Λοβοτομή:
μια ''επιστημονική'', βάρβαρη τεχνική για
να ''διορθώνονται'' οι ψυχικές αποκλίσεις!
Κων/νος
Οικονόμου
 |
Ο γιατρός Φρίμαν στο έργο... |
ΓΕΝΙΚΑ:
Η λέξη ετυμολογικά προέρχεται από
τα λοβός +
τομή,
[δηλ. αποκοπή του λοβού]. Έτσι ονομάζεται
η χειρουργική διαδικασία εκείνη κατά
την οποία καταστρέ-φονται, αποκόπτωνται,
τμήματα του μετωπιαίου λοβού του
εγκεφάλου σε ανθρώπους με ψυχικές
ασθένειες ή νοητικές διαταραχές, με
σκοπό -θεωρητικά- την εξάλειψη των
συμπτωμάτων τους. Πάντως τα επίσημα
στοιχεία αναφέρουν ότι περίπου το 1/3
των ασθενών θεραπευόταν, το 1/3 δεν
επηρεαζόταν καθόλου και το 1/3 έμενε
«φυτό». Τα στοιχεία θεωρούνται ανακριβή,
γιατί ελάχιστοι γιατροί που εφάρμοσαν
την τεχνική αυτή διατήρησαν επαφές με
τους ασθενείς για να καταγράψουν την
εξέλιξή τους.
ΙΣΤΟΡΊΑ: Η
ιδέα της λοβοτομής πρωτοπαρουσιαάστηκε
στην ιατρική κοινότητα το 1890, από τον
Γερμανό γιατρό Γκόλτζ, [ήταν και ο
επινοητής του, εξ απαλών ονύχων,
πρωτοπαρουσιαζόμενου όρου "ψυχεπέμβαση"],
ο οποίος παρατήρησε πως όταν αφαιρούνταν
τμήματα του μετωπιαίου λοβού του
εγκεφάλου των άγριων σκυλιών, αυτά
ηρεμούσαν. Πάντως
η νέα επεμβατική μέθοδος της λοβοτομής,
με αρχικό όνομα όνομα λευκοτομή (από τα
λευκός + τομή, δηλ. κοπή της λευκής ουσίας
του εγκεφάλου), εφαρμόστηκε ανεπιτυχώς
σε ανθρώπους πρώτη φορά το 1892 στην
Ελβετία από τον Gottlieb Burckhardt. Οι άνθρωποι,
δύο ήταν τα υποκείμενα της επεμβάσεως,
πέθαναν, με αποτέλεσμα η ιδέα να
εγκαταλειφθεί, προσώρας. Ωστόσο, την
ίδια τεχνική επεμβάσεων, τροποποιημένη
κάπως, και μάλιστα σε σαράντα άτομα
πραγματοποίησε ο Πορτογάλος νευροχειρούργος
Αντόνιο Μονίζ. Η μέθοδος που εφάρμοσε
συνίστατο στο άνοιγμα τρύπας στο κρανίο
του ασθενούς, και την έγχυση απλής
καθαρής αιθυλικής αλκοόλης [οινοπνεύματος]
στον προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου.
Η αλκοόλη κατά συνέπεια κατέστρεφε το
εγκεφαλικό αυτό τμήμα. Το 1949 μάλιστα ,
ο Μονίζ βραβεύθηκε με το βραβείο Νόμπελ
[!] για την επίτευξη της λοβοτομής, με το
όνομα λευκοτομή. Αν
πάμε όμως νωρίτερα στο χρόνο θα
διαπιστώσουμε πως το 1936, ο Αμερικανός
νευρολόγος Γουόλτερ Τζ. Φρήμαν εφάρμοσε
μία παραλλαγμένη μορφή της λοβοτομής,
με το όνομα "προμετωπιαία λοβοτομή".
Αρχικά διαπίστωσε ότι η πρόσβαση στο
μετωπιαίο φλοιό μέσω της οφθαλμική
κόγχης δεν ήταν εφικτή κι έτσι εφάρμοσε
επεμβάσεις πάνω από τον ίδιο το βολβό
του ματιού! Μία άλλη του μέθοδος, ήταν
η εκτέλεση του ... τρυπανισμού, διάνοιξης
δηλαδή οπής
από
την περιοχή του αφτιού, με ένα συνοδευτικό
απότομο χτύπημα του τρυπανιού με μικρό
σφυρί στο μετωπιαίο φλοιό! Συχνά όμως,
αντί να τρυπάει και να ανοίγει το κρανίο,
κάρφωνε δύο βελόνες στις άκρες των
ματιών και από εκεί έκοβε τα νεύρα του
εγκεφάλου. Εφάρμοσε μάλιστα μια πρωτότυπη
νάρκωση: Για να μην αντιστέκεται ο
ασθενής, του έκανε ηλεκτροσόκ μέχρι να
λιποθυμήσει! Ο Φρίμαν εγχείρησε μέχρι
και ένα 12χρονο αγόρι, τον Χάουαρντ Ντάλι
επειδή ήταν ... υπερβολικά ζωηρός! Η
μητέρα του παραπονιόταν ότι ο Χάουαρντ
ήταν πολύ άτακτος, δεν ήθελε να πάει
νωρίς για ύπνο και του άρεσε να ακούει
μουσική και να...ρεμβάζει με τις ώρες! Ο
ψυχίατρος πείστηκε ότι με μία λοβοτομή
ο μικρός Χάουαρντ θα γινόταν ένα άριστο
παιδί! Η πρόβλεψή του φυσικά δεν
επαληθεύτηκε. Ο Χάουαρντ πέρασε την
εφηβική του ηλικία έγκλειστος σε
ψυχιατρική κλινική, ενώ αργότερα
φυλακίστηκε και εθίστηκε στο αλκοόλ.
Δε θυμόταν καθόλου τη λοβοτομή που
υπέστη μικρός και το έμαθε σε ηλικία 50
ετών.... Αξίζει
να σημειωθεί πως ο Φρίμαν, σαν κάποιος
επιδειξίας, αρέσκονταν στο να εγχειρεί
τους ασθενείς μπροστά σε θεατές. Έκανε
μέχρι και 25 εγχειρήσεις μέσα σε μια μέρα
και, για να εντυπωσιάσει τα πλήθη, έβαζε
μάλιστα και τις δύο βελόνες ταυτόχρονα
μέσα στα μάτια...
 |
Εργαλεία λοβοτομής |
ΠΡΩΤΑ
ΣΕ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΖΩΑ: Τέτοιες εγχειρήσεις
είχαν γίνει πρώτα σε επιθετικούς
χιμπατζήδες και τα αποτελέσματα ήταν
θετικά. Οι χιμπατζήδες ήταν πιο ήρεμοι
και υπάκουοι και παρόμοια επίδραση
έδειξε αρχικά και στους ανθρώπους. Η
λοβοτομή εφαρμόστηκε σε ασθενείς με
κατάθλιψη και σχιζοφρένεια και τα
συμπτώματά τους φάνηκαν να υποχωρούν.
Όμως μαζί με αυτά, υποχώρησε και η
προσωπικότητά τους! Σαν να ήταν άλλοι
άνθρωποι... Λειτουργούσαν σχεδόν σαν
ρομπότ. Έχαναν την ικανότητα να φροντίσουν
τον εαυτό τους και να διατηρήσουν
οποιαδήποτε κοινωνική επαφή. Ήταν
πειθήνιοι και ήσυχοι, με αχανές βλέμμα
που κοίταζε κενό.
 |
Πριν και μετά τη λοβοτομή... |
ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ:
Γνωστά θύματα της μεθόδου: Πρώτα - πρώτα
η αδερφή του προέδρου των ΗΠΑ Τζον Φ.
Κένεντι, η Ρόζμαρι η οποία υπέστη
λοβοτομή το 1941, γεγονός που την κατέστησε
ανίκανη για το υπόλοιπο της ζωής της!
Γνωστά
θύματα ή παρ΄ ολίγον θύματα της λοβοτομής
υπήρξαν και οι: Τζάνετ Φρίμαν Νεοζηλανδή
συγγραφέας
και ποιήτρια, που έλαβε βραβείο λογοτεχνίας
το 1951, μία μέρα πριν από μια προγραμματισμένη
λοβοτομή, η οποία τελικά δεν πραγματοποιήθηκε
ποτέ!!
Ο Γιόζεφ Χασίντ βιολονίστας και συνθέτης
από την Πολωνία
στον οποίο διαγνώσθηκε σχιζοφρένεια,
πέθανε στην ηλικία των 26 ετών, μετά από
λοβοτομή. Η Σόγκριντ Ιερτέν από τη
Σουηδία, μοντέρνα ζωγράφος, απεβίωσε
το 1948, μετά από λοβοτομή. Η Ρόουζ Ουίλιαμς,
αδερφή του Τέννεσι Ουίλιαμς, του γνωστού
Αμερικανού θεατρικού συγγραφέα, υπέστη
λοβοτομή, που την άφησε ανίκανη για
πάντα. Ο Ουίλιαμς δήλωσε ότι, σε
συγκεκριμένα έργα του, εμπνεύστηκε
χαρακτήρες και μοτίβα από την αδερφή
του.
Αξίζει ακόμη να ανφερθεί πως,
όταν το 1848 μία σιδερένια βέργα πέρασε
κατά λάθος μέσα από το κεφάλι του Φινέας
Κέιντζ, αυτό προκάλεσε μία "τυχαία
λοβοτομή", και έτσι, θρυλείται, πως
το γεγονός αυτό ενέπνευσε την ανάπτυξη
της χειρουργικής λοβοτομής, έναν αιώνα
αργότερα. Ακόμη, το 2011 ο Αργεντικός
νευροχειρούργος του Πανεπ. Γέηλ, Daniel
Nijensohna, μελετώντας ακτινογραφίες της
Εβίτα Περόν, κατέληξε στο συμπέρασμα
ότι η ηθοποιός είχε υποστεί λοβοτομή,
ως θεραπεία πόνου και άγχουςτ ους
τελευταίους μήνες της ζωής της.
 |
Η τεχνική! |
ΣΗΜΕΡΑ:
Περισσότεροι από 50.000 ασθενείς υπέστησαν
λοβοτομή στην Αμερική και αντίστοιχοι
ήταν οι αριθμοί στην Ευρώπη. Το 1950 η
Σοβιετική Ένωση, η Γερμανία και η Ιαπωνία
απαγόρευσαν τις λοβοτομές γιατί ήταν
«εναντίον των ανθρώπινων αρχών». Πράγματι
ως ένα σημείο θύμιζε και τις ''ιατρικές''-
ευγονικές ναζιστικές μεθόδους του
Μέγκελε! Στην Αμερική οι λοβοτομές
εφαρμόζονται ακόμα και έχουν απαγορευτεί
μόνο σε ορισμένες πολιτείες!