Άγιος Αναστάσιος ο Νεομάρτυρας «ο πολιούχος του Ναυπλίου» (1η Φεβρουαρίου 1655) Κων/νος Οικονόμου

 

Άγιος Αναστάσιος ο Νεομάρτυρας «ο πολιούχος του Ναυπλίου» (1η Φεβρουαρίου 1655)

Κων/νος Οικονόμου

   Η 1η Φεβρουαρίου είναι μέρα ξεχωριστή για το Ναύπλιο. Ημέρα επίσημης αργίας αλλά και μεγάλης εορτής, γατί γιορτάζει ο προστάτης της πόλης, άγιος Αναστάσιος, που έζησε και μαρτύρησε στο Ναύπλιο και γι’ αυτό οι κάτοικοί του ιδιαιτέρως τον τιμούν και τον ευλαβούνται.

  Ο ΝΕΟΣ ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΣ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ: Ο Αναστάσιος γεννήθηκε στο Ναύπλιο στις αρχές του 17ου αιώνα. Ήταν έξυπνος και ταλαντούχος, με ιδιαίτερο χάρισμα στη ζωγραφική. Κι επειδή από μικρός αγαπούσε πολύ τον Χριστό και τους Αγίους της Εκκλησίας, θέλησε να ασχοληθεί με την Αγιογραφία. Μαθήτευσε κοντά σε σπουδαίους δασκάλους της αγιογραφίας, όπως ήταν οι αδελφοί Δημήτριος και Γεώργιος Μόσχου, ενώ επισκέφθηκε και το Άγιον Όρος, για να μελετήσει τοιχογραφίες σε διάφορες Μονές και να βελτιώσει την τεχνική του. Εκείνο τον καιρό ξέσπασε ο Ενετο-τουρκικός πόλεμος στην Κρήτη(1645-1669), γεγονός που πυροδότησε το φανατισμό των Οθωμανών, ο οποίος μεταδόθηκε και στο Ναύπλιο, λιμάνι σε καίρια θέση που χρησίμευε ως βάση για ανεφοδιασμό των τούρκων.

   Ο ΑΡΡΑΒΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΜΑΓΙΚΑ: Στο μεταξύ ο Αναστάσιος είχε αρραβωνιαστεί με μία κόρη χριστιανών. Δυστυχώς όμως η κοπέλα αυτή φάνηκε απρόσεκτη στη ζωή της και προκλητική και γι’ αυτό ο Αναστάσιος δεν θέλησε να προχωρήσουν. Έτσι διέλυσε τον αρραβώνα τους. Το γεγονός αυτό εξερέθισε τους γονείς της κοπέλας, οι οποίοι πήραν απόφαση να εκδικηθούν τον νέο που απέρριψε την κόρη τους. Τυφλωμένοι, λοιπόν, από τον πληγωμένο εγωισμό τους κατέφυγαν σε κάποιο μάγο και του ζήτησαν να βλάψει τον Αναστάσιο. Έτσι ο διάβολος βρήκε ευκαιρία να επιτεθεί στον αγνό αυτό και πιστό νέο, ο οποίος ήταν πρότυπο αρετής και χριστιανικής ζωής. Τι συνέβη λοιπόν;

  ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΣ[;]: Ο Αναστάσιος έπαθε τότε κάποια κρίση κι έχασε τα λογικά του. Άρχισε να τριγυρνά στους δρόμους και να φωνάζει ασυνάρτητα λόγια. Όταν τον είδαν οι Τούρκοι, έτσι αλλόκοτο, τον έκαναν να αλλαξοπιστήσει. Ο Θεός όμως τον λυπήθηκε και σε λίγες μέρες του έδωσε την υγεία του. Και ερχόμενος στα συγκαλά του, κατανοεί ότι είναι Τούρκος και ότι φορούσε στο κεφάλι άσπρο σαρίκι. Αμέσως το πετάει στο χώμα και αρχίζει να φωνάζει με δυνατή φωνή και με τόλμη μέσα στο πλήθος των Τούρκων ότι ήταν, είναι και θα είναι για πάντα χριστιανός: «Εγώ χριστιανός ήμουν, χριστιανός είμαι και χριστιανός θέλω να είμαι!»

ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ: Την ίδια στιγμή τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στο δικαστήριο. Πάλι όμως επανέλαβε με θάρρος την ομολογία του. Ο δικαστής προσπάθησε να τον μεταπείσει και με κολακείες και με απειλές, αλλά δεν τα κατάφερε. Ο νεαρός αθλητής του Χριστού έλεγε με παρρησία: « Δεν αρνούμαι τον Κύριό μου Ιησού Χριστό, τον αληθινό Θεό, αλλά πιστεύω και τον προσκυνώ ως Δημιουργό και Σωτήρα μου. Τη δική σας την πίστη δεν την χρειάζομαι…» Στο άκουσμα αυτών των λόγων ο κριτής διέταξε να τον αποκεφαλίσουν. Ωστόσο πριν προλάβουν να τον αποκεφαλίσουν ο τουρκικός όχλος εξαγριωμένος έπεσε με μανία πάνω του. Άλλοι με ξύλα, άλλοι με ξίφη κι άλλοι με μαχαίρια κτυπούσαν και κατατρυπούσαν το σώμα του μάρτυρα μέχρι που ξεψύχησε κι έλαβε το μαρτυρικό στεφάνι. Ήταν 1η Φεβρουαρίου 1655. Έτσι αναχώρησε στις αιώνιες μονές την 1η Φεβρουαρίου 1655 μ.Χ. (κατά άλλους το 1654 μ.Χ.) ο ευλογημένος μάρτυς Αναστάσιος και έλαβε του μαρτυρίου το στεφάνι και τώρα ευφραίνεται στο χορό των Μαρτύρων εις δόξαν του Τριαδικού Θεού. Με Βασιλικό διάταγμα της 14ης Νοεμβρίου 1935 μ.Χ. καθιερώθηκε η 1η Φεβρουαρίου ως ημέρα ολοκληρωτικής αργίας των καταστημάτων Ναυπλίου.

ΕΠΙΛΕΓΟΜΕΝΑ: Ο άγιος νεομάρτυρας Αναστάσιος εικονίζεται συνήθως βαστώντας ένα κλαδί ελιάς, διότι σύμφωνα με την παράδοση το σημείο όπου μαρτύρησε βρίσκεται δίπλα σε μια υπεραιωνόβια ελιά στην πλατεία Παναγιάς, στη βόρεια πλευρά του Ιερού Ναού του Γενεσίου της Θεοτόκου. Το ιστορικό αυτό δέντρο κάτω από το οποίο δίδασκε και ο μεγάλος ιεροκήρυκας του Ναυπλίου Ηλίας Μηνιάτης, διατηρείται μέχρι σήμερα και μαζί με το μνημείο που έχει στηθεί δίπλα του υπενθυμίζουν τη γενναία άθληση του Αγίου και αποτελούν πηγή εμπνεύσεως για τους ευλαβείς προσκυνητές. Μεγάλη ευλογία για το Ναύπλιο είναι και το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια απέκτησε Ναό προς τιμήν του προστάτη της πόλεως αγίου Αναστασίου. Ο μεγαλοπρεπής αυτός ναός, που κτίστηκε με την πρωτοβουλία του μακαριστού Μητροπολίτη Αργολίδος Ιακώβου, εγκαινιάστηκε τον Ιούνιο του 1995 και πλέον δεσπόζει στην είσοδο της πόλης ως σημείο της προστασίας του Αγίου.

  Ο άγιος Αναστάσιος, ο οποίος δέχθηκε σκληρή την επίθεση του πειρασμού, αλλά την αντιμετώπισε με πίστη και ανδρεία, έλαβε χάρη από τον Θεό για να βοηθά και όλους τους πιστούς που ζητούν τη βοήθειά του. Ας παρακαλούμε λοιπόν κι εμείς τον «της πόλεως Ναυπλίου ένδοξον φρουρόν», να μας περιφρουρεί από κάθε επιβουλή του πονηρού και να μας κρατά σταθερούς στην πίστη του Χριστού.   Ακολουθίες συνέθεσαν ο Μητροπολίτης πρώην Καρπάθιου και Κάσου Νείλος Σμυρνιωτόπουλος και ο Υμνογράφος Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης.

Οι Άγιοι Μάρτυρες των Μεγάρων Αδριανός, Πολύευκτος, Πλάτων και Γεώργιος εκ Σερρών[1.2] Κων/νος Αθ. Οικονόμου

 

Οι Άγιοι Μάρτυρες των Μεγάρων Αδριανός, Πολύευκτος, Πλάτων και Γεώργιος εκ Σερρών[1.2]

Κων/νος Αθ. Οικονόμου

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ: Είναι άγνωστος ο ακριβής χρόνος και ο τρόπος του μαρτυρίου των τεσσάρων Αγίων Μαρτύρων Αδριανού, Πολύευκτου, Πλάτωνος και Γεωργίου, των οποίων οι τάφοι και τα ιερά λείψανα τους ανακαλύφθηκαν Θεία Χάριτι στα Μέγαρα.

ΜΙΑ ΘΑΥΜΑΣΤΗ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ: Λίγο πριν το 1700 [κατ΄ άλλους το 1754], ένας Μεγαρέας που ονομαζόταν Οικονόμου [πιθανότατα ήταν απλώς ένας ιερέας με το οφίκιο του Οικονόμου¹] θέλησε να ανεγείρει μια οικοδομή, στον τόπο όπου σήμερα βρίσκεται ο ναός των Αγίων Μαρτύρων. Ενώ οι εργάτες έσκαβαν, ένας από αυτούς αισθάνθηκε κάτω από τα πόδια του τόσο μεγάλη θερμότητα, ώστε να μη μπορεί να εργασθεί στο μέρος εκείνο. Το είπε τότε στον Οικονόμου, που βρισκόταν εκεί κοντά. Ο ίδιος ο ιδιοκτήτης, αφού έσκαψε βαθύτερα με τα χέρια του, βρήκε μαρμάρινη πλάκα στην οποία ήταν χαραγμένα τα ονόματα των Αγίων: Αδριανός, Πολύευκτος, Πλάτων, Γεώργιος. Τότε την ανέσυραν και βρήκαν κάτω από αυτήν τα σεπτά λείψανα των Αγίων Μαρτύρων, δοξολογώντας τον Θεό για την ευλογία και παρηγοριά που τους χάρισε.

ΜΙΑ ΑΡΧΑΙΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ: Στο μέρος αυτό όπου βρέθηκαν τα ιερά λείψανα, η αρχαιολογική έρευνα έφερε στο φως κατάλοιπα από μεγάλη παλαιοχριστιανική βασιλική, που χρονολογείται στα μέσα του 5ου έως τα μέσα του 6ου αιώνος, η οποία ήταν κτισμένη προς τιμήν των αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων. Η εύρεση της μαρμάρινης πλάκας κοντά στην παλαιοχριστιανική βασιλική υποδηλώνει την ύπαρξη του τάφου των αγίων Μαρτύρων: Αδριανού, Πολυεύκτου, Γεωργίου και Πλάτωνος. Το γεγονός αυτό διαδόθηκε σε όλη την πόλη των Μεγάρων. Η χαρά όμως των Μεγαρέων δεν κράτησε πολύ,

ΙΕΡΟΣΥΛΙΑ: Κάποιοι ιερόσυλοι, μόλις έμαθαν για την αποκάλυψη των ιερών λειψάνων, τα σύλησαν και αναχώρησαν κρυφά στην Πελοπόννησο, προφανώς για να τα ... εμπορευθούν! Όμως, λόγω και της αδιαφορίας των Τουρκικών αρχών, οι ιερόσυλοι δεν βρέθηκαν. Μετά από αυτά, ο Οικονόμου μετέβη στην Κωνσταντινούπολη, παίρνοντας μαζί του την πλάκα στην οποία ήσαν χαραγμένα τα ονόματα των Μαρτύρων, και ανέφερε στον τότε Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως τα γεγονότα στην πόλη των Μεγάρων. Έκτοτε κανείς δεν γνωρίζει που βρίσκονται τα άγια λείψανα των Τεσσάρων Μαρτύρων. Στα χέρια των Μεγαριτών παρέμειναν μόνο λίγα μικρά τεμάχια από τα δάκτυλα και τους σπονδύλους των αγίων Μαρτύρων, τα οποία η σύζυγος του Οικονόμου τα φύλαγε σε ένα σακίδιο στο σπίτι της και διαδοχικά στους απογόνους της οικογένειας Οικονόμου.

ΠΙΘΑΝΟΛΟΓΩΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ: Για το πώς βρέθηκαν στα Μέγαρα οι Άγιοι υπάρχουν δύο εκδοχές: ή ότι αυτοί υπέστησαν διωγμούς στις Σέρρες, καθώς φαίνεται ότι η μακεδονική αυτή πόλη ήταν η γενέθλιός τους πατρίδα, που τους ανάγκασε να καταφύγουν στα Μέγαρα, οπού και τελειώθηκαν μαρτυρικά, ή ότι μαρτύρησαν στα Μέγαρα υπηρετούντες ως στρατιώτες.

ΝΕΑ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ: Το 1998 σε επισκευαστικές εργασίες της οικίας βρέθηκαν και άλλα τεμάχια αγίων λειψάνων, τα οποία τοποθετήθηκαν σε καλαίσθητη λειψανοθήκη. Όμως και πάλι η χαρά δεν κράτησε πολύ. Η λειψανοθήκη χάθηκε από τον Ναό όπου φυλασσόταν. Σήμερα τα λιγοστά τεμάχια από τα λείψανα των αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων φυλάσσονται στον ομώνυμο Ιερό Ναό της πόλεως των Μεγάρων, μέσα σε πολύτιμη ασημένια λειψανοθήκη. Έπειτα από ενέργειες του Μητροπολίτου Σερρών κ. Θεολόγου προς τον Μητροπολίτη Μεγάρων και Σαλαμίνος κ. Βαρθολομαίο προσφέρθηκε στην γενέθλιο πόλη των μεγαλομαρτύρων ως μόνιμη ευλογία τμήμα από τα ιερά λείψανα τους, τα οποία φυλάσσονται ως τιμαλφές κειμήλιο στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Σερρών.

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

1. Σ΄αυτό συνηγορεί και έγγραφη μαρτυρία ότι ο ίδιος ήταν οικονόμος του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων.