Ο Ανεμοστρόβιλος + ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

Ο Ανεμοστρόβιλος + ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου, συγγραφέα

   

   ΓΕΝΙΚΑ: Ο ανεμοστρόβιλος ή επίσημα αεροδίνη, είναι ένα μικρής έκτασης φαινόμενο της Μετεωρολογίας μικρής χρονικής διάρκειας. Όπως εξηγεί και το όνομά του πρόκειται για κατακόρυφο ή κεκλιμένο (πλάγιο) στροβιλισμό του αέρα που διαρκεί από μερικά δευτερόλεπτα μέχρι λίγα λεπτά της ώρας. Χαρακτηριστικό των ανεμοστροβίλων είναι ότι στο βόρειο ημισφαίριο συνήθως η φορά τους είναι δεξιόστροφη, σε αντίθεση με το νότιο ημισφαίριο όπου η φορά είναι αριστερόστροφη.

 

  ΑΙΤΙΑ: Το φαινόμενο αυτό προκαλείται λόγω του ιξώδους [κολλώδους] του ατμοσφαιρικού αέρα, ιδιαίτερα όταν θερμές μάζες του υψώνονται με ταχύτητα που υπερβαίνουν κάποιο σχετικό "κρίσιμο όριο", ή όταν συναντιούνται αντίθετα ρεύματα αέρος. Μπορεί επίσης να δημιουργηθεί σε κάποιο ξαφνικό εμπόδιο στην κινούμενη μάζα του αέρα, όπως συμβαίνει κυρίως σε κορυφές βουνών. Τυχόν συνδυασμός δύο παραπάνω παραγόντων αυξάνει πολύ την ένταση του φαινομένου. Στην αγγλική ορολογία οι ανεμοστρόβιλοι ονομάζονται whirlwinds. Άλλες ονομασίες είναι "δαίμονες κονιορτού" (dustdevils) ή "στήλες άμμου" (sandpillars).

   

   ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ: Ο ανεμοστρόβιλος κάνει εμφανή τη παρουσία του από τη σκόνη (κονιορτό) που παρασύρεται κατά την ανοδική φορά του. Γενικά η διάμετρος του ανεμοστρόβιλου είναι πολύ μικρή, το πολύ λίγα μέτρα, όμως ο άνεμος που αναπτύσσεται σε αυτόν μπορεί να αποκτήσει ένταση στροβιλιζόμενης θύελλας, ενώ ο κονιορτός που αναρπάζεται από το έδαφος φθάνει σε μεγάλο ύψος, με συνέπεια την ελάττωση της ορατότητας τοπικά. Πολλές φορές μπορεί να προκληθούν περιορισμένες καταστροφές, κυρίως από αρπαγή και πτώση επικαθήμενων μικρών αντικειμένων. Στα μεγαλύτερα ύψη η παρουσία ανεμοστρόβιλου γίνεται αντιληπτή από τις απότομες παρενοχλήσεις που προκαλούνται στις πτήσεις των αεροσκαφών, που μπορεί να γίνουν επικίνδυνες για μικρά αεροσκάφη όσο η ένταση αυτού είναι μεγαλύτερη, ειδικότερα κατά την απογείωση ή την προσγείωση. Όταν ένας ανεμοστρόβιλος δημιουργηθεί ή περάσει πάνω από μία επιφάνεια νερού, θάλασσα ή και λίμνη, αντί για σκόνη υψώνει ελεύθερα σταγονίδια, οπότε και παίρνει λευκό ή γκρίζο χρώμα.

   

   ΕΝΤΑΣΗ – ΖΗΜΙΕΣ: Οι περισσότεροι ανεμοστρόβιλοι στη Γη είναι ασθενείς και μικροί σε διαστάσεις, συνήθως με διάμετρο λίγων μέτρων ή ακόμα και πολύ μικρότερο και ύψος μερικά μέτρα, ενώ η μέγιστη ταχύτητα των ανέμων φτάνει κατά μέσο όρο τα 70 χιλιόμετρα/ώρα (45 μίλια/ώρα). Συνήθως διαλύονται σε διάστημα λιγότερο του ενός λεπτού από την δημιουργία τους. Πολύ σπάνια έχει συμβεί κάποιοι ανεμοστρόβιλοι να ενισχυθούν και να μεγαλώσουν, φτάνοντας σε διάμετρο ακόμα και 90 μέτρα (300 πόδια) και σε ύψος πάνω από 1.000 μέτρα, με συνολική διάρκεια ζωής έως και το πολύ 20 λεπτά. Σε τέτοιους ακραίους ανεμοστροβίλους, έχουν κατά καιρούς μετρηθεί ταχύτητες ανέμου που έφτασαν τα 100 - 120 χιλιόμετρα/ώρα (62 - 75 μίλια/ώρα), προκαλώντας σημαντικές ζημιές ή εξαιρετικά σπάνια ακόμα και θύματα.

   

   ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΙΦΩΝΑ: Πολλές φορές ο ανεμοστρόβιλος συγχέεται με το σίφωνα, αλλά υπάρχουν αξιοσημείωτες διαφορές ανάμεσα στα δύο αυτά φαινόμενα: Ο σίφωνας είναι συνήθως μεγαλύτερης έντασης από τον ανεμοστρόβιλο. Οι αιτίες και ο τρόπος δημιουργίας του σίφωνα είναι εντελώς διαφορετικές από του ανεμοστροβίλου, που αιτίες του είναι είτε κάποιο φράγμα, είτε η διαφορά θερμοκρασίας σε πολύ μικρή ακτίνα. Ο σίφωνας δημιουργείται μέσα σε τεράστια καταιγιδοφόρα σύννεφα, που λέγονται σωρειτομελανίτες, κυρίως από τη βάση τους, φτάνοντας έως το έδαφος, ενώ ο ανεμοστρόβιλος «σηκώνεται» από το έδαφος, με εντελώς αίθριο ουρανό ή το πολύ ελαφρά νέφωση. Έτσι οι σίφωνες έχουν αντίθετη κατεύθυνση από ότι οι ανεμοστρόβιλοι.

ΑΝΕΜΟΣΤΡΟΒΙΛΟΙ ΣΤΟΝ ΑΡΗ: Ανεμοστρόβιλοι συμβαίνουν και στον πλανήτη Άρη. Μάλιστα, οι πρώτες σχετικές φωτογραφίες ελήφθησαν ήδη από τα Viking, τις πρώτες ανθρώπινες συσκευές που προσεδαφίστηκαν σε αυτόν, το 1976. Οι ανεμοστρόβιλοι στον Άρη μπορεί να φτάσουν να είναι έως και 50 φορές μεγαλύτεροι σε πλάτος και 10 φορές υψηλότεροι από τους γήινους!

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: