορφανός από πατέρα και η μητέρα του τον
παρέδωσε σ' έναν Ζαγοραίο πραγματευτή.
Ο
έμπορος αυτός πήρε μαζί του τον μικρό
Λουκά αρχικά στη Ρωσία και ύστερα στην
Κωνσταντινούπολη όπου είχε και κατάστημα.
13
ΕΤΩΝ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΑ ΕΞΟΜΩΤΗΣ:
Μια μέρα ο Λουκάς έτυχε να μαλώσει μ’
ένα τουρκόπουλο και το έδειρε. Οι Τούρκοι
που ήσαν παρόντες, βλέποντας το περιστατικό
ώρμησαν σα θηρία ανήμερα και άρπαξαν
τον Λουκά και ήσαν έτοιμοι να τον
ξεσκίσουν από την οργή τους. Ο Λουκάς,
παιδί ακόμη, φοβήθηκε και φώναξε: “Αφήστε
με και τουρκεύω”.
Αμέσως ηρέμησαν. Την ίδια στιγμή ένας
ονομαστός Τούρκος τον πήρε και με μεγάλη
χαρά τον πήγε στο σπίτι του. Εκεί τον
πρόσταξε να αρνηθεί τον Χριστό και να
αποδεχθεί τη δική του αντίχριστη
θρησκεία.Όταν
ηρέμησε ο μικρός Λουκάς, συνειδητοποίησε
το κακό που έπαθε και αμέσως μετανόησε.
Κι ενώ ο αγάς του έταζε διάφορα, ο άγιος,
αν και μικρό παιδί, δεν εξαπατήθηκε αλλά
περιφρονούσε όλα αυτά. Δεν μπορούσε
όμως να φύγει από το σπίτι εκείνο. Έστειλε
όμως μήνυμα στο αφεντικό του μήπως και
μπορέσει να τον γλυτώσει, πριν του κάνουν
την περιτομή. Το αφεντικό του έτρεξε
στον πρέσβη της Ρωσίας παρακαλώντας
τον να λυτρώσει την ψυχή του μικρού που
κινδύνευε. Εκείνος έστειλε άνθρωπο δικό
του να ζητήσει το παιδί. Ο αγάς του δήλωσε
χωρίς περιστροφές πως δεν θα το έδινε
διότι μόνο του πήγε εκεί και δεν το πίεσε
να γίνει Μωαμεθανός. Έτσι ο απεσταλμένος
έφυγε άπρακτος. Ο αγάς επειδή φοβήθηκε
μήπως ξαναζητήσουν το παιδί, το έδεσε
και του έκανε βίαια την περιτομή!
ΦΥΓΗ
ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΘΩΝΑ:
Λίγες
μέρες αργότερα ο Λουκάς κατάφερε να
φύγει από το σπίτι του αγά και πέρασε
στον Γαλατά. Εκεί κάποιοι πιστοί του
έδωσαν χριστιανικά ρούχα και τον έβαλαν
σε καράβι για τη Σμύρνη. Από τη Σμύρνη
πήγε στη Θήρα. Εκεί συνέβη να αρρωστήσει
με πόνους στα μάτια. Αυτό τον ανάγκασε
να πάει σε ένα πνευματικό και να φανερώσει
όσα είχαν γίνει. Ο πνευματικός τον
συμβούλευσε ότι συμφέρον είναι να φύγει
από τους τόπους που είναι Τούρκοι και
να πάει στο Άγιο Όρος, να επιμεληθεί τη
σωτηρία του. Ο Λουκάς τον άκουσε και
έφυγε για τον Άθωνα. Αρχικά επισκέφτηκε
την Ι. Μονή Μεγίστης Λαύρας, όπου υπηρέτησε
στο αρχονταρίκι. Κατόπιν πήγε στη Μονή
Ιβήρων, όπου εξομολογήθηκε στον ηγούμενο
την κατάστασή του και εκείνος τον έστειλε
στη Σκήτη του Τιμίου Προδρόμου, όπου
έκανε τον κανόνα της διόρθωσης, υπακούοντας
στον πνευματικό, και επανεντάχθηκε στην
Εκκλησία κατά την τάξη της. Ακολούθως
στη Μονή Σταυρονικήτα πήρε το σχήμα του
δόκιμου μοναχού. Επισκέφθηκε πολλές
μονές στο Άγιο Όρος αλλά ο διάβολος δεν
του επέτρεπε να αναπαυθεί κάπου και
αναγκαζόταν να φεύγει. Βγήκε από το Άγιο
Όρος για ένα διάστημα, αλλά και έξω ο
πειρασμός δεν τον άφηνε να ηρεμήσει και
επανήλθε, στη Σκήτη της Αγίας Άννης τη
φορά αυτή, όπου και τον δέχτηκε με πολλή
αγάπη ένας παπα-Βησσαρίων, στον οποίο
αποκάλυψε την πτώση του, τον αγώνα του
αλλά και την επιθυμία του για ομολογία.
