Οι Γαλαξίες [Β΄μέρος] + ΒΙΝΤΕΟ Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου

 

Οι Γαλαξίες [Β΄μέρος] + ΒΙΝΤΕΟ

Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου στο 32ο Δ. Σχ. Λάρισας-συγγραφέα

ΣΥΣΤΑΣΗ ΓΑΛΑΞΙΩΝ: Όπως απέδειξαν οι νεότερες έρευνες καθένας των γαλαξιών αποτελείται από αστέρες [με τα δικά τους συστήματα], νεφελώματα και μεσοαστρική ύλη. Οι Αστέρες είναι ήλιοι, όπως ο Ήλιος μας. Το πλήθος των αστέρων κάθε γαλαξία είναι αδύνατο να καταμετρηθεί γιατί λόγω της μεγάλης απόστασης δυσχεραίνεται η παρατήρησή τους, ειδικότερα στους πυρήνες τους. Μόνο στους πλησιέστερους γαλαξίες διακρίνονται αστέρες και πάλι μόνο στους βραχίονές τους [αραιότεροι]. Οι αστρονόμοι πάντως με υπολογισμούς προσδιορίζουν τους αστέρες κάθε γαλαξία να είναι της αριθμητικής τάξεως των δεκάδων έως εκατοντάδων δισεκατομμυρίων! Τα νεφελώματα καθενός γαλαξία είναι ύλη νεφελώδης, σχετικά πυκνή, συνήθως σκοτεινή. Τα νεφελώματα διακρίνονται ως σκοτεινές κηλίδες ή ταινίες που μαυρίζουν κατά τόπους τον πυρήνα και τους βραχίονες καθενός γαλαξία. Τέλος η μεσοαστρική ύλη, είναι ύλη διάσπαρτη από αέρια και αστρική σκόνη πολύ αραιότερη από την ύλη των νεφελωμάτων.

ΜΕΓΕΘΟΣ ΓΑΛΑΞΙΩΝ: Επειδή το σχήμα τους είναι συνήθως πεπλατυσμένο, [στους σπειροειδείς πολύ πεπιεσμένο], γι' αυτό οι διαστάσεις των γαλαξιών προσδιορίζονται με δύο αριθμούς. Ο ένας δίνει τη διάμετρο του γαλαξία, ενώ ο άλλος παρέχει το μήκος του μικρού άξονα που αντιστοιχεί στο πάχος του γαλαξία. Έχει βρεθεί ότι η «διάμετρος» των γαλαξιών είναι της τάξεως των χιλιάδων ή των δεκάδων χιλιάδων ετών φωτός. Συνήθως τα μεγέθη των μεγάλων αξόνων των γαλαξιών κυμαίνονται μεταξύ 20 – 60 ε.φ. Ο μικρός άξονας περιορίζεται στο ένα δέκατο του μεγάλου. Κατά κανόνα μεγαλύτεροι γαλαξίες είναι οι σπειροειδείς, οι οποίοι μπορούν να έλκουν βαρυτικά τους γειτονικούς γαλαξίες νάνους, στρεβλώνοντας το σχήμα τους. Η επιρροή αυτή προκαλεί, προοδευτικά, την αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο γαλαξιών, με αποτέλεσμα ο μικρότερος να ενσωματώνεται μέσα στον σπειροειδή, αυξάνοντας το μέγεθος του δεύτερου.

ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΗ - ΜΑΖΑ: Συνήθως ο μικρός άξονας του ελλειψοειδούς γαλαξία είναι και ο «άξονας περιστροφής» του. Τη περιστροφή των γαλαξιών μαρτυρεί το ίδιο το σχήμα τους, ενώ οι σπειροειδείς βραχίονές τους καταδεικνύουν και τη φορά προς την οποία περιστρέφεται ένας γαλαξίας. Με τη βοήθεια του φασματοσκόπιου κατορθώθηκε ακόμη και να μετρηθεί η ταχύτητα περιστροφής τους που υπερβαίνει τα 300 χλμ/δευτ. στα εξωτερικά όρια των βραχιόνων. Η ταχύτητα περιστροφής ενός γαλαξία επιτρέπει να υπολογιστεί και η μάζα του. Όταν είναι γνωστές οι διαστάσεις (όγκος) και η μάζα ενός γαλαξία, εύκολα υπολογίζεται και η πυκνότητα της ύλης του. Βρέθηκε, έτσι, πως η μάζα των μεγάλων γαλαξιών μπορεί να είναι και 300 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη της μάζας του Ηλίου μας! Οι περισσότεροι όμως γαλαξίες έχουν μάζα αρκετά μικρότερη. Οι μετρήσεις της μάζας των γαλαξιών επιτρέπουν την εκτίμηση και του πλήθους αστέρων που περιέχονται σε κάθε γαλαξία.

ΕΞΕΛΙΞΗ: Τα σημερινά κοσμολογικά μοντέλα του πρώιμου σύμπαντος βασίζονται στη θεωρία του Big Bang, πολύ κοντά σ΄αυτά που γράφει και η Βίβλος για τη Δημιουργία του Κόσμου. Περίπου 300.000 χρόνια μετά το γεγονός αυτό, άτομα υδρογόνου και ηλίου άρχισαν να διαμορφώνονται, σε μια εκδήλωση που ονομάζεται “ανασυνδυασμός”. Σχεδόν όλα τα υδρογόνα που ήταν ουδέτερα (μη ιονισμένα) απορρόφησαν εύκολα το φως, [άλλωστε “εν αρχή εποίησε το φως”], ενώ δεν είχαν ακόμη συσταθεί άστρα, [η περίοδος έχει χαρακτηριστεί ως ο «Σκοτεινός Αιώνας»]. Από τις διακυμάνσεις της πυκνότητας σε αυτή τη αρχέγονη ύλη, άρχισαν να εμφανίζονται μεγαλύτερες δομές. Έτσι, η λεγόμενη βαρυονική ύλη άρχισε να συμπυκνώνονται σε φωτοστέφανα ψυχρής σκοτεινής ύλης. Αυτές οι αρχέγονες δομές θα γίνουν τελικά οι γαλαξίες που βλέπουμε σήμερα. Αποδεικτικά στοιχεία για την εμφάνιση των γαλαξιών βρέθηκαν το 2006, όταν ανακαλύφθηκε ότι ο γαλαξίας ΙΟΚ-1 αντιστοιχεί σε μόλις 750 εκατομμύρια χρόνια μετά το Big Bang(!). Έτσι ο γαλαξίας αυτός αποδείχθηκε ο πιο απομακρυσμένος και αρχέγονος γαλαξίας που έχουμε “δει”, γιατί είναι αποδεδειγμένα ο κοντινότερος ιστορικά στην αρχέγονη Δημιουργία. [Το “χιόνι” που βλέπουμε στην τηλεόραση είναι από τα σημαντικότερα απομεινάρια ακτινοβολίας της εποχής της Δημιουργίας του Κόσμου ή του Big Bang!] Μέσα σε ένα δισεκατομμύριο χρόνια από το σχηματισμό ενός γαλαξία, αρχίζουν να εμφανίζονται σφαιρωτά σμήνη αστέρων, η κεντρική μαύρη τρύπα και μια γαλαξιακή διόγκωση αστέρων Πληθυσμού ΙΙ [φτωχά σε μέταλλα]. Στη διάρκεια αυτής της πρώιμης εποχής, οι γαλαξίες έχουν υποστεί εκρήξεις σχηματισμού νέων άστρων. Κατά τα επόμενα δύο δισεκατομμύρια χρόνια, η συσσωρευμένη ύλη εγκαθίσταται σε ένα γαλαξιακό δίσκο. Ένας γαλαξίας θα συνεχίσει να απορροφά υλικό από τα σύννεφα υψηλής ταχύτητας και νάνους γαλαξίες σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Η ύλη αυτή είναι κυρίως υδρογόνο και ήλιο. Ο κύκλος της αστρικής γέννησης και του θανάτου αυξάνει σιγά-σιγά την αφθονία των βαρέων στοιχείων, και τελικά επιτρέπει το σχηματισμό των πλανητών γύρω από άστρα. Αλληλεπιδράσεις και συγχωνεύσεις των γαλαξιών ήταν κοινές στην πρώιμη εποχή, και η πλειονότητα των γαλαξιών ήταν τότε περίεργοι μορφολογικά. Παράδειγμα αλληλεπίδρασης, αποτελούν ο Γαλαξίας μας και ο γειτονικός της Ανδρομέδας, που κινούνται ο ένας προς τον άλλο, με περίπου 130 km/s, και ενδέχεται να συγκρουστούν σε περίπου 5-6 δις έτη. Παρά το ότι ο Γαλαξίας ποτέ πριν δεν συγκρούστηκε με ένα γαλαξία μεγάλο σαν την Ανδρομέδα, τα αποδεικτικά στοιχεία για παλαιότερες συγκρούσεις του Γαλαξία μας με μικρότερους γαλαξίες νάνους αυξάνονται. Οι περισσότεροι φωτεινοί γαλαξίες, πάντως, έχουν παραμείνει αμετάβλητοι τα τελευταία δισεκατομμύρια χρόνια

ΑΛΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Ο ακριβής αριθμός των γαλαξιών του Σύμπαντος είναι απροσδιόριστος. Και αυτό διότι τα σύγχρονα τηλεσκόπια διεισδύουν μέχρι σχεδόν στο ήμισυ [βέβαια κανείς δεν είναι απολύτως σίγουρος ότι είναι “ήμισυ”] της υποτιθέμενης ακτίνας του Σύμπαντος. Ακόμη, μεγάλο μέρος του φωτός των γαλαξιών, μέχρι να φθάσει στη Γη, απορροφάται από την μεσογαλαξιακή ύλη, έτσι ώστε να αδυνατούμε να εντοπίσουμε, αμυδρά έστω, μακρινούς γαλαξίες. Πάντως οι αστρονόμοι υπολόγισαν ότι οι γαλαξίες ανέρχονται στην τάξη των τρισεκατομμυρίων. Γενικά, το σύμπαν συνεχώς διαστέλλεται, με αποτέλεσμα την μέση αύξηση της απόστασης μεταξύ των γαλαξιών (“νόμος του Hubble”). Σμήνη γαλαξιών μπορεί να ξεπεράσουν αυτήν τη διαστολή τοπικά μέσω της αμοιβαίας βαρυτικής έλξης. Οι περισσότεροι γαλαξίες στο σύμπαν είναι βαρυτικά συνδεδεμένοι με ένα αριθμό άλλων γαλαξιών, δημιουργώντας μία “ιεραρχία” συμπλέγματος δομών, με το μικρότερο των ενώσεων αυτών να ονομάζεται ομάδα. Μία ομάδα των γαλαξιών είναι ο πιο κοινός τύπος μίας γαλαξιακής ένωσης, και αυτοί οι σχηματισμοί περιέχουν την πλειονότητα των γαλαξιών. Οι μεγαλύτερες δομές που περιέχουν χιλιάδες γαλαξίες στριμωγμένους σε μία περιοχή λίγων μεγαπαρσέκ¹ ονομάζονται γαλαξιακά σμήνη. Τα σμήνη των γαλαξιών συχνά κυριαρχούνται από ένα γιγάντιο ελλειπτικό γαλαξία, γνωστό ως το πιο λαμπρό γαλαξία του σμήνους, ο οποίος, με την πάροδο του χρόνου, καταστρέφει βαρυτικά τους γαλαξίες-δορυφόρους του αφομοιώνοντάς τους. Τα γαλαξιακά υπερσμήνη περιέχουν δεκάδες χιλιάδες γαλαξίες.

ΥΠΕΡΑΝΑΚΑΛΥΨΗ 2013: Επιστήμονες ανακάλυψαν μια ομάδα από κβάζαρ, τη μεγαλύτερη δομή του σύμπαντος, μεγέθους 4 δισ. ε.φ.!!! Αυτή η ανακάλυψη θέτει υπό αμφισβήτηση την μέχρι τώρα θεωρία για την κλίμακα του Σύμπαντος. Η Κοσμολογική Αρχή θεωρεί το Σύμπαν ομοιόμορφο ως προς τις ιδιότητες και τους φυσικούς νόμους που το διέπουν. Αυτή η παλιά υπόθεση αμφισβητείται, αλλά ακόμα δεν έχει ανατραπεί. Τα κβάζαρ, [τα πιο φωτεινά αντικείμενα στο Σύμπαν, πυρήνες αρχαίων γαλαξιών], “είναι γνωστό ότι έχουν την τάση να συγκεντρώνονται σε σύνολα εκπληκτικά τεραστίων διαστάσεων, δημιουργώντας απίστευτα μεγάλες ομάδες κβάζαρ, ή αλλιώς LQG», αναφέρουν οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κεντρικού Λάνκασιρ στη Βρετανία. Η τεράστια ομάδα κβάζαρ που ανακαλύφθηκε πρόσφατα, έχει διαστάσεις 500 μεγαπαρσέκ. Επειδή η ομάδα LQG επιμηκύνεται, η μεγαλύτερη διάστασή της είναι 1.200 μεγαπαρσέκ, ή 4 δισεκατομμύρια έτη φωτός.Το μέγεθος αυτό είναι 1600 φορές μεγαλύτερο από την απόσταση του Γαλαξία της Γης στον πλησιέστερο γαλαξία, την Ανδρομέδα!

 konstantinosa.oikonomou@gmail.com

11 Μεγαπαρσέκ ισούται με 3,3 εκατομμ. Έτη φωτός!

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ:

Κυριακάτικο πρωινό στο πάρκο +ΒΙΝΤΕΟ κείμενο-AUDIOBOOK από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο, συγγραφέα

 

Κυριακάτικο πρωινό στο πάρκο +ΒΙΝΤΕΟ

κείμενο-AUDIOBOOK

από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο, συγγραφέα

 

  

  Το μικρό κοριτσάκι ανέβηκε αργά αργά στην κούνια του άδειου από παιδιά πάρκου. Τα πεσμένα κιτρινισμένα φύλλα από τα γύρω πλατάνια μαζεύονταν στις γωνιές στροβιλιζόμενα από το ψυχρό βοριαδάκι του Νοεμβρίου. Καθώς η μικρή αιωρούνταν νωχελικά, ούτε που καταλαβε ότι για μια στιγμή τα πλούσια μακριά καστανά της μαλλιά είχαν μπλεχτεί για λίγο στις αλυσίδες της κούνιας.

Το βλέμμα της, σε εκφραστική αντίθεση με το σώμα της που πηγαινοερχόταν μπρος-πίσω, έμενε καρφωμένο κάπου πολύ μακριά... Ήταν τόσο απορροφημένη στις παιδιάστικες αθώες σκέψεις της, τόσο που δεν κατάλαβε καν το χάδι. Ήταν τόσο περίεργα γι΄ αυτήν τούτη η Κυριακή στην εκκλησία. Πρώτη φορά κάθισε με τη θεία στις πρώτες θέσεις. Πρώτη φορά είδε ότι οι συγγενείς της μοίραζαν και γλυκό σιτάρι στο τέλος. Πρώτη φορά άκουσε πως η μαμά της μπορεί να είναι πια άγγελος στον ουρανό! Α, ναι! Σήμερα ήταν και η πρώτη μέρα που το καντηλάκι στο δωμάτιο της μαμάς ήταν σβηστό. Η γιαγιά είπε πως η μαμά σήμερα θα έβλεπε το Χριστό, δε χρειαζόταν πια λαδάκι.

 

   Μια νέα γυναίκα με ένα μακρύ γαλάζιο φόρεμα, είχε προβάλει πίσω απ΄ την αλέα στην άκρη του πάρκου κι αφού πλησίασε κοντά στο παιδί, την κοίταξε εξεταστικά μέσ΄ από τα κατάμαυρά της μάτια που πλαισιώνονταν από τα χλωμά, σχεδόν κατάλευκά της μάγουλα. Και τότε σήκωσε το σχεδόν διάφανο χέρι της και χάιδεψε τρυφερά τα μαλλιά της μικρής. Αφού κάποιο δάκρυ πήγε και στάλαξε στο μάγουλό της, τουλάχιστον έτσι μου φάνηκε, απομακρύνθηκε γοργά, με έναν τρόπο που φάνταζε στα μάτια μου σαν να μην πατούσε στο χώμα! Και τότε είδα να χάνεται ξαφνικά, να εξαφανίζεται καλύτερα, από το οπτικό μου πεδίο... Μα το κεφάλι μου πονούσε σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη μέρα. Αυτά τα καινούρια φάρμακα που έπαιρνα ίσως μου φέραν παραισθήσεις. Ίσως....

Λίγα λεπτά της ώρας αργότερα, μια μαυροφορεμένη κυρά βγήκε από το μικρό καφενεδάκι του πάρκου αφήνοντας την πόρτα του για λίγο ανοιχτή. Μέχρι τότε δεν είχα αντιληφθεί ότι εκεί μέσα υπήρχαν θαμώνες. Το αντίθετο, πίστευα πως ήταν κλειστό. Από την ανοιχτή ξύλινη πόρτα του μαγαζιού αυτού ξεχώρισα κάποια σποραδικά λόγια της εκεί συντροφιάς. Τότε κατάλαβα.... “Η καϋμενούλα η μικρή! Κατάλαβε άραγε αν θα ξαναδεί τη μανούλα του;”, άκουσα μια ψιλή γυναικεία φωνή. Μια άλλη φωνή απάντησε, μα ο αέρας δεν έφερε τη φωνή ξεκάθαρα στ΄ αυτιά μου. Πάντως διέκρινα κάποιες λέξεις: “ είναι νωρίς ακόμη... λίγο παραπάνω από μήνας ... η ζωή συνεχίζεται” και κάτι τέτοια. Κάθε απορία μου έσβησε όταν μια ευτραφής κυρία βγαίνοντας κι αυτή από το καφενείο είπε στη διπλανή της: “Άλλο να πας σε μνημόσυνο για γέρο κι άλλο για νέα γυναίκα, Καλλιόπη μου!”.

Η μαυροφορεμένη κυρία κατευθύνθηκε στην κούνια, πήρε τη μικρή απ΄ το χέρι, την κατέβασε και κατευθύνθηκαν προς την έξοδο του πάρκου.

 

  Πριν βγουν στη δημοσιά, τα πρώτα, μα και τελευταία λόγια που άκουσα από το κοριτσάκι έφτασαν στ΄ αυτιά μου, την ώρα που έβγαινε πιασμένη πάντα από το χέρι της μεσήλικης κυρίας: “Στο σπίτι πάμε θεία; Να΄ ρθε άραγε η μανούλα;”

konstantinosa.oikonomou@gmail.com

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΤΟ AUDIOBOOK EΔΩ: 

Ο Άγιος Ιερομάρτυρας Ερμόλαος [26.7] + ΒΙΝΤΕΟ από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο

 

Ο Άγιος Ιερομάρτυρας Ερμόλαος [26.7] + ΒΙΝΤΕΟ

από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο, συγγραφέα

“Ἕρμιππος, Ἑρμόλαος ἠδ' Ἑρμοκράτης
Ἑρμῆν σέβοντας ᾔσχυναν παρρησίᾳ.
Ἑρμόλεως ἕκτῃ τε καὶ εἰκάδι δειροτομήθη”.

Ο ΙΕΡΕΑ ΕΡΜΟΛΑΟΣ: Τριακόσια χρόνια μετά την εποχή του επίγειου βίου του Κυρίου πολλοί ήταν οι μαθητές του Θεού της αγάπης σ' όλη την επικράτεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, έτσι και στη Νικομήδεια, όπου ζούσε ο ιερέας Ερμόλαος. Ο Ερμόλαος γνώριζε από μικρό παιδί τον γιο του ειδωλολάτρη Ευστόργιου και της χριστιανής Ευβούλης, τον Άγιο, αργότερα, Παντελεήμονα. Κι ήταν χαρά του μεγάλη καθώς έβλεπε τον Παντολέοντα, έτσι τον είχαν ονομάσει οι γονείς του, να μεγαλώνει και να λάμπει στο πρόσωπό του η ευγένεια και η αγάπη του Χριστού, πού η ευλαβική μητέρα του έβαλε στην ψυχή του, και τούτος, ο ιερέας Ερμόλαος σαν πνευματικός πατέρας του, πότισε και καλλιέργησε.

ΒΑΠΤΙΣΗ ΤΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΡΜΟΛΑΟ: Όταν ο Παντολέων μεγάλωσε και σπούδαζε την ιατρική επιστήμη, ο ιερέας Ερμόλαος του είπε κάποια μέρα: “Η ψυχή σου είναι πλασμένη για την αγάπη του Θεού, παιδί μου. Είναι καιρός να βαπτιστείς χριστιανός, και σαν τελειώσεις τις σπουδές σου, να γίνεις ένας γιατρός αγάπης ταπεινός, μα, το κατά δύναμη, μιμητής του Κυρίου ημών Ιησού Χρίστου”. Πραγματικά, ο Παντολέων βαπτίσθηκε και έλαβε από τον πατέρα Ερμόλαο το όνομα Παντελεήμων [ο ελεών τους πάντες]. Άλλωστε ο λευίτης αυτός του Κυρίου έτσι τον φανταζόταν και τέτοιον επιθυμούσε να τον δει: Γιατρό αγάπης προς όλους, «κυρίους» και δούλους. Και του το είπε συγκινημένος και δακρυσμένος: “Γιατρός αγάπης, Παντελεήμων, του Θεού της αγάπης μαθητής. Τι χαρά! Και τί ευλογία Κυρίου και έλεος!” Και εκείνος μετά τη βάπτισή του και τα λόγια του Ερμολάου υποσχέθηκε συγκινημένος στον ιερέα και τη μητέρα του: “Με τη χάρη του Θεού της αγάπης, του Κυρίου Ιησού Χριστού, την ευλογία του πατρός και αναδόχου μου Ερμολάου, και την ευχή της αγίας μητέρας μου, θα προσπαθήσω να γίνω μαθητής της αγάπης. Δός μου, Κύριε Ιησού, από την ιαματική δύναμη σου. Κάνε με μικρό και ταπεινό μιμητή Σου.”

Ο ΑΦΙΛΑΡΓΥΡΟΣ ΙΑΤΡΟΣ: Ο Παντελεήμων συνέχισε και τελείωσε τις σπουδές του κοντά στο μεγάλο γιατρό Ευφρόσυνο. Καινούργιες χαρές και καινούργιες ολοκάρδιες ευχές τώρα από τον ιερέα Ερμόλαο και τη μητέρα Ευβούλη: “Ιαματικός Απόστολος Αγάπης, Παντελεήμων”. Ήταν οι άγιες ευχές του ιερέα Ερμολάου και της μάνας Ευβούλης. Αυτή ήταν κι η άγια επιθυμία του Παντελεήμονα. Έκτοτε ένας γιατρός θερμής και ιαματικής αγάπης περιδιάβαινε στις πόρτες των ασθενών στη Νικομήδεια, άγγελος χαράς, ελπίδας και παρηγοριάς για όλους, πλούσιους και φτωχούς, κυρίους και δούλους. Ο ιερέας Ερμόλαος έβλεπε τα ιαματικά έργα του Παντελεήμονα και ευφραινόταν. “Συνεχιστής του έργου των αγίων Αποστόλων με τη χάρη και τη δύναμη του Θεού!”, έλεγε δοξολογώντας τον Κύριο.

Ο Άγιος Ερμόλαος στη Σκύρο [Βρυκολακονήσια]

   Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΥΡΚΑΓΙΑ: Ο Μαξιμιανός, μέγας εχθρός του Χριστιανισμού στα 304 μ.Χ. έδωσε εντολή να καούν όσο το δυνατόν περισσότεροι πιστοί της Νικομήδειας μέσα στον Ιερό Ναό της πόλης! Έπρεπε κατά τον ωμό Ρωμαίο καίσαρα να καούν οι “εχθροί και οι υπονομευτές” της Ρώμης Χριστιανοί! Έτσι, έβαλαν φωτιά οι στρατιώτες στο ναό και πολλοί χριστιανοί κάηκαν φωτίζοντας και με τη θυσία τους το πυκνό σκοτάδι της αγνωσίας και της κακίας. Ελάχιστοι γλύτωσαν. Ανάμεσα σ΄ αυτούς τους ελάχιστους ήταν και ο ιερέας Ερμόλαος, πού κατέφυγε σ΄ ένα απόκρυφο καταφύγιο. Ο Παντελεήμων, στο μεταξύ, εξακολουθούσε να χαρίζει την ίαση σε σώματα και ψυχές. Ο ιερέας Ερμόλαος μάθαινε τα νέα μέσα στην κρυψώνα του και ανακουφιζόταν η ψυχή του και δόξαζε το Θεό.

Από την πανήγυρη του Αγίου στη Σκύρο

    ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΟΥ Α. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ ΚΑΙ Η ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΟΥ: Κάποτε ο Μαξιμιανός σκέφθηκε να επαναλάβει τις θηριώδεις πράξεις του. Αφορμή γι΄ αυτό ήταν ο Παντελεήμων και η θαυματουργική, ιαματική αγάπη του. Όταν κάποτε ο ιατρός Άγιος Παντελεήμων θεράπευσε ένα τυφλό δούλο, όλη η Νικομήδεια χάρηκε και δόξαζε τον Θεό των Χριστιανών, και οι ειδωλολάτρες ακόμα. Όλους τους ευεργετούσε άλλωστε ο Παντελεήμων. Ειδωλολάτρης ήταν ο πρώην τυφλός. Δούλος όμως, μάλιστα τιμωρημένος από τον αφέντη του. Και έγινε χριστιανός τώρα. Αυτό ερέθισε τον θηριώδη Μαξιμιανό, που το θεώρησε προσβολή των νόμων της Ρώμης. Έτσι παρευθύς διέταξε έναν αξιωματικό του: “Αποκεφάλισε τον γιατρεμένο δούλο χριστιανό και σπεύσε με τους άνδρες σου να συλλάβεις και να φέρεις ενώπιον μου τούτο τον νεαρό γιατρό.” Σε λίγη ώρα έφεραν μπροστά στον Μαξιμιανό τον Παντελεήμονα. Ο Μαξιμιανός άρχισε να του μιλά για τα είδωλα μα ο Παντελεήμων, σταθερός στην πίστη του, διακήρυττε θαρρετά τις ευαγγελικές αλήθειες στον ασεβή Μαξιμιανό. Κάποια στιγμή ο Ρωμαίος τον ρώτησε ποιος του δίδαξε την πίστη στον Χριστό. Ο Παντελεήμων δε θέλησε να πει ψέματα. “Ο ιερεύς Ερμόλαος”, είπε. Τότε ο Μαξιμιανός έστειλε στρατιώτες του να βρουν τον ιερέα.

Ναός του Αγίου στην Κύπρο

   ΣΥΛΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΣΗ ΤΟΥ ΕΡΜΟΛΑΟΥ: Εκείνοι γύρισαν σε λίγο με τρεις κρατούμενους. Με τη θέληση τους, ακολούθησαν τον Ερμόλαο μπροστά στον κριτή της Νικομήδειας, οι φίλοι και συνεργάτες του ιερείς, Έρμιππος και Ερμοκράτης. Ο εξουσιαστής, αφού εξέτασε πρώτα τον Ερμόλαο, ρώτησε έπειτα τους άλλους δύο τι ζητούσαν και ήλθαν σ' αυτόν. Εκείνοι αποκρίθηκαν, ότι ήταν στρατιώτες του Ερμολάου κάτω από τη σημαία του Χριστού, και ότι τον παρακαλούσαν να έχουν όλοι κοινό θάνατο, όπως είχαν και κοινή αδελφική ζωή.

Η απάντηση αυτή, αντί να κινήσει το θαυμασμό του τυράννου, άναψε περισσότερο το θυμό του. Έτσι έδωσε εντολή να φυλακιστεί, προσωρινά ο Παντελεήμων, ο ο οποίος και θα μαρτυρήσει αργότερα, ενώ καταδίκασε και τους τρεις ιερείς σε θάνατο. Έτσι με τη θυσία των κεφαλών τους, κέρδισαν τα αθάνατα βραβεία των αθλητών της πίστης και της αγάπης του Χρίστου. Ήταν η 26η Ιουλίου, όταν το ιερατικό αίμα του Ερμολάου, του Ερμίππου και του Ερμοκράτη έγινε αιώνια σπονδή αγάπης στον Άγιο Τριαδικό Θεό της αγάπης και θυσία λυτρωτική. Οι τρεις ιερείς έγιναν ιερομάρτυρες της Εκκλησίας και τιμώνται δεκαεπτά αιώνες τώρα από την Εκκλησία, και θα τιμώνται στους αιώνες! Άγιοι του Θεού, πρεσβεύετε και υπέρ ημών.

ΑΓΙΑ ΛΕΙΨΑΝΑ: Τμήματα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Ερμόλαου βρίσκονται στις Μονές Παντοκράτορος Αγίου Όρους, Αγίου Νικάνορος Γρεβενών, Λειμώνος Λέσβου και Κύκκου Κύπρου, στη Λαύρα Αγ. Αλεξάνδρου Νέβσκι στην Αγία Πετρούπολη και στο Ναό του Αγ. Γεωργίου των Ελλήνων Βενετίας. Μέρος των Ιερών Λειψάνων του Αγίου Ερμόλαου, μετά τις αρπαγές των Λατίνων κατά την πρώτη άλωση της Κων/λεως του 1204, βρίσκονται στον ρωμαιοκαθολικό Ναό του Αγίου Συμεών του Θεοδόχου Βενετίας, στο ρωμαιοκαθολικό Καθεδρικό Ναό Μπενεβέντου Καμπανίας και στο Calci της ρωμαιοκαθολικής Επισκοπής Πίζας.

Ἀπολυτίκιον:[Ἦχος δ’]: “Οἱ Μάρτυρες σου Κύριε, ἐν τῇ ἀθλήσει αὐτῶν, τὸ στέφος ἐκομίσαντο τῆς ἀφθαρσίας, ἐκ σοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν· σχόντες γὰρ τὴν ἰσχύν σου, τοὺς τυράννους καθεῖλον· ἔθραυσαν καὶ δαιμόνων τὰ ἀνίσχυρα θράση. Αὐτῶν ταῖς ἱκεσίαις Χριστὲ ὁ Θεός, σῶσον τὰς ψυχὰς ἡμῶν.”

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Ιωσήφ Δ. Αγαπητός, ο Άγιος Ερμόλαος, http://www.zoiforos.gr/index.php option=com_content&task=view&id=6611&Itemid=1

konstantinosa.oikonomou@gmail.com

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΤΟ ΒΙΟ ΤΟ ΑΓΙΟΥ ΕΔΩ: 

Η Αγία Χριστίνα η Μεγαλομάρτυς 24 Ιουλίου + ΒΙΝΤΕΟ από τον Κων/νο Οικονόμου

 

  Η Αγία Χριστίνα η Μεγαλομάρτυς 24 Ιουλίου + ΒΙΝΤΕΟ

από τον Κων/νο Οικονόμου

   

Η Αγία Χριστίνα έζησε στους χρόνους του βασιλέως Σεβήρου, περί το έτος 200 μ..Χ. στην Τύρο. Ο πατέρας της, Ουρβανός, ήταν στρατηγός του ρωμαϊκού στρατού. Βλέποντας την υπέροχη ομορφιά της κόρης του και φοβούμενος τους κακούς ανθρώπους έκτισε ψηλό πύργο όπως συνήθιζαν τότε. Σ’ αυτόν έκλεισε τη Χριστίνα με πολλές υπηρέτριες δια να την υπηρετούν και είδωλα για να προσεύχεται σ’ αυτά. Της είχε όλα όσα χρειαζόταν για να μη βγαίνει καθόλου και την βλέπουν άνθρωποι. Ο Χριστός όμως εκεί μέσα την φώτισε με την χάρη του Παναγίου Πνεύματος οδηγώντας την στη Θεογνωσία. Βλέποντας την ομορφιά της φύσης και τα δημιουργήματα του Θεού συλλογιζόταν, ποιος άραγε ήταν ο Δημιουργός και κυβερνήτης όλων. Και ο Θεός γνωρίζοντας την καλή της προαίρεση, της έστειλε άνθρωπο που της δίδαξε όσα λαχταρούσε να μάθει. Αφού φωτίσθηκε σεβόταν τον αληθινό Θεό και αφιερωνόταν σε προσευχές και νηστείες.

ΟΝΟΜΑΖΟΜΑΙ ΧΡΙΣΤΙΝΑ: Κάποια ημέρα, που ανεβήκαν οι ειδωλολάτρες γονείς της στον πύργο να την επισκεφθούν, την προσκαλέσαν να προσφέρει θυσία στα είδωλα. Η Χριστίνα όμως αρνήθηκε χωρίς φόβο για τις συνέπειες. Ο πατέρας της θυμωμένος έφυγε αναλογιζόμενος τις τιμωρίες, που θα της έκανε. Η μητέρα της στενοχωρημένη, προσπαθούσε με λόγια να την πείσει να προσφέρει θυσία στους θεούς. Η Αγία όμως της απάντησε: Μητέρα μου, προτιμώ το φως από το σκοτάδι. Οι θεοί σας είναι δαιμόνια, ενώ ο Κύριός μου δημιούργησε τους ουρανούς και όσα υπάρχουν στη γη. Είμαι δούλη του Χριστού και πήρα το όνομά του. Λέγομαι πια Χριστίνα. Μετά την αναχώρηση των γονέων της, η Αγία φόρεσε καθαρό φόρεμα, ένιψε χέρια και πρόσωπο και κλείστηκε στο δωμάτιό της. Έπειτα, θύμιασε τον αληθινό Θεό και προσευχήθηκε ζητώντας από τον Κύριο να σταθεί κοντά της στα μαρτύρια, που ανέμενε, και να την βοηθήσει στην ομολογία της. Την ώρα της προσευχής της, εμφανίστηκε ένας Άγγελος που της είπε: Ο Κύριος άκουσε την δέηση σου. Λοιπόν, πάρε δύναμη και ενίσχυση στην καρδιά σου, διότι θα παρουσιασθείς σε τρεις άρχοντες, για να δοξασθεί ο Θεός με σένα. Εκείνη ζήτησε την σφραγίδα του Σωτήρος για να μη φοβηθεί. Ο Άγγελος της έδωσε την εν Χριστώ σφραγίδα, δηλαδή την σταύρωσε, την ευλόγησε και της έδωκε να φάγει ουράνιο άρτο. Η Αγία έφαγε και ευχαρίστησε τον Κύριο.

Την ίδια νύκτα κατέστρεψε τα είδωλα, κατέβηκε από τον πύργο, και μοίρασε το χρυσάφι και το ασήμι του φτωχούς και πάλι ανέβηκε. Το πρωί ο πατέρας της δεν βρήκε τα είδωλα. Όταν ρώτησε τις υπηρέτριες τι είχε συμβεί κι εκείνες του εξήγησαν, εξεμάνη και πρόσταξε να τις αποκεφαλίσουν, ενώ την κόρη του να την δείρουν μέχρι να κουρασθούν. Πράγματι την έδειραν ανηλεώς. Η Αγία όμως, με τη χάρι του Θεού, δυνάμωνε και αποκαλούσε τον πατέρα της τυφλό που δεν βλέπει το πόσο ανίσχυρα είναι τα είδωλά του. Τότε ο Ουρβανός θύμωσε τόσο πολύ, ώστε την έδεσε με αλυσίδα από τον λαιμό και την φυλάκισε. Η γυναίκα του, που άκουσε τα βάσανα της Αγίας, πήγε στη φυλακή, και προσπαθώντας να τη συγκινήσει την παρακαλούσε να ξαναγυρίσει στην ειδωλολατρία. Όμως η Αγία έμενε ακλόνητη στην ομολογία της. Όταν ο πατέρας της έμαθε, ότι είναι σταθερή στην απόφαση της, έστειλε στρατιώτες το πρωί και φέρανε την Αγία στο πραιτώριο όπου της έδωσε μια τελευταία ευκαιρία να ξαναγυρίσει στην ειδωλολατρία. Εκείνη και πάλι γενναία αρνήθηκε κάνοντας τον πατέρα της αιμοβόρο θηρίο. Τότε εκείνος διέταξε να την κρεμάσουν και να ξεσχίζουν τις σάρκες της. Εκείνη όμως χαιρόταν με τα βασανιστήρια και έλεγε: “Σε ευχαριστώ, Θεέ μου επουράνιε, γιατί με αξίωσες να καθαρισθώ, με αυτά τα βασανιστήρια από τον ρύπο της ειδωλολατρίας.” Έπαιρνε κομμάτια από τις σάρκες της, το πετούσε στο πρόσωπο του πατέρα, της και έλεγε: “Επεθύμησες να φας τις σάρκες του παιδιού σου. Φάγε να χορτάσεις”. Τότε ο τύραννος πρόσταξε να τη δέσουν σε τροχό. Άναψαν κατόπιν από κάτω φωτιά, ενώ χύνανε λάδι καυτό για να την βασανίζουν χειρότερα. Μετά από προσευχή στο Χριστό η φωτιά σκορπίστηκε κατακαίοντας πολλούς από τους ειδωλολάτρες. Όταν η Αγία βγήκε από τον τροχό ο τύραννος τη ρώτησε: “ποιος σ’ έμαθε αυτές τις μαγείες και δεν σε καίει η φωτιά;” Η Μάρτυς του απάντησε πως απλώς δεν μπορούσε να δει την αλήθεια. Εν συνεχεία κλείστηκε και πάλι στη φυλακή χωρίς καμιά τροφή για να πεθάνει από την πείνα, όμως ο Κύριος της έστειλε τρεις Αγγέλους που της φέρανε τροφή ενώ ακόμη γιατρέψαν και το καταπληγιασμένο σώμα της. Μια νύχτα, ο πατέρας της έστειλε δούλους, που της δέσαν μια μεγάλη πέτρα στο λαιμό και την ρίξαν στο πέλαγος. Όμως εκείνη θαυμαστά λύθηκε και σώθηκε. Τότε, ενώ βρισκόταν ακόμη στη θάλασσα, παρακάλεσε τον Κύριο να δεχθεί το Άγιο Βάπτισμα. Μόλις τελείωσε την προσευχή της, ακούσθηκε η φωνή του Ιησού Χριστού που μέσα από φωτεινή νεφέλη της παρουσιάστηκε. Μόλις δε η Αγία αντίκρυσε τον Κύριο, φοβήθηκε αλλά ο Κύριος της είπε: “Εγώ είμαι ο Χριστός, Χριστίνα, που φωτίζω όλους που μ’ επικαλούνται και ήλθα να σε γλυτώσω απ’ την πλάνη των ειδώλων, όπως ζήτησες”. Τότε την κατέδυσε στην θάλασσα λέγοντας: “Σε βαπτίζω, Χριστίνα εις το όνομα του Πατρός και εις εμέ τον Υιόν Του και εις το Πνεύμα το Άγιον”. Όταν είπε αυτά ο Δεσπότης την παρέδωσε στον Αρχιστράτηγο Μιχαήλ, ο οποίος την οδήγησέ στην ξηρά. Έτσι η Αγία βρέθηκε στη πόλη της, κοντά στο πατρικό της. Όταν ξημέρωσε, την είδε να προσεύχεται ο τύραννος πατέρας της και νομίζοντας, ότι οι δούλοι του δεν την ρίξανε στη θάλασσα, θέλησε να τους θανατώσει. Εκείνοι, όμως, ομολογήσανε το θαύμα και ο πατέρας της την ρώτησε: “Με ποιες μαγείες νίκησες την θάλασσα;” “Δεν βλέπεις, δύστυχε”, αποκρίθηκε η Χριστίνα, “ότι πήρα χαρά από τον Χριστό μου και ξαναγεννήθηκα”. Τότε εκείνος διέταξε να την φυλακίσουν, για να την αποκεφαλίσει την επομένη. Ενώ ολονυχτίς η Αγία, προσευχόταν, ο αμετανόητος πατέρας της το ξημέρωμα πέθανε. Έτσι, η Χριστίνα έμεινε λίγο καιρό ήσυχη, ευχαριστώντας τον Κύριο. Σε λίγες ημέρες, ανέλαβε την θέση του πατέρα της, καινούργιος άρχοντας, ο Δίων. Αυτός διάβασε όλα τα έγγραφα της Χριστίνας και πρόσταξε να την φέρουν για απολογία. Βλέποντας την ομορφιά της, άρχισε τις κολακείες και ύστερα με φοβέρες προσπάθησε να πείσει την Αγία να γυρίσει στην πλάνη των ειδώλων. Αφού όμως ο τύραννος είδε ότι η Αγία δεν αλλάζει διέταξε να την δείρουν, αλύπητα. Υπέμενε όμως η Αγία με καρτερία τα βασανιστήρια. Εν συνεχεία διέταξε, και φέρανε μια μεταλλική σκάφη γεμάτη πίσσα, ρετσίνι και λάδι. Βάλανε δυνατή φωτιά από κάτω και βάλανε μέσα την Αγία. Τη βράζαν επί ώρες! Η Μάρτυς υπέμενε με γαλήνη και αυτό το φοβερό μαρτύριο, ευχαριστώντας τον Κύριο διότι τη διαφύλαξε αβλαβή. Το θαύμα ήταν ολοφάνερο. Τότε πάλι ο τύραννος τη συμβούλευσε να θυσιάσει στα είδωλα γιατί έλεγε, αυτά τη σώσαν. Κι εκείνη με παρρησία απάντησε: “Τη δύναμη του Χριστού μου αποδίδεις στους σιχαμερούς θεούς σου, αναίσθητε; Πως μπορούν να βοηθήσουν τους ζωντανούς οι τυφλοί και άλαλοι;” Τότε ο τύραννος οργίστηκε και διέταξε να ξυρίσουν το κεφάλι της και να την περιφέρουν γυμνή σ’ όλη την πόλη. Αφού γίναν όλα αυτά τη φυλακίσανε. Την επομένη την ξαναφέραν στο κριτήριο και ο τύραννος της είπε: “Πάμε στο ναό να προσκυνήσεις τον ουράνιο θεό Απόλλωνα”. - Τότε απάντησε η Αγία: “Ναι, θα προσκυνήσω το Θεό τον ουράνιο”. Ο άρχοντας χάρηκε, γιατί νόμισε, ότι θα προσκυνήσει το είδωλο. Την οδηγήσαν στο ναό με τιμή. Η Αγία απευθύνθηκε στο άγαλμα του Απόλλωνα περίπου έτσι:: “Σε διατάσσω, εν ονόματι του Κυρίου μου Ιησού Χριστού, να πέσεις και να γίνεις συντρίμμια”. Αμέσως το είδωλο έπεσε σε κομμάτια. Οι περισσότεροι παριστάμενοι δόξαζαν τον Θεό της Χριστίνας, ενώ πάμπολλοι πιστέψαν σ’ Αυτόν. Ο άρχοντας έμεινε άφωνος από την λύπη του και ξεψύχησε. Ο αντικαταστάτης του φυλάκισε την Αγία, έως ότου ψηφίσουν άλλον άρχοντα. Έπειτα από λίγες ημέρες, ο νέος άρχοντας, Ιουλιανός, διέταξε να την ρίξουν μέσα σε αναμένο καμίνι, όπου και παρέμεινε πέντε μέρες. Η Μάρτυς, από τη θέση αυτή, έψαλλε μαζί με Αγγέλους, δοξάζοντας κι ευχαριστώντας τον Θεό, με μεγάλη φωνή. Οι στρατιώτες, που την φρουρούσαν, ακούγοντας τις ψαλμωδίες, φοβήθηκαν κι αναφέρθηκαν στον τύραννο. Πρόσταξε τότε αυτός να την ανοίξουν την έκτη ημέρα και η Αγία βγήκε από αυτήν ολοζώντανη. Μια μέρα μετά ο Ιουλιανός διέταξε τον φροντιστή των θηρίων, πιο αναίσθητο και από τα θηρία, να φέρει δυο ασπίδες, δύο έχιδνες και δύο άλλα φοβερά φίδια Τα πιο φαρμακερά φίδια τα έφεραν και τα άφησαν δίπλα την Αγία. Λυτά, όχι μονάχα δεν την δάγκωσαν, αλλά έδειξαν προς αυτήν ευσπλαχνία! Ο τύραννος όμως, πιο θηριώδης και από τα θηρία, μάλωνε τον υπηρέτη των θηρίων και του έλεγε να τα ερεθίσει, εναντίον της Αγίας. Τα θηρία εξαγριώθηκαν και επετέθησαν εναντίον του φύλακα, που τον θανατώσαν. Τότε η Αγία προσευχήθηκε στον Κύριο: “Δέσποτα, ζωοδότη, Κύριε Ιησού Χριστέ, εσύ που ανέστησες το Λάζαρο, άκουσε και την δούλη σου και ανάστησε αυτόν τον άνθρωπο, για να δοξασθεί το Πανάγιο όνομά σου και να πιστέψουν αυτοί που παρακολουθούν, ότι συ είσαι ο μόνος, που κάνει θαυμάσια”. Έπειτα σφράγισε τον νεκρό η Αγία με το σημείο του σταυρού, λέγοντας: “Εις το όνομα του Δεσπότου Χριστού σήκω!”. Κι ο νεκρός αναστήθηκε δοξάζοντας τον Θεό και την Αγία. Ο τύραννος, νομίζοντας μαγεία το θαύμα, διέταξε να κόψουν τους μαστούς της. Η Χριστίνα υπέμενε καρτερικά και σήκωσε τα μάτια της στον ουρανό προσευχόμενη. Έπειτα τη φυλάκισαν αιμόφυρτη. Την επισκεφθήκαν όμως πολλές γυναίκες και την παρηγορούσαν με εκδηλώσεις συμπάθειας στους πόνους της. Η Αγία και σ’ αυτές τις δύσκολες στιγμές τις δίδασκε και πολλές πιστέψανε στο Χριστό. Το πρωί της άλλης ημέρας διέταξε ο τύραννος και τη φέρανε στο μέσον και της διέταξε να προσκυνήσει τους θεούς. Εκείνη και πάλι αρνήθηκε σθεναρά. Τότε διέταξε τύραννος να κόψουν την γλώσσα της. Όταν της κόψαν τη γλώσσα, την πήρε η Αγία στο δεξί της χέρι και την πέταξε στο πρόσωπο του άρχοντα, που τυφλώθηκε αμέσως. Αλλά και φωνή βγήκε από το στόμα της, που έλεγε στον τύραννο: “Ιουλιανέ άπιστε, επειδή έκοψες την γλώσσα μου, που ευλογεί τον Κύριον, έχασες και συ το φως σου δίκαια, άδικε”. Τότε ο τυφλός διέταξε δύο στρατιώτες να την θανατώσουν. Ο ένας την πλήγωσε στην καρδιά, με το τόξο του και ο άλλος στα πλευρά και έτσι τελείωσε η Αγία. Αλλά ο τύραννος, πηγαίνοντας τυφλός στο σπίτι του, δέχθηκε την οργή του Θεού και πέθανε με φριχτούς πόνους. Η Αγία, παρέδωσε το πνεύμα της την 24ην Ιουλίου, ημέρα Πέμπτη.

Ἀπολυτίκιον Ἦχος δ'.
Ἡ ἀμνάς σου Ἰησοῦ, κράζει μεγάλη τῇ φωνῇ. Σὲ Νυμφίε μου ποθῶ, καὶ σὲ ζητοῦσα ἀθλῶ, καὶ συσταυροῦμαι καὶ συνθάπτομαι τῷ βαπτισμῷ σου· καὶ πάσχω διὰ σέ, 
ὡς βασιλεύσω σὺν σοί, καὶ θνήσκω ὑπὲρ σοῦ, ἵνα καὶ ζήσω ἐν σοί· ἀλλ᾽ ὡς θυσίαν ἄμωμον προσδέχου τὴν μετὰ πόθου τυθεῖσάν σοι. Αὐτῆς πρεσβείαις, ὡς ἐλεήμων,
σῶσον τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Η Πριγκίπισσα της Ρωσίας Αγία Ελισάβετ Θεοδώροβνα 18/7 + ΒΙΝΤΕΟ Κων/νος Οικονόμου

 

Η Πριγκίπισσα της Ρωσίας Αγία Ελισάβετ Θεοδώροβνα 18/7 + ΒΙΝΤΕΟ

Κων/νος Οικονόμου

   

   ΓΕΝΙΚΑ: Πριν από 20 περίπου χρόνια η Σύνοδος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ανακήρυξε Αγία και νεομάρτυρα την πριγκίπισσα Ελιζαβέτα Φιόντοροβνα Ρομανόβα. Οσο ζούσε, είχε κερδίσει την αγάπη των συμπολιτών της, ενώ τα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης, για πολλούς έγινε το σύμβολο της Ρωσίας που χάθηκε μετά την επανάσταση.

ΝΕΑΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ: Η Ελιζαβέτα γεννήθηκε στο Ντάρμσταντ το 1864. Ήταν η κόρη του Δούκα του Ντάρμσταντ Λουδοβίκου Δ΄ και εγγονή της βασίλισσας της Αγγλίας Βικτωρίας. Βαφτίστηκε με το όνομα: Ελιζαβέτα Αλεξάνδρα Λουίζα Αλίκη. Από το πρώτο όνομά της και το ρωσικό πατρώνυμο που της δόθηκε, όταν παντρεύτηκε με τον πρίγκιπα Σέργιο Ρομανόφ το 1884, σχηματίστηκε το όνομα, με το οποίο έμεινε γνωστή στην ιστορία. Ο σύζυγός της, αδελφός του τσάρου Αλέξανδρου Γ΄, διορίστηκε το 1891 κυβερνήτης της Μόσχας [κάτι σαν Δήμαρχος]. Τρία χρόνια αργότερα η μικρότερη αδελφή της, Αλεξάνδρα Φιόντοροβνα, έγινε σύζυγος του τελευταίου Ρώσου αυτοκράτορα, Νικολάου Β΄. Τὸ 1888 μαζί με το σύζυγό της επισκέφθηκαν τους Αγίους Τόπους για να παρακολουθήσουν τα εγκαίνια του μεγαλοπρεπούς ναού της αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής στον κήπο της Γεθσημανή, ο οποίος ανηγέρθη μὲ δαπάνες του τσάρου Αλεξάνδρου Γ' καὶ των αδελφών του, εκ των οποίων ένας ήταν κι ο σύζυγος της ᾽Ελισάβετ, Δούκας Σέργιος. Οι εμπειρίες που έζησε βαθιά στην καρδία της η ᾽Ελισάβετ κατὰ την παραμονή της στη θεοβάδιστη γη, έδωσαν την τελικὴ ώθηση για να εισέλθη στην Ορθοδοξία.

ΔΙΑΚΟΝΙΑ: Το 1891 η Ελιζαβέτα Φιόντοροβνα εγκατέλειψε τη λουθηρανική θρησκεία προσχωρώντας στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Γι’ αυτό, έγραψε στον πατέρα της: “Συνεχώς σκεφτόμουν και διάβαζα και προσευχόμουν στο Θεό να μου υποδείξει το σωστό δρόμο, και κατέληξα στο συμπέρασμα ότι μόνο σε αυτή τη θρησκεία μπορώ να βρω την αληθινή και ισχυρή πίστη στο Θεό, την οποία πρέπει να διαθέτει ένας άνθρωπος ώστε να είναι καλός χριστιανός”. Από τη στιγμή που ο σύζυγός της ανέλαβε το υψηλό αξίωμα στη Μόσχα, αυτή αφιερώθηκε στη φιλανθρωπία, βοηθώντας τους φτωχούς και τους πάσχοντες μέσω ενός ταμείου που είχε δημιουργήσει. Το 1892 οργάνωσε μια φιλανθρωπική κοινότητα με την ονομασία Ελιζαβέτα, σκοπός της οποίας ήταν η περίθαλψη βρεφών απόρων μητέρων, τα οποία έως τότε στέλνονταν σε αναμορφωτήριο της Μόσχας. Επίσης συμμετείχε ενεργά στις δραστηριότητες της Παλαιστινιακής κοινότητας, η οποία εκπροσωπούσε τα συμφέροντα της Ρωσίας, αλλά και γενικότερα της Ορθοδοξίας, στους Αγίους Τόπους. Προέδρευε σε αυτή ο σύζυγός της. Ωστόσο, αφιέρωσε ολοκληρωτικά τον εαυτό της στη διακονία των πασχόντων ανθρώπων ύστερα από την τραγωδία της 4ης Φεβρουαρίου 1905, όταν ο αναρχικός Ιβάν Καλιάεφ πέταξε μια χειροβομβίδα στην άμαξα του συζύγου της, επιφέροντας στον κυβερνήτη ακαριαίο θάνατο. Η Ελιζαβέτα Φιόντοροβνα επισκέφτηκε τον Καλιάεφ στη φυλακή και τον συγχώρεσε, χαρίζοντάς του κατά τον αποχαιρετισμό ένα Ευαγγέλιο. Ζήτησε επίσης από τον αυτοκράτορα να δώσει χάρη στον Καλιάεφ, αλλά το αίτημά της δεν ικανοποιήθηκε. Η βασίλισσα Όλγα, εξαδέλφη του θανόντος Σεργκέι Αλεξάντροβιτς, έγραψε: “Πρόκειται για μια θαυμάσια, Αγία γυναίκα, που φαίνεται ότι είναι άξια να σηκώνει τον βαρύ σταυρό, ο οποίος την πηγαίνει όλο πιο ψηλά”.

