Ο άγιος Κλήμης επίσκοπος Ρώμης [24.11] από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου

 

Ο άγιος Κλήμης επίσκοπος Ρώμης [24.11]:

ο τιμητής της ζηλοφθονίας

από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου

   ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ: Ο άγιος Κλήμης [Α΄], ήταν ο τρίτος επίσκοπος Ρώμης [92-101] και μία από σημαντικότερες προσωπικότητες της πρωτοχριστιανικής εκκλησίας. Θεωρείται Αποστολικός Πατέρας, διότι μαθήτευσε δίπλα σε Αποστόλους και χειροτονήθηκε από αυτούς. Υπήρξε εκκλησιαστικός ηγέτης κύρους, ενώ η γραμματεία του είναι ισαποστολικής αξίας. Μάλιστα έργα του από μερικές εκκλησίες τοποθετήθηκαν ακόμη και στον Καινοδιαθηκικό Κανόνα¹. Εκκλησιαστικοί συγγραφείς, όπως οι Ωριγένης και Ευσέβιος Καισαρείας ταυτίζουν τον Κλήμη, με το συνεργάτη του Αποστόλου Παύλου που αποκαλείται με το ίδιο όνομα στην “Προς Φιλιππησσίους επιστολή²”.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ: Για το βίο του Αγίου Κλήμεντος υπάρχουν λίγες και αβέβαιες πληροφορίες. Το πού και πότε γεννήθηκε δεν είναι γνωστό. Με βάση τη μαρτυρία των “Κλημεντείων”[recognitiones 7,8], ταυτίζεται με το γόνο της τότε βασιλικής οικογένειας της Ρώμης, ύπατο Φλάβιο Κλήμεντα, ο οποίος φονεύτηκε από τον εξάδελφό του Δομιτιανό επειδή ήταν Χριστιανός³. Κάτι τέτοιο όμως φαίνεται απίθανο διότι “αν συνέβαινε τούτο, αι σοβαραί χριστιανικαί πηγαί δε θα το ηγνόουν, ενώ ο επίσκοπος επέζησε του διωγμού του Δομιτιανού⁴” Άλλοι μελετητές εικάζουν, λόγω της επιμελούς χρήσεως χωρίων της Π. Διαθήκης στα κείμενά του πως ήταν Ιουδαϊκής καταγωγής, αν και δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί. Το ότι σχετίστηκε με τους Αποστόλους προκύπτει από τα γραφόμενά του στην “Προς Κορινθίους” επιστολή του: “ο εορακώς τους μακαρίους αποστόλους... και την παράδοσιν προ οφθαλμών έχων”. Ο άγιος Ειρηναίος Λουγδούνου [Λυών] τον κατατάσσει μεταξύ των συγχρόνων των Αποστόλων και αυτόπτη μάρτυρα του κηρύγματός τους. Ακόμη ο ίδιος αναφέρει πως υπήρξε τρίτος Επίσκοπος Ρώμης, διάδοχος του Ανάκλητου. Υποστηρίζεται επίσης πως υπήρξε μαθητής του Λίνου, πρώτου επισκόπου Ρώμης, και επίσης μαθητή του Απ. Παύλου⁵. Ο Τερυλλιανός προσθέτει πως χειροτονήθηκε από τον Απ. Πέτρο⁶.

ΕΠΙΣΚΟΠΗ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΙΟ: Ο Κλήμης Ρώμης υπήρξε αδιαμφισβήτητα η πλέον σημαντική φυσιογνωμία στην εκκλησία της Ρώμης κατά την μεταποστολική περίοδο. Διετέλεσε επίσκοπος από το 12ο έτος της βασιλείας του Δομιτιανού μέχρι και το τρίτο έτος βασιλείας του Τραϊανού, δηλαδή μεταξύ των ετών 92 και 101. Η μαρτυρία μάλιστα κρίνεται αξιόπιστη αφού μαρτυρείται και από τον Ερμά⁷. Σύμφωνα με πηγές του 4ου αιώνα, ο Κλήμης είχε εξορισθεί, την περίοδο των διωγμών, στη Χερσώνα, όπου μαρτυρικώς παρέδωσε τη ζωή του, αφού ρίχτηκε στη θάλασσα με κρεμασμένη άγκυρα στον τράχηλό του⁸. Η μνήμη του τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία την 24η Νοεμβρίου.

Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ: Ο Κλήμης τονίζει πως οι εκκλησιαστικοί θεσμοί δεν αντλούν την δύναμή τους από το λαό, αλλά από το Θεό. Πηγή της αληθείας είναι Αυτός, ο οποίος διαμέσου του Ιησού και των Αποστόλων κατέστησε τους κληρικούς στην εκκλησία του. Έτσι προτάσσει το θείο χαρακτήρα των εκκλησιαστικών αξιωμάτων, αλλά και την αποστολική διαδοχή. Ο Κλήμης καταδεικνύει την φυσική τάξη και αρμονία που υπάρχει στην πλάση, μια αρμονία που όλα γίνονται με μέτρο από το Δημιουργό, ενώ ταυτόχρονα την αντιπαραβάλει προς την κοινωνία των ανθρώπων, η οποία θα πρέπει να διέπεται από τις ίδιες αρχές. Ο Κλήμης μέσω της επιστολής του κρίνει πως αρχή και ρίζα και του κακού στον άνθρωπο είναι η ζήλεια, αφού λόγω της ζήλειας και του επακόλουθου φθόνου διαπράχθηκαν όλα τα εγκλήματα της ιστορίας. Γι' αυτό θέτει ως φάρμακο της θεραπείας των ψυχών την αγάπη, παραθέτοντας και έναν ύμνο, παράλληλα προς αυτόν του Απ. Παύλου. Τονίσει ακόμη ο άγιος Κλήμης την ανάγκη της μετανοίας, έτσι ώστε μέσω της πίστεως να επέλθει η “αθάνατη γνώσις”, που είναι καρπός της πίστης. Το σωτηριώδες μήνυμα για τον άνθρωπο προκύπτει ως ενότητα στη ροή της ιστορίας από την εποχή του Αδάμ, μέσα στην οποία ο ιστορικός χώρος δράσης του άσαρκου Λόγου δεν είναι μόνο ο Ισραήλ αλλά και οι εθνικοί. Ο Χριστός περιγράφεται με χριστολογική ορολογία παρόμοια με το πνεύμα του Αποστόλου Παύλου στην “Προς Εβραίους Επιστολή”, ενώ ιδιαίτερο βάρος αποδίδει στο γεγονός της Αναστάσεως του Υιού του Θεού και Θείου Λόγου. Το έργο του Κλήμεντος, που παρέχει πληροφορίες για τη διδασκαλία του, είναι η “Προς Κορινθίους” επιστολή του, που στάλθηκε στην εκκλησία της Κορίνθου γύρω στο 95, λόγω της προσπάθειας κάποιων χριστιανών να αντικαταστήσουν τους χειροτονημένους κληρικούς με άλλους της αρεσκείας τους. Στο επίκεντρο αυτού του συγγράμματος βρίσκεται η αντίληψη περί αποστολικής διαδοχής, καθώς ο Κλήμης αναλαμβάνει να ξεκαθαρίσει πως η ιδιότητα των κληρικών πηγάζει από το Θεό και όχι από την ανθρώπινη θέληση, διότι άλλωστε αυτούς τους κληρικούς τους κατέστησαν άξιους οι ίδιοι οι χαρισματούχοι φορείς της ιεροσύνης. Ο ίδιος έτσι προτάσσει υπακοή, ταπεινοφροσύνη, υποταγή, δικαιοσύνη και αγνότητα, διότι ο σκοπός της εκκλησίας είναι η ειρήνη και η ομόνοια. Στην επιστολή χρησιμοποιεί επιχειρήματα που αντλεί από την ελληνική φιλοσοφία και την κοσμολογία των Στωικών. Περιγράφει, έτσι, την αρμονία και την τάξη που επικρατούν στη φύση και ουσιαστικά καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, όπως οι θείες αρχές καθιστούν τη δημιουργία «κόσμο», δηλαδή τάξη και αρμονία, κάνουν και την ανθρώπινη κοινωνία οργανωμένο σύνολο. Από αυτά συνάγεται ότι ο Κλήμης ήταν κοινωνός της ελληνικής παιδείας και δε δίσταζε να χρησιμοποιήσει την ελληνική φιλοσοφία στη θεολογία του.

ΠΑΡΑΘΕΜΑ: Ο άγιος Κλήμης για τη ζήλεια: “ὁρᾶτε, ἀδελφοί, ζῆλος καὶ φθόνος ἀδελφοκτονίαν κατειργάσατο. διὰ ζῆλος ὁ πατὴρ ἡμῶν Ἰακὼβ ἀπέδρα ἀπὸ προσώπου Ἠσαῦ τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ. ζῆλος ἐποίησεν Ἰωσὴφ μέχρι θανάτου διωχθῆναι καὶ μέχρι δουλείας εἰσελθεῖν. ζῆλος φυγεῖν ἠνάγκασεν Μωϋσῆν ἀπὸ προσώπου Φαραὼ βασιλέως Αἰγύπτου ἐν τῷ ἀκοῦσαι αὐτὸν ἀπὸ τοῦ ὁμοφύλου. Τίς σε κατέστησεν κριτὴν ἢ δικαστὴν ἐφ’ ἡμῶν; μὴ ἀνελεῖν με σὺ θέλεις, ὃν τρόπον ἀνεῖλεσ ἐχθὲς τὸν Αἰγύπτιον; διὰ ζῆλος Ἀαρὼν καὶ Μαριὰμ ἔξω τῆς παρεμβολῆς ηὐλίσθησαν. [...] διὰ ζῆλος Δαυὶδ φθόνον ἔσχεν οὐ μόνον ὑπὸ τῶν ἀλλοφύλων, ἀλλὰ καὶ ὑπὸ Σαοὺλ βασιλέως Ἰσραὴλ ἐδιώχθη.” [Κορινθίους 4. 7-13].

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Θ.Η.Εγκυκλ., ομώνυμο λήμμα. Στυλιανός Παπαδόπουλος, «Πατρολογία», Τόμος Α΄, Αθήνα 2000. Παναγιώτης Χρήστου, «Ελληνική Πατρολογία», Τόμος Β΄, Εκδόσεις Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη 2005. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, 1976, τόμος ΣΤ, σελ. 554-555.

1. Η Προς Κορινθίους Επιστολή συμπεριελήφθη στον Αλεξανδρινό και τον Συριακό κώδικα της Βίβλου.

2. “αἵτινες ἐν τῷ εὐαγγελίῳ συνήθλησάν μοι μετὰ καὶ Κλήμεντος καὶ τῶν λοιπῶν συνεργῶν μου, ὧν τὰ ὀνόματα ἐν βίβλῳ ζωῆς”. [Προς Φιλιπ.δ΄3.]

3. Σουητώνιος, Domitianus 15.

4. Παν. Χρήστου, «Ελληνική Πατρολογία, Τόμος Β΄, σελίς 359»

5. Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία, σελίς 160.

6. Αυγουστίνου, Epistola 53 και Οπτάτου Μιλέβης, De schismate Donatistorum 22.

7. Έλεγχος 3, 3, 3.