Ο γέρων προσπάθησε να τον αποτρέψει,
μιλώντας τον για τα βασανιστήρια και
το θάνατο ενώ παράλληλα του υπέδειξε
τη σωτηρία μέσα από το δρόμο της μοναχικής
ζωής. Επειδή όμως ο άγιος επέμενε, τον
έστειλε σ’ ένα πνευματικό της Σκήτης,
τον πατέρα Ανανία, στον οποίο εξέθεσε
τον πόθο του για μαρτύριο. Όμως και ο
πνευματικός αυτός του υπέδειξε τις
δυσκολίες ενός τέτοιου αγώνα. Ο άγιος
επέμενε πως με τη χάρη του Χριστού θα
κατορθώσει να τα υπομείνει. Τότε ο
πνευματικός του, υποχωρώντας, του είπε
πως πρέπει να προετοιμασθεί πνευματικά
και να δοκιμαστεί για ένα χρονικό
διάστημα με έντονο πνευματικό αγώνα με
τη συμφωνία και τη συμπαράσταση του
γέροντα Βησσαρίωνα. Αφού προετοιμάστηκε
με αυστηρή νηστεία, λίγο ψωμί και νερό,
άπαξ ημερησίως, μετάνοιες, αδιάλειπτη
προσευχή και άλλες δοκιμασίες, εκάρη
μοναχός και αναχώρησαν μαζί με τον
γέροντα Βησσαρίωνα, με την ευχή του
πνευματικού.
ΣΤΗ
ΛΕΣΒΟ: Κάποτε οι δυο τους κατέληξαν
στα Πάμφιλα της Λέσβου. Εκεί ο άγιος
προετοιμάστηκε, με συνεχή εξαγόρευση
των λογισμών στο γέροντά του, με το
μυστήριο του Ευχελαίου και της Θείας
Ευχαριστίας, με τη συμπαράσταση του
εφημερίου του χωριού, π. Παρθενίου, με
τις παρακλήσεις που τελούσαν και τη
συνεχή και έντονη προσευχή όλων. Έπειτα,
αφού ο παπα-Παρθένιος του φόρεσε κατάσαρκα
το καλογερικό παραμάντι1,
μετά αγιοταφίτικο σάβανο και από πάνω
κοσμικά ρούχα, τον σταύρωσε με λάδι από
τον Πανάγιο Τάφο και του έδεσε πάνω του
ένα κομματάκι από το ματωμένο πουκάμισο
του νεομάρτυρος της Μυτιλήνης Θεοδώρου,
ο άγιος ξεκίνησε για την Μυτιλήνη και
εμφανίστηκε στον δικαστή.
ΟΜΟΛΟΓΙΑ:
“Εγώ”, του λέει, “σαν ήμουν μικρό
παιδί, δεκατριών ετών, ξεγελάστηκα από
εσάς και ήρθα στη θρησκεία σας, μη
μπορώντας να ξεχωρίσω την αλήθεια από
το ψέμα. Έμεινα στη θρησκεία σας λίγο
αλλά, όταν ενηλικιώθηκα, κατάλαβα ότι
η θρησκεία σας είναι ψεύτικη και αυτός
που τον λέτε για προφήτη είναι απατεώνας
που εξαπάτησε όλους σας και τον πιστέψατε.
Αφού λοιπόν έμαθα πως η θρησκεία σας
είναι σκοτάδι, την αρνούμαι μπροστά σας
και ομολογώ τη χριστιανική πίστη μου,
που είναι το αληθινό φως. Πιστεύω και
προσκυνώ τον Κύριό μου Ιησού Χριστό,
Θεό αληθινό”. Ο δικαστής τον ρώτησε
διάφορα και αρχικά με ηρεμία του είπε:
“σε λυπούμαι, παιδί μου, διότι, αν δε
μ΄ ακούσεις, έχεις να υποστείς πολλά
βασανιστήρια, τέτοια που δεν άκουσες
ποτέ σου και που δε μπορείς να φανταστείς”.
Ο άγιος του απάντησε με πολύ θάρρος:
“τα σκέφτηκα όλα αυτά τα βάσανα, ό,τι
έχετε να μου κάνετε, κάντε το μια ώρα
αρχύτερα, μην αργοπορείτε. Χριστιανός
είμαι, την πίστη μου δεν την αρνούμαι,
τον Χριστό μου προσκυνώ, τον Χριστό μου
ποθώ, Χριστιανός θέλω να πεθάνω”.
Άρχισαν τότε από τη μια τα καλοπιάσματα
οι παρόντες Τούρκοι που του ΄ταζαν
διάφορα οφέλη και από την άλλη οι φοβέρες.
Ο δικαστής τον έστειλε στο ναζίρη, τον
έφορο δηλαδή των βακουφίων, γιατί η
Μυτιλήνη ήταν τότε βακούφι.
ΑΠΟ
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗ ΣΤΟ ΝΑΖΙΡΗ: Στο δρόμο
συνάντησαν τον μητροπολίτη τυχαία και
ο άγιος του ζήτησε να κάνει δέηση υπέρ
αυτού. Πράγματι ο μητροπολίτης έστειλε
γράμματα σε όλα τα χωριά να κάνουν
παρακλήσεις για χάρη του μάρτυρος. Έτσι
σ’ όλο το νησί γινόταν προσευχή για την
ενίσχυση του αγίου μάρτυρος. Ο ναζίρης
άρχισε τις κολακείες και τα ταξίματα,
μάταια όμως. Στο μεταξύ μαζεύτηκαν οι
αγάδες του νησιού για να διαβαστεί ένα
φιρμάνι του σουλτάνου. Έφεραν και τον
μάρτυρα να τον εξετάσουν και τότε ο
άγιος όχι μόνο δεν δέχτηκε τις προτάσεις
για επιστροφή στο Μωαμεθανισμό, αλλά
με θεία φώτιση, έκανε μια ακόμη θαυμαστή
ομολογία πίστεως.
ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ
ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ: Τον έκλεισαν στη φυλακή,
στο τιμωρητικό ξύλο. Ο μητροπολίτης και
οι δημογέροντες προσπάθησαν να στείλουν
άνθρωπο στη φυλακή να του συμπαρίσταται
και να του φέρνει τη Θεία Κοινωνία. Την
Κυριακή 23 Μαρτίου του 1802, τον έβγαλαν
από τη φυλακή και τον οδήγησαν στο
ναζίρη, ο οποίος του έκανε μια τελευταία
πρόταση για επιστροφή στο ισλάμ. Μετά
την αρνητική του απάντηση ο άγιος
οδηγήθηκε για απαγχονισμό στην λεγόμενη
αγορά των Ρωμιών, χαίρων και προσευχόμενος
σα να πήγαινε σε γάμο. Ήταν μόλις δεκαεννέα
ετών.
ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ
ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΛΕΙΨΑΝΟΥ: Το τίμιο λείψανό
του Μάρτυρα έμεινε κρεμασμένο τρεις
μέρες, φαινόταν δε σα να κοιμάται. Το
θαυμαστότερο είναι πως ανέδιδε μια
άρρητη ευωδία, την οποία αισθάνονταν
όλοι όσοι περνούσαν από εκεί. Μετά τις
τρεις ημέρες κατέβασαν το άγιο λείψανο,
το έβαλαν σε μια βάρκα και αφού του
έδεσαν μια πέτρα το έριξαν στη θάλασσα.
Βλέπεις πάντα οι βάρβαροι Οθωμανοί δεν
επέτρεπαν στους ραγιάδες χριστιανούς
ούτε τη χαρά της ευλογίας των αγίων
λειψάνων. Το μαρτυρικό σώμα όμως δεν
βυθίστηκε, μόνο έσερνε τη βάρκα σαν
πτερό. Ακολούθησε φοβερή θαλασσοταραχή
με αποτέλεσμα το καΐκι να συντριβεί
στους βράχους και μόλις γλύτωσαν οι
επιβαίνοντες. Οι Χριστιανοί και ιδιαιτέρως
ο γέροντάς του στεναχωρήθηκαν πολύ
διότι δεν μπόρεσαν να ενταφιάσουν τον
άγιο. Τη νύχτα όμως παρουσιάστηκε ο
άγιος στον ύπνο του παπα-Βησσαρίωνα και
του είπε: “μη λυπάσαι, πάτερ, έξω από
τη θάλασσα είμαι”. Πράγματι η θάλασσα
το είχε βγάλει έξω και κάποιοι Χριστιανοί
το ενταφίασαν κρυφά. Μεγάλα θαύματα και
θεραπείες ακολούθησαν, με την πρεσβεία
του αγίου νεομάρτυρος Λουκά. Σήμερα,
μέρος των Ιερών Λειψάνων του Αγίου
βρίσκονται στην Ιερά Μονή Σταυρονικήτα
Αγίου Όρους. Άγιε Μάρτυς Λουκά πρέσβευε
και υπέρ ημών!
Απολυτίκιο
[Ήχος δ']: “Ασκητικώς
προγυμνασθείς εν τω Άθω, τας νοητάς τωνδυσμενών
παρατάξεις, την πανοπλίαν ώλεσας παμμάκαρ
του Σταυρού, αύθις δε προς άθλησιν,
ανδρικώς απεδύσω, κτείνας τους της
πίστεως, αισθητούς πολεμίους, Οσιομάρτυς
ξίφει νοητώ, διό εστέφθης, Λουκά διττοίς
στέμμασι”.