ΜΟΝΑΧΗ: Λίγο καιρό μετά το θάνατο του συζύγου της, η Ελιζαβέτα Φιόντοροβνα πούλησε τα κοσμήματά της (δίνοντας στο δημόσιο ταμείο το τμήμα εκείνο που ανήκε στην οικογένεια των Ρομανόφ), και με τα χρήματα που έλαβε αγόρασε στην οδό Μπολσάγια Ορντίνκα ένα μεγάλο οικόπεδο με τέσσερα σπίτια και μεγάλο κήπο όπου εγκαταστάθηκε η Αδελφότητα της Αγίας Μάρθας και Μαρίας την οποία ίδρυσε το 1909 [μοναστήρι φιλανθρωπικής δραστηριότητας που παρείχε και ιατρική περίθαλψη]. Η ζωὴ της αγίας στο μοναστήρι ήταν άκρως ασκητική. Σε αντίθεση με τα πολυτελή κρεβάτια και τα πλούσια γεύματα που απολάμβανε στὰ βασιλικὰ ανάκτορα, τώρα ξεκουραζόταν σε ξύλινο κρεβάτι, χωρίς στρώμα, ενώ νήστευε με μεγάλη αὐστηρότητα. Παρ' όλα αυτά, δεν απαιτούσε απὸ τις αδελφὲς να ακολουθούν το παράδειγμά της σ' αυτὸ το σημείο, αλλὰ σαν μητέρα φρόντιζε να τους παρέχει ολα τα αναγκαία για τη διατροφὴ και την ανάπαυσή τους. Η ίδια δεν έδινε περισσότερο απὸ 3 ώρες ύπνο στο κουρασμένο της σώμα. Ξυπνούσε τα μεσάνυχτα και προσευχόταν για ώρες ενώ εν συνεχεία επισκεπτόταν τους θαλάμους του νοσοκομείου. Αν συναντούσε κάποιο ασθενή που υπέφερε, αγρυπνούσε στο πλευρό του σαν φύλακας άγγελος, προσπαθώντας να τον παρηγορήσει ανακουφίζοντας τους πόνους του. 

   Σύμφωνα με τα σχέδια της Ελιζαβέτας, η αδελφότητα θα έπρεπε να παρέχει ολοκληρωμένη πνευματική, εκπαιδευτική και ιατρική βοήθεια στους απόρους, στους οποίους συχνά δεν έδιναν μόνο τροφή και ενδυμασία, αλλά τους βοηθούσαν και στην εξεύρεση εργασίας. Συχνά οι αδελφές προσπαθούσαν να πείσουν τις οικογένειες που δεν μπορούσαν να προσφέρουν στα παιδιά τους μια φυσιολογική ανατροφή (για παράδειγμα, επαγγελματίες ζητιάνοι, μέθυσοι κλπ), να δώσουν τα παιδιά στην αδελφότητα όπου αυτά έβρισκαν φροντίδα,μάθαιναν γράμματα και κάποια τέχνη. Η κοινότητα απέκτησε νοσοκομείο, εξωτερικά ιατρεία, φαρμακείο, όπου μέρος των φαρμάκων χορηγούνταν δωρεάν, ξενώνα, δωρεάν σίτιση και πολλούς άλλους χώρους. Είχε μάλιστα ορίσει σε κάποιες αδελφὲς να τελούν συνεχείς ακολουθίες σε ένα ήσυχο παρεκκλήσι της μονής για τη στήριξη των ψυχών των αποθανόντων ασθενών. Τις νύχτες φρόντιζε τους βαριά άρρωστους ή διάβαζε το ψαλτήρι δίπλα στους νεκρούς, ενώ τη μέρα μαζί με άλλες μοναχές, τριγυρνούσε στις φτωχότερες συνοικίες. Επισκέπτονταν μόνη ακόμη και την αγορά Χιτρόφ, το μέρος με τη μεγαλύτερη εγκληματικότητα στη Μόσχα, βγάζοντας από εκεί μικρά παιδιά. Στο μέρος αυτό την σέβονταν πολύ για την αξιοπρέπεια που τη χαρακτήριζε και τη φιλική της στάση απέναντι στους ανθρώπους που έμεναν σε παράγκες. Στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου βοηθούσε ενεργά το ρωσικό στρατό, συμπεριλαμβανομένων και των τραυματιών στρατιωτών. Προσπάθησε να βοηθήσει και τους αιχμαλώτους στα νοσοκομεία, αλλά την κατηγόρησαν για συνεργεία με τους Γερμανούς. Ήταν πολύ αρνητική απέναντι στο Ρασπούτιν, παρότι δεν τον είχε συναντήσει ποτέ. Τη δολοφονία του Ρασπούτιν τη θεώρησε ως «πατριωτική πράξη». Στο μεταξύ το μοναστήρι είχε φτάσει να έχει από 6 μοναχές που ήταν αρχικά τις εκατό στα 1914.

Η ΩΡΑ ΤΩΝ ΜΠΟΛΣΕΒΙΚΩΝ: Όταν ήρθαν στην εξουσία οι Μπολσεβίκοι, αρνήθηκε να εγκαταλείψει τη Ρωσία, υπογράφοντας έτσι τη θανατική της καταδίκη. Ο Λένιν, γνωρίζοντας τη μεγάλη αγάπη που έτρεφε ο λαὸς στην αγία, και φοβούμενος λαϊκὴ αντίδραση, φρόντισε να γίνει η σύλληψή της αθόρυβα, με κάθε μυστικότητα. Πράγματι, την τρίτη τού Πάσχα, μέσα στον πανικὸ που δημιούργησε στις αδελφὲς η παρουσία στρατιωτών του Κόκκινου Στρατού στη μονή, η ᾽Ελισάβετ συνελήφθη γρήγορα χωρίς να προλάβει να δώσει οδηγίες στις μοναχὲς που ξέσπασαν σε γοερὰ και τρομοκρατημένα κλάματα μπροστά στην απαγωγή της αγαπημένης τους πνευματικής μητέρας και προστάτιδος. Στα τριάντα λεπτὰ που της δόθηκαν για νὰ ετοιμαστεί, μάζεψε τις αδελφὲς στο Ναό καὶ προσπάθησε να τους δώσει την ελπίδα ότι θα επέστρεφε σύντομα, παρ' όλο που γνώριζε το τέλος που την περίμενε. Έτσι, την άνοιξη του 1918 φυλακίστηκε και εξορίστηκε από τη Μόσχα στο Περμ. Το Μάιο του 1918 μαζί με άλλους Ρομανόφ, τη μετέφεραν στο Αικατερινμπούργκ και μετά από δυο μήνες την έστειλαν στην πόλη Αλαπάεβσκ. Παρά τις απανωτές δυστυχίες δεν έχανε το ηθικό της και στα γράμματά της προς τις άλλες αδελφές, τις προέτρεπε να φυλάξουν την πίστη στο Θεό και στον συνάνθρωπό τους. Τη νύχτα προς τις 18 Ιουλίου 1918 η μεγάλη πριγκίπισσα Ελιζαβέτα Φιόντοροβνα βρήκε το θάνατο από τους Μπολσεβίκους, οι οποίοι την πέταξαν σε ένα ορυχείο κοντά το Αλαπάεβσκ.

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΛΙΣΣΑΒΕΤ: Στο εγκαταλελειμμένο ορυχείο υπήρχε λάκκος βάθους 60 μέτρων. Σπρώχνοντας και χτυπώντας τους κρατουμένους οι στρατιώτες άρχισαν να ρίχνουν τα θύματα ένα ένα στο λάκκο πιστεύοντας οτι θα πνίγονταν στο νερὸ που υπήρχε μέσα. Πρώτη ρίχθηκε στο λάκκο η Ελισάβετ, η οποία σφραγιζόταν με το σημείο τύῦ Σταυρού, προσευχόμενη δυνατά λέγοντας “άφες αυτοις, Κύριε, ου γὰρ οίδασι τι ποιούσι”. Μετὰ ρίχθηκαν και οι υπόλοιποι. Ο Δούκας Σέργιος προσπάθησε να αντισταθεί κι έτσι, αφού τον πυροβόλησαν, τον έριξαν στο λάκκο νεκρό. Ένας χωρικὸς έτυχε να βρίσκεται κοντὰ στη σκηνὴ του μαρτυρίου παρακολουθώντας κρυφὰ όσα συνέβησαν τα ξημερώματα της 18ης Ιουλίου. Στὴ συνέχεια διηγήθηκε με λεπτομέρεια την εξέλιξη των γεγονότων στο μαρτυρικὸ ορυχείο. Κατὰ τη μαρτυρία του, όταν οι στρατιώτες αντιλήφθηκαν απὸ βογγητὰ των θυμάτων ότι δεν πνίγηκαν, έριξαν στο λάκκο μία χειροβομβίδα. ῾Ως απάντηση απὸ το βάθος άρχισε ν΄ακούγεται ο χερουβικὸς ύμνος! Κυρίως ξεχώριζε η φωνὴ της αγίας. Έριξαν τότε κι άλλες χειροβομβίδες, μα οι ψαλμωδίες συνεχίζονταν. Αυτὴ τὴ φορὰ έψελναν το “Σώσον Κύριε τον λαόν σου”. Τέλος οι στρατιώτες άναψαν φωτιὰ στο στόμιο του ορυχείου ελπίζοντας να αποτελειώσουν έτσι το έργο τους με τον καπνὸ που θα εισέρρεε στο λάκκο. Τελικὰ μόνο ενα απὸ τα θύματα βρήκε το θάνατο απὸ τις χειροβομβίδες. Οι υπόλοιποι πέθαναν αργὰ και οδυνηρὰ απὸ πείνα, δίψα, πόνους και τραύματα. ΗΕγία Ελισάβετ δὲν έφθασε στον πυθμένα του λάκκου γιατί η πτώση της διακόπηκε απὸ κορμοὺς ξύλων που προεξείχαν. Κοντά της έπεσε ο νεαρὸς δούκας Ιωάννης τραυματίζοντας το κεφάλι του. Η αγία παρ' όλο που υπέφερε απὸ τα τραύματά της, ακόμη και τὴν ύστατη αυτὴ στιγμή, προσπάθησε να προσφέρει βοήθεια στον τραυματισμένο. Χρησιμοποίησε το ύφασμα του μοναχικού καλύμματος της κεφαλής της για να επιδέση το τραύμα του ᾽Ιωάννη, ώστε να ανακουφίσει κάπως τους πόνους του. Ήταν το τελευταίο έργο ελέους που επιτέλεσε η αγία στοε ἐπίγειο βίο της.

