oakHellas Κωνσταντίνος Αθ. Οικονόμου : 03/02/25

2.3.25

Άλλα Πλανητικά [σαν το ηλιακό] Συστήματα +ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου - συγγραφέα

Άλλα Πλανητικά [σαν το ηλιακό] Συστήματα +ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου - συγγραφέα

Σύγκριση εξωπλανητών που ανακάλυψε ο Κέπλερ με πλανήτες του ηλιακού συστ.

ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ ΚΕΠΛΕΡ: Οι παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκόπιου Kepler της NASA, πριν από 7-8 έτη, τριπλασίασαν τον αριθμό των υποψήφιων πλανητών, στους οποίους πιθανολογείται η ύπαρξη ζωής, σε 1.235 [!] πιθανολογώντας πολύ ενδιαφέρουσες αποκαλύψεις. Όταν η NASA ανακοίνωσε κάποια σχετικά στοιχεία στις 2 Φεβρουαρίου 2012, τα δημοσιεύματα του τύπου εστίασαν στην πιθανή ύπαρξη κατοικήσιμων πλανητών κυρίως σε ένα πιθανό αστρικό σύστημα έξι πλανητών. Στο ετήσιο συνέδριο του American Association for the Advancement of Science (AAAS) στην Ουάσινγκτον, το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε σε ένα πλανήτη που θα μπορούσε να είναι δίδυμος με τη Γη. Το τηλεσκόπιο Kepler, εξετάζει περίπου 150.000 αστέρια, τα περισσότερα από αυτά βρίσκονται σε απόσταση 600 έως 3.000 έτη φωτός και ανιχνεύει πλανήτες που περιφέρονται γύρω από τα αστέρια-γονείς τους. Φυσικά στις μέρες μας ο αριθμός αυτών των παρατηρήσεων γιγαντώνεται με γεωμετρική πρόοδο. Το τηλεσκόπιο είναι πολύ ευαίσθητο σε αυτά τα «περάσματα» που κάνουν το φως των αστέρων να τρεμοπαίζει, επιτρέποντας στο τηλεσκόπιο να «βλέπει» πλανήτες στο μέγεθος της Γης, που δεν γίνονται αντιληπτοί με άλλα μέσα. Όμως, επειδή κηλίδες πάνω στα άστρα, σαν τις ηλιακές, μπορεί να προκαλέσουν αυτό το τρεμόπαιγμα στο φως τους, πρέπει να γίνουν περαιτέρω παρατηρήσεις για να βεβαιωθεί η ύπαρξη αυτών των πλανητών. Παρ’ όλα αυτά, αυτοί οι «υποψήφιοι» πλανήτες μας δίνουν μια γεύση από τις συνθήκες που επικρατούν πέρα από το ηλιακό μας σύστημα, συμπεριλαμβανομένης της αναλογίας αστεριών με τους πλανήτες τους. Μέχρι το 2019 το τηλεσκόπιο έχει δει πλανήτες γύρω από 997 άστρα από το συνολικό στόχο των 150.000 άστρων που μπορούν να μπουν στο πεδίο του. Το Kepler ανιχνεύει πλανήτες που οι τροχιές τους βρίσκονται ακριβώς μπροστά του, ίσως το ένα τοις εκατό από το σύνολο τους. Η ομάδα αστροφυσικών του Kepler εκτιμά ότι το 34% των άστρων που παρακολουθεί το τηλεσκόπιο, φιλοξενεί ένα πλανήτη με τροχιά λιγότερο από 125 ημέρες¹. Μια προηγούμενη εκτίμηση που περιόριζε αυτό το νούμερο στο 12%, ήταν μόνο για πλανήτες με πολύ μεγαλύτερη μάζα από της Γης, με τροχιά μικρότερη από 50 ημέρες. Ένα ακόμα άγνωστο στοιχείο είναι το πόσο συνηθισμένα είναι τα ηλιακά συστήματα που έχουν πολλούς πλανήτες, όπως το δικό μας. Μέχρι τώρα ήταν γνωστά μόνο μερικές δωδεκάδες, αλλά τώρα με τα νέα στοιχεία από το Kepler αποκαλύπτεται ότι 17% των ηλιακών συστημάτων περιλαμβάνουν πάνω από ένα πλανήτη. Πιθανώς, λοιπόν, αυτά τα ηλιακά συστήματα να είναι παρόμοια με το δικό μας, όπου οι τροχιές πολλών πλανητών βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο. Παρ’ όλα αυτά το μοντέλο του «17%»ή και το 20% είναι πιο πολύπλοκο απ’ ότι δείχνει. Προσπαθώντας να μπει σε κάποιο μοντέλο η σχετική αφθονία των πολύ-πλανητικών συστημάτων, περιορίζονται τα μόνο-πλανητικά συστήματα. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι κάποια από αυτά έχουν περισσότερους από ένα πλανήτες, απλώς το Kepler δεν μπορεί να δει τις τροχιές τους. Με βάση αυτή την ερμηνεία, πιθανολογείται ένα βίαιο παρελθόν για πολλά ηλιακά συστήματα. Αρχικές μελέτες που χρησιμοποιούν διαφορετικές μετρήσεις βρήκαν σημάδια ότι πολλοί γιγάντιοι πλανήτες αερίων δεν είναι ευθυγραμμισμένοι με τον ισημερινό των αστεριών τους. Επειδή συνήθως οι πλανήτες από αέρια και σκόνη περιστρέφονται γύρω από τον ισημερινό του αστεριού τους, η ανωμαλία αυτή μπορεί να οφείλεται σε βίαιες επαφές με άλλους πλανήτες. Μερικά από τα μονο-πλανητικά συστήματα έχουν πλανήτες με μικρή μάζα που τους κάνει πιο ευάλωτους στις αλλαγές της τροχιάς τους. Αυτό ίσως εξηγείται από το ότι οι μικρότεροι πλανήτες είναι ευκολότερο να διασκορπιστούν στο διάστημα».

Το πλανητικό σύστημα Κέπλερ 62

ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΑΝΑΚΑΛΥ-ΨΕΙΣ: Την επόμενη πενταετία το διαστημικό τηλεσκόπιο «Κέπλερ» ανακάλυψε 11 νέα ηλιακά συστήματα με συνολικά 26 επιβεβαιωμένους εξωπλανήτες. Η ανακάλυψη σχεδόν τριπλασιάζει τον αριθμό των άστρων που έχουν βρεθεί να έχουν πάνω από ένα πλανήτη σε τροχιά γύρω τους. Συνολικά, έχουν επιβεβαιωθεί 729 εξωπλανήτες και από αυτούς οι 61 έχουν εντοπισθεί από το «Κέπλερ»². Κάθε ένα από τα νέα πλανητικά συστήματα περιλαμβάνει από δύο το μικρότερο έως πέντε πλανήτες το μεγαλύτερο. Τον Σεπτέμβριο του 2024 ήταν γνωστοί 7.347 εξωηλιακοί πλανήτες σε 5.031 πλανητικά συστήματα [!], από τα οποία 1.020 είχαν πάνω από ένα πλανήτη.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Κέπλερ

ΤΟ ΑΣΤΡΟ ΚΕΠΛΕΡ-33: Ένα χαρακτηριστικό άστρο που ανακαλύφθηκε είναι το άστρο Κέπλερ-33, παλαιότερο και μεγαλύτερο από τον ήλιο μας, γύρω από το οποίο πέντε πλανήτες του βρίσκονται σε «σφιχτές» τροχιές, πιο κοντινές ακόμα και από τον Ερμή. Οι πλανήτες έχουν μέγεθος από μιάμιση φορά την ακτίνα της Γης έως μεγαλύτερη του Δία, ενώ οι 15, από τους 26 συνολικά, έχουν μέγεθος μεταξύ της Γης και του Ποσειδώνα. Περαιτέρω παρατηρήσεις απαιτούνται για να εντοπισθούν ποιοι είναι βραχώδεις σαν τον πλανήτη μας και ποιοι αέριοι γίγαντες. Οι πλανήτες κάνουν μια πλήρη περιφορά γύρω από το άστρο τους (δηλαδή το έτος τους διαρκεί) από έξι έως 143 γήινες μέρες. Στην πλειονότητά τους οι τροχιές τους είναι πολύ κοντινές στον ήλιο τους, πιο κοντά από ότι η Αφροδίτη στον Ήλιο (η οποία έχει θερμοκρασία 464 βαθμών Κελσίου), άρα θα είναι ακόμα πιο καυτοί και συνεπώς θεωρείται απίθανο να φιλοξενούν ζωή. Το «Κέπλερ» έχει ανακαλύψει, μέσα στα περίπου τρία χρόνια λειτουργίας του, πάνω από 65 βεβαιωμένους εξωπλανήτες και πάνω από 2.300 υποψήφιους, που χρειάζονται επιβεβαίωση³. Και οι προσπάθειες ανακάλυψης μιας νέας Εδέμ της ζωής, για πολλούς φρούδες, συνεχίζονται....

konstantinosa.oikonomou@gmail.com

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ:

1. Το 1995 ανακαλύφθηκαν οι πρώτοι εξωηλιακοί πλανήτες γύρω από ένα συνηθισμένο αστέρα όπως ο Ήλιος (τον 51 Πηγάσου), από τους Μισέλ Μαγιόρ και Ντιντιέ Κελόζ, οι οποίοι για αυτή τους την ανακάλυψη κέρδισαν το βραβείο Νόμπελ φυσικής για το 2019.

2. Η απόφαση της ΝASA να μην επισκευάσει το διαστημικό τηλεσκόπιο Κέπλερ που έχει παρουσιάσει σημαντικές βλάβες, δυστυχώς, σήμανε το τέλος της αποστολής του. Για τον προσανατολισμό και τη σωστή τοποθέτησή του, το σκάφος χρησιμοποιούσε τέσσερις τροχούς αντίδρασης (γυροσκόπια) που εγγυούνταν τη σταθερότητά του. Ένας από αυτούς χάλασε τον Ιούλιο του 2012, όταν, όμως άλλος ένας τροχός χάλασε το Μάιο του 2013, ήταν πλέον αδύνατον να κατευθύνεται το σκάφος με την χρειαζούμενη ακρίβεια. Τους τελευταίους μήνες, επιτελεία της NASA προσπάθησαν να βρουν λύση στο πρόβλημα, αλλά καθώς η βλάβη είναι μόνιμη, μόνο μια αποστολή επισκευής θα μπορούσε να επισκευάσει το σκάφος. Καθώς όμως το Κέπλερ βρίσκεται πολύ μακριά, περίπου 64 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη (περίπου 170 φορές πιο μακριά από τη Σελήνη), μια ρομποτική ή επανδρωμένη αποστολή επισκευής θα είχε απαγορευτικό κόστος. Αν και η αποστολή, με τη μορφή που είχε ως σήμερα παίρνει οριστικά τέλος, το τηλεσκόπιο του σκάφους λειτουργεί ακόμη στην εντέλεια. Το σκάφος, κόστους μισού δισεκατομμυρίου ευρώ εκτοξεύθηκε το Μάρτιο του 2009 με πρωταρχικό σκοπό την ανακάλυψη άλλων πλανητών στο Γαλαξία που να μοιάζουν με τη Γη και βρίσκονται εντός της κατοικήσιμης ζώνης, σε απόσταση δηλαδή από το άστρο ώστε το νερό να βρίσκεται σε υγρή μορφή. Με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου Κέπλερ οι αστρονόμοι υπολόγισαν πως στο Γαλαξία μας υπάρχουν τουλάχιστον 17 δισεκατομμύρια εξωπλανήτες με μέγεθος παρόμοιο με της Γης.

3. Ένα τέτοιο σύστημα με επτά πλανήτες μελετήθηκε το 2012. Το σύστημα απέχει 2.500 έ.φ. από τη Γη και μοιάζει με το δικό μας, με τη διαφορά ότι οι εξωπλανήτες του βρίσκονται όλοι πιο κοντά στο άστρο τους από ό,τι η Γη στον Ηλιο. Το άστρο του, [ο νάνος KIC 11442793], ήταν γνωστό και οι αστρονόμοι του Kepler είχαν εντοπίσει με τη βοήθεια των δεδομένων του τηλεσκοπίου έξι πλανήτες γύρω του. Τώρα δυο ερευνητικές ομάδες ανακάλυψαν έναν έβδομο πλανήτη που είχε διαφύγει της προσοχής των ερευνητών. Αιτία της «παράβλεψης» είναι ο τεράστιος όγκος των στοιχείων. Άλλωστε, για να εντοπίσουν εξωπλανήτες οι επιστήμονες του Kepler πρέπει να εξετάσουν την παραμικρή καμπύλη φωτός στα χιλιάδες δεδομένα που στέλνει το τηλεσκόπιο, κάτι δύσκολο και χρονοβόρο. Λόγω αυτής της πληθώρας στοιχείων, η NASA έχει ανοίξει μια ιστοσελίδα [http://talk.planethunters.org/discussions/DPH101e7pn?object_id=APH22603428] μέσω της οποίας διαθέτει δεδομένα του Kepler στο κοινό, καλώντας εθελοντές να τα μελετήσουν και να βγάλουν τα συμπεράσματά τους. Μια τέτοια ομάδα εθελοντών ήταν η μια εκ των δυο που εντόπισαν τον έβδομο πλανήτη. Οι «πολίτες» ερευνητές μάλιστα έκαναν την ανακάλυψη εξετάζοντας τα δεδομένα της Planet Hunters όχι μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή αλλά «παραδοσιακά», με το ανθρώπινο «μάτι»! Το KIC 11442793 δεν είναι το μόνο άστρο που «περιστοιχίζεται» από επτά πλανήτες, όμως παρουσιάζει ομοιότητες με το δικό μας, όπως και σημαντικές διαφορές.

Ο νεαρός δάσκαλος που οδήγησε τουρκόπουλο στο Χριστό! Ο Νεομάρτυρας Άγιος Γεώργιος εκ Ραψάνης (5/3/1818) +ΒΙΝΤΕΟ Κων/νος Οικονόμου

Ο νεαρός δάσκαλος που οδήγησε τουρκόπουλο στο Χριστό! Ο Νεομάρτυρας Άγιος Γεώργιος εκ Ραψάνης (5/3/1818) +ΒΙΝΤΕΟ

Κων/νος Οικονόμου

Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ: Ο Νεομάρτυρας Άγιος Γεώργιος γεννήθηκε στη Ραψάνη το 1798 από ευσεβείς γονείς. Ο πατέρας του ονομαζόταν Χατζη-Λάσκαρης και η μητέρα του Σμαράγδα Σακελλαρίδου. Στην παλαιά αργυρή λειψανοθήκη του Αγίου (19ου αι.) διαβάζουμε κατά λέξη: «Ο ΕΝΔΟΞΟΣ ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΘΛΗΣΑΣ ΕΝ ΤΥΡΝΑΒΩ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 1818 ΕΠΙ ΒΑΛΗ ΠΑΣΙΑ ΥΙΟΥ ΑΛΗ ΠΑΣΙΑ ΗΤΟΝ ΥΙΟΣ ΧΑΤΖΗ ΛΑΣΚΑΡΕΩΣ ΥΙΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΕΙΟΥ ΨΑΛΤΟΥ ΚΑΙ ΜΗΤΡΟΣ ΣΜΑΡΑΓΔΑΣ ΘΥΓΑΤΡΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΔΟΥ».

Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ: Μορφώθηκε στη φημισμένη υψηλού επιπέδου Σχολή της γενέτειράς του (στην οποία δίδασκε ο ιερέας Χριστόδουλος Καραζήσης, γαμπρός του Αγίου, σύζυγος πιθανώς της αδελφής του Γεωργίου, Μαρίας) και το 1816 ανέλαβε το λειτούργημα του δασκάλου στην ίδια Σχολή. Εκείνα τα δύσκολα χρόνια η Σχολή αυτή ήταν πνευματικός φάρος για ολόκληρη την περιοχή της Θεσσαλίας. Είχε ιδρυθεί πιθανότατα από τον μητροπολίτη Λυκοστομίου και Πλαταμώνα, Διονύσιο.

Μεταξύ των φιλοξενουμένων μαθητών ήταν κι ένα Τουρκόπουλο από το χωριό Ντερλή (Γόννοι) που το είχαν στείλει οι γονείς του ως οικότροφο στη Ραψάνη. Ο μικρός Μωαμεθανός, προσαρμοζόμενος γρήγορα στο κλίμα του Σχολείου και ενθαρρυνόμενος από τον ευσεβή δάσκαλο, γοητεύτηκε από την ελληνορθόδοξη Παιδεία, ενώ συγχρόνως ο ένθεος ζήλος του δασκάλου κατέκτησε την άδολη ψυχή του. Έφτασε στο σημείο, μάλιστα, να υποτιμά και να περιφρονεί τα ιερά και τα όσια του Ισλαμισμού, ενώ αντίθετα τιμούσε την πίστη των Ελλήνων. Κι όλα αυτά γιατί ο Γεώργιος είχε καταφέρει να εμφυσήσει στην ψυχή του την αγάπη για τον Ιησού Χριστό.

Οι γονείς του μικρού Μουσουλμάνου, βλέποντας ότι ο γιος τους ετοιμαζόταν να αλλαξοπιστήσει, δεν άντεξαν τη "ντροπή" και έβαλαν κάποιους ομοεθνείς τους να πάνε στη Ραψάνη και να συλλάβουν τον υποκινητή της μεταστροφής του μικρού. Τον συνέλαβαν μέσα στη Σχολή και τον οδήγησαν δέσμιο να δικαστεί στην έδρα του Βελή πασά που είχε αναλάβει τα ηνία στην τυραννία της Αν. Θεσσαλίας από τον πατέρα του Αλή πασά, από το 1811. Η κατηγορία που βάραινε τον Γεώργιο ήταν μία και μοναδική: "εκχριστιανισμός μουσουλμανόπαιδος¹".

ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ: Φυσικά η δικαστική... διαδικασία ήταν συνοπτική και η ετυμηγορία των δικαστών προαποφασισμένη: "θάνατος με μαρτύριο". Ο Γεώργιος ρίχτηκε αρχικά γυμνός σε καυτό λουτρό, εν συνεχεία τρυπήθηκε με σιδερένια νύχια, ακολούθησε το πετάλωμα των ποδιών του, για να ολοκληρωθεί η πρώτη φάση του μαρτυρίου του με διαπόμπευση στους δρόμους του Τυρνάβου. Έπειτα τον κάρφωσαν σε στύλο και αφού τον έδεσαν με σκοινιά βουτηγμένα σε πίσσα και πετρέλαιο, τον έβαλαν φωτιά. Ο Άγιος Νεομάρτυρας προς απογοήτευση των Αγαρηνών, όχι απλώς δεν πέθανε, αλλά δεν υπέστη, χάρι στη Θεία Χάρη και βοήθεια, το παραμικρό έγκαυμα! Στις ιστορήσεις των εικόνων παρουσιάζονται και άλλες σκηνές βασανισμών, όπως στραγγαλισμοί, εξαρθρώσεις, κτυπήματα με το σπαθί, τοποθέτηση πυρακτωμένου σιδερένιου στεφανιού πάνω στο γυμνό σώμα του Νεομάρτυρος. Εξοργισμένοι οι Οθωμανοί, εν τέλει, οδήγησαν τον Γεώργιο στη γέφυρα του Τυρνάβου, όπου και τον αποκεφάλισαν. Η ημέρα του θανάτου του ήταν η 5η Μαρτίου 1818, ημέρα Τρίτη, μετά την Κυριακή της Ορθοδοξίας. Πάνω στο άνθος της νιότης του, ο εικοσάχρονος αθλητής της πίστης του Χριστού, πορεύτηκε προς την επουράνια και αιώνια Βασιλεία των Ουρανών στεφανωμένος, θριαμβευτής, Μάρτυρας. Το σώμα του Αγίου ενταφιάστηκε στο σημείο του μαρτυρίου του, κάτω από τη γέφυρα του Τυρνάβου. Ο Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης έγραψε: «Τα τίμια λείψανα θέλει δοξάσει (ο Θεός) εδώ κάτω εις την γην ή με την επιφάνεια του Φωτός του ή και με άλλα σημεία και θαύματα, καθὼς ήθελε κρίνει η θεία δικαιοσύνη Του, ή το ολιγώτερον ολιγώτερον θέλει τα τιμήση με την παρὰ των Χριστιανών προσκύνησιν και ευλάβεια». Πραγματικά, την πρώτη νύχτα του ενταφιασμού του Αγίου, οι σκοποί των οθωμανικών στρατώνων, που βρίσκονταν στην περιοχή, αντίκρισαν μια τεράστια στήλη φωτός να σημαδεύει τον τάφο του Γεωργίου. Όταν αναφέρθηκε το παράδοξο αυτό θαύμα στο Βελή, εκείνος διέταξε να καλέσουν από τη Ραψάνη, το συντομότερο, τους συγγενείς του Αγίου για να ξεθάψουν και να παραλάβουν το λείψανό, πλην της κάρας του Αγίου που, πιθανώς, εξαφάνισαν οι Οθωμανοί. Πραγματικά με ευλάβεια και κατάνυξη τα ιερά του λείψανα μεταφέρθηκαν στη Ραψάνη. Μετά από λίγο καιρό αυτά μετακομίσθηκαν από το κοιμητήριο της Ραψάνης, το οποίο ήταν στο χώρο γύρω από το ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στην αρχοντική οικία Καραζήση που βρισκόταν κοντά. Τα τελευταία έτη αναγέρθηκε Ιερός Ναός προς τιμήν του Αγίου προστάτη της Ραψάνης αλλά και όλων των πιστών, μάλιστα δε των ορθοδόξων εκπαιδευτικών. Η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του την 5η του Μαρτίου.