Κοντάκιο
[Ήχος δ']: “Εν
παννύχοις άσμασι, τους σε υμνούντας,
και προς σε ορθρίζοντας, μετ` ευλαβείας
ιεράς, σκέπε και φρούρει πρεσβείαις
σου, Οσιομάρτυς Λουκά παναοίδιμε”.
Μεγαλυνάριο:
“Δόξη
Αθλοφόρε μαρτυρική, παρεστώς τω θρόνω,
του παντάνακτος, και Θεού, μέμνησο των
πίστει, την μνήμην σου τελούντων, Λουκά
Οσιομάρτυς, Χριστού πανθαύμαστε”.
1.
Παραμάντι<παρα-μανδύας, είναι μέρος
των ενδυμάτων που φορά ο μοναχός κάτω
από τα ράσα, μαζί με τον υφασμένο σταυρό.
O
Άγιος Μιχαήλ ο Μαυρούδης
(21/3/1544) Ο προστάτης των Αγράφων!
Κων/νος Οικονόμου
Ο
Μιχαήλ γεννήθηκε
στην Γρανίτσα των Αγράφων. Τέκνο ευσεβών
και φιλανθρώπων γονέων, του Δημητρίου
και της Σωτήρας, ανατράφηκε με τα ιδεώδη
της Ορθοδοξίας. Όταν πέθανε ο πατέρας
του, νυμφεύθηκε και ήλθε στη Θεσσαλονίκη,
όταν ήταν μητροπολίτης ο Θεοφάνης, όπου
εργάστηκε ως αρτοπώλης. Ο
Μιχαήλ συνέχισε την ενάρετη ζωή του, με
ελεημοσύνες προς τους φτωχούς. Λέγεται
ότι προσέφερε σχεδόν όλα του τα κέρδη
στους ενδεείς αδελφούς του. Η εποχή στην
οποία έζησε διακρίθηκε από την παρουσία
στην πόλη σημαντικών προσωπικοτήτων
της Εκκλησίας. Ο Μιχαήλ διακατέχονταν
από θείο ζήλο. Ζούσε μέσα του ο Χριστός.
Κάποια μέρα όταν ήρθε στο αρτοπωλείο
ένας μικρός μουσουλμάνος ο Μιχαήλ
προσπάθησε να τον κατηχήσει αλλά μάταια
γιατί εκείνος κατέφυγε στους ομοθρήσκους
του και ζήτησε να διαφωτιστεί από έναν
διερχόμενο ιεροδιδάσκαλο του Ισλάμ.
Τότε, μετά την καταγγελία κατά του
Μιχαήλ, ο ζηλωτής αρτοπώλης οδηγήθηκε
από τους συγκεντρωθέντες Αγαρηνούς
στον κριτή, τον οποίο μάλιστα, αφού
αποστόμωσε, προσπάθησε και να κατηχήσει,
τόσο τον ίδιο, όσο και τους παρισταμένους,
παρουσιάζοντας μεγάλη θεολογική
δεινότητα. Όλα αυτά φρένιασαν τους
Οθωμανούς, ενώ ο κριτής τον απείλησε με
θάνατο στην πυρά. Τότε ο Μιχαήλ προσφέρθηκε
να δώσει ο ίδιος τα χρήματα της αξίας
των ξύλων για την πυρά και μάλιστα έφτυσε
τόσο τον κριτή, όσο και το πρακτικό της
ομολογίας του. Σύντομα οδηγήθηκε στη
φυλακή, ίσως στο Επταπύργιο ή στον Λευκό
Πύργο. Στην φυλακή βρήκε συμπαραστάτες
πολλούς από τους χριστιανούς συμπολίτες
του, οι οποίοι τον επισκέπτονταν και
προσπαθούσαν να τον ενισχύσουν. Μετά
από πολλά βασανιστήρια εντός της φυλακής,
οδηγήθηκε και πάλι στον κριτή, ο οποίος
προσπάθησε να τον μεταπείσει με υποσχέσεις
και απειλές. Εκείνος, κατά τον Συναξαριστή
απάντησε: “Μη
χάνεις καιρόν αλλά παράδοσόν με εις τον
Θεόν μίαν ώραν πρότερον ότι θέλω και
αγαπώ να γίνω θυσία του Κυρίυ μου, να
ψηθώ ως άρτος ηδύς, να βαλθώ εις την
Τράπεζαν της Αγίας Τριάδος και να
προσφερθώ ως ευώδες θυμίαμα εις αυτόν”.
Τελικά οδηγήθηκε στην πυρά, στο προαύλιο
του Ιερού Ναού της Υπαπαντής του Κυρίου,
παρουσία μεγάλου πλήθους χριστιανών,
αλλά και Αγαρηνών.