ΕΥΡΕΣΗ ΤΟΥ ΛΕΙΨΑΝΟΥ ΚΑΙ ΤΑΦΗ: Στις 31 Οκτωβρίου ο Λευκός Στρατός, αντίπαλος των Μπολσεβίκων, κατέλαβε το Αλαπάεβσκ και βρήκε τα σώματα των μαρτύρων. Δίπλα οτὸ λείψανο της αγίας βρέθηκαν δύο χειροβομβίδες, οι οποίες παραδόξως δεν εξερράγησαν. Ο Θεὸς οικονόμησε ώστε το αγιασμένο σώμα της οσιομάρτυρος να μη διαμελισθεί, αλλὰ να μείνει ακέραιο για νὰ δοθεί ως ιερός θησαυρὸς στο πλήρωμα της Εκκλησίας. Τις σωρούς των νεκρών τις έβγαλαν από το ορυχείο και λόγω της επίθεσης του Κόκκινου Στρατού τις μετέφεραν συνεχώς όλο και πιο μακριά προς τα ανατολικά. Τον Απρίλιο του 1920 έφτασαν στο Πεκίνο, όπου τα δύο φέρετρα, της μεγάλης πριγκίπισσας και της μοναχής Βαρβάρας, μεταφέρθηκαν στη Σαγκάη και κατόπιν με πλοίο στο Πορτ Σάιντ. Τέλος, τα φέρετρα έφτασαν στην Ιερουσαλήμ. Την ταφή που έγινε τον Ιανουάριο του 1921 δίπλα από το ναό της Αγίας Μαρίας Μαγδαληνής στη Γεσθημανή, που είχε χτιστεί με χρήματα της Παλαιστινιακής κοινότητας, της οποίας αυτή ηγήθηκε, τέλεσε ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Δαμιανός. Κατ’ αυτό τον τρόπο εκπληρώθηκε η επιθυμία της πιο σπουδαίας πριγκίπισσας, της Ελιζαβέτας, να ταφεί στους Άγιους Τόπους, όπως είχε ζητήσει στη διάρκεια του πρώτου της προσκυνήματος εκεί το 1888.

ΑΝΑΚΟΜΙΔΗ - ΑΓΙΟΠΟΙΗΣΗ: ῾Η ανακομιδὴ των λειψάνων έγινε την Πρωτομαγιά του 1982. Όταν ανοίχθηκαν τα φέρετρα της αγίας και της μοναχής Βαρβάρας, εξήλθε μία άρρητη ευωδία σφραγίζοντας την αγιότητα των δύο νεομαρτύρων. Τα πόδια και τα πέλματα της αγίας ᾽Ελισάβετ ήταν άθικτα καθὼς και ο εγκέφαλός της μέσα στο κοίλωμα της τιμίας κάρας της. Το 1992, αμέσως μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος, έγινε η ανακήρυξη της Ελιζαβέτας ως νεομάρτυρος και το διάστημα 2004-2005 τα λείψανά της μεταφέρθηκαν σε διάφορες περιοχές της Ρωσίας, στις Βαλτικές και σε άλλες χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, όπου τα προσκύνησαν περισσότεροι από 7 εκατομμύρια πιστοί. Στη Μόσχα, η μνήμη της Αγίας τιμήθηκε στο μοναστήρι της Αγίας Μάρθας και Μαρίας που αυτή είχε ιδρύσει και το οποίο το 2006 επεστράφη εξ ολοκλήρου στη Ρωσική Εκκλησία. Στην αυλή του στήθηκε μνημείο στην Ελιζαβέτα Φιόντοροβνα. Το σημαντικότερο μνημείο όμως για τη μεγάλη Αγία είναι το γεγονός ότι στη Μονή λειτουργεί ακόμη σχολείο για ορφανά κορίτσια, φιλανθρωπικό συσσίτιο και υπηρεσία υποστήριξης, ενώ οι αδελφές της μονής εργάζονται σε στρατιωτικά νοσοκομεία. Κάτι που σημαίνει, ότι το άγιο έργο που αυτή είχε ξεκινήσει, θα συνεχιστεί και στο μέλλον.

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Οι Άγιοι Κήρυκος και Ιουλίτη [15 Ιουλίου] + ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου

 

Οι Άγιοι Κήρυκος και Ιουλίτη [15 Ιουλίου] + ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου 

   

   ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ: Η αγία Ιουλίττη έζησε την εποχή του αυτοκράτορα Διοκλητιανού. Καταγόταν από το Ικόνιο της Μικράς Ασίας. Επειδή όμως τότε κυριαρχούσε ο διωγμός κατά των χριστιανών, πήρε το γιο της τον Κήρυκο, μόλις τριών ετών, και πήγε στην Σελεύκεια και στην συνέχεια στην Ταρσό της Συρίας. Αλλά και εκεί συνάντησε την ίδια κατάσταση. Στην Ταρσό συνελήφθη από τον τοπικό ηγεμόνα Αλέξανδρο, ο οποίος την υπέβαλε σε φρικτά βασανιστήρια μπροστά στο παιδί της. Στην συνέχεια προσπάθησε να φέρει με το μέρος του τον μικρό. Το παιδάκι όμως δεν δεχόταν και μάλιστα αφού επικαλέστηκε το όνομα του Χριστού, έδωσε μία δυνατή κλωτσιά στην στον ηγεμόνα. Αυτός εξοργίστηκε τόσο πού πέταξε τον μικρό Κήρυκο από τα σκαλιά σπάζοντας το κρανίο του. Μ` αυτόν τον τρόπο έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου ο μικρός Κήρυκος. Η δέ μητέρα του μετά από λίγο, αφού υπεβλήθη σε πολλά και φρικτά βασανιστήρια, που τα υπέμεινε γεναία, παρέδωσε με τη σειρά της το πνεύμα της στον Χριστό.

AΠΟΛΥΤΙΚΙΟ: “Η λογική Χριστού αμνάς Ιουλίττα, συν τριετεί αμνω αυτής τω Κηρύκω, δικαστικού προ βήματος παρέστησαν, ευθαρσώς κηρύττοντες, την Χριστώνυμον κλήσιν· ουδόλως επτοήθησαν, απειλάς των τυράννων, και στεφηφόροι νυν εν ουρανοίς, αγαλλιώνται, Χριστώ παριστάμενοι.”

Απόδοση: Η αγία μάρτυς Ιουλίττα, που μοιάζει με λογική αμνάδα, μαζί με τον μόλις τριών ετών υιό της Κήρυκο, που μοιάζει με άκακο αμνό, στάθηκαν μπροστά στο δικαστικό βήμα του τυράννου, κηρύττοντας με θάρρος την πίστη του Χριστού. Δεν δείλιασαν καθόλου μπροστά στις απειλές των αρχόντων. Και τώρα στεφανωμένοι για το μαρτύριό τους στον ουρανό, χαίρονται καθώς βρίσκονται δίπλα στο Χριστό.

ΚΟΝΤΆΚΙΟ: “Εν αγκάλαις φέρουσα η χριστομάρτυς, Ιουλίττα Κήρυκον, εν τω σταδίω μητρικώς, αγαλλομένη εκραύγαζε· Συ των Μαρτύρων, Χριστέ το κραταίωμα.”

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ:

Τυφώνες [γενικά στοιχεία]+ ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου – συγγραφέα

 

Τυφώνες [γενικά στοιχεία]+ ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου – συγγραφέα

   

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ: Ένα μετεωρολογικό φαινόμενο ιδιαίτερα φοβερό στις τροπικές ζώνες, ο τυφώνας, είναι ένας μηχανισμός της φύσης ασύλληπτης δύναμης. Οι άνεμοι πού τον συνοδεύουν μπορούν να ξεπερνούν τΑ 300 χιλιόμετρα την ώρα, οπότε κατανοούμε το μέγεθος των δυνάμεων πού ασκεί στο διάβα του και τα δυνητικά καταστροφικά αποτελέσματα. Άλλωστε και το όνομά του, «τυφών», δανεισμένο από την ελληνική μυθολογία αντικατοπτρίζει τις φοβερές ιδιότητές του. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ο Τυφών, γιος της Γαίας και του Ταρτάρου και σύντροφος της Έχιδνας, ήταν τέρας με μορφή ανθρώπου και θηρίου μαζί. Είχε 100 κεφάλια και γλώσσες. Φωτιά εκτοξευόταν απ’ τα μάτια του ενώ φοβερές κραυγές βγαίναν απ' τα σωθικά του. Ο τυφών, για να επανέλθουμε στη Μετεωρολογία, είναι τύπος τροπικού κυκλώνα (χαμηλό βαρομετρικό), ειδικού δηλαδή καιρικού συστήματος με έντονες καταιγίδες και καθορισμένη επιφανειακή κυκλοφορία, με φορά σύμφωνη με την κίνηση των δεικτών του ρολογιού. Γεννιέται συνήθως στις τροπικές περιοχές του νοτίου ημισφαιρίου [Νότια του Ισημερινού και Βόρεια του τροπικού του Αιγόκερω].

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ: Οι τυφώνες ταξινομούνται σε 5 κατηγορίες, ανάλογα με τις ταχύτητες των ανέμων που τους συνοδεύουν, με την κατηγορία 1 να έχει τους ασθενέστερους ανέμους (74-95 μίλια την ώρα) και την κατηγορία 5 τους ισχυρότερους (πάνω από 155 μίλια την ώρα). Όταν η ταχύτητα των ανέμων ξεπερνά τα 39 μίλια την ώρα στον κυκλώνα αποδίδουν ένα όνομα πού περιλαμβάνεται σε 6 καταλόγους ονομάτων πού συντάσσει Διεθνές Συνέδριο Μετεωρολόγων. Παλαιότερα για την απόδοση ονόματος χρησιμοποιούσαν την ημέρα πού συνέβαινε. Π.χ. ο τυφών που κτύπησε το Πουέρτο Ρίκο στις 13/9/1876 πήρε το όνομα του εορτάζοντος αγίου της μέρας, Σαν Φελίπε. Αργότερα, στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, καθιερώθηκαν μόνο γυναικεία ονόματα. Από το 1978 όμως καθιερώθηκαν νέοι κατάλογοι πού περιλαμβάνουν και αρσενικά ονόματα.

  ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ: Συνήθως οι τυφώνες δημιουργούνται καλοκαίρι – φθινόπωρο για τις τροπικές περιοχές του Ατλαντικού ωκεανού, με κορύφωση τα μέσα Αυγούστου έως τέλη Οκτωβρίου. Προηγούνται των τυφώνων πάντα ατμοσφαιρικές διαταραχές πάνω από θερμά νερά, πού οφείλονται σε τροπικά κύματα πού έρχονται από τις ακτές της Αφρικής και στην σύγκρουση ανέμων πού πνέουν από αντίθετες κατευθύνσεις προσδίδοντας περιστροφική και ανοδική κίνηση στον αέρα. Αλλά και ψυχρά μέτωπα υπό ορισμένες προϋποθέσεις μπορούν να προκαλέσουν τυφώνα. Ας δώσουμε ένα παράδειγμα: Τα θερμά επιφανειακά νερά του ωκεανού [τουλάχιστον 26 βαθμοί Κελσίου μέχρι βάθους 50 μέτρων] τροφοδοτούν με θερμότητα και υγρασία τον αέρα της περιοχής που έχει συνήθως χαμηλές πιέσεις και γενικότερη αστάθεια. Ο αέρας με τη σειρά του αρχίζει να ανεβαίνει. Καθώς η υγρασία συμπυκνώνεται σε σταγόνες, πρόσθετη ενέργεια εκλύεται, πού ενισχύει την ανάπτυξη κατακόρυφης ανάπτυξης νεφών. Οι κορυφές των καταιγιδοφόρων αυτών νεφών ανυψώνονται περισσότερο στην ατμόσφαιρα με αυξανόμενη ταχύτητα.

 Η ανοδική αυτή κίνηση του αέρα μοιάζει με καμινάδα πού «ρουφά» τον αέρα στο εσωτερικό της και τον σπρώχνει προς τα πάνω. Οι ασθενείς άνεμοι που επικρατούν ψηλά δεν διαλύουν τις καταιγίδες αλλά διευκολύνουν την ενίσχυσή τους. Οι άνεμοι κοντά στην επιφάνεια, υποβοηθούμενοι από την περιστροφή της Γης, παίρνουν μορφή έλικας και, όπως στις τουρμπίνες η στροβίλωση του αέρα επιταχύνει την κίνησή του, έτσι και στο εσωτερικό της «καμινάδας», επιταχύνεται η ανοδική κίνηση. Τότε περισσότεροι υδρατμοί προσροφούνται και ωθούνται προς τα πάνω με νέα έκλυση θερμικής ενέργειας και περαιτέρω ενίσχυση της βιαιότητας των ανέμων. Έτσι, καθώς εξελίσσεται το φαινόμενο, η δύναμή του αυξάνει ραγδαία, καθώς τροφοδοτείται συνεχώς με υδρατμούς ενώ η εξασθένησή του αρχίζει, όταν σταματήσει αυτή η τροφοδοσία. Αυτό θα συμβεί όταν ο τυφώνας μετακινηθεί σε ψυχρά νερά ή εγκαταλείψει την θάλασσα και διασχίσει ηπειρωτικές περιοχές. Η ξηρά, εκτός του ότι στερεί τον τυφώνα από τά “καύσιμά” του δηλαδή τους υδρατμούς, επί πλέον του περιορίζει την επιφανειακή κυκλοφορία με το φαινόμενο της τριβής. Τα στάδια του τυφώνα κατά σειρά είναι: α΄το χαμηλό βαρομετρικό (tropical depression), β΄ η τροπική θύελλα (tropical Storm Fran) και γ΄ ο τυφώνας (Hurricane). Η θύελλα γίνεται τυφώνας όταν οι συνοδοί άνεμοι ξεπεράσουν τά 74 μίλια την ώρα [119 χλμ/ώ]. Σ’ αυτή τη φάση σχηματίζεται και το περίφημο «μάτι του κυκλώνα». Επειδή στο κέντρο του συστήματος ο αέρας βυθίζεται γρήγορα, στεγνώνει από τους συμπυκνωμένους υδρατμούς, ξηραίνεται και θερμαίνει την περιοχή. Έτσι, έχουμε το εξής παράδοξο: ενώ η ευρύτερη περιοχή μαίνεται από λυσσώδεις ανέμους που μπορούν να ξεπερνούν τα 360 χιλιόμετρα την ώρα, ξεσηκώνοντας γιγαντιαία κύματα, ενώ σφοδρότατη βροχόπτωση μαστιγώνει ανελέητα την αγριεμένη θάλασσα, στο κέντρο αυτής της «κόλασης», μια μικρή ζώνη απολαμβάνει ανέφελη ηρεμία, υπό το φύσημα μιας μικρής αύρας! Αυτό είναι το «μάτι του κυκλώνα» διαμέτρου 35 – 75 χιλιόμετρων!

  ΑΛΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΤΥΦΩΝΑ: Επεκτείνοντας την ανατομία ενός τυφώνα, εκτός από το μάτι, διακρίνουμε τις ζώνες βροχόπτωσης (rainbands) και την περιοχή-τοίχο (eyewall) μεταξύ ματιού και ζωνών βροχόπτωσης. Ο αέρας κινείται ελικοειδώς, χαμηλά αριστερόστροφα ενώ στις πάνω περιοχές δεξιόστροφα. Στο καθαυτό κέντρο, όπως αναφέραμε, ο αέρας βυθίζεται σχηματίζοντας το μάτι. Η περιοχή πού περιβάλλει το μάτι μοιάζει με πυκνό στερεό τοίχο (Eyewall) και απαρτίζεται από πυκνά νέφη. Στα σημεία αυτά του τοίχου εμφανίζονται οι ισχυρότεροι άνεμοι του συστήματος. Οι ζώνες βροχόπτωσης εκτείνονται σε εκατοντάδες χιλιόμετρα από το κέντρο. Στον τυφώνα Andrew's, για παράδειγμα, [1992], έφτασε μόνο τα 185 χιλιόμετρα ενώ στον τυφώνα Gilbert [1988] ξεπέρασε τα 900 χιλιόμετρα! Δηλαδή ένας τυφώνας μπορεί να εκτείνεται σε περιοχή πού φτάνει ή ξεπερνά τα 1000 χιλιόμετρα. Η ζωή του μπορεί να διαρκεί περισσότερο από δύο εβδομάδες πάνω απ’ τον ωκεανό, ενώ μπορεί να “ταξιδέψει” σε ολόκληρη την ακτή του Ατλαντικού. Όμως, η έκταση πού καταλαμβάνει δεν είναι ασφαλές κριτήριο για την ένταση ενός τυφώνα. Έτσι ο τυφώνας Andrew, πού ήταν ο καταστρεπτικότερος τυφώνας του 20ου αιώνα, καταλάμβανε μικρή σχετικά έκταση. Η ταχύτητα και η διαδρομή πού ακολουθεί ο τυφώνας εξαρτάται από τις περίπλοκες αλληλεπιδράσεις του ωκεανού με την ατμόσφαιρα καθώς και τις αλληλεπιδράσεις με άλλα καιρικά συστήματα πού υπάρχουν στην περιοχή καθιστώντας δύσκολη κάθε πρόβλεψη. Η ταχύτητα μετακίνησής του πάντως είναι τάξης πολλών δεκάδων χιλιομέτρων την ώρα. Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ακόμη ότι η δεξιά πλευρά του τυφώνα, καθώς αυτός κινείται, είναι η πλέον επικίνδυνη λόγω της ενίσχυσης των ανέμων από την ατμοσφαιρική κυκλοφορία. Έτσι, στη δεξιά πλευρά του τυφώνα καθώς αυτός κινείται, οι άνεμοι έχουν σχεδόν διπλάσια ταχύτητα.

  ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ-ΜΕΛΕΤΗ: Οι τυφώνες παρακολουθούνται με διάφορα μέσα, όπως δορυφόρους, πλοία, αεροπλάνα, ραδιοβολίδες, ραντάρ και επίγειους σταθμούς παρατήρησης. Όλες οι συλλεγόμενες πληροφορίες, οδηγούνται σε μεγάλους υπολογιστές όπου διαμορφώνονται μαθηματικά μοντέλα εξομοίωσης του τυφώνα, για περαιτέρω μελέτη αυτών με σκοπό την αύξηση των επιστημονικών γνώσεων, αλλά και για την πρόβλεψη της γέννησης και της πορείας τυφώνων. Με τις μελέτες αυτές δεν έχει διαπιστωθεί περιοδικότητα των τυφώνων, ούτε έχουν επινοηθεί τρόποι μακροχρόνιας πρόβλεψης, δηλαδή πού και πότε θα κτυπήσει τυφώνας. Επομένως οι περιοχές πού συνήθως πλήττονται θα εξακολουθούν να υφίστανται τις συνέπειες που εκδηλώνονται με θύελλες, ισχυρούς ανέμους, κατακλυσμιαίες βροχοπτώσεις, πλημμύρες και ανεμοστροβίλους. Τά συνήθη αποτελέσματα, βέβαια, είναι εκτεταμένες καταστροφές σε περιουσιακά στοιχεία αλλά και ανθρώπινες απώλειες, ανάλογα με την κατηγορία του τυφώνα αλλά και με την περιοχή πού τον υφίσταται, αφού ελευθερώνεται ενέργεια ισοδύναμη έκρηξης πολλών ατομικών βομβών. Οι περισσότερες ανθρώπινες απώλειες οφείλονται στην τεράστια ποσότητα υδάτων που πέφτουν στις παράκτιες περιοχές ωθούμενες από τους ανέμους. Ο φονικότερος τυφώνας ήταν του 1970 στο δέλτα του Γάγγη στο Μπαγκλαντές, όπου 1.000.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Η ίδια περιοχή επλήγη ξανά το 1991 με 138.000 νεκρούς. Ακολουθεί πίνακας με την ταξινόμηση των τυφώνων σύμφωνα με την κλίμακα Saffir/Simpson.

Κατηγορία 1: Άνεμοι: 74-95 μίλια/ώρα [119-152 χλμ/ώ.]. Καμμιά ζημιά στις οικοδομές. Μικροζημιές σε μη στερεωμένα κινητά σπίτια, θάμνους και δέντρα, μικροπλημμύρες σε παράκτιες περιοχές με μικρές ζημιές.

Κατηγορία 2: Άνεμοι: 96-110 μίλ./ώ [153-176 χλμ/ώ]. Ζημιές σε υλικά οροφών, πόρτες και παράθυρα. Σημαντικές ζημιές σε βλάστηση, κινητά σπίτια, κλπ. Ζημιές από πλημμύρες σε αποβάθρες.

Κατηγορία 3: Άνεμοι: 111-130 μίλ./ώ [177-210 χλμ/ω.]. Μερικές ζημιές στη δομή μικρών κατοικιών και βοηθητικές εγκαταστάσεις. Η παράκτια πλημμύρα καταστρέφει μικρές κατασκευές και τα επιπλέοντα συντρίμμια καταστρέφουν μεγαλύτερες. Μπορεί να υπάρξουν εκτεταμένες ζημίες και στην ενδοχώρα.

Κατηγορία 4: Άνεμοι: 131-155 μίλ./ώ [211-243 χλμ/ώ.]. Περισσότερες ζημιές με πιθανές καταρρεύσεις μικρών κατοικιών. Μεγαλύτερες καταστροφές στις παραλίες. Πλημμύρες εκτεταμένες.

Κατηγορία 5: Άνεμοι: από 155 μίλ./ώ και πάνω [πάνω από 244 χλμ/ώ]. Πλήρεις καταστροφές σε κατοικίες και βιομηχανικά κτίρια. Μεγάλες καταστροφές από πλημμύρες κυρίως σε χαμηλά σπίτια. Η εκκένωση περιοχών είναι πολύ πιθανή.

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: