Ίλεως1 + ΒΙΝΤΕΟ
-Διήγημα- AUDIOBOOK-ΗΧΟΒΙΒΛΙΟ
από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο
Ο Αρίστος είχε έρθει για πρώτη φορά στο κεφαλοχώρι της Θεσσαλίας πριν από τον πόλεμο του Σαράντα. Σίγουρα το χωριό αυτό τού θύμιζε την πατρίδα του τη Σαλονίκη, όπως την έλεγε πάντα, κι αυτό γιατί ο Πετρωτός ήταν κτισμένος στα ριζά του βουνού που αγνάντευε το Θερμαϊκό, στις ανατολικές εσχατιές της Λάρισας. Όταν πρωτώρθε στο χωριό μ΄έναν φίλο του που δούλευαν μαζί στην κατασκευή των γραμμών του τραίνου, ένα δυο χιλιόμετρα μακρύτερα από τα πρώτα σπίτια του Πετρωτού, ούτε που το φανταζόταν πως εκεί θα ρίζωνε. Ο φίλος του τον έφερε εκεί για ένα τσιπουράκι πριν ξανακατηφορίσουν για τις παράγκες όπου είχε ο Αρίστος τον προσωρινό του κοιτώνα, μια κίνηση που έμελλε να γίνει συνήθεια κάθε απομεσήμερο μετά τη σκληρή δουλειά κάτω από τον ανυπόφορο καλοκαιριάτικο ήλιο.
Ο Αρίστος ήταν ο τελευταίος γιος ενός μεγαλέμπορα της Μακεδονίας, που παρ΄ όλη την περιουσία του προτιμούσε να προικίζει πλουσιοπάροχα κάθε φορά και μία από τις πέντε κόρες του, αφήνοντας το στερνοπαίδι του να “ψηθεί” στο μεροκάματο για να πονέσει το “βιος του πατέρα του”, όπως ακριβώς του έλεγε ο ίδιος. Τα ίδια λόγια του ξανάπε τη μέρα που τον “έγραψε” στις λίστες των εργατών του Σ.Ε.Κ. Έτσι, ο Αρίστος βρέθηκε, προσωρινά, όπως τουλάχιστον εκείνος πίστεψε, στα χωράφια της Θεσσαλίας, αρμόζοντας ράγες για το σιδερένιο θεριό.
Όμως, κι αυτό συμβαίνει συχνά στο διάβα της ζωής, αστάθμητος παράγοντας ήρθε, εισέβαλε καλύτερα, βάζοντας τρικλοποδιά στα σχέδια του μεγαλέμπορα για το γιο του, ο Έρωτας. Ο Μακεδόνας εργάτης, κοντά στο σπίτι του φίλου του, γνώρισε μια ομορφομάτα μελαχροινή, την Ανδρομάχη, και αγαπήθηκαν με πάθος που φώλιασε από την πρώτη ματιά στις καρδιές τους. Ο Σαλονικιός έμπορος στην αρχή δεν ήθελε ν΄ ακούσει κουβέντα για τα σχέδια του Αρίστου, που ορθά-κοφτά δήλωσε του πατέρα του πως ήθελε να ζήσει με την αγαπημένη του για πάντα στο χωριό. Βλέπεις εκείνη δεν είχε “μεράδι”, ήταν πάμφτωχη. Όμως, βλέποντας την επιμονή του γιου του, ο γέρος αποφάσισε να τον αφήσει να κάνει την “κουτουράδα”. Έτσι, δίνοντάς του την ευχή, του΄ δωσε και ένα φόρτωμα από την αποθήκη του για να ανοίξει και ΄κείνος ένα μαγαζάκι στο χωριό.
Λίγες μέρες κατόπι, δίπλα στην Εκκλησιά του χωριού, οι νιοστεφάνωτοι Αρίστος κι Ανδρομάχη καμάρωναν έξω από το μαγαζί τους, που είχε απλωμένες τις πραμάτειες του ως το πεζοδρόμιο, την λαμαρινένια πινακίδα πάνω απ' τ΄ αψηλό πορτί του: “Αποικιακά είδη και εδώδιμα – Αρίστος Βασιλόπουλος”. Στο γοργοκύλημα του χρόνου, με το εισόδημα του μαγαζιού τα έφερνε βόλτα κουτσά στραβά η οικογένεια, που αυξήθηκε σε λίγα χρόνια στα πέντε μέλη. Η Ανδρομάχη είχε φέρει στον κόσμο δυο γιους και μια κόρη. Κι ενώ, η πατρική οικογένεια του Αρίστου τον είχε πια ξεχάσει για τα καλά, εκείνος δε στενοχωριόταν, γιατί η αγάπη της καλής του, που γι΄ αυτόν ήταν ο κόσμος ολάκερος, χλώμιαζε όλες τις θλίψεις του.
Αντίθετα, από τον Αρίστο, ο ανταγωνιστής του, θέλωντας “μονά-ζυγά” δικά του δεν έδειχνε ικανοποιημένος. Ήθελε να μεγαλώσει το πελατολόγιό του εις βάρος του “ξένου”, όπως αποκαλούσε πάντα τον Αρίστο. Κι όχι μόνο τούτο αλλά άρχισε να σχεδιάζει, μετερχόμενος όλα τα μέσα, το τελειωτικό χτύπημα στον αντίπαλό του για να μείνει μόνος μαγαζάτορας του Πετρωτού. Τις νύχτες μόνη σκέψη του, εμμονή καλύτερα, ήταν να βρει κάτι που θα εξοντώσει, ακόμη και φυσικά, τον Αρίστο. Το όπλο του αδίστακτου χωριάτη δεν άργησε να βρεθεί και άκουγε στο όνομα “Αρκούδας”!
Ο κυρ-Τάσος, ήταν ο “Αρκούδας”, ένας μάλλον αλαφροϊσκιωτος, όπως τον ελέγαν στον Πετρωτό, ήταν ένας μοναχικός, κακοντυμένος -πάντα μ΄ένα μακρύ αδιάβροχο κατατρυπημένο πανωφόρι, χειμώνα καλοκαίρι- και λιγομίλητος μεσόκοπος. Το άγριο βλέμμα, που από φυσικού του είχε, τού δωκε και το άσχημο αυτό παρανόμι2. Κανείς δεν ήξερε από που “βαστούσ΄η σκούφια του”. Πάντως είχε στο χωριό καμιά δεκαετία. Σπίτι του “Αρκούδα” ήταν μια παλιά αχρησιμοποίητη αποθήκη, ενώ δούλευε καναδυό μεροκάματα τη βδομάδα σ΄ένα γύφτικο σιδεράδικο, ίσα-ίσα να βγάζει το μεζεδάκι του για το κρασί που ανελειπώς έπινε, και σε μεγάλες δόσεις, στην ταβερνίτσα, καλύτερα καφενέ, της πλατείας. Ποιος ξέρει τι πόνο έκρυβε αυτός ο “έρωτας” με το μοναχικό πιοτί του! Αν κανένας, μπαίνοντας ανάμεσα σε κείνον και το κρασοπότηρο, τον ρωτούσε τίποτα για τα περασμένα, εκείνος έμενε αμίλητος ή άλλαζε κουβέντα, σαν να ήθελε κάτι να κρύψει. Κάποια βράδια ο αντίζηλος του Αρίστου τον κερνούσε καμιά μισή και προσπαθούσε να του ρίξει τ΄ ''αγκίστρι'' γι΄ αυτό που ήθελε. Ένα σαββατόβραδο ο Αρίστος τους είδε που μιλούσαν χαμηλόφωνα στο ακριανό τραπέζι του καφενείου. Του φάνηκε μάλιστα πως ο “Αρκούδας” σαν να τού ΄ριξε μια φευγαλέα, αλλά κοφτερή σα μαχαιριά, ματιά. Ο Αρίστος δεν ξεσυνερίστηκε, απλά ψιθύρισε αυτό που έλεγε πάντα σαν τον έβλεπε: “άι καψάλα κι αυτός, τι βάσανα κουβαλάει ο έρμος!”
Πολλές μέρες αργότερα θυμήθηκε αυτό το περιστατικό ο Αρίστος. Όμως, η αιτία που αναδύθηκε αυτό στη μνήμη του ήταν κάτι μοναδικό και τρομακτικό συνάμα, απ΄αυτά που σπάνια έβλεπε η μικρή κοινωνία του Πετρωτού.... Ένα βραδάκι, καθώς ο Αρίστος είχε κλείσει το εμπορικό του, ο “Αρκούδας” στάθηκε πίσω από μια χοντρή μουριά, απ΄αυτές που τότε ήταν γεμάτος ο τόπος για να βρίσκουν την τροφή για τον “μπουντίνο3”, που πληθωρικά εμφανίζονταν κάθε Μάη στο χωριό για να μεγαλώσει λίγο το πενιχρό εισόδημα των φτωχών βιοπαλαιστών. Φαινόταν σαν να παραφύλαγε. Πραγματικά, μόλις ο Αρίστος μπήκε στον καφενέ, εκείνος τον ακολούθησε σκυφτός, χωμένος μέσα στη μακριά του νιτσεράδα. Λίγες στιγμές αργότερα οι έντρομες φωνές των λιγοστών θαμώνων, ήρθαν να ταράξουν την ηρεμία του ανοιξιάτικου εκείνου δειλινού.
“Τον έφαγε τον Αρίστο ο Αρκούδας!”, φώναξε πανικόβλητος ο καφετζής, τρέχοντας να φωνάξει την Ανδρομάχη. Κάποιοι απ΄τους θαμώνες βγήκαν από το μαγαζάκι κρατώντας σφιχτά σε λαβή τα χέρια του Αρκούδα. Τον πήγαιναν, σχεδόν σηκωτό, στον σταθμό της χωροφυλακής. Στις πλάκες του αδειανού καφενέ έμεινε να γυαλίζει το ματωμένο του μαχαίρι, μπροστά σε μια πεσμένη ψάθινη καρέκλα.
Ευτυχώς ο κυρ- Αρίστος έζησε. Το κοπίδι τον βρήκε πισώπλατα, κάπου ανάμεσα στη σπονδυλική στήλη και τ΄αριστερό νεφρί του. Όμως το χτύπημα του άφησε για πάντα μια σημαδιακιά περπατησιά: βάδιζε πια σέρνοντας τ΄αριστερό του πόδι. Ο Αρκούδας δικάστηκε και καταδικάστηκε χωρίς ποτέ ν΄αποκαλύψει τα αίτια της αποκοτιάς του.
Μερικές βδομάδες αργότερα ο Αρίστος, που δεν είπε τίποτε για τις υποψίες, τη βεβαιότητα καλύτερα, για το ποιος όπλισε το χέρι του Αρκούδα, κατηφόρισε για δουλειές στη Λάρισα. Στα χέρια του κρατούσε μια τσάντα κι ένα κουτί δεμένο με σκοινί. Με το πρωινό λεωφορείο έφτασε στην πόλη πριν τις εννιά. Αφού τέλειωσε κάποιες δουλειές που είχε, κατευθύνθηκε στην περιοχή του Σταθμού κι, αφού κοντοστάθηκε, χτύπησε το κουδούνι της βαριάς πόρτας των παλιών Φυλακών. Είκοσι λεπτά αργότερα ξαναβγήκε. Στο πρόσωπό του τώρα χάραζε η λάμψη της ευτυχίας!
Όταν κάποτε ο Αρκούδας αποφυλακίστηκε επισκέφτηκε το σπίτι του Αρίστου. Τού άνοιξε η Ανδρομάχη η οποία τα ΄χασε σαν τον αντίκρισε. Εκείνος όμως ήθελε μοναχά να ευχαριστήσει τον Αρίστο για την αγάπη που του 'δειξε! Ο Αρίστος και η οικογένειά του κάθισαν εκείνη τη μέρα μαζί στο τραπέζι για φαγητό. Εκεί έμαθαν η Ανδρομάχη και τα παιδιά πως ο Αρίστος τον συνάντησε στη φυλακή. Ο φτωχός φαμελίαρης του είχε φέρει λίγα πακέτα σέρτικο που ο Αρκούδας κάπνιζε και ένα πουλόβερ, για να μην κρυώνει στην υγρασία του κελλιού του! Τότε ήταν που κι ο Αρκούδας είχε πέσει στην αγκαλιά του και του φιλούσε τα χέρια! Τότε του ξομολογήθηκε και ποιος πράγματι του είχε οπλίσει το χέρι. Ο Αρίστος είχε όμως από νωριτερα συγχωρέσει τον Αρκούδα. Βλέπεις, ο Αρίστος έβλεπε στο πρόσωπο του παρ΄ολίγον φονιά του “καψάλα”... έναν “άνθρωπο γιομάτο βάσανα”! Έτσι τον έβλεπε η άδολη ψυχή του πάντα.
Konstantinosa.oikonomou@gmail.com
1. Ίλεως, σημάινει ευνοϊκός, φιλάνθρωπος, ευγενής. Όποια σημασία προκρίνει ο αναγνώστης ας την βάλει νοερά στην προμετωπίδα του διηγήματός μας.
2. Παρατσούκλι.
3. Έτσι λέγανε οι ντόπιοι το μεταξοσκώληκα.