Ήταν η 21η Μαρτίου του
15441.
Η μνήμη του τιμάται και την Πέμπτη της
Διακαινισίμου, γιατί το μαρτύριό του
έγινε μέσα στη Μεγάλη Τεσσαρακοστή
(μετά την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως).Οι
Θεσσαλονικείς, προς τιμήν του, κατασκεύασαν
στο σημείο του μαρτυρίου μικρό παρεκκλήσιο,
στο οποίο τοποθέτησαν μαρμάρινη στήλη.
Βρίσκεται στην συμβολή των οδών Εγνατίας
και Αγαπηνού, στο βορειοανατολικό άκρο
του Ι. Ν. Υπαπαντής του Κυρίου. Το
αρτοπωλείο, που εργαζόταν ο Μιχαήλ,
βρισκόταν στην ακριβώς απέναντι γωνία
της οδού Αγαπηνού2.
Όλος
ένθεος, ωράθης και θεόληπτος, εστώς προ
βήματος, τυραννικού Μιχαήλ, και γλώσση
εκραύγαζες, εν θεορρήμονι: Μόνος Κύριος,
Χριστός εστιν ώ άνομοι, και Θεός πάντων
των όντων.
Μεγαλυνάριο
“Χαίροις
ο Γρανίτσης θείος βλαστός, ο Χριστόν
δοξάσας,
δι’
αθλήσεως θαυμαστής·
χαίροις
ο Κυρίω, προσενεχθείς ως θύμα,
ώ
Μιχαήλ ενέγκας, πυρός την έκκαυσιν.”
1.
Έχει
καταγραφεί στο Μ. Ευχολόγιο, ως ημέρα
μαρτυρίου του, και η 10η
του
αυτού μηνός του έτους 1544. Αναφέρεται
επίσης και ως έτος το 1547. Πιθανός
καταγραφέας του βίου του υπήρξε ο ίδιος
ο μητροπολίτης Θεοφάνης, ο οποίος
μάλιστα, πιθανόν, συνομίλησε με τον
ίδιο τον μάρτυρα. Κατεγράφη, επίσης,
ότι ο ίδιος ο Μιχαήλ είπε στην απολογία
του ότι ‘’κατάγεται εκ Φαναρίου’’.
Βλ. Μέγας Συναξαριστής, ήτοι Χαλκηδών
του νοητού Παραδείσου, δαπάνη Κωνσταντίνου
Δουκάκη, τύποις Α. Καλαράκη-Ν. Τριανταφύλλου,
Αθήναι 1891, σελ. 167.
2.
Το μαρτύριο του
Αγίου, μεταξύ
άλλων, αναφέρεται και στον υπ' άριθ' 727
Κώδικα του XVIII αιώνα στη Μονή Ξενοφώντος
Άγιου Όρους, και στον υπ' αριθ. 2142(129)
Κώδικα του XVIII αιώνα της Μονής Εσφιγμένου.
Κατηγορήθηκε δόλια ως παιδεραστής! Ο
Άγιος Νεομάρτυς Μύρων [20 Μαρτίου 1793] + ΒΙΝΤΕΟ
Κων/νος Οικονόμου
ΚΑΤΑΓΩΓΗ:
Ο Άγιος καταγόταν από το Μεγάλο
Κάστρο της Κρήτης [έτσι ονομαζόταν τότε
το Ηράκλειο] και είχε ευσεβείς και
ευγενείς γονείς. Γνωρίζουμε ότι ο πατέρας
του ονομαζόταν Δημήτριος και ήταν πολύ
δίκαιος άνθρωπος. Από μικρό παιδί ο
Μύρων είχε συμπεριφορά και χαρακτήρα
ώριμου άνδρα. Αν και ήταν μικρός στην
ηλικία είχε φρόνηση γεροντική, τέτοια
δηλαδή που θα ταίριαζε σε κάποιον έμπειρο
απ΄τη ζωή γέροντα. Αγαπούσε από φυσικού
του την παρθενία και την σωφροσύνη. Ήταν
δε όμορφος εξωτερικά όπως ήταν και
εσωτερικά. Καθημερινό του μέλημα ήταν
η βιοπάλη στο κατάστημά του. Είχε μάθει
την τέχνη του ράφτη την οποία εργαζόταν
με πολλή σεμνότητα και συνέπεια στο
εργαστήριό του.
Η
ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΑ: Οι γείτονές του Τούρκοι
επιδίωκαν συχνά την συναναστροφή τους
με τον μάρτυρα αλλά εκείνος καθόταν στο
εργαστήριό του σοβαρός και ήσυχος χωρίς
να αποδέχεται την παρέα τους ή να
συμμετέχει στις συζητήσεις τους. Επειδή
λοιπόν τον φθονούσαν και δεν υπέφεραν
την τόση του σεμνότητα, ήθελαν να τον
εξισλαμίσουν. Και τι καταχθόνιο
μηχανεύτηκαν! Βρήκαν ένα τουρκόπουλο
και το έπεισαν να πει πως το ... βίασε ο
Μύρων. Σύμφωνα με άλλο συναξάρι του
αγίου η συκοφαντία αφορούσε σε μια
ανήλικη Τουρκοπούλα που δήθεν αποπλάνησε
ο Μύρων. Με τη συκοφαντία αυτή τον άρπαξαν
με μεγάλη μανία και τον πήγαν στον
δικαστή.
ΣΤΟ
ΔΙΚΑΣΤΗ: Ο καδής [δικαστής] τον ρώτησε
εάν είναι αληθινή η κατηγορία. Ο Άγιος
αποκρίθηκε ότι αδίκως και ψευδώς τον
κατηγορούν, κι ότι τέτοιο πράγμα δεν
έκανε ποτέ αλλά ούτε καν είχε ιδέα γι’
αυτό. Οι κατήγοροί του όμως φώναζαν ότι
είναι αλήθεια και ότι πρέπει ή να γίνει
τούρκος ή να θανατωθεί. Ο Άγιος με θάρρος
τους απάντησε ότι δεν θα αρνείτο επ'
ουδενί λόγο την πίστη του και το όνομα
του Χριστού. Πρόσθεσε μάλιστα πως ήταν
έτοιμος να υπομείνει όσα βασανιστήρια
θα του έκαναν για την αγάπη Του, τονίζοντάς
τους: “Χριστιανός γεννήθηκα και
Χριστιανός θέλω να πεθάνω”. Μόλις το
άκουσε ο δικαστής διέταξε να τον δείρουν
και να τον κλείσουν στη φυλακή, μέχρι
την δεύτερη εξέταση. Λίγες μέρες αργότερα
τον οδήγησαν πάλι στο δικαστήριο. Ο
δικαστής προσπάθησε να τον κάνει να
αρνηθεί το Χριστό, τάζοντάς του πολλά
χρήματα, δώρα και τιμές, αλλά και
απειλώντας τον με βασανιστήρια και
τελικά με ατιμωτικό θάνατο, αν παρήκουε.
Άλλοι από τους παρισταμένους του έλεγαν:
“Λυπήσου τα νιάτα σου και την ομορφιά
σου, έλα στην πίστη μας και θα περάσεις
ζωή ένδοξη και ευτυχισμένη”. Ο γενναίος
αθλητής του Χριστού όμως έμενε ακλόνητος
φωνάζοντας: “εγώ την πίστη μου δεν την
αλλάζω, Χριστιανός θέλω να πεθάνω”.
ΚΑΤΑΔΙΚΗ
ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΙΟ: Ύστερα απ' όλα αυτά ο
δικαστής εξέδωσε καταδικαστική απόφαση.
Το τέλος του Μύρωνα θα ήταν θάνατος δι’
απαγχονισμού. Τον πήραν και τον πήγαν
στον τόπο της εκτέλεσης, λίγο έξω από
το κάστρο. Όσους Χριστιανούς συναντούσε
τους χαιρετούσε λέγοντας: “Συγχωρέστε
με, αδελφοί, και ο Θεός να σας συγχωρήσει”.
Ακολουθούσε μαζί με πολλούς Χριστιανούς
και ο πατέρας του κλαίγοντας για τον
θάνατο του γιού του. Όταν έφθασαν στον
καθιερωμένο τόπο του “νέου Γολγοθά των
Μαρτύρων”, ζήτησε την άδεια από τους
δημίους και, πλησιάζοντας τον πατέρα
του, έπεσε στα πόδια και του φίλησε τα
χέρια, ζητώντας την ευχή του λέγοντάς
του να μη λυπάται, γιατί άδικα καταδικάστηκε.
Μετά είπε στους δημίους να προχωρήσουν
στο έργο τους. Και εκείνοι πέρασαν το
σκοινί στο λαιμό του και τον κρέμασαν.
ΘΑΥΜΑΣΤΟΣ
ΚΥΡΙΟΣ ΕΝ ΤΟΙΣ ΑΓΙΟΙΣ ΑΥΤΟΥ: Έτσι
έλαβε ο μακάριος Μύρων το στεφάνι του
μαρτυρίου. Το ίδιο βράδυ οι Τούρκοι που
φύλαγαν το μαρτυρικό λείψανο είδαν
ουράνιο φως να κατεβαίνει από ψηλά και
να σκεπάζει τον Άγιο, επιβεβαιώνοντας
την απερίγραπτη δόξα και την παντοτινή
λαμπρότητα που τον περιμένει, όπως τον
κάθε μάρτυρα και κάθε πιστό Χριστιανό
στη Βασιλεία του Θεού. Κι αυτό το θαύμα
το διέδωσαν σε πολλούς. Το άκουσαν και
οι Χριστιανοί και δόξασαν τον Θεό, Αυτόν
που δοξάζει τους Αγίους Του. Η Εκκλησία
μας τιμά τη μνήμη του Αγίου Νεομάρτυρα Μύρωνος στις 20 Μαρτίου, ημέρα του
μαρτυρίου του, όπως προαναφέραμε.
“Mύρον
νοητόν ωράθης εξ αγχόνης, Mύρων αθλητά
δόξα Kρήτης και κλέος”
Ἀπολυτίκιον
[ήχος
πλ. Α΄ ]: “Ηρακλείου το
άνθος το ευωδέστατον, ως ευσεβείας σε
μύρον ύμνοις γεραίρομεν, νεομάρτυς του
Χριστού Μύρων μακάριε. Συ γαρ νεότητος
ακμήν υπερείδες ανδρικώς και ήθλησας
στεροψ’υχως. Και νυν απαύστως δυσώπει,
ελεηθήναι τας ψυχάς ημών”.
O Άγιος
Νικόλαος Βελιμίροβιτς, Επίσκοπος Αχρίδος
(17/3) + 3 VΙDΕΟS με έργα του Αγίου
από τον Κων/νο Οικονόμου
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ
ΣΤΟΙΧΕΙΑ:
Ο
Άγιος
Νικόλαος (Βελιμίροβιτς) Επί- σκοπος
Αχρίδος, της Σερβικής Εκκλησίας, γεννήθηκε
το 1880 στην Σερβία. Έλαβε ευρεία μόρφωση
και επέδειξε σπουδαίο συγγραφικό έργο.
Οι υψηλές θεολογικές και φιλοσοφικές
μελέτες του τον έκαναν σύντομα οικουμενικά
γνωστό. Αξιοσημείωτο είναι ότι έλαβε
πέντε διδακτορικούς τίτλους σε διάφορα
Πανεπιστήμια του κόσμου. Επίσκοπος
εκλέχθηκε μόλις στα 39 του χρόνια. Ποίμανε
με ιδιαίτερη αγάπη και σοφία την επισκοπή
του, όμως, η ποιμαντική του διακονία
αγκάλιασε όλον τον κόσμο με τα διάφορα
“ταξίδια” των εξοριών του, τη διδασκαλική
του δραστηριότητα σε πανεπιστημιακές
σχολές αλλά και μέσω του πλήθους των
επιστολών και των βιβλίων του. Τα
γραπτά του εμφορούνται από βαθύτατο
Πατερικό πνεύμα και αποπνέουν πάντοτε
μια απλοϊκή γλυκύτητα, συνδυασμένη με
βαθιά σοφία και υψηλή θεολογία. Ο λόγος
του συχνά εμπεριέχει υψηλά θεολογικά
νοήματα που παρουσιάζονται με τη μορφή
παραβολών ή εικόνων από τη φύση, το
εργαστήρι δηλαδή του Θεού. "Ο
Νικόλαος Αχρίδος ήταν ο μέγας άγιος
Χρυσόστομος των ημερών μας. Έγινε
διδάσκαλος μέγας της Ορθοδόξου Εκκλησίας,
κήρυξ της ορθοδόξου πίστεως, ποιμήν
σοφός, πνευματικός οδηγός των Σέρβων,
στύλος της πατρίδος του, Απόστολος της
Ορθοδοξίας σε κράτη μακρινά."
(Ιωάννης Μαξίμοβιτς). Ο Άγιος πίστευε
πως σήμερα η Ευρώπη αποποιήθηκε την
πίστη στο Χριστό εξαιτίας της προσήλωσης
στον υλικό πολιτισμό. “Μόνο
οι Ευρωπαίοι δεν είναι περήφανοι για
το Χριστό, για το Ευαγγέλιο του Χριστού.
Είναι υπερήφανοι για τα επικίνδυνα
μηχανήματά τους, για τα δικά τους ευτελή
προϊόντα των εργοστασίων. Το αποτέλεσμα
αυτού του ευρωπαϊκού εγωκεντρισμού και
του φορτικού πολιτισμού της Ευρώπης,
είναι η αιτία να αποστραφούν όλοι οι μη
χριστιανικοί λαοί το Χριστό και το
χριστιανισμό. Μισώντας αυτό που είναι
μικρό, αποστράφηκαν και αυτό που είναι
μεγάλο.1”
Εκοιμήθη προσευχόμενος στις 17 Μαρτίου
1956 στην Ι.Μ. Αγ. Τύχωνος στις ΗΠΑ. Το ιερό
του σκήνωμα επέστρεψε στην Σερβία, με
την κατάρευση του κομουνισμού και του
καθεστώτος Τίτο (3/5/1991). Ως πνευματικό
μνημόσυνο της ημέρας κοιμήσεως του
μεγάλου αυτού συγχρόνου Αγίου παραθέτουμε
αποσπάσματα από μια προσευχή του Αγίου:
ΕΥΛΟΓΗΣΕ
ΤΟΥΣ ΕΧΘΡΟΥΣ ΜΟΥ, ΚΥΡΙΕ:
“Ευλόγησε
τους εχθρούς μου, Κύριε! Ακόμη και εγώ
τους ευλογώ και δεν τους καταριέμαι. Οι
εχθροί με έχουν οδηγήσει στην αγκάλη
Σου περισσότερο, από ό,τι οι φίλοι μου.
Οι φίλοι με έχουν προσδέσει στην γη, ενώ
οι εχθροί με έχουν λύσει από την γη και
έχουν συντρίψει όλες τις φιλοδοξίες
μου στον κόσμο. (…)
καταδιωγμένος
από τους εχθρούς, έχω εύρει το ασφαλέστερο
καταφύγιο, προφυλασσόμενος υπό το
σκήνωμά Σου, όπου ούτε φίλοι ούτε εχθροί
μπορούν να απωλέσουν την ψυχή μου.
Ευλόγησε τους εχθρούς μου, ω Κύριε! (…)
Αυτοί
μάλλον, παρά εγώ, έχουν ομολογήσει τις
αμαρτίες μου ενώπιον του κόσμου. Αυτοί
με έχουν μαστιγώσει, όταν δίσταζα να
μαστιγωθώ. Με έχουν βασανίσει, όταν
προσπαθούσα να αποφύγω τα βάσανα. Αυτοί
με έχουν επιπλήξει, όποτε είχα κολακεύσει
τον εαυτό μου. Αυτοί με έχουν κτυπήσει,
όταν παραφούσκωνα με αλαζονεία. (…)
Κάθεφορά
που είχα κάνει τον εαυτό μου σοφό, αυτοί
με αποκάλεσαν ανόητο. Κάθε φορά που είχα
κάνει τον εαυτό μου δυνατό, αυτοί με
περιγέλασαν σαν να ήμουν νάνος. Κάθε
φορά που θέλησα να καθοδηγήσω άλλους,
αυτοί με έσπρωξαν στο περιθώριο. Κάθε
φορά που έσπευδα να πλουτίσω, αυτοί με
εμπόδισαν με σιδηρά χείρα. Κάθε φορά
που είχα σκεφθεί ότι θα κοιμόμουν
ειρηνικά, αυτοί με ξύπνησαν από τον
ύπνο. Κάθε φορά που προσπάθησα να κτίσω
σπίτι για μία μακρά και ήρεμη ζωή, αυτοί
το κατεδάφισαν και με έβγαλαν έξω. Στ'
αλήθεια, οι εχθροί με έχουν αποσυνδέσει
από τον κόσμο και άπλωσαν τα χέρια μου
στο κράσπεδο του ιματίου Σου. Ευλόγησε
τους εχθρούς μου, ω Κύριε (...) πλήθυνέ
τους και κάνε τους ακόμη πιο σκληρούς
εναντίον μου! Ώστε η καταφυγή μου σε
Σένα να μην έχει επιστροφή.
ώστε
κάθε ελπίδα μου στους ανθρώπους να
διαλυθεί ως ιστός αράχνης,ώστε
απόλυτη γαλήνη να αρχίσει να βασιλεύει
στην ψυχή μου.
ώστε
η καρδιά μου να γίνει ο τάφος των δύο
κακών διδύμων μου αδελφών: της αλαζονείας
και του θυμού.
ώστε
να μπορέσω να αποθηκεύσω τους θησαυρούς
μου εν ουρανοίς.
ώστε
να μπορέσω να ελευθερωθώ από την αυταπάτη,
η οποία με περιέπλεξε στο θανατηφόρο
δίχτυ της απατηλής ζωής. Οι εχθροί με
δίδαξαν να μάθω -αυτό που δύσκολα μαθαίνει
κανείς- ότι ο άνθρωπος δεν έχει εχθρούς
στον κόσμο, εκτός από τον εαυτό του!
(...) ευλόγησε, ω Κύριε, και τους φίλους
μου και τους εχθρούς μου.”
ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΔΩ:
ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ-ΑUDIOBOOK ΜΕ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ: ''Αργά βαδίζει ο Χριστός'':
και ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ''ΠΕΡΙ ΘΑΝΑΤΟΥ'' ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ ΕΔΩ:
1.
“Αφυπνιστικοί λόγοι μέσα από το
παράθυρο της φυλακής”.