8. Ευσεβίου Καισαρείας, Εκκλησιαστική Ιστορία, 3, 34.

Τα Εισόδια της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου) Κωνσταντίνος Αθ. Οικονόμου

 Τα Εισόδια της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου) + 

Κωνσταντίνος Αθ. Οικονόμου

   Μία από τις μεγαλύτερες Θεομητορικές εορτές είναι τα Εισόδια της Θεοτόκου. Η είσοδος της Θεοτόκου στο ναό είναι προοίμιο της εύνοιας του Θεού στους ανθρώπους, η προκήρυξη της σωτηρίας των ανθρώπων, η αναγγελία του Χριστού και η πραγματοποίηση του σχεδίου της θείας οικονομίας. Αυτά διακηρύσσει το απολυτίκιο της εορτής. Η σημασία της εορτής αυτής είναι μεγάλη και ιερή. Αποτελεί τήν βάση και την αρχή για όλη την μετέπειτα ζωή της Θεοτόκου. Η αγία Άννα, η μητέρα της Θεοτόκου, επειδή περνούσε όλη τη ζωή της χωρίς να αποκτήσει τέκνο, παρακαλούσε μαζί με τον άντρα της Ιωακείμ το Θεό να τους χαρίσει παιδί και, αν πετύχουν το ποθούμενο, να το αφιερώσουν στον Θεό. Έτσι, ευδόκησε ο Θεός και γέννησε παράδοξα, σε ηλικία προχωρημένη, αυτήν που προξένησε τη σωτηρία του γένους των ανθρώπων, την καταλλαγή και συμφιλίωση του Θεού με τους ανθρώπους, την αιτία της ανάπλασης του κόσμου, της έγερσης και της θέωσης του πεσόντος Αδάμ, δηλαδή της ανθρωπότητας, την υπεραγία και Δέσποινα Θεοτόκο Μαρία. Όταν η Μαρία έγινε τριών χρόνων, οι γονείς της την προσέφεραν, σαν σήμερα, στον ναό, καθώς είχαν υποσχεθεί, και αφιέρωσαν την κόρη τους στον Θεό, που τους την χάρισε. Την παρέδωσαν Αρχιερέα Ζαχαρία, που την δέχτηκε λέγοντας: «Εμεγάλυνε ο Κύριος το ονομά σου σε όλες τις γενεές. Με σένα θα ευλογηθούν τα έθνη και ο Κύριος θα λυτρώση τους υιούς του Ισραήλ», και την έβαλε στον ιερότερο χώρο του ναού όπου εισερχόταν μόνο ο Αρχιερέας.

   “Έτσι (...) απετέθη δικαίως σήμερα στα άγια άδυτα, σαν θησαυρὸς του Θεού, η κόρη που εξελέγη ανάμεσα στους εκλεκτοὺς απὸ αιώνες, που ἀναδείχθηκε αγία των αγίων, που έχει το σώμα καθαρώτερο και θειότερο ακόμη και απὸ τα διὰ της αρετής κεκαθαρμένα πνεύματα, ώστε να μην είναι δεκτικὸ μόνο του τύπου των θείων λόγων, αλλὰ και του ιδίου του ενυποστάτου και μονογενούς Λόγου του προανάρχου Πατρός· σαν θησαυρὸς που ο Λόγος θα τον χρησιμοποιούσε στον καιρὸ του, όπως και έγινε, γιὰ πλουτισμὸ και υπερκόσμιο και συγχρόνως παγκόσμιο κόσμημα.¹” Ήταν λοιπόν ένα προκλητικό γεγονός, κάποιος άνθρωπος, και μάλιστα ένα κορίτσι, να εισέλθη στον ιερό χώρο, όπου φυλάσσονταν τα πιο ιερά αντικείμενα τού Ισραήλ, όπως η Κιβωτός της Διαθήκης, η Στάμνα με το Μάννα, η Ράβδος η βλαστήσασα του Ααρών και, βεβαίως, όπου ούτε οι ιερείς είχαν δικαίωμα να εισέλθουν, αλλά ούτε και ο Αρχιερεύς καθημερινά. Μέσα στα Άγια των Αγίων η Θεοτόκος για δώδεκα χρόνια τρεφόταν από άρτο που της έφερνε ο Αρχάγγελος Γαβριήλ. Αυτό ήταν ένα από τα πιο θαυμαστά γεγονότα του βίου της Θεοτόκου.

   

  Σε τροπάριο του εσπερινού της εορτής γράφεται: «Δι' αγγέλου εκτρέφεται». Και σε άλλο λέγεται: «Επουρανίω τραφείσα, Παρθένε, άρτω». Τι ήταν αυτός ο άρτος από τον οποίον τρεφόταν η Παναγία; Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς αναφερόμενος σε αυτόν τον ευλογημένο άρτο που έτρεφε τήν Παναγία λέγει ότι ο Θεός έστελνε «τροφήν άνωθεν απόρρητον εκεί τή Παρθένω δι' αγγέλου». Όμως, δεν ήταν ένας συνηθισμένος άρτος, αλλά στην πραγματικότητα ήταν η άκτιστη ενέργεια του Θεού, διά της οποίας, κατά τον ίδιο Πατέρα, «την τε φύσιν κρειττόνως ανερρώννυτο (εδυνάμωνε) και κατά σώμα των ασωμάτων καθαρωτέρα καί υπερτέρα και συνετηρείτο και ετελείτο». Είναι προφανές ότι δεν ήταν μια κτιστή τροφή, ένας υλικός άρτος, αλλά μια άλλη ξένη τροφή. Ήταν η ενέργεια του Θεού η οποία ενδυνάμωνε το σώμα της Παναγίας για να έχει νοερά προσευχή και θεωρία Θεού. Αυτό σημαίνει ότι η Παναγία για σχεδόν δέκα χρόνια ήταν μέσα στο Φως τού Θεού και είχε κοινωνία μαζί Του, φθάνοντας στήν θέωση. Στην πραγματικότητα ζούσε όπως ζούσαν οι Πρωτόπλαστοι στον Παράδεισο πριν την πτώση. Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής ερμηνεύοντας το αίτημα της Κυριακής Προσευχής, “τον άρτον ημών τον επιούσιον”, το συνδέει με τη θεία Κοινωνία τού Σώματος και του Αίματος του Χριστού και κάνει λόγο για την «τροφή του άρτου της ζωής, ίνα νικήση τον θάνατον της αμαρτίας», από την παρούσα πρόσκαιρη ζωή. Μέ αυτόν τον Άρτο, τή Χάρη και την ενέργεια του Θεού, ετρέφετο η Παναγία μέσα στα Άγια των Αγίων. Με αυτόν τον Άρτο τρεφόμαστε και εμείς κάθε φορά που τελούμε τη Θεία Λειτουργία. Καί βεβαίως για να ενεργήσει ο Άρτος αυτός, δηλαδή ο Χριστός, «εις ζωήν αιώνιον», πρέπει να ζούμε μιμούμενοι ή δυνατόν την Παναγία.

 

  Εκεί στο ναό, λοιπόν, η Παρθένος διέμεινε δεκα χρόνια, ώσπου πλησίασε ο καιρός του θείου Ευαγγελισμού και των ουρανίων και υπερφυσικών μηνυμάτων, που προμηνούσαν ότι ο Θεός ευδόκησε να σαρκωθεί απ' αυτήν σαν φιλάνθρωπος, για να αναπλάσει τον φθαρέντα από την αμαρτία κόσμο. Η Θεοτόκος εξήλθε τότε από τα άγια των αγίων του ναού και δόθηκε στον μνήστορα Ιωσήφ, για να είναι αυτός προστάτης της και μάρτυς της παρθενίας της και για να υπηρετήσει τον άσπορο τόκο της, στη φυγή στην Αίγυπτο και στην επάνοδό της απ' εκεί στη γη Ισραήλ.

Ποια είναι όμως η θέση των πιστών απέναντι στο μυστήριο της Θείας Οικονομίας που φανερώνεται στην εορτή των Εισοδίων. Ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς απαντά με ένα ερώτημα: “εμείς που έχουμε κοντὰ μας γραμμένα όλα τα λόγια της αιώνιας ζωής, και όχι μόνο τα λόγια, αλλὰ και τα θαύματα και τα παθήματα και την δι᾽ αυτών έγερση της φύσεως μας απὸ τους νεκροὺς και ανάληψή της απὸ τη γη στον ουρανό, και την δι᾽ αυτών επηγγελμένη σ᾽ εμάς αθάνατη ζωὴ και αμετάτρεπτη σωτηρία, πως δεν θ᾽ ανυμνήσωμε και μακαρίσωμε αδιαλείπτως την μητέρα του χορηγού της σωτηρίας, του δοτήρος της ζωής, εορτάζοντας τώρα (...) την μετοίκησι στα άγια των αγίων;”  

   Για τη θέση της Θεοτόκου στο θείο σχέδιο της ανόρθωσης του ανθρώπου διαβάζουμε: “(λόγω της αμαρτίας) κατέστη αδύνατον να επιστρέψωμε στην αρχικήν μας κατάστασι, και στενάζαμε επειδή αυτό ακριβώς ήταν το μόνο που ποθούσαμε· αυτήν την δυνατότητα της ευδαιμονίας μας την εχάρισε μόνη η μακαρία Παρθένος. Αυτή εξεπλήρωσε την επιθυμία μας ενώνοντας με τους ανθρώπους τον μόνον Επιθυμητόν, Αυτόν Τον οποίον, όταν κάποιος γνωρίση προσωπικώς, δεν είναι δυνατόν να ζητήση κάτι περισσότερο. Και ηνώθη δι’ αυτής ο Θεός τόσο στενά με τους ανθρώπους, ώστε έγινε μέτοχος όχι μόνον του τόπου και του τρόπου της ζωής μας, αλλά και της ιδίας της φύσεως μας.²”

   “Ο καθαρώτατος ναὸς του Σωτήρος, η πολυτίμητος παστὰς και Παρθένος, το ιερὸν θησαύρισμα της δόξης του Θεού, σήμερον εισάγεται, εν τω οίκω Κυρίου, την χάριν συνεισάγουσα, την εν Πνεύματι θείω· ην ανυμνούσιν Άγγελοι Θεού. Αύτη υπάρχει σκηνὴ επουράνιος.” (Κοντάκιο)

1. Γρηγόριος Παλαμάς, Λόγος εἰς τὰ Εἰσόδια τῆς Θεοτόκου, 14.

2. Αγίου Νικολάου του Καβάσιλα: Ομιλία περί της Υπεραγίας Δεσποίνης ημων και Παναχράντου Θεοτόκου εκφωνηθείσα εις την Πάνδοξον Κοίμησιν Αυτής

Ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Ματθαίος [16.11] από τον Κωνσταντίνο Οικονόμου

 Ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Ματθαίος [16.11] 

από τον Κωνσταντίνο Οικονόμου

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ: Ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Ματθαίος, πριν γίνει μαθητής του Κυρίου Ιησού Χριστού, ονομαζόταν Λευί. Ο πατέρας του λεγόταν Αλφαίος και ήταν από τη Γαλιλαία. Ο Ματθαίος έκανε το επάγγελμα του τελώνη, και ο Ιησούς τον βρήκε να κάθεται στο τελωνείο έξω από την Καπερναούμ. Και είπε προς αυτόν: “Ακολούθει μοι”. Ο Ματθαίος, χωρίς καμιά καθυστέρηση, αμέσως τον ακολούθησε [Μτθ. θ΄9-10, Μάρκ. β΄13-14, Λουκ. ε΄27,28]. Και όχι μόνο εγκατέλειψε το αμαρτωλό, για την εποχή εκείνη, επάγγελμα του τελώνη, αλλά και με χαρά φιλοξένησε τον Κύριο στο σπίτι του. Εκεί, μάλιστα, ήλθαν και πολλοί τελώνες και άλλοι αμαρτωλοί άνθρωποι, με τους οποίους ο Ιησούς συνέφαγε και συζήτησε. Οι φαρισαίοι, όμως, που είχαν πωρωμένη συνείδηση, όταν είδαν αυτή την ενέργεια του Κυρίου, αμέσως τον κατηγόρησαν ότι συντρώγει με τελώνες και αμαρτωλούς. Ο Ιησούς το άκουσε και είπε αποστομώνοντάς τους: “Ου γαρ ήλθον καλέσαι δικαίους, αλλὰ ἁμαρτωλοὺς εις μετάνοιαν” (Ματθαίου, θ' 13). Δηλαδή, λέει ο Κύριος, δεν ήλθα για να καλέσω εκείνους που νομίζουν τους εαυτούς τους δίκαιους, αλλά ήλθα να καλέσω τους αμαρτωλούς, για να μετανοήσουν και να σωθούν. Ο Ευσέβιος, στην Εκκλησιαστική του Ιστορία (Γ΄24,6), διασώζει την παράδοση ότι ο Ματθαίος πρώτα κήρυξε στους Εβραίους της Παλαιστίνης, για τους οποίους συνέγραψε και το Ευαγγέλιό του, ενώ εν συνεχεία μετέβη σε άλλα έθνη. Άλλοι πατέρες αναφέρουν ότι ο Ευαγγελιστής μετέβη στην Αιθιοπία [Ρουφίνος, Ευχέριος, Σωκράτης (PG 67,126)], όπου και, κατά πάσα πιθανότητα, μαρτύρησε. Άλλοι ομιλούν για τον Πόντο, την Περσία, ακόμη και την Ιρλανδία. Η ορθόδοξη εικονογραφία τον παρουσιάζει με το βιβλίο του Ευαγγελίου ή με τα (υποτιθέμενα) όργανα του μαρτυρίου του, σπαθί ή λόγχη.

  ΤΟ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ: Στο Ματθαίο οφείλει η Εκκλησία μας το πρώτο κατά σειρά, και όχι χρονολογικά, Ευαγγέλιο, που γράφτηκε περί το 64 μ.Χ. Πρόκειται για το μοναδικό βιβλίο της Καινής Διαθήκης που γράφηκε στην Εβραϊκή. Ελληνική μετάφραση του Ευαγγελίου αυτού υπήρχε πάντως πριν το τέλος του 1ου αιώνα (Παπίας). Ο σκοπός της συγγραφής του Ευαγγελίου ήταν να αποδείξει στους Εβραίους, πρωτίστως, ότι ο Ιησούς είναι ο αναμενόμενος Μεσσίας της Π. Διαθήκης, Υιός Θεού, Βασιλεύς και τελειωτής του αρχαίου Νόμου. Γι' αυτό το λόγο ο Ευαγγελιστής αναφέρει τα ιστορούμενα γεγονότα και τους λόγους του Κυρίου σε μια πιο συστηματική σειρά παρά χρονολογική. Ακόμη ο Ματθαίος διαλέγει αποδεικτικά γεγονότα και φράσεις που θα μπορούσαν να ελεγχθούν από τους Εβραίους αναγνώστες του Ευαγγελίου. Επιδιώκει να προσαρμόσει τις προφητείες στα γεγονότα, αλλά δεν τροποποιεί καθόλου τα γεγονότα για να “ταιριάσουν” στην προσαρμογή αυτή. Ακόμη στον Απόστολο Ματθαίο αποδίδεται, από την παράδοση, το απόκρυφο βιβλίο με τον τίτλο: “Το βιβλίο της καταγωγής της μακαρίας Μαρίας και της παιδικής ηλικίας του Σωτήρος”. Τέλος στο όνομα του Ευαγγελιστή Ματθαίου αποδίδεται, κακώς, το βιβλίο των λεγομένων αποκρύφων “Πράξεων Ματθαίου”.

  ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ: “Θείας ήκουσας, φωνής του Λόγου, και της πίστεως, το φως εδέξω, καταλείψας τελωνείου τον σύνδεσμον όθεν Χριστού την απόρρητον κένωσιν, ευηγγελίσω Ματθαίε Απόστολε. Και νυν πρέσβευε, δοθήναι τοις σε γεραίρουσι, πταισμάτων ιλασμὸν και μέγα έλεος”.

ΚΟΝΤΑΚΙΟ: “Του τελωνείου τον ζυγὸν απορρίψας, δικαιοσύνης τω ζυγώ προσηρμόσθης, και ανεδείχθης έμπορος πανάριστος, πλούτον κομισάμενος, την εξ ύψους σοφίαν· όθεν ανεκήρυξας, αληθείας τον λόγον, και των ραθύμων ήγειρας ψυχάς, καθυπογράψας, την ώραν της κρίσεως”.

konstantinosa.oikonomou@gmail.com

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Ο Άγιος νεομάρτυς Κωνσταντίνος ο Υδραίος (14/11 1800) από τον Κων/νο Οικονόμου

Ο Άγιος νεομάρτυς Κωνσταντίνος ο Υδραίος (14/11 1800) 

από τον Κων/νο Οικονόμου

   

  Ο Άγιος Κωνσταντίνος καταγόταν από την νήσο Ύδρα. Οι γονείς του ονομάζονταν Μιχαλάκης και Μαρίνα. Οι περισσότεροι κάτοικοι του νησιού ασχολούνταν με τη ναυτιλία. Έτσι κι ο άγιος, που σε ηλικία δεκαοχτώ ετών βρέθηκε στη Ρόδο. Εκεί συναναστρεφόταν τον πασά της Ρόδου Χασάν, που ήταν εξωμότη Γεωργιανός. Ο πασάς πρόσεξε την εξυπνάδα και το χαρακτήρα του Κωνσταντίνου και προσπάθησε να τον εξισλαμίσει.Τελικά μετά από κολακείες και δώρα τα κατάφερε, δίνοντάς του ο όνομα Χασάν. Για τρία χρόνια έμεινε στο Ισλάμ, στην υπηρεσία του πασά, όμως δοκίμαζε την απόρριψη από τους άλλους Χριστιανούς και κυρίως της μητέρας του, η οποία, όταν κάποτε ο Κωνσταντίνος την επισκέφτηκε την Ύδρα, δεν του άνοιξε ούτε την πόρτα φωνάζοντάς του ότι δεν τον αναγνωρίζει για παιδί της. Άρχισε, έτσι, η συνείδησή του να τον ελέγχει με αποτέλεσμα να θρηνεί για το μεγάλο κακό που έκανε. Τελικά πήγε σε κάποιο πνευματικό και εξομολογήθηκε. Όσα χρήματα έπαιρνε τα μοίραζε στους φτωχούς. Επιθυμούσε μάλιστα να ομολογήσει τον Χριστό μπροστά στον πασά αλλά ο πνευματικός του τον απέτρεπε φοβούμενος μήπως δειλιάσει λόγω της νεαρής του ηλικίας. Μάλιστα, τον συμβούλεψε να πάει σε άλλο τόπο ώσπου να ανδρωθεί, να σκληραγωγηθεί και τότε μπορούσε να παρουσιαστεί για ομολογία. Εκείνος, υπακούοντας πήγε στην Κωνσταντινούπολη.

Εκεί αναζήτησε έμπειρο πνευματικό στον οποίο με συντετριμμένη καρδιά και κατάνυξη εξομολογήθηκε την άρνησή του και τον πόθο του για μαρτύριο. Ο πνευματικός τον παρουσίασε στον Πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε’ ο οποίος τον νουθέτησε πατρικά και τον έστειλε στο Άγιο Όρος για να δυναμώσει πνευματικά.

Στη Μονή Ιβήρων συνδέθηκε με τον περίφημο πνευματικό παπα Σέργιο της Σκήτης των Ιβήρων. Εκεί, συχνά προσευχόταν στην εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου Πορταΐτισσας, την οποία παρακαλούσε να τον ενισχύσει για να υπομείνει το μαρτύριο. Οι Πατέρες της Μονής προσπαθούσαν να τον εμποδίσουν εκείνος όμως φλεγόταν από πόθο για το μαρτύριο. Τελικά με τις ευχές των Πατέρων αναχώρησε για τη Ρόδο όπου είχε εξωμόσει. Φθάνοντας εκεί και πάλι εξομολογήθηκε σε ένα πνευματικό τον σκοπό του. Εκείνος προσπάθησε να τον εμποδίσει. Το ίδιο έκαναν και άλλοι Χριστιανοί. Εκείνος όμως όσο εμποδιζόταν τόσα περισσότερο ποθούσε να μαρτυρήσει. Έτσι μετά από προσευχή ξεκίνησε για τον αγώνα του.

   Πήγε μόνος του και παρουσιάστηκε στον πασά και τον χαιρέτησε. Ο πασάς αρχικά δεν τον γνώρισε διότι ο άγιος φορούσε ράσο και αγιορείτικο σκούφο. Τότε ο Κωνσταντίνος του είπε: “Εγώ είμαι ο Κωνσταντίνος που τον έπεισες να αρνηθεί τον Χριστό και να πιστέψει στον Μωάμεθ.” Ο πασάς τότε του απάντησε: “Εγώ δεν σε γνωρίζω, γιατί είσαι καλόγερος. Αλλά εάν είσαι δικός μου γιατί φοράς αυτό το μαύρο ρούχο; Ο νόμος μας λέει να φοράμε άσπρα ενδύματα και λαμπρά, για να ξεχωρίζουμε από τους Χριστιανούς. Βγάλτα λοιπόν κι εγώ θα σε ντύσω με λαμπρά και θα σου δώσω όσα χρήματα χρειάζεσαι για να απολαμβάνεις τον κόσμο και να χαίρεσαι μαζί μου και οι Χριστιανοί να σε προσκυνούν.” Ο Άγιος θαρρετά του αποκρίθηκε: “Έλα κι εσύ, πασά, να πιστέψεις και να ομολογήσεις τον Χριστό Θεό αληθινό, να σε φωτίσει να δεις το αληθινό φως, να κερδίσεις την Βασιλεία των Ουρανών. Να δεις τα καλά του Παραδείσου, να χαίρεσαι και να ευφραίνεσαι μ’ όλους τους αγγέλους και τους αγίους.” “Ποιος σου έμαθε όλες τις φλυαρίες αυτές”, του κάνει άγρια ο πασάς. “Εγώ σ’ έκαμα γιο μου, να σε παντρέψω, να με κληρονομήσεις κι εσύ τα περιφρόνησες όλα αυτά κι έγινες καλόγερος;” Κι αμέσως ο πασάς διέταξε να τον ρίξουν στη φυλακή. Τρεις ημέρες μετά ,πυρ και μανία κατά του μάρτυρα, ζήτησε να τον φέρουν μπροστά του. Τότε τον ρώτησε: “Τι ήταν αυτά τα λόγια που τόλμησες προχτές να πεις εναντίον μου;” Κι ο μάρτυρας του απάντησε ήρεμα: “Σου είπα να πιστέψεις στον Χριστό , γιατί η πίστη σας είναι βρώμικη και ψεύτικη. Πιστεύετε σ’ ένα ψεύτη που δεν έκανε κανένα θαύμα ούτε δίδαξε καμιά αλήθεια και κανένα καλό παρά μόνο μυθολογίες, κακίες και διαφθορά. Κι εσείς τον ακολουθείτε ως προφήτη γι’ αυτό θα πάτε μαζί του στην κόλαση. Έλα λοιπόν να γίνεις Χριστιανός, για να χαίρεσαι αιώνια στον Παράδεισο.” Τότε, φουρκισμένος από τα λόγια του αγίου ο πασάς, διέταξε να τον δείρουν, να του ξεριζώσουν τις τρίχες της κεφαλής του, να του ξεσκίσουν τις σάρκες με σιδερένια νύχια και να του σπάσουν τα σαγόνια με πέτρες. Οι στρατιώτες τον άρπαξαν και με πολύ μίσος εκτελούσαν την εντολή του κυρίου τους, φτύνοντάς τον στο πρόσωπο και βρίζοντάς τον ενώ συγχρόνως τον ειρωνεύονταν: “Ας έλθει ο Χριστός σου, να σε σώσει.” Ο άγιος τα υπέμεινε όλα λέγοντας συνεχώς “Μνήσθητί μου, Κύριε, εν τη Βασιλεία Σου”. Τελικά τον έριξαν στη φυλακή δεμένο με βαριές αλυσίδες στα πόδια και το λαιμό. Την επομένη τον έφεραν μπροστά στον δικαστή. “Μετανόησες για τις χτεσινές σου φλυαρίες, Χασάν;” τον ρώτησε ο πασάς. Κι ο Υδραίος μάρτυρας απάντησε: “Εγώ δεν είμαι Χασάνης, είμαι Χριστιανός, Κωνσταντίνος το όνομά μου και δεν λέω φλυαρίες αλλά πιστεύω, προσκυνώ και ομολογώ Πατέρα Υιό και Άγιο Πνεύμα, τρία Πρόσωπα, ένα Θεό αληθινό. Όσο για τη θρησκεία σας, την αναθεματίζω.” Μετά απ' αυτό οι στρατιώτες, με διαταγή του πασά, του έδωσαν πεντακόσιους ραβδισμούς στη ράχη και πεντακόσιους στα πόδια, τόσο που έπεσαν τα νύχια των ποδιών του και το αίμα έτρεχε ποτάμι. Έπειτα τον πέταξαν μισοπεθαμένο στη φυλακή.

 

  Εκεί ο ίδιος ο Χριστός παρουσιάστηκε και θεράπευσε τις πληγές του και τον απεκατέστησε υγιή. Μετά από τρεις ημέρες τον οδήγησαν πάλι στον πασά, ο οποίος τον ρώτησε: “Σου άρεσε, Χασάνη, αυτό που σου έκανα; Έλα το γρηγορότερο στην πίστη μας, για να σου χαρίσω όσα σου έταξα.” Κι εκείνος του απάντησε: “Ξέρεις πασά, πριν από λίγες μέρες τι βασανιστήρια μου έκανες. Που είναι εκείνες οι πληγές; βλέπεις κανένα σημάδι; Κοίταξε, λείπει κανένα μου νύχι; Ο Χριστός με επισκέφτηκε στη φυλακή και με θεράπευσε ως αληθινός Θεός που είναι. Αυτόν προσκυνώ και λατρεύω, τον δε δικό σας Μωάμεθ αποστρέφομαι γιατί όποιος τον ακολουθεί πάει μαζί του στην κόλαση. Πίστεψε λοιπόν στον Χριστό, όπως πιστεύουν μέχρι τώρα και οι δικοί σου γονείς.” Ο πασάς, αγριεμένος, διέταξε να τον βάλουν πάλι στη φυλακή στο τιμωρητικό ξύλο, το λεγόμενο τουμπρούκι. Εκείνες τις ημέρες φυλάκισαν δύο ιερείς από το χωριό Σορώνη, κάποιους Χριστιανούς και Τούρκους. Μια νύχτα, ο Άγιος λύθηκε θαυματουργικά από τις αλυσίδες και το τουμπρούκι. Στάθηκε και προσευχόταν προς την Ανατολή. Το ίδιο έκαναν και οι ιερείς και οι Χριστιανοί, ακόμη και οι Τούρκοι φώναζαν αλλάχ αλλάχ, διότι όλοι έβλεπαν ένα εξαίσιο φως. Το ουράνιο αυτό φως είδαν και έξω από τη φυλακή οι φρουροί και έτρεξαν νομίζοντας πως έπιασε φωτιά. Όταν οι φρουροί πληροφορήθηκαν το γεγονός, το ανέφεραν στον πασά. Εκείνος τους είπε να μη το πουν πουθενά, ενώ το ίδιο είπε φοβερίζοντας και τους αυτόπτες φυλακισμένους. Από τότε δεν τον ξαναφώναξε ο πασάς αλλά τον βασάνιζαν οι στρατιώτες του μέσα στη φυλακή.

Ένας ιμάμης μια μέρα σήκωσε το χέρι να τον χαστουκίσει και αμέσως το χέρι του έγινε κατάμαυρο. Από τότε κανείς δεν τολμούσε να τον πειράξει. Έμεινε στη φυλακή πέντε μήνες ταλαιπωρούμενος από την πείνα, την δίψα, τη βρωμιά, και την όλη δυστυχία της φυλακής. Μόνο ένας ευλαβής Χριστιανός τον επισκεπτόταν και του έφερνε την Θεία Κοινωνία. Ο πασάς φοβόταν να εκτελέσει τον Άγιο εξαιτίας της μεγάλης επιρροής των Υδραίων στον αρχιναύαρχο του στόλου του Αιγαίου (Καπουδάν-πασάς). Έγραψε, μάλιστα, σε κάποιον επιφανή Υδραίο (καπετάν Γιώργη) ζητώντας τη γνώμη του για την υπόθεση. Ο Άγιος, μαθαίνοντάς το μέσα από τη φυλακή, του έγραψε κι εκείνος ζητώντας να μη τον υποστηρίξει αλλά, αν τον αγαπάει, να τον αφήσει να πεθάνει για την αγάπη του Χριστού. Έτσι ο καπετάν Γιώργης απάντησε στον πασά να τον κάνει ό,τι θέλει. Μια μέρα ο πασάς τον έβγαλε από τη φυλακή διατάζοντάς τον να μεταφέρει πέτρες. Σε μια στιγμή ο Άγιος προσποιήθηκε πως δραπετεύει για να τον αναγκάσει να τον θανατώσει. Ένας παραστεκόμενος του πασά τον έπιασε και τον χτυπούσε με μανία με τη μαχαίρα του σε όλο του το σώμα. Έπειτα τον ξαναπέταξαν στο μπουντρούμι. Αφού κουράστηκε ο πασάς να τυρανά μάταια τον Κωνσταντίνο, τον έφερε μπροστά του και για τελευταία φορά τον ρώτησε αν αρνείται τον Χριστό. Ο Άγιος του απάντησε: “Σου είπα ότι Χριστιανός είμαι και τον Χριστό μου δεν τον αρνούμαι ακόμη κι αν κατακόψεις σε μύρια κομμάτια. Κάμε λοιπόν ό,τι θέλεις μια ώρα αρχύτερα γιατί ο Κύριος με προσμένει.” Προγνωρίζοντας ο Άγιος τον θάνατό του ζήτησε να του φέρουν τα Άχραντα Μυστήρια. Χαράματα της Τετάρτης, 14 Νοεμβρίου, τον στραγγάλισαν μέσα στη φυλακή.

Το πρωί έδωσε την άδεια ο πασάς στους Χριστιανούς να τον θάψουν. Το άγιο λείψανό του ενταφιάστηκε στον ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου στο Βαρούσι (χριστιανική συνοικία). Η μητέρα του, η οποία ζούσε και έμαθε για το μαρτύριο του γιου της, πήγε η ίδια στη Ρόδο, όπου έκανε την ανακομιδή των ιερών του λειψάνων, τα οποία μετέφερε στην Ύδρα.

Οι Άγγελοι κατά την Αγία Γραφή [8.11] [επί τη εορτή των Αρχαγγέλων Γαβριήλ και Μιχαήλ] του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

 

Οι Άγγελοι κατά την Αγία Γραφή [8.11] 

[επί τη εορτή των Αρχαγγέλων Γαβριήλ και Μιχαήλ]

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

 

  Η πρώτη σημασία της λέξης άγγελος στην Αγία Γραφή είναι αυτή του αγγελιαφόρου (Μτθ. ια΄10, Λουκ. ζ΄24). Πολλές φορές σημαίνει τον φέροντα την αγγελία (Ιώβ α΄14, Α΄ Βασ. ια΄3), άλλες τον Προφήτη (Ησ. μβ΄19, Αγγ. α΄13), άλλες τον ιερέα (Εκκλ. ε΄6, Μαλαχ. β΄7), άλλες τον ιεροκήρυκα (Αποκ. β΄1,8,12) και τέλος τον ίδιο τον Ιησού Χριστό ως μέγα άγγελο της Διαθήκης (Μαλαχ. γ΄1).

Κυρίως, όμως, με τη λέξη άγγελος η Αγία Γραφή εννοεί το πνευματικό και λογικό ον, που είναι ανώτερο από τον άνθρωπο στο χαρακτήρα, στις διαθέσεις και τις δυνάμεις. Οι άγγελοι αυτοί του Θεού στέκονται πάντοτε ενώπιον του Θεού, Τον υπηρετούν, μεταφέρουν στους ανθρώπους τις διαταγές Του: “ταύτα δὲ αυτού ενθυμηθέντος ιδοὺ άγγελος Κυρίου κατ' όναρ εφάνη αυτώ λέγων· Ιωσὴφ υιὸς Δαυῒδ, μὴ φοβηθής παραλαβείν Μαριὰμ την γυναίκά σου, το γαρ εν αυτή γεννηθὲν εκ πνεύματός εστιν αγίου” (Μτθ. α΄20), και ενεργούν υπέρ της ευημερίας και της σωτηρίας των ανθρώπων και της ανθρωπότητας γενικά: “Καὶ πληρωθέντων ετών τεσσαράκοντα ώφθη αυτώ εν τη ερήμω του όρους Σινά άγγελος Κυρίου εν φλογὶ πυρὸς βάτου.” (Πράξ. ζ΄30). Ως πνευματικά όντα οι άγγελοι δεν έχουν διάκριση φύλου:”Εν γὰρ τη αναστάσει ούτε γαμούσιν ούτε εκγαμίζονται, αλλ' ως άγγελοι Θεού εν ουρανώ εισι.” (Μτθ. κβ΄30) Οι άγγελοι δημιουργήθηκαν πολύ προ της δημιουργίας του ορατού κόσμου: “ότε εγενήθησαν άστρα, ήνεσάν με φωνή μεγάλη πάντες άγγελοί μου.”, λέει ο Θεός στον Ιώβ, (Ιώβ λη΄7). Στη Βίβλο οι άγγελοι παρουσιάζονται πολυπληθείς:” ποταμὸς πυρὸς είλκεν έμπροσθεν αυτού· χίλιαι χιλιάδες ελειτούργουν αυτώ, και μύριαι μυριάδες παρειστήκεισαν αυτώ· κριτήριον εκάθισε, και βίβλοι ηνεώχθησαν.“ (Δαν. ζ΄10) και αλλού: (Μτθ. κστ΄53, Λουκ. β΄13, Εβρ. ιβ΄22,23), ως όντα μεγάλης ισχύος: “ ευλογείτε τον Κύριον, πάντες οι άγγελοι αυτού, δυνατοὶ ισχύι ποιούντες τον λόγον αυτού του ακούσαι της φωνής των λόγων αυτού.” (Ψαλ. ρβ΄20) και αλλού (Β΄Πέτρ. β΄11, Αποκ. ε΄2, ιη΄21, κ.α.), ως ενεργητικοί: “και εγένετο εν τω αναβήναι την φλόγα επάνω του θυσιαστηρίου έως του ουρανού και ανέβη ο άγγελος Κυρίου εν τη φλογὶ του θυσιαστηρίου, και Μανωὲ και η γυνὴ αυτοῦ βλέποντες και έπεσαν επὶ πρόσωπον αυτῶν επὶ την γην.” (Κριτ. ιγ΄20) και αλλού (Ησ. στ΄2-6, Δαν. θ΄21-23, Μτθ. ιγ΄49, Πράξ. κζ΄23, Αποκ. η΄13), ως ομαδοποιημένοι σε τάξεις ή στρατιές, Χερουβίμ, Σεραφίμ, Θρόνοι, Κυριότητες, Δυνάμεις, Εξουσίες, Αρχές, Άγγελοι, Αρχάγγελοι, (Ι.Κ.): (Ησ. στ΄1-6) και (Ιεζ. ι΄1, Κολοσ. α΄16, Αποκ. ιβ΄7), ως ενδιαφερόμενοι για την ευημερία και τη σωτηρία των ανθρώπων: (Λουκ. Β΄9-12, κατά την κατά σάρκα Γέννηση του Κυρίου), αλλά και στο Α΄Πέτρ. α΄12 και ως απολαμβάνοντες της ουρανίου μακαριότητος μαζί με τους αγίους: (σχετ. Εβρ. ιβ΄22,23).

Μια ομάδα αγγέλων αμαρτάνοντας από οίηση, δεν τήρησε τις αρχές της και αποπέμφθηκε από τον Θεό στην Άβυσσο: καὶ παρεκάλει (το δαιμόνιο στο θαύμα της θεραπείας στα Γάδαρα) αυτὸν ίνα μη επιτάξη αυτοίς εις την άβυσσον απελθείν.” (Λουκ. η΄29-31). Αυτοί ονομάστηκαν διάβολοι, δαίμονες ή πειρασμοί εξαιτίας της πορείας τους εναντίον του θεού και της ανθρωπότητας. Ο αρχηγός τους ονομάζεται στην εβραϊκή γλώσσα Βεελζεβούλ (άρχων των μυγών), Σατάν ή Αβαδδών: “έχουσι βασιλέα επ' αυτών τον άγγελον της αβύσσου· όνομα αυτώ Εβραϊστὶ Αβαδδὼν, εν δε τη Ελληνική όνομα έχει Απολλύων.” (Αποκ. θ΄11), και Απολλύων ή Ολοθρεύων στην ελληνική, ενώ στη μετάφραση των Εβδομήκοντα καλείται άγγελος της Αβύσσου. Από τους αγαθούς αγγέλους λέγεται ότι επτά είναι οι Αρχάγγελοι, εκ των οποίων οι πιο γνωστοί στους ανθρώπους είναι ο Μιχαήλ και ο Γαβριήλ, οι και σήμερα εορτάζοντες, οι οποίοι βρίσκονται μπροστά στο θρόνο του Θεού: “Και είδον τους επτὰ αγγέλους οι ενώπιον του Θεού εστήκασι, και εδόθησαν αυτοίς επτὰ σάλπιγγες.”(Αποκ. η΄2) και έχουν εξουσία πάνω στους άλλους αγγέλους και προστατεύουν ορισμένα έθνη: “Και εν τω καιρώ εκείνω αναστήσεται Μιχαὴλ ο άρχων ο μέγας, ο εστηκώς επὶ τους υιοὺς του λαού σου· καὶ έσται καιρὸς θλίψεως, θλίψις οία ου γέγονεν αφ' ου γεγένηται έθνος εν τη γη έως του καιρού εκείνου· και εν τω καιρώ εκείνω σωθήσεται ο λαός σου, πας ο γεγραμμένος εν τη βίβλω”(Δαν. ιβ΄1). Τέσσερα ονόματα Αρχαγγέλων γνωρίζουμε, από τους οποίους οι δύο αναφέρονται στην Καινή Διαθήκη, ο Μιχαήλ (Ιουδ. 9) και ο Γαβριήλ (Λουκ. α΄16), ο ένας στην Παλαιά Διαθήκη, ο Ραφαήλ (Τωβίτ ιβ΄15), ενώ σε εβραϊκά συγγράματα άλλος ένας, ο Ουριήλ. Σε ένα από τα αρχαιότερα χριστιανικά συγγράμματα, στο έργο “Ο Ποιμήν” του Ερμά, διαβάζουμε ότι ο εφεστώς του πιστού, δηλαδή ο φύλαξ άγγελος: “τρυφερός εστί και αισχυντηρός και πραϋς και ησύχιος. Όταν μεν ουν επί την καρδία σου αναβή, ευθέως λαλεί μετά σου περί δικαιοσύνης, περί αγνείας, περί σεμνότητος και περί αυταρκείας και περί παντός έργου δικαίου και περί πάσης αρετής ενδόξου”, ενώ προσθέτει πιο κάτω πως όταν γεννιούνται στην καρδιά σου τέτοιες σκέψεις και αισθήματα, μάθε ότι ο άγγελος ο αγαθός είναι μαζί σου¹. Ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός προσθέτει: “Είναι ο άγγελος φύση λογική, πνευματικὴ και ελεύθερη, μεταβλητὴ σύμφωνα με την απόφασή της, δηλαδὴ μεταβλητὴ μὲ τὴ θέλησή της· διότι καθετὶ που έχει δημιουργηθεί είναι και μετάβλητο και μόνο τὸ αδημιούργητο είναι αμετάβλητο. Επίσης καθετὶ λογικὸ είναι ελεύθερο. Επειδὴ λοιπὸν ο άγγελος είναι λογικὴ και πνευματικὴ φύση, είναι ελεύθερη· επειδὴ όμως είναι φύση ποὺ έχει δημιουργηθεί, είναι μεταβλητή, με δυνατότητα να μένει σταθερὴ και να προοδεύει στο αγαθό, αλλὰ και να κατευθύνεται στο κακό. Επίσης, δεν έχει τη δυνατότητα να μετανοήσει, διότι είναι και ασώματος. Ο άνθρωπος δηλαδὴ μπορεί να μετανοήσει λόγω της ασθένειας του σώματός του. Είναι αθάνατος όχι εκ φύσεως, αλλὰ κατά χάρη· διότι καθετὶ που έχει αρχή, έχει και τέλος σύμφωνα με τοὺς φυσικοὺς νόμους. Και μόνος ο Θεὸς είναι αιώνιος, ή καλύτερα πέραν απὸ το αιώνιο· διότι ὁ Δημιουργὸς του κόσμου δεν εξαρτάται απὸ τὸ χρόνο, αλλὰ είναι πέραν απὸ το χρόνο. Οι άγγελοι είναι δεύτερα πνευματικὰ φώτα, που παίρνουν το φωτισμὸ απὸ τὸ πρώτο και άναρχο φῶς και δεν έχουν ανάγκη απὸ γλώσσα και ακοή, αλλὰ πληροφορούνται μεταξύ τους τα προσωπικὰ διανοήματα και τις αποφάσεις τους χωρίς τον προφορικὸ λόγο.²”Αξίζει να αναφέρουμε ότι, εκτός της εορτής των Αγίων Αρχαγγέλων Γαβριήλ και Μιχαήλ, η Εκκλησία μας έχει αφιερώσει τη Δευτέρα κάθε εβδομάδας προς τιμήν των αγγέλων.

  ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΑΓΓΕΛΩΝ – ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥΣ: Οι άγγελοι δημιουργήθηκαν πριν από τον υλικό κόσμο, αφού στον “Ιώβ” ο Θεός λέει ότι όταν δημιούργησε το σύμπαν, οι άγγελοι Τον ύμνησαν με δοξολογίες. Ο Μέγας Βασίλειος αναφέρει ότι πριν τη δημιουργία του υλικού κόσμου υπήρχε ο κόσμος των αγγέλων. Ο τρόπος δημιουργίας των από το Θεό δεν μας είναι γνωστός. Ο σκοπός της δημιουργίας των αγγέλων δεν έχει να κάνει με κάποια ανάγκη του Θεού. Πώς θα μπορούσε άλλωστε ο πνευματικός ή ο υλικός κόσμος να προσφέρει κάτι επιπλέον στη δόξα του Θεού. Ο σκοπός της δημιουργίας των αγγέλων, κατά τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο, είναι να συμμεριστούν ως λογικά όντα τη μακαριότητά Του. Αυτή η μετοχή στη θεία μακαριότητα ωθεί τις αγγελικές δυνάμεις σε συνεχή ανοδική πορεία προς τη πνευματική τελειότητα.

Η ΦΥΣΗ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ: Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός λέγει ότι οι άγγελοι είναι “φύσεις νοερές, αεικίνητες, αυτεξούσιες, ασώματες”. Υπηρετούν το θεό και είναι κατά χάριν αθάνατες. Η φύση τους είναι πνευματική. Επειδή όμως απολύτως άϋλος και ασώματος νοείται μόνο ο Θεός, γι΄ αυτό το αγγελικό σώμα νοείται ως αιθέριο, πυροειδές, ταχύτατο και πολύ λεπτότερο από τη γνωστή μας ύλη. Οι άγγελοι, ως προς τη προαίρεση ήταν ελεύθεροι και τρεπτοί, έχοντας δυνατότητα να προκόπτουν στο αγαθό, αλλά και να τρέπονται στο κακό. Συνάγουν θεία γνώση απλώς μένοντας καθαροί από κάθε υλικό στοιχείο. Παρά την καθαρότητα της αγγελικής φύσης, οι άγγελοι μπορούν να επιλέξουν τη συνεχή κοινωνία της Αγάπης ή την άρνηση της Αγαθότητας. Αποτέλεσμα της ελευθερίας τους ήταν και η πτώση του τάγματος του Εωσφόρου. Αυτό το αγγελικό τάγμα δεν αρκέστηκε στη θαυμαστή λαμπρότητά του, αρνήθηκε την ιεραρχημένη πρόοδο της θείας γνώσης και θέλησε άμεση εξομοίωσή του με το Θεό! Γι΄ αυτό ηθελημένα αφιερώθηκε στη κακία και στερήθηκε την αληθινή ζωή. Έτσι, έγιναν πνεύματα νεκρά αφού απέβαλαν την αληθινή ζωή και ακόρεστα από την ορμή τους προς τη κακία, προσθέτοντας διαρκώς κακία επάνω στην ήδη υπάρχουσα.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ: Οι άγγελοι όμως που δεν ακολούθησαν τον Εωσφόρο στην αποστασία, απέκτησαν την ατρεψία και ακινησία προς το κακό. Αυτό συνέβη με την ενανθρώπηση, τη σταυρική θυσία και την ανάσταση του Χριστού, αφού έμαθαν ότι ο δρόμος που οδηγεί στην κατά Θεόν ομοίωση δεν είναι η έπαρση, αλλά η υψοποιός ταπείνωση. Η α-τροπία των αγγέλων προς το κακό δεν σημαίνει ότι χάθηκε το αυτεξούσιό τους, αλλά ότι εξαγιάσθη με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος.
Οι άγγελοι έχουν ανώτερες γνωστικές ικανότητες, αλλά δεν είναι παντογνώστες, ούτε παντοδύναμοι. Δεν προγνωρίζουν τα μέλλοντα, εκτός αν τους τα αποκαλύψει ο Θεός, ούτε γνωρίζουν τι κρύβεται στη καρδιά κάθε ανθρώπου. Η μετακίνησή τους γίνεται ταχύτατα, αλλά δεν είναι πανταχού παρόντες. Δεν έχουν διάκριση φύλου, γιατί η φύση τους είναι πνευματική, δε χρειάζονται τροφή, ή ανάπαυση, αλλά ούτε πεθαίνουν ούτε πολλαπλασιάζονται. Η αθανασία τους πηγάζει από την “κατά χάριν μετοχή” στην αγιότητα του Θεού.

ΔΙΑΤΑΞΗ: Ο αριθμός των αγγελικών όντων είναι απροσμέτρητος. Ο Κύριος ομιλεί στη Γεσθημανή για περισσότερες από δώδεκα λεγεώνες αγγέλων, ενώ ο Ευαγγελιστής Ιωάννης είδε γύρω από το θρόνο του Θεού χορωδία από μυριάδες μυριάδων αγγέλων. Οι αναρίθμητοι άγγελοι είναι οργανωμένοι σε τάγματα [τάξεις]. Κατά αναφορές των Προφητών Ησαϊα και Ιεζεκιήλ, του αποστόλου Παύλου, του αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτη και του Οσίου Νικήτα Στηθάτου, τα αγγελικά τάγματα είναι εννέα ταξινομούμενα σε τρεις ιεραρχίες: Σεραφείμ, Χερουβείμ, Θρόνοι- Κυριότητες, Δυνάμεις, Εξουσίες- Αρχές, Αρχάγγελοι, Άγγελοι. Όμως, η Αγία Γραφή μας φανερώνει και τα προσωπικά ονόματα ορισμένων αγγέλων. Γνωρίζουμε τον Γαβριήλ [=ήρωας του Θεού], από την εμφάνισή του στους προφήτες Δανιήλ και Ζαχαρία και στη Θεοτόκο, τον Μιχαήλ, [=τις ως ο Θεός ημών], που εμφανίζεται στη Παλαιά Διαθήκη, τον Ραφαήλ [= ο Κύριος θεραπεύει], που εμφανίζεται στον Τωβίτ μεταφέροντας ανθρώπινες προσευχές στο θρόνο του Θεού. Τέλος γνωστός από την εβραϊκή παράδοση είναι ο Ουριήλ.

ΤΡΙΠΛΟ ΕΡΓΟ: Οι άγγελοι πρώτα δοξολογούν ακατάπαυστα το Θεό. Αυτή η δοξολογία είναι αυθόρμητη και πηγάζει από τη θέα του κάλλους του Θεϊκού προσώπου. Τη νύχτα των Χριστουγέννων εμφανίσθηκε πλήθος αγγέλων που αινούσε το Θεό για το γεγονός της θείας ενσαρκώσεως. Το δεύτερο έργο τους είναι η διακονία στη Θεία Οικονομία. Νιώθοντας αγάπη προς το Πλάστη τους διακονούν τα μυστήρια της Θείας Οικονομίας. Το τρίτο έργο των αγγελικών δυνάμεων αφορά τη σωτηρία των ανθρώπων. Με αυτό επιφορτίσθηκαν μετά την δημιουργία του ανθρώπου. Μάλιστα, όταν μετανοεί ένας άνθρωπος, πανηγυρίζουν και χαίρονται στον ουρανό. Στο έργο του Ερμά “Ποιμήν”, γίνεται λόγος για προσωπικό φύλακα άγγελο κάθε ανθρώπου. Αυτός διδάσκει στην ανθρώπινη καρδιά τη δικαιοσύνη και το δρόμο προς το αγαθό. Πατέρες της Εκκλησίας διδάσκουν ότι απαραίτητη προϋπόθεση παραμονής του φύλακα αγγέλου δίπλα μας, είναι ο άγιος βίος. Ο άγγελος αυτός παρηγορεί, συμπονά, συμπάσχει με τον άνθρωπο, τον οδηγεί στη μετάνοια και τον προστατεύει από ορατούς και αόρατους εχθρούς. Εκτός όμως από το φύλακα άγγελο κάθε ανθρώπου, υπάρχουν και οι φύλακες άγγελοι των εθνών και των κατά τόπους εκκλησιών. Στο Δευτερονόμιο ο Θεός διαμοιράζει τα έθνη και τοποθετεί τα όρια των εθνών σύμφωνα με τον αριθμό των αγγέλων του. Ο άγιος Ιππόλυτος, τέλος, παρομοιάζει την Εκκλησία με πλοίο που έχει ναύτες τους αγγέλους.

ΤΙΜΗ: Η τιμητική προσκύνηση των αγγέλων διακηρύχθηκε από τη Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο σε αντιδιαστολή προς τη λατρεία που αφορά μόνο το πρόσωπο του Θεού. Στον εβδομαδιαίο λειτουργικό κύκλο, η Δευτέρα αφιερώνεται στις αγγελικές δυνάμεις. Δύο παρακλητικοί κανόνες αφορούν το φύλακα άγγελο και τις επουράνιες Δυνάμεις. Ο ετήσιος λειτουργικός κύκλος σηματοδοτείται από έξι εορτές αφιερωμένες στον αγγελικό κόσμο, με κυρίαρχη εκείνη της 8ης Νοεμβρίου, στην οποία εορτάζεται η Σύναξη των Αγγέλων υπό τον αρχάγγελο Μιχαήλ ως αντίσταση κατά της αποστασίας του Εωσφόρου. Η κατεξοχήν τιμή των αγγέλων γίνεται στη Θεία Λειτουργία. Εκεί, ο λαός του Θεού στη γη και οι στρατιές του ουρανού με ένα στόμα, σε κοινή λειτουργική σύναξη προσφέρουν στο Θεό δοξολογία. Μαζί με τους ιερείς συνέρχονται στο θυσιαστήριο και συλλειτουργούν. Μαζί κυκλώνουν την αγία Τράπεζα και τα Τίμια Δώρα, διά χειρός αγγέλου αναφέρονται “εις οσμήν ευωδίας πνευματικής στο υπερουράνιο και νοερό θυσιαστήριο”. Ωστόσο, εκείνοι που τιμούν ιδιαίτερα τους αγγέλους είναι οι μοναχοί, οι έχοντες δηλαδή το “αγγελικό σχήμα”. Μέσα από διαρκή προσευχή και άσκησή, αγωνίζονται να ομοιάσουν στους αγγέλους αναπληρώνοντας το εκπεσόν τάγμα! Γι΄ αυτό και η ακολουθία της μοναχικής κουράς φέρει το όνομα “Ακολουθία του μεγάλου και αγγελικού Σχήματος”.

1. Ερμάς, Ποιμήν, Εντολή ε΄11, 3-4., ΒΕΠΕΣ.

2. Ιωάννης Δαμασκηνός, Περί Αγγέλων, Migne P.G.94, 865.

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Ο Παρακλητικός Κανών στον Άγιο Αρχάγγελο Μανταμάδου και στον Άγιο Ταξιάρχη Πανορμίτη εδώ: 

https://www.youtube.com/watch?v=JKUSNonC0FU&list=PLQFA61sbetP1mK5iCn9nelzykbd4Pj0xW&index=7

Ο Άγιος Μεγαλομάρτυς Μηνάς Από τον Κων/νο Αθ. Οικονόμου

 Ο Άγιος Μεγαλομάρτυς Μηνάς 

Από τον Κων/νο Αθ. Οικονόμου

   

  Ο Άγιος Μηνάς έζησε στην εποχή του βασιλιά Μαξιμιανού και καταγόταν από την Αίγυπτο, οι δε γονείς του ήταν ειδωλολάτρες. Όταν ενηλικιώθηκε, γράφτηκε στην τάξη των στρατιωτικών. Υπηρέτησε στα βασιλικά στρατεύματα, στα Νούμερα (στρατιωτικά τάγματα) τα λεγόμενα Ρουταλικά, υπό τον ηγεμόνα Αργυρίσκο, στο Κοτυάειο της Φρυγίας. Εκείνο τον καιρό ο Ταξίαρχος Φιρμηλιανός μάζεψε στρατιώτες και εξεστράτευσε στη Β. Αφρική. Μαζί με τους στρατιώτες, που πήρε, ήταν και ένας νέος χριστιανός, ο Άγιος Μηνάς, που ξεχώριζε τόσο για την ανδρεία του όσο και για τη φρόνησή του. Κάποια ημέρα δόθηκε διαταγή από το βασιλιά οι στρατιώτες να συλλαμβάνουν τους Χριστιανούς και να τους βασανίζουν μέχρι ν' αρνηθούν την πίστη τους. Ο Μηνάς αντιδρώντας στο ασεβές πρόσταγμα άφησε τη στρατιωτική ζωή έφυγε ανέβηκε στο βουνό, όπου ήταν πάνω από το Κοτυάειο. Προτίμησε να ζει με τα θηρία, παρά να βρίσκεται με τους εχθρούς του Χριστού ειδωλολάτρες. Εκεί έμεινε πολλά χρόνια καθαρίζοντας συνεχώς τον εαυτό του με νηστεία, αγρυπνία και προσευχή. Άναψε στην καρδιά του ο πόθος της ομολογίας και του μαρτυρίου.  

   Κάποια μέρα, λοιπόν, που είχαν μεγάλο πανηγύρι οι ειδωλολάτρες, κατέβηκε από το βουνό και μέσα στο πλήθος κήρυξε το Χριστό Θεό αληθινό, λέγοντας περίπου αυτά τα λόγια: ''Μάθετε καλά, ότι ένας είναι ο αληθινός Θεός, ο Χριστός, αυτά δε που σεις λατρεύετε είναι ξύλα αναίσθητα''. Όλοι συγκεντρώθηκαν γύρω του γεμάτοι απορία για το πώς τόλμησε αυτός να κάνει μια τέτοια ομολογία. Όσοι πάλι ήταν κρυφοί Χριστιανοί χάρηκαν για το θάρρος του Αγίου. Οι ειδωλολάτρες έπιασαν τον Άγιο και κτυπώντάς τον τον έφεραν μπροστά στον ηγεμόνα της πόλεως Πύρρο. Ο Πύρρος, λέει ο Συναξαριστής, σεβάστηκε τον Άγιο εξ αιτίας της ηλικίας του -ήταν τότε πενήντα ετών- και της σεβασμίας μορφής του. Τον ρώτησε, λοιπόν, με ημερότητα: ''Ποιος είσαι, άνθρωπέ μου, από πού είσαι και ποια είναι η θρησκεία σου;''

 

   ''Πατρίδα μου είναι η Αίγυπτος'', αποκρίθηκε ο Άγιος, ''ονομάζομαι Μηνάς και ήμουν κάποτε στρατιώτης. Επειδή όμως είστε ασεβείς και ειδωλολάτρες, άφησα το στράτευμα και πήγα στο βουνό. Τώρα δε ήλθα να παρουσιασθώ μπροστά σε όλους και να ομολογήσω την πίστη μου στον Χριστό, για να με ομολογήσει και εκείνος σαν δούλο του στην βασιλεία των ουρανών, όπως το λέγει και μόνος του: Όστις με ομολογήση έμπροσθεν των ανθρώπων, ομολογήσω καγώ έμπροσθεν του πατρός μου του εν τοις ουρανοίς». Θυμωμένος ο Πύρρος από την απάντηση διατάζει την φυλάκιση του Μηνά μέχρι να σκεφτεί πως θα τον θανατώσει. Το άλλο πρωί, αφού είχε τελειώσει πλέον η εορτή, έφερε πάλι ο ηγεμόνας τον Άγιο μπροστά του και τον κατηγόρησε για δύο λόγους: Πρώτα διότι άφησε την υπηρεσία του βασιλιά στο στρατό και δεύτερο επειδή τόλμησε να μιλήσει με ασέβεια εμπρός σε τόσο πλήθος κατά την διάρκεια της εορτής. Ο Άγιος τότε με θάρρος προσπάθησε ν' απολογηθεί: ''Ναι, άρχοντα, έτσι πρέπει να ομολογούμε φανερά και με θάρρος και να μην φοβούμεθα, καθώς εκείνος είπε: από των αποκτεινόντων το σώμα, την δε ψυχήν μη δυναμένων αποκτείναι (Ματθ. ι' 28), αλλά να τον κηρύττουμε με την καρδιά και με τα λόγια, όπως ο Απόστολος Παύλος μας δίδαξε λέγοντας: Καρδία γαρ πιστεύεται εις δικαιοσύνην, στόματι δε ομολογείται εις σωτηρίαν» (Ρωμ. ι' 10). Και ο άρχοντας απάντησε: ''Βλέπω, Μηνά, ότι δεν είσαι νέος άμυαλος, για να μην καταλαβαίνεις το συμφέρον σου. Βρίσκεσαι πλέον σε γεροντική ηλικία. Μη φανείς ανόητος και αφήσεις τη γλυκιά ζωή προτιμώντας τον θάνατο. Σκέψου φρόνιμα και θα τιμηθής από τον βασιλιά, αλλά και οι θεοί θα σε συγχωρήσουν και ας τους ύβρισες χθε'ς''.

 

  Ο Άγιος γέλασε και αποκρίθηκε: ''Τίποτα δεν είναι ικανό να με χωρίσει από την αγάπη του Χριστού μου, ούτε τιμές, αλλά ούτε και βασανιστήρια. Δοκίμασε, αν θέλεις, και θα δεις.

  Βασανιστήρια: Τότε ο Πύρρος με πολύ θυμό λέγει στους στρατιώτες: ''Πιάστε αυτόν τον ασεβή και τεντώστε τα μέλη του και κτυπήστε τον αλύπητα, για ν' απολαύσει ό,τι ζητάει''. Δυο και τρεις φορές άλλαξαν οι στρατιώτες, επειδή κουράζονταν, αλλά ο Άγιος καρτερικά υπέμενε, ώστε όλοι απορούσαν και τον θαύμαζαν. Κάποιος παλιός φίλος του Αγίου, στρατιώτης, που λεγόταν Πηγάσιος, βλέποντας το καταπληγωμένο σώμα του Αγίου, τον πλησίασε και του λέγει: ''Δεν βλέπεις, Μηνά, ότι διαλύθηκε το σώμα σου από τις πληγές; Θέλεις να πεθάνεις άδικα; Πες, ότι θα θυσιάσεις και ο θεός σου θα σε συγχωρήσει, γιατί βλέπει ότι δεν το κάνεις με τη θέλησή σου.

Ο Άγιος τότε με ιερή αγανάκτηση του απαντά: «Απόστητε απ' εμού πάντες οι εργαζόμενοι την ανομίαν (Ψαλμ. στ' 9). Φύγε από μένα εχθρέ της αλήθειας που δεν είσαι φίλος. Εγώ τον Χριστό μου μόνο λατρεύω και θα με δυναμώσει να υποφέρω τις πληγές''. Βλέποντας ο Πύρρος το άκαμπτο φρόνημα του Αγίου διέταξε να τον δέσουν ψηλά σε ξύλο όρθιο και με σιδερένια νύχια να του σχίζουν τις σάρκες του. Ενώ ο Άγιος υφίστατο αυτό το σκληρό μαρτύριο, ο άρχοντας τον περιέπαιζε λέγοντας:

- Κατάλαβες, Μηνά, καθόλου πόνο στο σώμα σου, ή θέλεις να σου προσθέσουμε κι άλλες τιμωρίες για να χαρείς περισσότερο;
- Τι νομίζεις, άρχοντα, ότι με τέτοια παιγνίδια θα με αποσπάσεις από την ορθή πίστη; αποκρίνεται ο Μηνάς.
- Άφησε την κακή επιμονή, Μηνά, και δήλωσε υποταγή στον βασιλιά Μαξιμιανό, τον συμβουλεύει ο Πύρρος.
- Δεν αρνούμαι εγώ, άρχοντα, τον αιώνιο και ουράνιο Βασιλιά για να υποταχθώ στο φθαρτό και γήινο.
Βλέποντας ο Πύρρος την σταθερότητα του Αγίου προσπαθεί με άλλον τρόπο να τον κερδίσει.
- Ποιος είναι αυτός ο αιώνιος βασιλιάς, Μηνά;
- Ο Ιησούς Χριστός είναι, ο Υιός του Θεού, εις τον οποίον υποτάσσεται γη και ουρανός.
- Και δεν ξέρεις ότι γι' αυτό το όνομα οργίζονται οι αυτοκράτορες και διατάζουν να τιμωρούμε χωρίς έλεος;
- Αν οργίζονται οι αυτοκράτορες, εμένα δεν με στενοχωρεί, ούτε το σκέπτομαι. Εγώ έχω ένα σκοπό να πεθάνω ομολογώντας το Χριστό, όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος: «Τις ημάς χωρίσει από της αγάπης του Χριστού; θλίψις ή στενοχωρία ή διωγμός ή λιμός ή γυμνότητα ή κίνδυνος ή μάχαιρα;» (Ρωμ. Η' 35). Στη συνέχεια ο Μάρτυρας υπομένει σειρά βασανιστηρίων. Του τρίβουν το πληγωμένο σώμα με τρίχινο ύφασμα ή του καίουν τα μέλη με αναμμένες λαμπάδες. Τα λόγια του κατά την ώρα των φοβερών μαρτυρίων είναι:
- Σήμερα βγάζω τα δερμάτινα ενδύματα της αμαρτίας και παίρνω το φωτεινό ένδυμα της βασιλείας του Θεού. Έχω τον Χριστό μου βοηθό, που είπε να μην φοβούμεθα «από των αποκτεινόντων το σώμα, την δε ψυχήν μη δυναμένων αποκτείναι». Ο Πύρρος απορούσε με την συμπεριφορά του μάρτυρος και του λέγει:
- Πες μου, Μηνά, από πού σου ήλθε τόση σοφία και απαντάς έτσι εσύ ένας στρατιώτης συνηθισμένος σε πολέμους και σφαγές;

- Ο Θεός μου μου δίνει την σοφία για να ελέγχω την ασέβειά σας. Αυτός είπε: Όταν πάτε μπροστά σε τυράννους για το όνομά μου μη σκεφθείτε τι θα πήτε, διότι θα σας δοθεί εκείνη την ώρα σοφία» η ου δυνήσονται αντειπείν ουδέ αντιστήναι πάντες οι αντικείμενοι υμίν» (Λουκ. κα' 15).

- Γνώριζε ο Χριστός σας, ότι πρόκειται οι Χριστιανοί να τιμωρηθείτε από μας; ρωτά ο Πύρρος.

- Επειδή είναι αληθινός Θεός, βεβαίως το γνώριζε.

  Ο άρχοντας δεν ήξερε πλέον τι άλλο να πει και προσπαθεί πάλι να πετύχει το σκοπό του λέγοντας:

- Άφησε τα μάταια λόγια, Μηνά, και διάλεξε ένα από τα δύο: ή την φιλία σου με μας κερδίζοντας την ζωή σου, ή την ομολογία στο Χριστό σου κερδίζοντας τον θάνατο.

- Με τον Χριστό μου ήμουν, είμαι και θα είμαι πάντα.

- Σε λυπάμαι, Μηνά, να σε θανατώσω. Έχεις μια ώρα ακόμα να σκεφτείς και να αποφασίσεις για την σωτηρία σου.

- Και δέκα χρόνια να μ' αφήσεις δεν πρόκειται να αποφασίσω κάτι άλλο από αυτό: να κηρύττω τον Χριστό μου Θεό αληθινό και να ονομάζω τους δικούς σας θεούς ξύλα και δαιμόνια.

Το Μαρτυρικό τέλος του Αγίου: Τα βασανιστήρια συνεχίσθηκαν σκληρότερα μέχρι που ένας από τους στρατιώτες του άρχοντα που λεγόταν Ηλιόδωρος, συμβούλευσε τον Πύρρο λέγοντας:

- Αφέντη μου, οι Χριστιανοί, όπως και συ ξέρεις, είναι πολύ επίμονοι και δεν αλλάζουν γνώμη. Για να απαλλαγής, λοιπόν, απ' αυτόν, διάταξε να τον αποκεφαλίσουν.
Ο Πύρρος συμφώνησε και έδωσε εντολή για την θανάτωση με αποκεφαλισμό. Ενώ βάδιζε ο Άγιος για τον τόπο της καταδίκης του, είπε σε μερικούς κρυφούς Χριστιανούς, που ακολουθούσαν:

- Σας παρακαλώ μετά τον θάνατό μου να πάρετε το σώμα μου και να το πάτε στην πατρίδα μου την Αίγυπτο.
Μόλις έφθασαν στο καθορισμένο μέρος, ο Μάρτυρας ύψωσε τα χέρια του και προσευχόμενος έλεγε:
- Σ' ευχαριστώ, Κύριε, γιατί με αξίωσες να γίνω κοινωνός των παθημάτων. Σ' ευχαριστώ γιατί με κράτησες σταθερό στην ομολογία μου. Σε παρακαλώ, παράλαβε την ψυχή μου στην βασιλεία Σου.
Αυτά ήταν και τα τελευταία λόγια του Αγίου. Τον αποκεφάλισαν στις 11 Νοεμβρίου. Το σώμα του και το κεφάλι του το έριξαν στη φωτιά. Ό,τι απέμεινε το πήραν οι Χριστιανοί και το πήγαν στην Αίγυπτο, κατά την παραγγελία του Αγίου.

  Θαύματα του Αγίου: Ο Μεγαλομάρτυρας Μηνάς έλαβε την χάρι να κάνη θαύματα, μερικά από τα οποία αναφέρομε:

1) Κάποιος Χριστιανός πλούσιος υποσχέθηκε να δωρίσει ένα δίσκο αργυρό στην εκκλησία του Αγίου. Πήγε, λοιπόν, στον χρυσοχόο και του είπε να κατασκευάσει δύο δίσκους και να γράψει επάνω στον ένα το όνομα του Αγίου και στο άλλο το δικό του. Όταν πήγε να τους πάρει, είδε ότι του Αγίου ήταν ωραιότερος, τον κράτησε, λοιπόν, χωρίς να σκεφτεί, για δικό του. Ταξιδεύοντας στην θάλασσα του έφερε ο υπηρέτης του, ενώ έτρωγε, τον δίσκο του Αγίου με φαγητά. Όταν τελείωσε το γεύμα ο υπηρέτης πήρε τον δίσκο για να τον πλύνει στη θάλασσα, του έφυγε όμως από τα χέρια του και έπεσε στο βυθό. Ο υπηρέτης φοβήθηκε και έπεσε κι αυτός στη θάλασσα για να τον βρει. Βλέποντας αυτά ο αφέντης του κατάλαβε το σφάλμα του και έλεγε:
- Αλλοίμονό μου, επειδή κράτησα το δίσκο του Αγίου έχασα και τον δούλο μου. Θεέ μου, σε παρακαλώ να βρω έστω το λείψανο του δούλου μου και να προσφέρω δυο δίσκους στον Άγιο.
Βγήκε από το πλοίο και έψαχνε στην παραλία ελπίζοντας να δη το νεκρό δούλο του. Τότε βλέπει τον υπηρέτη του ζώντα να βγαίνει από τη θάλασσα κρατώντας τον δίσκο του Αγίου.
Όλοι όσοι ταξίδευαν με το πλοίο είδαν το θαύμα και δόξασαν τον Θεό. Ο δε δούλος διηγήθηκε τα εξής:
- Μόλις έπεσα στη θάλασσα ήλθαν και με πήραν τρεις άνδρες. Ο ένας ήταν μεγαλύτερος στην ηλικία και φορούσε στρατιωτική στολή, ο άλλος ήταν πολύ νέος και ο τρίτος ήταν διάκονος. Αυτοί από τον βυθό με οδήγησαν μέχρι την παραλία. Οι τρεις εκείνοι άνθρωποι ήταν ο Άγιος Μηνάς, ο νέος ήταν ο Άγιος Βίκτωρ και ο διάκονος ο Άγιος Βικέντιος, οι οποίοι μαρτύρησαν την ίδια ημέρα (11 Νοεμβρίου). Ο Άγιος Βίκτωρ στις 11 Νοεμβρίου του 160, ο Άγιος Βικέντιος στις 11 Νοεμβρίου του 235 και ο Άγιος Μηνάς στις 11 Νοεμβρίου του 296.
2) Άλλοτε πάλι ήρθαν στον Ναό του Αγίου ένας χωλός και μια γυναίκα μουγκή, για να ζητήσουν θεραπεία. Κατά τα μεσάνυχτα ενώ κοιμόντουσαν, παρουσιάζεται ο Άγιος στο χωλό και του λέγει:
- Τώρα που είναι ησυχία πήγαινε και πάρε το σκέπασμα της βωβής και θα γίνεις καλά.
Τραβώντας το σκέπασμα ο χωλός, τρόμαξε η μουγκή και εφώναξε κατηγορώντας τον χωλό, εκείνος πάλι ντροπιάσθηκε και έφυγε τρέχοντας. Έτσι θεραπεύθηκαν και οι δύο.
3) Κάποιος Εβραίος είχε φίλο κάποιο Χριστιανό, στον οποίον εμπιστευόταν χρήματα όταν επρόκειτο να ταξιδέψει. Μια φορά, λοιπόν, του άφησε πεντακόσια νομίσματα. Όταν γύρισε ο Εβραίος ο Χριστιανός αρνήθηκε λέγοντας:
- Αυτή τη φορά δεν μου άφησες τίποτα. Τι μου ζητάς λοιπόν;
Ο Εβραίος ξαφνιάστηκε από την συμπεριφορά του φίλου του και του πρότεινε:
Για να διαλυθεί αυτή η αμφιβολία, επειδή δεν υπήρχε κανένας μάρτυρας όταν σου παρέδωσα τα χρήματα, να πάμε στο Ναό του Αγίου Μηνά να δηλώσεις με όρκο, ότι δεν πήρες τα πεντακόσια νομίσματα. Πήγαν λοιπόν, χωρίς αργοπορία και ο Χριστιανός αρνήθηκε με όρκο. Μόλις βγήκαν από τον Ναό ανέβηκαν στα άλογά τους για να φύγουν. Του Χριστιανού το άλογο ήταν αγριεμένο και σε μια στροφή τον έριξε κάτω. Δεν κτύπησε αλλά έχασε το κλειδί του και τη χρυσή σφραγίδα του. Συνέχισαν τον δρόμο τους και σταμάτησαν κάπου για να φάνε. Ενώ έτρωγαν βλέπει ο Χριστιανός τον δούλο του να έρχεται τρέχοντας κρατώντας στο ένα χέρι το κλειδί και τη σφραγίδα του και στο άλλο το βαλάντιο με τα χρήματα του Εβραίου. Έκπληκτος ο Χριστιανός ρώτησε τον υπηρέτη του:
- Τι είναι όλα αυτά;
Και εκείνος αποκρίθηκε:
- Κάποιος γρήγορος καβαλάρης ήλθε στην κυρία μου και δίνοντάς της το κλειδί και την σφραγίδα σου της είπε: «Στείλε γρήγορα το βαλάντιο του Εβραίου στον άνδρα σου για να μην κινδυνεύσει η ζωή του.
Ο Εβραίος χαρούμενος και ο Χριστιανός μετανοιωμένος για την πράξη του γύρισαν στον Ναό και ο μεν Εβραίος παρακαλούσε να βαπτιστεί, ο δε Χριστιανός ζητούσε συγχώρεση για τον ψεύτικο όρκο του.

4) Κατά το έτος 1826, την εποχή του τρόμου και των σφαγών, οι Τούρκοι του Ηρακλείου Κρήτης νόμισαν ότι κατάλληλη ευκαιρία να εκδηλώσουν την μανία τους κατά των Χριστιανών ήταν η ημέρα του Πάσχα, 18 Απριλίου, οπότε θα εύρισκαν μαζεμένους τους Χριστιανούς στον Μητροπολιτικό ναό, που φέρει το όνομα του Αγίου Μηνά, πολιούχου Ηρακλείου. Κατά την ώρα που διαβαζόταν το Ευαγγέλιο κύκλωσαν οι άπιστοι τον ναό με σκοπό να αρχίσουν την σφαγή. Ξαφνικά όμως κάποιος γέρος εμφανίζεται έφιππος και τρέχει γύρω από την εκκλησία με γυμνό ξίφος διώχνοντας τους εχθρούς. Οι Τούρκοι τράπηκαν σε φυγή, επειδή καταλήφθηκαν από περίεργο φόβο. Έτσι ο Μεγαλομάρτυς Μηνάς έσωσε τους πιστούς. Οι Τούρκοι έκαναν σύγχυση και νόμισαν ότι ο Άγιος ήταν ο πρώτος των προκρίτων, που τον έστειλε ο Διοικητής της πόλεως για να ματαιώσει τη σφαγή. Πήγαν, λοιπόν, στο Διοικητή και διαμαρτυρήθηκαν. Αυτός όμως δεν γνώριζε τίποτε, διαπιστώθηκε δε ότι ο πρώτος των προκρίτων δεν είχε φύγει καθόλου από το σπίτι του εκείνη τη νύχτα. Έτσι το θαύμα διαδόθηκε από τους ίδιους τους Τούρκους, πολλοί από τους οποίους κάθε χρόνο προσέφεραν και δώρα στον Άγιο. Γι' αυτό το θαύμα έγινε σύσκεψη μεταξύ των επισκόπων Αρκαδίας Μαξίμου, Σητείας Μελετίου και Πέτρας Δωροθέου και θεσπίσθηκε κάθε χρόνο την Τρίτη της Διακαινησίμου να εορτάζεται το θαύμα. Αυτήν την ημέρα, που θεωρείται η δεύτερη ετήσια εορτή του Αγίου, εκτίθεται σε προσκύνηση στην Μητρόπολη το άγιο λείψανο.
5) Μετά την κατάκτησι της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονος λίγος Ελληνικός στρατός πέρασε στην Αίγυπτο, πατρίδα του Αγίου, και από εκεί συνέχισε να μάχεται για την απελευθέρωση της σκλαβωμένης Ελλάδος. Σπουδαία ήταν η μάχη του Ελ Αλαμέιν (1942), όταν οι συμμαχικές δυνάμεις ανέκοψαν την πορεία του Ρόμελ. Το όνομα του Ελ Αλαμέιν είναι Αραβική παραφθορά του ονόματος του Αγίου Μηνά, πήρε δε αυτό το όνομα διότι εκεί βρίσκεται Ναός του Αγίου Μηνά και υπάρχει και η παράδοση ότι εκεί ήταν και ο τάφος του Αγίου. Όταν, λοιπόν, οι στρατιές του Ρόμελ βάδιζαν κατά της Αλεξάνδρειας, έφθασαν στο Ελ Αλαμέιν και στρατοπέδευσαν εκείνη τη νύχτα για να επιτεθούν το πρωί. Αυτή τη νύχτα είδαν μερικοί ευσεβείς να βγαίνει από τα ερείπια του ναού αυτού ο Άγιος και να οδηγεί καμήλες, όπως ακριβώς εικονίζεται σε μια τοιχογραφία, όταν έσωσε κάποιο καραβάνι. Τους εχθρούς τους κατέλαβε πανικός και η έκταση της καταστροφής ήταν μεγάλη. Αυτό το θαύμα εκτιμώντας οι αλλόδοξοι σύμμαχοι πρόσφεραν στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας τον τόπο εκείνο για να ξανακτιστεί ο Ναός του Αγίου και να ιδρυθεί και Μοναστήρι.

Την μνήμη του Μεγαλομάρτυρα Μηνά εορτάζει η Εκκλησία μας στις 11 Νοεμβρίου.

ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ
Ήχος πλ. α'. Τον συνάναρχον Λόγον

Τους μεγίστους αγώνας του μαρτυρίου σου, καρτεροψύχως ανύσας Μεγαλομάρτυς Μηνά, ουρανίων δωρεών λαμπρώς ηξίωσαι, και θαυμάτων αυτουργός, εκ Θεού αναδειχθείς, προστάτης ημίν εδόθης, και βοηθός εν ανάγκαις, και αντιλήπτωρ εναργέστατος.