Το συννεφάκι του Γρηγόριου Ξενόπουλου ΗΧΟΒΙΒΛΙΟ-AUDIOBOOK.GR Διαβάζει ο Κων/νος Οικονόμου

 Το συννεφάκι  του Γρηγόριου Ξενόπουλου

ΗΧΟΒΙΒΛΙΟ-AUDIOBOOK.GR

Διαβάζει ο Κων/νος Οικονόμου

   Πρόκειται για ένα σύντομο διήγημα του Ξενόπουλου από τα λεγόμενα ''Ζακυθινά''. Παρουσιάζει τα προβλήματα του αγροτικού βίου των φτωχότερων λαϊκών στρωμάτων του νησιού και τα απρόβλεπτα που επιφέρει συχνά η ενασχόληση με τη γεωργία. Ένα καιρικό φαινόμενο που ξεκινά από το ''συννεφάκι'' του συγγραφέα θα φέρει μια εκπληκτική αλλοίωση στην ευπαθή, ευαίσθητη και ευερέθιστη ψυχή του πρωταγωνιστή.

 Τόπος: η ύπαιθρος χώρα της Ζακύνθου, χρόνος: κάπου στο μεταίχμιο 19ου και 20ου αιώνα. Θέμα: ο καιρός και αφόρμηση: η ξήρανση της σταφίδας. 

     Απλώς ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΟ! 

            Καλή ακρόαση...

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΤΟ AUDIOBOOK ΕΔΩ:

ΚΑΙ ΕΔΩ: 

 

Η Φιλαυτία + ΒΙΝΤΕΟ Ανθρώπων πάθη 29. του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

 

Η Φιλαυτία + ΒΙΝΤΕΟ

Ανθρώπων πάθη 29.

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

   ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Ο άνθρωπος που υποφέρει από φιλαυτία συνήθως ταυτίζεται με τον εγωιστή. Οι νηπτικοί Πατέρες, στα ασκητικά τους συγγράμματα περιγράφουν εκδηλώσεις της φιλαυτίας και τρόπους καταπολέμησής της. Η φιλαυτία χαρακτηρίζεται συμπύκνωση όλων των παθών. Εξαιτίας της ο σύγχρονος άνθρωπος, σαν τους πρωτοπλάστους, αναζητεί να γίνει «Θεός». Ξεχνάει, σαν γνήσιο μεταπτωτικό τέκνο, ότι είναι εικόνα Θεού, ότι υιοθετείται κατά Θεόν με το βάπτισμα και ότι ακόμα και αυτή η θέωση του χαρίζεται (“καθ' ομοίωσιν”). Και όμως ζητάει την ατομική του αναγνώριση, την δική του (άδοξο) δόξα, την αυτοθέωση. Ο Κύριος, θέλοντας να μας βγάλει από τη νοσηρή αγάπη του εαυτού μας, μάς θέτει πρώτη εντολή να αγαπήσουμε από καρδίας το Θεό και κατ’ επέκταση τον συνάνθρωπο.

ΠΑΘΟΣ: Ο Απόστολος Παύλος λέει στον Τιμόθεο ότι οι άνθρωποι θα είναι φίλαυτοι, φιλάργυροι, αλαζόνες, υπερήφανοι, βλάσφημοι, κ.ά.. Βάζει πρώτη την φιλαυτία, διότι αυτή τίκτει τα υπόλοιπα πάθη, ως κατ' εξοχήν πτωτικό πάθος. Η φιλαυτία ονομάζεται “αρχή κακών” (Άγιος Μάξιμος), “βασίλισσα αμαρτιών” (Άγιος Γρηγόριος Διάλογος) και “νέκρωση θείας ζωής” (Άγιος Νικόδημος). Αν αγαπάμε τον εαυτό μας κολακεύοντάς τον, δεν θέλουμε ούτε να κοπιάσουμε, ούτε πειρασμό να υπομείνουμε, ούτε να κακοπαθήσουμε. Ο Άγιος Ησύχιος γράφει ότι η φιλαυτία γεννά: αυτοέπαινο, αυταρέσκεια, γαστριμαργία, πορνεία, κενοδοξία, φθόνο και υπερηφάνεια. Ο εγωκεντρικός φίλαυτος άνθρωπος, μη θέλοντας ή μη μπορώντας να αγαπήσει, νιώθει ότι ο πλησίον γίνεται η κόλασή του! Διαφωτισμός, ρομαντισμός και η σύγχρονη “Νεοεποχίτικη” φιλοσοφία άλλαξαν τη θεώρηση της ανθρώπινης κοινωνίας από Θεανθρωποκεντρική σε ανθρωποκεντρική. Η σύγχρονη δυτική «κοινωνία» χαρακτηρίζεται από την ανάδειξη του εαυτού. Ο καθένας θεωρεί πλέον “Αλήθεια”, αυτό που εκείνος παράγει νοητικά. Ο ουμανιστής επιζητεί αυτοδικαίωση, και αυτοθέωση, ακόμη και μέσω της καλά διαφημιζόμενης φιλανθρωπίας του. Το πρόσωπο έγινε άτομο, και η κοινωνία μάζα. Συνέπεια: ο άνθρωπος βιώνει τη μοναξιά. Είναι η “ερημία των πόλεων” (Μωυσής Αγιορ.). Ο Γέρων Ιωσήφ Βατοπαιδινός έλεγε: “H φιλαυτία διαιρείται σε υλική και πνευματική. Έτσι, ερεθίζονται και τα δύο είδη παθών, σωματικά και ψυχικά. Ο θυμός εμφανίζεται επειδή φράζεται ο δρόμος της φιλαυτίας. Στους εμπαθείς και αιχμαλώτους στα σωματικά πάθη, που κυριαρχούν οι παράλογες ορέξεις και οι ηδονές, ο θυμός κινείται από το φόβο της στερήσεως της ικανοποιήσεώς τους. Το ίδιο γίνεται και στους αιχμαλώτους ψυχικών παθών, όπως της φιλοδοξίας, του εγωισμού, της υπερηφάνειας” Ο Άγιος Ιωάννης ο Σιναϊτης συμβουλεύει: “Πρόσεχε τον εαυτό σου από τη φιλαυτία, πού είναι παράλογη αγάπη του σώματος. Απ' αυτή γεννιούνται εμπαθείς λογισμοί (...), γαστριμαργίας, φιλαργυρίας και κενοδοξίας, πού σχηματίζονται παίρνοντας αφορμή από την αναπόφευκτη τάχα ανάγκη του σώματος (...) Τη φιλαυτία αντιμάχονται ή αγάπη και ή εγκράτεια. Ο Γέρων Παϊσιος έλεγε; “Ο νους αν στραφεί στο Θεό, έχει δούλο το σώμα και του παρέχει μόνο όσα είναι απαραίτητα για την ζωή. Αν στραφεί προς την σάρκα, υποδουλώνεται στα πάθη και επιθυμεί συνεχώς να φροντίζει γι' αυτήν”.

 

Η ΑΛΛΗ ΦΙΛΑΥΤΙΑ: Υπάρχει και άλλο ένα παρακλάδι, δυσδιάκριτο όμως, της φιλαυτίας-εγωισμού, που συνδέεται με την θρησκευτικότητα. Τον γνωρίζουμε ως φαρισαϊσμό, θρησκοληψία, φονταμενταλισμό, ανεπίγνωτο ζήλο. Μπορεί κάποιος να είναι τυπικός τηρητής των θείων εντολών, αλλά η προαίρεση του, να μην ταυτίζεται με το θείο θέλημα, αλλά με την αναγνώρισή του και το “γέμισμα” της φιλαυτίας του. Είναι αυτός που μετατρέπει το εκκλησιαστικό ήθος σε σειρά ηθικιστικών κανόνων. Θεωρεί τον εαυτό του σωσμένο και φορτώνει τους γύρω του περιττές εντολές, μένει στους τύπους χωρίς διάκριση, χάνοντας την ουσία.

ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟΥ: Κατά τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη ο άνθρωπος πρέπει να εξετάσει και να δει πώς φέρεται στον εαυτό του. Εάν κολακεύει αγαπώντας τον εαυτό του άτακτα και άμετρα, δε θα μπορέσει ούτε να κοπιάσει, ούτε να θλιβεί, ούτε να κακοπαθήσει, ούτε πειρασμό να υπομείνει, ούτε να υποταχθεί στο θείο θέλημα. Και προσθέτει ο Αγιορείτης Πατέρας: “εσύ αν είσαι φίλαυτος και αγαπάς τον εαυτό σου, μισείς στ' αλήθεια τον εαυτό σου και θα τον καταστρέψεις”, τονίζοντας ότι “Χωρίς τη φιλαυτία ο διάβολος δεν μπορεί να βλάψει τον άνθρωπο ούτε στο παραμικρό”. Κατά τους Πατέρες ο Θεός ελπίζει στη μετάνοιά του ανθρώπου: “δι' αυτό μεν τοι και την ζωήν ταύτην ο Θεός συνεχώρησεν ημίν, τόπον μετανοίας παρεχόμενος.” (Γρηγόριος Θεσσαλονίκης). Στον αυτοέλεγχο που προτείνει ο Άγιος Νικόδημος συμπεριλαμβάνει τη μετάνοια: “Εξέτασε πρώτον τι λογής είναι η εσωτερική σου διάθεση και μετάνοια, η οποία συνίσταται στο να μισείς τις αμαρτίες σου περισσότερο από κάθε άλλο κακό.” Τέλος, προτείνει να εξετάζουμε τα έργα μας αν τα κάνουμε από αγάπη ή υποχρέωση.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Οι Άγιοι της Εκκλησίας κατέγραψαν την εξέλιξη της αρρώστιας του εγωκεντρισμού-φιλαυτίας, καθώς και την θεραπεία της. Ο ιερός Χρυσόστομος λέει ότι χρειάζεται ο φίλαυτος να αποκτήσει την ταπείνωση. Να ταπεινωθεί βλέποντας τη θυσία του Νυμφίου, βλέποντας την τελειότητα των δημιουργημάτων, την άπειρη σοφία Του. Βοηθητικό μέσο, είναι η Θεία Ευχαριστία, η νηστεία, η προσευχή, η άσκηση, η ανάγνωσης του Ευαγγελίου, ή βίων Αγίων. Τότε νιώθει την αδυναμία της δικής του ανθρώπινης φύσης καθώς και το ύψος οπού έφτασαν οι άγιοι με την χάρη του Θεού. Αν ο φίλαυτος δεν θέλει να διορθωθεί ας ακούσει την Αγία Γραφή: “Ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται” (Λουκ. ιη΄ 14) και: “Υπερηφάνοις ο Θεός αντιτάσσεται” (Α’ Πετρ. ε΄ 5). Όταν ο άνθρωπος, δεν κατανοεί και δεν ωφελείται από την χάρη των δωρεών αλλά τα θεωρεί, ίσως, αιτία κενοδοξίας, τότε έρχεται η χάρη των πειρασμών. Ο άνθρωπος, σε κάποια χρονική στιγμή, συγκλονίζεται σε βάθος, μπορεί να χάσει όλα όσα νόμιζε δεδομένα, υγεία, περιουσία, οικείους. Κατά τον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή η “καταφρόνηση” του σώματος και της φιλαυτίας οδηγεί στη θέωση: “αν ο Γεδεών δεν έσπαγε τις στάμνες, δεν θα μπορούσε να δει το φως των λαμπάδων (Κριτ. ζ΄20). Έτσι και ο άνθρωπος, αν δεν καταφρονήσει το σώμα, δεν θα μπορέσει να δει το φως της Θεότητας.” Ο Θεός μας δείχνει με τον λόγο και την αγία ζωή Του την έξοδο από τη φιλαυτία, τη λύτρωση και την ελευθερία: “Όποιος θέλει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του, ας πάρει το σταυρό του, και ας με ακολουθήσει”, “ανεχόμενοι αλλήλων εν αγάπη” ( Eφ. δ΄2), “μηδείς το εαυτού ζητείτω αλλά το του ετέρου” (A΄ Kορ. ι΄24), “αγαπάτε τους εχθρούς υμών, εύχεσθε υπέρ των επηρεαζόντων υμάς και διωκόντων»” (Ματθ. ε΄ 44), και τέλος: “ευλογείτε και μή καταράσθε” (Ρωμ. Ιβ΄14). Ευτυχής εκείνος ο οποίος Τον ακολουθεί διότι “ου μη περιπατήσει εν τη σκοτία αλλ’ έξει το φως της ζωής”.

ΕΠΙΜΥΘΙΟ: Ο σύγχρονος Αγιορείτης Πατέρας Γεώργιος Καψάνης έλεγε σε μια συνέντευξή του: “Όσο η καρδιά μας δεν έχει ελευθερωθεί από τη φιλαυτία, η Χάρις του Θεού δεν μπορεί να κατοικήσει μέσα της, να διώξει το σκοτάδι και να αναδείξει το κάλλος της θεοπλάστου ψυχής μας, να μας κάνει υιούς Θεού και κληρονόμους της Βασιλείας Του. Ο αγώνας κατά της φιλαυτίας είναι καθήκον όλων των Χριστιανών. Επειδή η μετοχή στη Βασιλεία του Θεού είναι κλήση για όλους τους Χριστιανούς. Εύχομαι με τη Χάρη του Χριστού να κάνουμε άπαντες αυτόν τον αγώνα κατά της φιλαυτίας, ώστε να γίνουμε συγκληρονόμοι της Βασιλείας του Θεού εν Χριστώ.”

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ: 

Βιβλιογραφία: 

Γέρων Παϊσιος, Γιατί επιτρέπει ο Θεός [από το βίο του Οσίου Αρσενίου του Καππαδόκου]

Νικόδημος Αγιορείτης, Αόρατος πόλεμος.

Ιωάννης Σιναϊτης, Κλίμαξ.

Iερομ. Γεώργιος Καψάνης, Η φιλαυτία είναι η συμπύκνωση όλων των παθών.

Πεντηκοστή: Γενέθλιος της Εκκλησίας ημέρα 8.6.2025 από τον Κων/νο Οικονόμου + ΒΙΝΤΕΟ

 

Γενέθλιος της Εκκλησίας ημέρα

ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ 8.6.2025 + ΒΙΝΤΕΟ

από τον Κων/νο Οικονόμου

   Η ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ: Οι Ιουδαίοι γιόρταζαν την Πεντηκοστή, ή εορτή των 7 εβδομάδων, που ονομαζόταν ακόμη “εορτή θερισμού των πρωτογεννημάτων” (Εξ. Κγ΄16), διότι, κατά παράδοση, ο Δεκάλογος δόθηκε στο Μωυσή την 50η μέρα μετά το ιουδαϊκό Πάσχα. Κατά τη γιορτή προσφέρονταν στο Θεό θυσίες πρωτογεννημάτων (καρπών σιτηρών, οικιακών ζώων). Κατ' αντιστοιχία, όπως κατά την εβραϊκή Πεντηκοστή εκφράζονταν ευχαριστίες για τα πρωτογεννήματα, έτσι στην χριστιανική Πεντηκοστή εκφράζονται ευχαριστίες για “τας απαρχάς του Πνεύματος”.

  Η ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ: Τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, Πεντηκοστή ονομαζόταν ολόκληρο το διάστημα των 50 ημερών από την Ανάσταση του Κυρίου μέχρι την έβδομη Κυριακή μετά από αυτή. “Πάσα η Πεντηκοστή της εν τω αιώνι προσδοκώμενης αναστάσεως εστί υπόμνημα.” (Μ. Βασίλειος). Αυτές τις πενήντα μέρες απαγορευόταν γονυκλισία και νηστεία, λόγω του χαρμοσύνου των ημερών, ενώ αποφεύγονταν ιπποδρομίες και θεατρικές παραστάσεις. Από τα χρόνια του Χρυσοστόμου, αποκλειστικό αποστολικό ανάγνωσμα ήταν περικοπές του βιβλίου των Πράξεων, που αφορούσαν στη γέννηση και εξάπλωση της Εκκλησίας. Η τελευταία ημέρα της Πεντηκοστής αποκτά σπουδαιότερη σημασία, γιατί θεωρείται δικαίως ως η ημέρα “η τελειώσασα την Εκκλησίαν αιτία” (Θρ. Ηθ. Εγκυκλοπαίδεια). Η εκκλησία, βεβαίως, ως σύνολο πιστών υπήρχε και πριν την Πεντηκοστή, εφόσον υπήρχε ιεραρχία, οργανωτικές βάσεις, παράδοση Μυστηρίων, αλλά έλειπε η κινώσα ζωτική πνοή του Θεού. Αυτή του Αγίου Πνεύματος, της τρίτης υποστάσεως του Αγίου Τριαδικού Θεού. “Εορτάζουμε καί την παρουσία του Αγίου Πνεύματος καί την πραγματοποίηση της υποσχέσεως καί την εκπλήρωση της ελπίδας”, γράφει ο Γρηγόριος Θεολόγος. Ο Ιωάννης Χρυσόστομος προσθέτει: “Ει (εάν) μη Πνεύμα παρήν, ουκ αν συνέστη η Εκκλησία. Ει δε συνίσταται η Εκκλησία εύδηλον ότι Πνεύμα πάρεστιν”. Η Πεντηκοστή, “μητρόπολις των εορτών”, κατέστη η αφετηρία της Εκκλησίας ή καλύτερα η γενέθλιος μέρα του έργου της, διότι εκείνη τη μέρα κατήλθε το Άγιο Πνεύμα στους πρώτους Μαθητές.“Η φύσις η ημετέρα προ δέκα ημερών (διά της Αναλήψεως) εις τον θρόνον ανέβη τον βασιλικόν και το Πνέυμα το Άγιον κατέβη σήμερον προς την φύσιν την ημετέραν. Ανήνεγκεν ο Κύριος την απαρχήν την ημετέραν και κατήνεγκε υο Πνεύμα το Άγον.” (Ι. Χρυσόστομος)

   Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ: Το Άγιο Πνεύμα πάντοτε υπήρχε και υπάρχει και θα υπάρχει, (...) είναι πάντοτε ενωμένο και συναριθμείται με τον Πατέρα καί τον Υιό. Πάντοτε και αιώνια μεταλαμβάνεται [με τις θείες ενέργειές Του], δεν μεταλαμβάνει, οδηγεί στην τελείωση [τους ανθρώπους], δεν τελειώνεται, παρέχει την πνευματική πλήρωση, δεν έχει ανάγκη πληρώσεως, αγιάζει, δεν αγιάζεται, κάνει [τους ανθρώπους] θεούς, (...) είναι πάντοτε το ίδιο και απαράλλακτο, αόρατο, άχρονο, αχώρητο, αναλλοίωτο, υπεράνω από κάθε έννοια ποιότητας, ποσότητας και μορφής, αψηλάφητο, κινούμενο αφ' Εαυτού, κινούμενο συνεχώς, έχοντας αφ' Εαυτού εξουσία, έχοντας αφ' Εαυτού δύναμη, παντοδύναμο (...). Πνεύμα ευθές, ηγεμονικό, κύριο (...) κάνει τους ανθρώπους ναούς οίκους Του, οδηγεί, ενεργεί όπως θέλει, διανέμει χαρίσματα.

   ΟΙ ΔΩΡΕΕΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ: Το Άγιο Πνεύμα; “Πάντα χορηγεί: βρύει προφητείας, ιερέας τελειοί, αγραμμάτους σοφίαν εδίδαξε, αλιείς θεολόγους ανέδειξεν, όλον συγκροτεί τον θεσμόν της Εκκλησίας” (Πεντηκοστάριον Χαρμόσυνον). Τα Μυστήρια του Βαπτίσματος και του Χρίσματος, δύο κορυφαίες δωρεές του Αγίου Πνεύματος, τελούνταν τους πρώτους αιώνες κατά την εορταστική αγρυπνία της Πεντηκοστής (όπως άλλωστε και των Χριστουγέννων και της Αναστάσεως). Το Άγιο Πνεύμα και σήμερα πρέπει να εμψυχώνει τους ορθοδόξους λειτουργούς του Υψίστου, διότι κατά τον Χρυσόστομο “δυνάμεθα αεί Πεντηκοστήν επιτελείν”. Εξάλλου πρέπει να γνωρίζουμε ότι: “Το Πνεύμα το Άγιον αποτελεί την πηγή του ανακαθαρμού, της αναγέννησης και εξαγιασμού των πιστών.” (Π. Ν. Τρεμπέλας, Ομιλητική). Με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος και της μυστικής επικοινωνίας τη ψυχής του πιστού με Αυτό, η ψυχή δέχεται και αντανακλά δόξα Κυρίου, μεταμορφούμενη σε όμοια εικόνα με τον Κύριο, προχωρώντας βαθμηδόν από “δόξης εις δόξαν” (Β΄Κορ. γ΄18), προοριζόμενη να φτάσει στο “καθ' ομοίωσιν” με τον Δημιουργό, που ήταν και ο κορυφαίος σκοπός του έργου του Τριαδικού Θεού κατά τη δημιουργία του κόσμου. Το Θείο Πνεύμα φέρνει στην ψυχή ατμόσφαιρα Παραδείσου, μέσα στην οποία γονιμοποιούνται όλα τα άνθη της και ωριμάζουν οι καρποί του Πνεύματος: “αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, αγαθωσύνη, πίστις, πραότης, εγκράτεια”.

   ΚΑΤΑ ΘΕΟΝ ΥΙΟΘΕΣΙΑ: Επισφράγιση των δωρεών του Πνεύματος είναι η υιοθεσία που αποτελεί τον αρραβώνα της αιώνιας κληρονομίας του Θεού. “Όσοι γαρ Πνεύματι Θεού άγονται, ούτοι εισίν υιοί Θεού (...) ει δε τέκνα και κληρονόμοι, κληρονόμοι μεν Θεού, συγκληρονόμοι δε Χριστού.” (Ρωμ. η΄14-17). Όλη αυτή η αγιοπνευματική βιοτή επιτυγχάνεται μόνο δια της μυστηριακής ζωής της, γεννημένης δια του Αγίου Πνεύματος, Ορθοδόξου Εκκλησίας. Ο Χριστός τηρώντας την υπόσχεσή Του, την ημέρα της Πεντηκοστής έστειλε στους μαθητές το Πανάγιο Πνεύμα. Το Άγιο Πνεύμα επεδήμησε στους Αποστόλους, στην Εκκλησία και, δι' αυτών, σ' όλους όσους ανοίγουν σ' Αυτό την πόρτα της ψυχής τους. Δια του Αγίου Πνεύματος «πάσα ψυχή ζωούται». Δια του Αγίου Πνεύματος «πάσα η κτίσις καινουργείται», δι' αυτού «ο πας πλούτος της δόξης, εξ ου χάρις και ζωή πάση τη κτίσει» δι' αυτού «πάσα ψυχή ζωούται». (Αναβαθμοί Όρθρου). Με το Άγιο Πνεύμα “δουλείας απαλλαττόμεθα, εις υιοθεσίαν αναγόμεθα, άνωθεν αναπλαττόμεθα, το βαρύ και δυσώδες των αμαρτημάτων φορτίων αποτιθέμεθα. Διά της τούτου δυνάμεως εξ ανθρώπων άγγελοι γεγόναμεν οι τη χάριτι προσδραμόντες”. (Ιωάννης Χρυσόστομος).

Ο Άγιος Απόστολος Βαρθολομαίος ή Ναθαναήλ (11 Ιουνίου) του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

 

Ο Άγιος Απόστολος Βαρθολομαίος ή Ναθαναήλ (11 Ιουνίου)

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

   ΓΕΝΙΚΑ: Ο Απόστολος Βαρθολομαίος ή Ναθαναήλ ήταν ένας από τους δώδεκα μαθητές και Αποστόλους του Κυρίου. Αναφέρεται ως μαθητής από τους τέσσερις ευαγγελιστές (Ματθαίος ι΄ 3, Μάρκος γ΄18, Λουκάς στ΄14, Ιω. α΄ 45-51) και από τις Πράξεις. Οι πληροφορίες για το βίο του Αποστόλου είναι λιγοστές, ενώ κατά την παράδοση ήταν αυτός που μετέφερε το χριστιανισμό στις Ινδίες. Το πρόβλημα σχετικά με την ταυτότητα του Αποστόλου ανάγεται στα πρώτα χριστιανικά χρόνια. Κι αυτό γιατί ενώ από τους συνοπτικούς Ευαγγελιστές ο Απόστολος αναφέρεται ως Βαρθολομαίος, στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη αναφέρεται ως Ναθαναήλ. Ακόμη, μερικοί αρχαίοι συγγραφείς, όπως ο Ιερός Αυγουστίνος, αναφέρουν πως ο Ναθαναήλ δεν ήταν καν μαθητής του Ιησού. Αυτές οι απόψεις οδήγησαν ορισμένους ερευνητές στο να διαχωρίσουν ως δύο διαφορετικά πρόσωπα τους Βαρθολομαίο και Ναθαναήλ. Κάτι τέτοιο όμως δε συμβαίνει. Αφενός είναι χαρακτηριστική η περιγραφή των τεσσάρων ευαγγελιστών, αφού οι τρεις συνοπτικοί και ο Ιωάννης τον αναφέρουν στην έκτη θέση του αποστολικού κύκλου. Μάλιστα, η διήγηση για την κλήση του Ναθαναήλ από τον Ιωάννη, δηλώνει πως όντως αποτελεί το τρίτο ζευγάρι μαθητών με το Φίλιππο, αφού ο Βαρθολομαίος ήταν στενός φίλος του. Άρα ο Αυγουστίνος λανθάνει σαφώς, αφού αναφέρεται ξεκάθαρα στα ευαγγέλια πως ο Ναθαναήλ ήταν μαθητής του Ιησού (Ιωάν. κα΄ 2). Τέλος, παρά τον περίεργο διαχωρισμό των προσώπων στους κανόνες των Αγίων Αποστόλων, θα πρέπει να τονιστεί πως η εκκλησιαστική παράδοση, αλλά και η σύγχρονη επιστημονική έρευνα δέχεται Βαρθολομαίο και Ναθαναήλ, ως ένα και το αυτό πρόσωπο.

  Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ: Οι πληροφορίες για τον Απόστολο από την Καινή Διαθήκη είναι λιγοστές. Σύμφωνα με τον Ευαγγελιστή Ιωάννη, ο Ναθαναήλ καταγόταν από την Κανά της Γαλιλαίας. Χαρακτηριστικές είναι οι περιγραφές του Ιωάννη (α΄ 45-51) για την κλήση του μαθητή αυτού. Την επόμενη ημέρα από την κλήση των τεσσάρων πρώτων μαθητών, ο Ιησούς είχε αποφασίσει να μεταβεί στη Γαλιλαία. Πριν ξεκινήσει βρήκε το Φίλιππο ο οποίος και τον ακολούθησε. Ο Φίλιππος συζήτησε για τον Κύριο στον Ναθαναήλ, ο οποίος κατά το Φίλιππο ήταν αυτός που είχε προαναγγείλει οι προφήτες. Ο Ναθαναήλ ακούγοντας προσεκτικά τον Φίλιππο αναρωτήθηκε αν γίνεται από τη Ναζαρέτ, πόλη καταγωγής του Ιησού, να προέλθει κάτι καλό. Ο Φίλιππος τότε κάλεσε το Ναθαναήλ να πλησιάσει τον Κύριο. Ο Ιησούς, μόλις είδε τον Ναθαναήλ, είπε: "ίδε αληθώς ᾿Ισραηλίτης, εν ω δόλος ουκ έστι". Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του αγίου Βαρθολομαίου, σύμφωνα με το λόγο του Κυρίου, είναι αθωότητα, αγνότητα και καθαρότητα. Ο Απόστολος, δηλάδή, ήταν ανυπόκριτος, ευθύς, τίμιος. Τα λόγια, πού είπε, δεν σημαίνουν απιστία, δείχνουν άνθρωπο πού εξετάζει και έρευνα καλόπιστα μέχρις ότου βεβαιωθεί. Δεν χλευάζει, δεν περιφρονεί. Ενδιαφέρεται με ζήλο για την αλήθεια. Δεν έχει πονηρία και κακότητα. Εν συνεχεία ακολούθησε σύντομος διάλογος μεταξύ Ιησού και Ναθαναήλ, που οδήγησε τον δεύτερο να ενταχθεί στον κύκλο μαθητών του Κυρίου. Το όνομα Βαρθολομαίος σημαίνει γιος του Θολεμά ή Θολομί (Βαρ Τολμαΐ). Όπως διακρίνουμε από τα ευαγγέλια, προφανώς στην περίπτωσή του είχε επικρατήσει το πατρωνυμικό του. Αλλά ο Ιωάννης προτίμησε το Ναθαναήλ το οποίο στα ελληνικά μεταφράζεται ως ο "Θεός δίνει”. Άρα, πιθανότατα, το όνομα του Αποστόλου ήταν Ναθαναήλ ο γιος του Θολομί.

  Η ΙΕΡΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗ: Σύμφωνα με τον Επιφάνιο Κύπρου, ο Ναθαναήλ ήταν το άλλο πρόσωπο δίπλα στον Κλέοπα, όταν εμφανίστηκε ο Ιησούς καθ΄ οδόν προς τους Εμμαούς (Λουκάς κβ΄13εξ). Όλα τα άλλα κείμενα που αναφέρουν τον Απόστολο Βαρθολομαίο και είναι μεταγενέστερης εποχής, είναι ψευδεπίγραφα. Έτσι έχουμε πληροφορία για κάποιο ευαγγέλιο του Βαρθολομαίου από το οποίο δε διασώθηκε τίποτα. Το έργο αυτό ανήκε πιθανώς στο κύκλο των γνωστικών και δεν σχετίζεται με το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον που άφησε στους Ινδούς ο Βαρθολομαίος. Το κείμενο επίσης που αποκαλείται "Ερωτήσεις Βαρθολομαίου" σωσμένο σε διάφορες διαλέκτους, όπως και το "Περί Αναστάσεως του Ιησού Χριστού", που διασώζονται μόνο μικρά τμήματα είναι νόθα. Κατά τον Πάνταινο, ο Βαρθολομαίος κήρυξε το Ευαγγέλιο στις Ινδίες, ενώ κατά συριακές παραδόσεις κήρυξε και στη Συρία και την Αρμενία, όπου και μαρτύρησε στην πόλη Arevbanus περί το 68.

Κοντάκιον: Ώφθης μέγας ήλιος,τη οικουμένη, διδαγμάτων λάμψεσι, και θαυμασίων φοβερών, φωταγωγών τους τιμώντας σε, Βαρθολομαίε, Κυρίου Απόστολε.

konstantikosa.oikonomou@gmail.com

Ο αστερισμός Ιστία + ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου, συγγραφέα

 

Ο αστερισμός Ιστία + ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου, συγγραφέα

 

   

ΓΕΝΙΚΑ: Τα Ιστία [Λατ. Vela, συντ. Vel], είναι ένας αστερισμός που καταγράφηκε από τον Lacaille, το 1763. Είναι νότιος αστερισμός, με έκταση 499,6 τετ. μοίρες [32ος σε έκταση μεταξύ των 88 αναγνωρισμένων αστερισμών]. Είναι πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 32° Βόρεια και 90° Νότια, αλλά αμφιφανής από την Ελλάδα. Συνορεύει με τους αστερισμούς Πυξίδα, Πρύμνα, Τροπίδα, Κένταυρο και Αντλία. Η ονομασία σημαίνει τα πανιά του πλοίου, της Αργούς, του μεγάλου αρχαίου αστερισμού που τεμαχίσθηκε και έδωσε τους σημερινούς αστερισμούς Πρύμνα, Τρόπιδα, Ιστία και Πυξίδα.

 

   ΟΙ ΦΩΤΕΙΝΟΤΕΡΟΙ ΑΣΤΕΡΕΣ: Στα Ιστία αποδόθηκαν 214 αστέρες ορατοί με γυμνό μάτι [φ.μ.≤ 6,5]. Ο γ Ιστίων είναι διπλός αστέρας με φαινόμενα μεγέθη 1,78 (ο γ2) και 4,27 (ο γ1). Ο γ2 είναι αστέρας τύπου Wolf-Rayet¹,ο φωτεινότερος τέτοιος στον γήινο ουρανό. Στην Αραβία ο γ ήταν γνωστός ως Al Suhail al Muhlif (=Ο Suhail του όρκου), καθώς ανέτελλε σχεδόν ταυτόχρονα με τον Suhail, τον περίφημο Κάνωπο, γεγονός που έκανε πολλούς να ορκίζονται ότι ήταν αυτός. Ο δ Ιστίων έχει φαινόμενο μέγεθος 1,95 και απέχει από τη Γη 80 έτη φωτός. Ο κ έχει φαιν.μέγεθος 2,50. Αν ζούσαμε στον πλανήτη Άρη, ο αστέρας αυτός θα είχε ιδιαίτερη σημασία, καθώς είναι ο φωτεινότερος που βρίσκεται σε γωνιακή απόσταση μικρότερη των 3 μοιρών από τον Νότιο Ουράνιο Πόλο του Άρη. Ο λ Ιστίων [φ.μ. 2,21], ήταν γνωστός στην Αραβία ως Al Suhail al Wazn (=Ο Suhail του Βάρους), για τον ίδιο λόγο με τον γ. 

Γενικά, οι γ, λ, όπως και ο ζ Τρόπιδος εξάλλου ήταν γνωστοί ως Al Muhlifain, οι «όρκοι». Οι αστέρες μ, φ και ψ έχουν αντιστοίχως φαινόμενο μέγεθος 2,69, 3,54 και 3,60. Τέλος οι HR αστέρες των Ιστίων 3445, 3487, 3614 και 3803, έχουν αντιστοίχως φ.μ. 3,84, 3,91, 3,75 και 3,13.

ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ: Καθώς διασχίζονται από το γαλαξιακό μας επίπεδο, τα Ιστία είναι πλούσια σε σώματα του δικού μας Γαλαξία:   

   

Στις 22/5/1999 ανακαλύφθηκε καινοφανής αστέρας με φ.μ. έως 2,8 (Nova Velorum 1999). Το ανοικτό σμήνος IC 2391 καλύπτει στον ουρανό τετραπλάσια έκταση από όση ο δίσκος της πανσελήνου. Στην ομάδα Vela OB1 περιλαμβάνονται πάνω από 40 υπέρλαμπροι αστέρες. Το Νεφέλωμα των Ιστίων [Gum Nebula], είναι μεν τεράστιο αλλά δυσδιάκριτο. Καλύπτει 60 × 30 μοίρες στον ουρανό επεκτεινόμενο και στους γειτονικούς αστερισμούς Πρόκειται για υπόλειμμα υπερκαινοφανούς αστέρα, που διαστελλόμενο, συμφωνα με κάποιους αστρονόμους, θα περικλείσει κάποτε και τη Γη. Σήμερα η πραγματική έκτασή του ανέρχεται σε 1.700 επί 800 έτη φωτός. Το εγγύτερο άκρο του απέχει από εμάς 450 έτη φωτός. Πυκνότερα τμήματά του είναι τα Gum 12, Gum 15 και Gum 17. Στο κέντρο του, άλλο σημάδι της εκρήξεως supernova [υπερκαινοφανούς] είναι ο Πάλσαρ των Ιστίων PSR 0833-45, που περιστρέφεται με 11 στροφές το δευτερόλεπτο!! 

Άλλο πάλσαρ στον αστερισμό είναι ο PSR 1055-52, που ανιχνεύθηκε να έχει επιφανειακή θερμοκρασία γύρω στους 750.000 βαθμούς!! Στον αστερισμό υφίστανται τουλάχιστον δύο πηγές ακτίνων Χ: Η Vel X-1, που είναι διπλό σύστημα αστέρα νετρονίων και κυανού υπεργίγαντα [του HD 77581], σε απόσταση περίπου 6.000 ετών φωτός από τη Γη και η πηγή RX J0852.0-4622, που είναι υπόλειμμα υπερκαινοφανούς με θερμοκρασία 30 εκατομμυρίων βαθμών! Απέχει 650 έτη φωτός από τη Γη. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι στους αστέρες HD 75289 και HD 83443 έχουν ανακαλυφθεί εξωηλιακοί πλανήτες. Ο πρώτος έχει ένα πλανήτη σε απόσταση από αυτόν μόλις 6,88 εκατομμύρια χιλιόμετρα και με περίοδο περιφοράς 3,51 ημέρες, [94,4 έτη φωτός μακριά μας]. Ο δεύτερος έχει δύο πλανήτες σε απόσταση από αυτόν 5,68 και 26,0 εκατομμυρίων χιλιομέτρων, με περιόδους περιφοράς 3 και 30 περίπου ημέρες, ενώ το όλο σύστημα απέχει από εμάς 142 έτη φωτός.

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

1 Οι Wolf-Rayet αστέρες (που έχουν εξελιχθεί σε ογκώδεις αστέρες, πάνω από 20 ηλιακές μάζες, όταν ήταν στην κύρια ακολουθία) χάνουν μάζα πολύ γρήγορα με τη βοήθεια ενός πολύ ισχυρού αστρικού ανέμου, που έχει ταχύτητες έως και 2000 χλμ./δευτ.! Οι αστέρες Wolf-Rayet είναι εξαιρετικά θερμοί, με θερμοκρασίες της επιφάνειας της τάξεως των 30.000 K έως 200.000 K!

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Ίλεως1 + ΒΙΝΤΕΟ -Διήγημα- AUDIOBOOK-ΗΧΟΒΙΒΛΙΟ από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο

 

Ίλεως¹   + ΒΙΝΤΕΟ

-Διήγημα- AUDIOBOOK-ΗΧΟΒΙΒΛΙΟ

από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο

 

   Ο Αρίστος είχε έρθει για πρώτη φορά στο κεφαλοχώρι της Θεσσαλίας πριν από τον πόλεμο του Σαράντα. Σίγουρα το χωριό αυτό τού θύμιζε την πατρίδα του τη Σαλονίκη, όπως την έλεγε πάντα, κι αυτό γιατί ο Πετρωτός ήταν κτισμένος στα ριζά του βουνού που αγνάντευε το Θερμαϊκό, στις ανατολικές εσχατιές της Λάρισας. Όταν πρωτώρθε στο χωριό μ΄έναν φίλο του που δούλευαν μαζί στην κατασκευή των γραμμών του τραίνου, ένα δυο χιλιόμετρα μακρύτερα από τα πρώτα σπίτια του Πετρωτού, ούτε που το φανταζόταν πως εκεί θα ρίζωνε. Ο φίλος του τον έφερε εκεί για ένα τσιπουράκι πριν ξανακατηφορίσουν για τις παράγκες όπου είχε ο Αρίστος τον προσωρινό του κοιτώνα, μια κίνηση που έμελλε να γίνει συνήθεια κάθε απομεσήμερο μετά τη σκληρή δουλειά κάτω από τον ανυπόφορο καλοκαιριάτικο ήλιο.

Ο Αρίστος ήταν ο τελευταίος γιος ενός μεγαλέμπορα της Μακεδονίας, που παρ΄ όλη την περιουσία του προτιμούσε να προικίζει πλουσιοπάροχα κάθε φορά και μία από τις πέντε κόρες του, αφήνοντας το στερνοπαίδι του να “ψηθεί” στο μεροκάματο για να πονέσει το “βιος του πατέρα του”, όπως ακριβώς του έλεγε ο ίδιος. Τα ίδια λόγια του ξανάπε τη μέρα που τον “έγραψε” στις λίστες των εργατών του Σ.Ε.Κ. Έτσι, ο Αρίστος βρέθηκε, προσωρινά, όπως τουλάχιστον εκείνος πίστεψε, στα χωράφια της Θεσσαλίας, αρμόζοντας ράγες για το σιδερένιο θεριό.

Όμως, κι αυτό συμβαίνει συχνά στο διάβα της ζωής, αστάθμητος παράγοντας ήρθε, εισέβαλε καλύτερα, βάζοντας τρικλοποδιά στα σχέδια του μεγαλέμπορα για το γιο του, ο Έρωτας. Ο Μακεδόνας εργάτης, κοντά στο σπίτι του φίλου του, γνώρισε μια ομορφομάτα μελαχροινή, την Ανδρομάχη, και αγαπήθηκαν με πάθος που φώλιασε από την πρώτη ματιά στις καρδιές τους. Ο Σαλονικιός έμπορος στην αρχή δεν ήθελε ν΄ ακούσει κουβέντα για τα σχέδια του Αρίστου, που ορθά-κοφτά δήλωσε του πατέρα του πως ήθελε να ζήσει με την αγαπημένη του για πάντα στο χωριό. Βλέπεις εκείνη δεν είχε “μεράδι”, ήταν πάμφτωχη. Όμως, βλέποντας την επιμονή του γιου του, ο γέρος αποφάσισε να τον αφήσει να κάνει την “κουτουράδα”. Έτσι, δίνοντάς του την ευχή, του΄ δωσε και ένα φόρτωμα από την αποθήκη του για να ανοίξει και ΄κείνος ένα μαγαζάκι στο χωριό.

   

Λίγες μέρες κατόπι, δίπλα στην Εκκλησιά του χωριού, οι νιοστεφάνωτοι Αρίστος κι Ανδρομάχη καμάρωναν έξω από το μαγαζί τους, που είχε απλωμένες τις πραμάτειες του ως το πεζοδρόμιο, την λαμαρινένια πινακίδα πάνω απ' τ΄ αψηλό πορτί του: “Αποικιακά είδη και εδώδιμα – Αρίστος Βασιλόπουλος”. Στο γοργοκύλημα του χρόνου, με το εισόδημα του μαγαζιού τα έφερνε βόλτα κουτσά στραβά η οικογένεια, που αυξήθηκε σε λίγα χρόνια στα πέντε μέλη. Η Ανδρομάχη είχε φέρει στον κόσμο δυο γιους και μια κόρη. Κι ενώ, η πατρική οικογένεια του Αρίστου τον είχε πια ξεχάσει για τα καλά, εκείνος δε στενοχωριόταν, γιατί η αγάπη της καλής του, που γι΄ αυτόν ήταν ο κόσμος ολάκερος, χλώμιαζε όλες τις θλίψεις του.

 

   Ώσπου πέντ΄έξι χρόνια μετά το γάμο του, ο Αρίστος έμαθε πως ένα πλουσιόπαιδο του χωριού θα άνοιγε και κείνο ένα μαγαζί, αφήνοντας να φανούν τα πρώτα σύγνεφα πάνω στο μέτωπο του εργατικού οικογενειάρχη. Ο λόγος ήταν ότι το νέο κατάστημα, έχοντας μεγάλια συρμαγιά και “χρυσές” πλάτες από τους πλούσιους γονείς του ντόπιου εμπόρου, έκαμε ευκολίες, δουλεύοντας μεγαλύτερο βερεσέ, πράγμα που, όσο νά' ναι, στη δεκαετία του '50 ήταν μια ανακούφιση για τους φτωχούς επαρχιώτες. Παρ΄όλα αυτά ο Αρίστος εξακολουθούσε με το χαμόγελο που ποτέ δεν έσβηνε από το πρόσωπό του και την κάθε άλλο παρά προσποιητή καλοσύνη του να εξυπηρετεί πρόσχαρα τους πελάτες του και να βγάζει τα απαραίτητα για την Ανδρομάχη και τα παιδιά του.

   

   Αντίθετα, από τον Αρίστο, ο ανταγωνιστής του, θέλωντας “μονά-ζυγά” δικά του δεν έδειχνε ικανοποιημένος. Ήθελε να μεγαλώσει το πελατολόγιό του εις βάρος του “ξένου”, όπως αποκαλούσε πάντα τον Αρίστο. Κι όχι μόνο τούτο αλλά άρχισε να σχεδιάζει, μετερχόμενος όλα τα μέσα, το τελειωτικό χτύπημα στον αντίπαλό του για να μείνει μόνος μαγαζάτορας του Πετρωτού. Τις νύχτες μόνη σκέψη του, εμμονή καλύτερα, ήταν να βρει κάτι που θα εξοντώσει, ακόμη και φυσικά, τον Αρίστο. Το όπλο του αδίστακτου χωριάτη δεν άργησε να βρεθεί και άκουγε στο όνομα “Αρκούδας”!

Ο κυρ-Τάσος, ήταν ο “Αρκούδας”, ένας μάλλον αλαφροϊσκιωτος, όπως τον ελέγαν στον Πετρωτό, ήταν ένας μοναχικός, κακοντυμένος -πάντα μ΄ένα μακρύ αδιάβροχο κατατρυπημένο πανωφόρι, χειμώνα καλοκαίρι- και λιγομίλητος μεσόκοπος. Το άγριο βλέμμα, που από φυσικού του είχε, τού δωκε και το άσχημο αυτό παρανόμι². Κανείς δεν ήξερε από που “βαστούσ΄η σκούφια του”. Πάντως είχε στο χωριό καμιά δεκαετία. Σπίτι του “Αρκούδα” ήταν μια παλιά αχρησιμοποίητη αποθήκη, ενώ δούλευε καναδυό μεροκάματα τη βδομάδα σ΄ένα γύφτικο σιδεράδικο, ίσα-ίσα να βγάζει το μεζεδάκι του για το κρασί που ανελειπώς έπινε, και σε μεγάλες δόσεις, στην ταβερνίτσα, καλύτερα καφενέ, της πλατείας. Ποιος ξέρει τι πόνο έκρυβε αυτός ο “έρωτας” με το μοναχικό πιοτί του! Αν κανένας, μπαίνοντας ανάμεσα σε κείνον και το κρασοπότηρο, τον ρωτούσε τίποτα για τα περασμένα, εκείνος έμενε αμίλητος ή άλλαζε κουβέντα, σαν να ήθελε κάτι να κρύψει. Κάποια βράδια ο αντίζηλος του Αρίστου τον κερνούσε καμιά μισή και προσπαθούσε να του ρίξει τ΄ ''αγκίστρι'' γι΄ αυτό που ήθελε. Ένα σαββατόβραδο ο Αρίστος τους είδε που μιλούσαν χαμηλόφωνα στο ακριανό τραπέζι του καφενείου. Του φάνηκε μάλιστα πως ο “Αρκούδας” σαν να τού ΄ριξε μια φευγαλέα, αλλά κοφτερή σα μαχαιριά, ματιά. Ο Αρίστος δεν ξεσυνερίστηκε, απλά ψιθύρισε αυτό που έλεγε πάντα σαν τον έβλεπε: “άι καψάλα κι αυτός, τι βάσανα κουβαλάει ο έρμος!”

 

Πολλές μέρες αργότερα θυμήθηκε αυτό το περιστατικό ο Αρίστος. Όμως, η αιτία που αναδύθηκε αυτό στη μνήμη του ήταν κάτι μοναδικό και τρομακτικό συνάμα, απ΄αυτά που σπάνια έβλεπε η μικρή κοινωνία του Πετρωτού.... Ένα βραδάκι, καθώς ο Αρίστος είχε κλείσει το εμπορικό του, ο “Αρκούδας” στάθηκε πίσω από μια χοντρή μουριά, απ΄αυτές που τότε ήταν γεμάτος ο τόπος για να βρίσκουν την τροφή για τον “μπουντίνο³”, που πληθωρικά εμφανίζονταν κάθε Μάη στο χωριό για να μεγαλώσει λίγο το πενιχρό εισόδημα των φτωχών βιοπαλαιστών. Φαινόταν σαν να παραφύλαγε. Πραγματικά, μόλις ο Αρίστος μπήκε στον καφενέ, εκείνος τον ακολούθησε σκυφτός, χωμένος μέσα στη μακριά του νιτσεράδα. Λίγες στιγμές αργότερα οι έντρομες φωνές των λιγοστών θαμώνων, ήρθαν να ταράξουν την ηρεμία του ανοιξιάτικου εκείνου δειλινού.

 

“Τον έφαγε τον Αρίστο ο Αρκούδας!”, φώναξε πανικόβλητος ο καφετζής, τρέχοντας να φωνάξει την Ανδρομάχη. Κάποιοι απ΄τους θαμώνες βγήκαν από το μαγαζάκι κρατώντας σφιχτά σε λαβή τα χέρια του Αρκούδα. Τον πήγαιναν, σχεδόν σηκωτό, στον σταθμό της χωροφυλακής. Στις πλάκες του αδειανού καφενέ έμεινε να γυαλίζει το ματωμένο του μαχαίρι, μπροστά σε μια πεσμένη ψάθινη καρέκλα.

Ευτυχώς ο κυρ- Αρίστος έζησε. Το κοπίδι τον βρήκε πισώπλατα, κάπου ανάμεσα στη σπονδυλική στήλη και τ΄αριστερό νεφρί του. Όμως το χτύπημα του άφησε για πάντα μια σημαδιακιά περπατησιά: βάδιζε πια σέρνοντας τ΄αριστερό του πόδι. Ο Αρκούδας δικάστηκε και καταδικάστηκε χωρίς ποτέ ν΄αποκαλύψει τα αίτια της αποκοτιάς του.

Μερικές βδομάδες αργότερα ο Αρίστος, που δεν είπε τίποτε για τις υποψίες, τη βεβαιότητα καλύτερα, για το ποιος όπλισε το χέρι του Αρκούδα, κατηφόρισε για δουλειές στη Λάρισα. Στα χέρια του κρατούσε μια τσάντα κι ένα κουτί δεμένο με σκοινί. Με το πρωινό λεωφορείο έφτασε στην πόλη πριν τις εννιά. Αφού τέλειωσε κάποιες δουλειές που είχε, κατευθύνθηκε στην περιοχή του Σταθμού κι, αφού κοντοστάθηκε, χτύπησε το κουδούνι της βαριάς πόρτας των παλιών Φυλακών. Είκοσι λεπτά αργότερα ξαναβγήκε. Στο πρόσωπό του τώρα χάραζε η λάμψη της ευτυχίας!

Όταν κάποτε ο Αρκούδας αποφυλακίστηκε επισκέφτηκε το σπίτι του Αρίστου. Τού άνοιξε η Ανδρομάχη η οποία τα ΄χασε σαν τον αντίκρισε. Εκείνος όμως ήθελε μοναχά να ευχαριστήσει τον Αρίστο για την αγάπη που του 'δειξε! Ο Αρίστος και η οικογένειά του κάθισαν εκείνη τη μέρα μαζί στο τραπέζι για φαγητό. Εκεί έμαθαν η Ανδρομάχη και τα παιδιά πως ο Αρίστος τον συνάντησε στη φυλακή. Ο φτωχός φαμελίαρης του είχε φέρει λίγα πακέτα σέρτικο που ο Αρκούδας κάπνιζε και ένα πουλόβερ, για να μην κρυώνει στην υγρασία του κελλιού του! Τότε ήταν που κι ο Αρκούδας είχε πέσει στην αγκαλιά του και του φιλούσε τα χέρια! Τότε του ξομολογήθηκε και ποιος πράγματι του είχε οπλίσει το χέρι. Ο Αρίστος είχε όμως από νωριτερα συγχωρέσει τον Αρκούδα. Βλέπεις, ο Αρίστος έβλεπε στο πρόσωπο του παρ΄ολίγον φονιά του “καψάλα”... έναν “άνθρωπο γιομάτο βάσανα”! Έτσι τον έβλεπε η άδολη ψυχή του πάντα.

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

1. Ίλεως, σημάινει ευνοϊκός, φιλάνθρωπος, ευγενής. Όποια σημασία προκρίνει ο αναγνώστης ας την βάλει νοερά στην προμετωπίδα του διηγήματός μας.

2. Παρατσούκλι.

3. Έτσι λέγανε οι ντόπιοι το μεταξοσκώληκα.

Η Ανάληψη του Κυρίου +ΒΙΝΤΕΟ Μια μάλλον παραγκωνισμένη, σήμερα, μεγάλη δεσποτική εορτή Του Κων/νου Αθ Οικονόμου δασκάλου

 

Η Ανάληψη του Κυρίου +ΒΙΝΤΕΟ

Μια μάλλον παραγκωνισμένη, σήμερα, μεγάλη δεσποτική εορτή

Του Κων/νου Αθ Οικονόμου δασκάλου

   Σαράντα ημέρες μετά την Ανάσταση του Θεανθρώπου η Ορθόδοξη Εκκλησία μας εορτάζει τη Δεσποτική Εορτή της εις ουρανούς Αναλήψεως του Κυρίου. Πρόκειται για μια εορτή, που επειδή πέφτει πάντοτε την Πέμπτη ημέρα της εβδομάδας, δηλαδή καθημερινή, δεν έχει ανάλογη της σημασίας της θέση στη συνείδηση του λαού, όπως συμβαίνει με άλλες μεγάλες εορτές, σαν αυτές των Χριστουγέννων, των Θεοφανείων, του Ευαγγελισμού, της Αναστάσεως, κ.α. Ακόμη, ειδικά στην εορτή της Αναλήψεως, απέχει ο μαθητόκοσμος, διότι τέτοιες ημέρες έχουν εισέλθει στην εξεταστική περίοδο, με αποτέλεσμα οι εκπαιδευτικοί να αδυνατούν να συνοδέψουν τους μαθητές τους για εκκλησιασμό. Ακόμη εμείς οι μεγαλύτεροι, ασκούμενοι καθημερινά με τις βιοτικές μας μέριμνες, ακούμε και μαθαίνουμε για την εορτή αυτή πολλά χρόνια αργότερα, ίσως και δεκαετίες μετά από τα σχολικά μας χρόνια, χωρίς να έχουμε βιώσει λατρευτικά αυτή τη μεγάλη εορτή και πανήγυρη.

Η Ανάληψη ακολουθεί την Ανάσταση. Είναι αμέσως μετά το διάστημα των σαράντα ημερών, που ο Κύριος εμφανιζόταν συχνά στους μαθητές του. Στο διάστημα αυτό ο Κύριος, με τις συνεχείς εμφανίσεις του αλλά και εξαφανίσεις του, πρώτον αποδεικνύει το γεγονός της Αναστάσεως Του και δεύτερον γυμνάζει πνευματικά τους μαθητές Του. Πρέπει με λίγα λόγια οι μαθητές του Κυρίου και μελλοντικοί Απόστολοι να χειραφετηθούν από τη συνεχή σωματική αίσθηση και αντίληψη του Χριστού. Τους προετοιμάζει, με λίγα λόγια, να Τον επιζητούν με τους πνευματικούς τους οφθαλμούς στο επόμενο διάστημα της δικής τους αποστολής προς τα έθνη. Έτσι η ένσαρκος παρουσία του Κυρίου στη γη που άρχισε με τη γέννησή Του εδώ σταματά. Όμως, ο ένσαρκος Κύριος θα ξαναφανεί. Τότε: “και τότε φανήσεται τὸ σημείον του υιου του ανθρώπου εν τω ουρανώ, και τότε κόψονται πάσαι αι φυλαὶ της γης και οψονται τον υιὸν του ανθρώπου ερχόμενον επὶ των νεφελων του ουρανού μετὰ δυνάμεως και δόξης πολλής.” (Ματθ. κδ΄30) Μέχρι τότε οι πιστοί ανά τους αιώνες μαθαίνουμε να ζούμε με τη διαρκή και αόρατη παρουσία Του, όπως και ο ίδιος το τόνισε: “και ιδοὺ εγὼ μεθ' υμών ειμι πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος. Αμήν.” (Μτθ. κη΄20). Βεβαίως η σωματική παρουσία του Κυρίου δεν εξέλειπε εντελώς. Η σωματική Του παρουσία που ακόμη υπάρχει και θα υπάρχει έως της συντελείας του κόσμου είναι στο ιερό μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Στον άρτο και τον οίνο, που στα “σα εκ των σων” μεταβάλλονται σε σώμα και αίμα Κυρίου. Έτσι ο πιστός μπορεί να δεχθεί τον Κύριο μέσα του και Εκείνος να εισέλθει μέχρι και το τελευταίο του κύτταρο, να εισδύσει στην ουσία της ύπαρξής του, και εντέλει ο δεχόμενος τον Κύριον να θεωθεί.

  Ανελήφθη, λοιπόν, στους ουρανούς ο Θεάνθρωπος Λυτρωτής μας. Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Λουκά, ο Κύριος οδήγησε τους μαθητές Του προς το δρόμο της Βηθανίας και το όρος των Ελαιών. Εκεί, αφού σήκωσε τα χέρια Του, τους ευλόγησε: “Εξήγαγε δε αυτοὺς έξω έως εις Βηθανίαν, και επάρας τὰς χειρας αυτού ευλόγησεν αυτούς.” (Λούκ. κδ΄50) Έτσι, ευλογώντας τους, χωρίστηκε απ' αυτούς και εφέρετο προς τον ουρανό, μέχρι που χάθηκε απ' τα μάτια τους. “και εγένετο εν τω ευλογειν αυτὸν αυτοὺς διέστη απ' αυτών και ανεφέρετο εις τον ουρανόν. και αυτοὶ προσκυνήσαντες αυτὸν υπέστρεψαν εις Ιερουσαλὴμ μετὰ χαράς μεγάλης” (Λούκ. κδ΄51-51). Αλλά πώς ανελήφθη; Και με την ανθρώπινη Του φύση. Έτσι την ανθρώπινή Του φύση, την ενωμένη με τη Θεία Του υπόσταση, που την ένωσε αχωρίστως, ατρέπτως, ασυγχύτως και αδιαιρέτως, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου, την πήρε και την τοποθέτησε πάνω από Αγγέλους και Αρχαγγέλους, ψηλότερα από Χερουβίμ και Σεραφίμ, δίπλα στο θρόνο του Θεού Πατέρα. Με απλά λόγια ο Κύριος θέωσε και την ανθρώπινη φύση Του, δίνοντας μας μια ιδέα για το πώς θα είναι τα σώματα των αναστημένων πιστών κατά την Δευτέρα του Κυρίου Παρουσία.

Ακόμη, αξίζει να τονιστεί πως η Ανάληψη, αυτή καθ' αυτή, οδηγεί στην Πεντηκοστή, τη γενέθλια ημέρα της Εκκλησίας μας. Κι αυτό διότι ο Κύριος είχε υποσχεθεί,πριν την Ανάληψη Του, ότι θα τους έστελνε το Άγιο Πνεύμα. Πράγμα που τελικά έγινε δέκα ημέρες αργότερα. “Ο Κύριος Ιησού Χριστός ανήλθε στους ουρανούς, αλλά δεν εγκατέλειψε το ανθρώπινο γένος, για το οποίο έχυσε το τίμιο Αίμα Του. Μπορεί να κάθισε στα δεξιά του Θεού (Μάρκ. ιστ΄ 19), στους ένδοξους ουρανούς, όμως η παρουσία Του εκτείνεται ως τη γη και ως τα έσχατα της δημιουργίας. Άφησε στη γη την Εκκλησία Του, η οποία είναι το ίδιο το αναστημένο, αφθαρτοποιημένο και θεωμένο σώμα Του, για να είναι το μέσον της σωτηρίας όλων των ανθρώπινων προσώπων, που θέλουν να σωθούν. Νοητή ψυχή του σώματός Του είναι ο Παράκλητος, το Πνεύμα της Αληθείας (Ιωάν. ιε΄26), ο οποίος επεδήμησε (ήρθε και εγκαταστάθηκε) κατά την ημέρα της Πεντηκοστής σε αυτό, για να παραμείνει έως τη συντέλεια του κόσμου. Η σωτηρία των πιστών συντελείται με την οργανική συσσωμάτωση των πιστών στο θεανδρικό Σώμα του Κυρίου.” (Π. Ευδοκίμωφ).

   

   Κατά το γεγονός της Αναλήψεως, πραγματοποιήθηκε στην πράξη η συμφιλίωση του Θεού με το ανθρώπινο γένος. Διαλύθηκε η παλιά έχθρα, τελείωσε ο μακροχρόνιος πόλεμος. Κι αυτό συνέβαινε πριν απ' αυτό το γεγονός, όχι επειδή μισούσε ο Θεός τον άνθρωπο, αλλά επειδή ο άνθρωπος επιδείκνυε αδιαφορία και αχαριστία. Και τώρα, η αλλαγή δεν έγινε εξαιτίας των δικών μας κατορθωμάτων ή επειδή αλλάξαμε στάση και συμπεριφορά, αλλά λόγω της απροσμέτρητης αγάπης και του ενδιαφέροντος του Θεού.

Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος προσθέτει: “Τώρα στην Ανάληψη, εμείς που δεν ήμασταν άξιοι να κατοικούμε στον παράδεισο, (...) εμείς τώρα οι ανάξιοι ανεβαίνουμε στον ουρανό. Τα χερουβίμ, παλαιά, φυλάγανε τον παράδεισο για να μην μπούμε ξανά και τώρα εμείς τα υπερβαίνουμε. Η ανθρώπινη φύση, στο πρόσωπο του Χριστού, έτυχε τιμής που δεν έτυχε η φύση των αγγέλων. Ο Θεός έγινε άνθρωπος. Δεν έγινε άγγελος. Ενώθηκε μόνο με την ανθρώπινη φύση. Και οι άγγελοι δεν ζηλεύουν, αντίθετα χαίρονται, διότι χαρά των αγγέλων είναι η προκοπή μας και πόνος τους η εξαθλίωσή μας.”

Για την αλλαγή αυτή οφείλουμε ευγνωμοσύνη στον Χριστό. Αυτός έγινε μεσίτης. Ούτε άγγελος, ούτε άνθρωπος, αλλά αυτός ο ίδιος. Ο Θεός ήταν οργισμένος με μας και εμείς τον μισούσαμε. Και μας συμφιλίωσε ο Υιός Του. Πώς μας συμφιλίωσε; Δεχόμενος την τιμωρία που έπρεπε να επιβάλει σε μας. «Εξηγόρασεν εκ της κατάρας του νόμου γενόμενος υπέρ ημών κατάρα» (Γαλ. γ΄ 13). Δέχτηκε την τιμωρία του ουρανού, δέχτηκε και τις προσβολές των ανθρώπων. «Οι ονειδισμοί των ονειδιζόντων σε επέπεσον επ’ εμέ» (Ψαλμ. ξη΄10) (…) Πολλές φορές μιλούμε για τη μεσιτεία της Παναγίας και των αγίων και ξεχνούμε ότι μεσίτης πάνω απ’ όλους τους αγίους είναι ο ίδιος Χριστός. Αυτός ως άνθρωπος συνεχώς μεσιτεύει για μας τους ελεεινούς αδελφούς Του. Όπως ακριβώς παίρνουμε κάτι από τη σοδειά μας και το προσφέρουμε στο Θεό για να τον ευχαριστήσουμε και να ευλογήσει όλη τη σοδειά μας, έτσι ακριβώς και ο Χριστός την ανθρώπινη φύση, που προσέλαβε στη μήτρα της Αειπαρθένου Μαρίας την κάνει προσφορά στον Θεό, για να ευλογηθεί ΌΛΟ ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΓΕΝΟΣ. Ακόμη προσθέτει ο ίδιος Πατέρας: “Ενώ πλαστήκαμε από τον Θεό «κατ’ εικόνα και ομοίωσή Του», ο άνθρωπος δεν πρόσεξε και ωμοιώθη τοις κτήνεσι. Το να γίνει, δε, κάποιος σαν τα ζώα είναι σαν να έγινε χειρότερος από αυτά. Το να σέρνεται ένα φίδι είναι φυσικό, το να σέρνεται, όμως, ένας αετός είναι η εσχάτη κατάπτωση … Μερικές φορές, ο άνθρωπος γίνεται χειρότερος των ζώων. Έτσι ο Ησαΐας λέγει, «έγνω βους τον κτησάμενον, και όνος την φάτνη του κυρίου αυτού· Ισραήλ, δε, εμέ ουκ έγνω» (Ησαΐας α΄ 3) … Για να μας συνετίσει ο Κύριός μας, βάζει διδασκάλους τα έντομα. «Πορεύθητι προς τον μύρμηγκα, και ζήλωσον τας οδούς αυτού» (Παροιμ. στ΄6) (…) Εμείς οι κατώτεροι των ζώων, τα παιδιά του διαβόλου, με την Ανάληψη του Χριστού γίναμε ανώτεροι και από τους αγγέλους.” (Χρυσοστόμου, Ι., «Εις την Ανάληψιν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού», Ε.Π.Ε., 36)

Απολυτίκιο (ήχος δ΄):

Ανελήφθης εν δόξη, Χριστό ο Θεός ημών,

χαροποιήσας τους Μαθητάς,

τη επαγγελία του Αγίου Πνεύματος,

βεβαιωθέντων αυτών διά της ευλογίας,

ότι Συ ει ο Υιός του Θεού,

ο Λυτρωτής του κόσμου.

ΤΟ ΣΧΕΤΙΚΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Αστέρες νετρονίων και Πάλσαρς + ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

 

Αστέρες νετρονίων και Πάλσαρς + ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

  Ένας Αστέρας νετρονίων είναι μία από τις τρεις μορφές των τελικών υπολειμμάτων της εξέλιξης ενός αστέρα. Είναι, θα λέγαμε, είδος «αστρικού πτώματος» (τα άλλα δύο είναι ο λευκός νάνος και η μαύρη τρύπα). Ο αστέρας νετρονίων σχηματίζεται από τη βαρυτική κατάρρευση ενός αστέρα μεγάλης μάζας μετά από έκρηξη υπερκαινοφανούς. Οι αστέρες νετρονίων είναι πολύ μικροί για ουράνια ανίχνευση, αλλά βρέθηκε ότι οι θεωρητικές τους ιδιότητες αντιστοιχούν με τις παρατηρούμενες ιδιότητες των ραδιοπηγών πάλσαρ, που ανακάλυψαν οι [ραδιο]αστρονόμοι το 1967, και έκτοτε ταυτίσθηκαν με αυτές. Ο μέσος αστέρας νετρονίων έχει μεν μάζα ίση με 1,5-2 ηλιακές μάζες, αλλά η ακτίνα του κυμαίνεται από μόλις 10 ως 20 χλμ. Επομένως ο όγκος του είναι τρισεκατομμύρια φορές μικρότερος του ηλιακού [έτσι η πυκνότητα της ύλης του διαμορφώνεται από 80.000.000.000.000 (80 τρις) έως 2.000.000.000.000.000 (δύο τετράκις εκατομ.) γραμμάρια/κ.ε.!!!. Αλλιώς, το περιεχόμενο ενός κουταλιού του γλυκού από υλικό τέτοιων αστέρων θα ζύγιζε τουλάχιστον 80 εκατομ. τόνους!!!!]. Τέτοιες όμως τάξεις μεγεθών της πυκνότητας συναντώνται μέσα στους πυρήνες των ατόμων. Όμως, αυτό πραγματικά συμβαίνει στο εσωτερικό του αστέρα νετρονίων: Πρωτόνια και νετρόνια βρίσκονται σε επαφή, ενώ όλο το ουράνιο σώμα μπορεί να θεωρηθεί ένας τεράστιος ατομικός πυρήνας και τα περισσότερα ηλεκτρόνια ενώνονται με τα πρωτόνια, αλληλοεξουδετερωνόμενα, και μετατρέπονται σε νετρόνια, από όπου και το όνομα «αστέρας νετρονίων». Καθώς οι κεντρικές περιοχές ενός αστέρα μεγάλης μάζας συμπιέζονται σε μία έκρηξη υπερκαινοφανούς, και καταρρέουν βαρυτικά σε αστέρα νετρονίων, διατηρούν όλη σχεδόν τη στροφορμή τους με βάση την Αρχή Διατηρήσεως της Στροφορμής. Επειδή η τελική διάμετρος είναι πάρα πολύ μικρή, η ταχύτητα με την οποία περιστρέφεται ο αστέρας νετρονίων είναι εξαιρετικά υψηλή, φθάνοντας τις δεκάδες περιστροφές/sec. Ιλιγγιώδης, όμως, είναι και η ένταση του βαρυτικού πεδίου στην επιφάνειά του, 200 δισεκατομμύρια ως 3 τρισεκατομμύρια φορές ισχυρότερη από αυτή στην γήινη επιφάνεια! Εξαιτίας αυτής της βαρύτητας η ταχύτητα διαφυγής φτάνει στο μισό περίπου της ταχύτητας του φωτός. Τέλος, επειδή και το μαγνητικό πεδίο «παγώνει» μέσα στην καταρρέουσα ιονισμένη ύλη, η μαγνητική επαγωγή του στην επιφάνεια φθάνει τα 100 εκατομμύρια Τέσλα, περίπου 5 τρισεκατομμύρια φορές αυτή του γήινου μαγνητικού πεδίου!

Η ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΥΛΗΣ: Η κατανόηση της δομής των αστέρων νετρονίων στηρίζεται σε μαθηματικά πρότυπα Θεωρητικής Φυσικής, αφού είναι αδύνατο να διεξαχθεί ανάλογο πείραμα πάνω στη Γη. Η ύλη στην επιφάνεια του αστέρα πρέπει να αποτελείται από συνηθισμένους πυρήνες και ηλεκτρόνια διάφορων στοιχείων. Η “περίπου” ατμόσφαιρα έχει πάχος περίπου ενός μέτρου(!) και εφάπτεται σε ένα στερεό «φλοιό». Προς το εσωτερικό, θα υπάρχουν πυρήνες με μεγάλους αριθμούς νετρονίων και πέρα από κάποιο σημείο και ελεύθερα νετρόνια. Στη Γη ένα ελεύθερο νετρόνιο είναι ασταθές σωμάτιο και διασπάται σε μερικά λεπτά της ώρας σε 1 πρωτόνιο και 1 ηλεκτρόνιο. Μόνο όταν βρίσκεται μέσα στον πυρήνα ενός ατόμου είναι σταθερό. Το ίδιο συμβαίνει και στο άστρο νετρονίων, το οποίο μπορεί να θεωρηθεί ολόκληρο ως ένας γιγαντιαίος ατομικός πυρήνας. Τα νετρόνια, όπως και τα πρωτόνια με τα ηλεκτρόνια εμποδίζονται να καταλάβουν την ίδια κβαντική κατάσταση στον ίδιο χώρο [φερμιόνια υπακοούοντα στη λεγόμενη Απαγορευτική Αρχή], πράγμα που ανεβάζει πολύ την κινητική τους ενέργεια και επομένως και την πίεση. Μέσα στους πυρήνες των ατόμων ο παράγοντας που προκαλεί τη συμπίεση στον ίδιο χώρο είναι η ισχυρή πυρηνική αλληλεπίδραση, ενώ στον αστέρα νετρονίων είναι η βαρύτητα. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, τα νετρόνια καθίστανται σταθερά. Στο εσωτερικό του αστέρα νετρονίων ωστόσο, οι ενέργειες είναι ακόμα υψηλότερες, εξαιτίας της βαρυτικής συμπίεσης. Για το λόγο αυτό, τα νετρόνια «διαρρέουν» έξω από τους ατομικούς πυρήνες κυκλοφορώντας ελεύθερα και τότε τα πρωτόνια καθίστανται ασταθή: ενώνονται με τα ηλεκτρόνια που συνωθούνται γύρω τους και δημιουργούν νετρόνια. Η ακριβής φύση της υπέρπυκνης ύλης στην κεντρική περιοχή δεν είναι ακόμα γνωστή. Ίσως, το κέντρο ενός αστέρα νετρονίων θα μπορούσε να περιέχει ένα υπερρευστό μίγμα νετρονίων με λίγα πρωτόνια και ηλεκτρόνια, ή ίσως περιλαμβάνει επίσης άλλα στοιχειώδη σωματίδια υψηλής ενέργειας [όπως πιόνια, καόνια ή ύλη κουάρκ]. Μέχρι τώρα οι παρατηρήσεις δεν δίνουν ενδείξεις, αλλά ούτε και αντενδείξεις για αυτές τις πιθανότητες. Επειδή οι αστέρες νετρονίων είναι πολύ μικροί, μόλις που μπορούν να ανιχνευθούν οι κοντινότεροι, και αυτοί μόνο στις ακτίνες Χ, από διαστημικές αποστολές [όπως ο ROSAT]. Αυτό όμως δεν μας διαφωτίζει σχετικώς με τη θερμοκρασία τους, επειδή η λεπτή ατμόσφαιρά τους μπορεί να είναι εξαιρετικά αδιαφανής σε τόσο ισχυρά μαγνητικά πεδία. Επομένως οι ανιχνευτές των ακτίνων Χ δεν «βλέπουν» την επιφάνεια αλλά την ατμόσφαιρα, και συνεπώς αγνοούν τη θερμοκρασία επιφανείας.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Το 1932 ανακαλύφθηκε το νετρόνιο ως στοιχειώδες σωμάτιο [Τζ. Τσάντγουικ]. Το επόμενο έτος προτάθηκε η ύπαρξη των αστέρων νετρονίων [Μπάαντε-Τσβίκυ]. Αναζητώντας μια εξήγηση για τις εκρήξεις υπερκαινοφανών αστέρων προτάθηκε ότι ένα τέτοιο σώμα σχηματίζεται τότε, διότι η απελευθέρωση της βαρυτικής δυναμικής ενέργειας επαρκεί για να τροφοδοτήσει με ενέργεια μια τέτοια μεγαλειώδη έκρηξη. Πράγματι, αν τα εσωτερικά στρώματα αστέρα μεγάλης μάζας πριν τη βαρυτική κατάρρευση περιέχουν 3 ηλιακές μάζες, τότε μπορεί να δημιουργηθεί αστέρας νετρονίων μάζας 2 ηλιακών μαζών. Η υπόλοιπη μάζα αντιστοιχεί στη βαρυτική ενέργεια με βάση την περίφημη σχέση E=mc² και «ξοδεύτηκε» ως ενέργεια της εκρήξεως. Το 1967 η φοιτήτρια Τζ. Μπέλ ανακάλυψε το πρώτο πάλσαρ¹ και εκτότε χρειάσθηκαν λίγα μόνο χρόνια ώσπου να ταυτιστεί αυτό ως ταχέως περιστρεφόμενος, αστέρας νετρονίων. Η πηγή της ενέργειας των παλμών ραδιοκυμάτων ενός πάλσαρ είναι, τις περισσότερες φορές, η κινητική ενέργεια περιστροφής του αστέρα νετρονίων. Το 1971 ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε παρόμοιας συχνότητας παλμούς (ένας ανά 4,8 δευτερόλεπτα) σε πηγή ακτίνων X στον αστερισμό Κενταύρου [Cen X-3]. Την ερμήνευσαν ως προερχόμενη από υπέρθερμο αστέρα νετρονίων. Η πηγή της ενέργειας σ' αυτόν είναι βαρυτική, αποτέλεσμα της πρόσπτωσης νέας ύλης πάνω στην επιφάνεια του αστέρα νετρονίων από έναν κοντινό αστέρα ή το διαστρικό χώρο.

ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΗ: Οι αστέρες νετρονίων περιστρέφονται ταχύτατα μετά τη δημιουργία τους εξαιτίας της Αρχής Διατηρήσεως της Στροφορμής. Ο μέσος νεογέννητος αστέρας νετρονίων περιστρέφεται πάνω από 10 φορές το δευτερόλεπτο! Καθώς οι αιώνες περνούν, επιβραδύνεται η κίνησή του και η περιστροφική ενέργεια μετατρέπεται σε ραδιοκύματα με τη μεσολάβηση του μαγνητικού πεδίου, με μηχανισμό ακόμη άγνωστο. Αν όμως ο αστέρας ανήκει σε διπλό αστρικό σύστημα και δέχεται ύλη που αποσπά από το συνοδό αστέρα, μπορεί να επιταχύνει σημαντικά την περιστροφή του, καθώς η νέα ύλη σχηματίζει γύρω του ένα ταχύτατα περιστρεφόμενο δίσκο προσαύξησης.   

Ο πάλσαρ Βέλα, φωτογραφημένος στο μήκος κύματος
των ακτίνων Χ. Διακρίνεται δεξιά ο πίδακας ύλης από
τους πόλους
του άστρου.

  Δημιουργούνται έτσι οι λεγόμενοι "millisecond pulsars" με εκατοντάδες στροφές/sec. Ο ταχύτερα περιστρεφόμενος γνωστός αστέρας νετρονίων είναι, εν έτει 2013, ο [XTE J1739-285], με 1122 στροφές/sec. [Ο πρώτος εντοπίστηκε το 1982 με τη βοήθεια του γιγάντιου ραδιοτηλεσκοπίου του Αrecibο στο Πουέρτο Ρίκο και φέρει την ονομασία ΡSR 1937+21. Αυτός εκτελεί μία πλήρη περιστροφή γύρω από τον άξονά του μόλις σε 1,557 χιλιοστά του δευτερολέπτου(!), ενώ το πλέον εντυπωσιακό γεγονός είναι η μη επιβράδυνση της κίνησής του με την πάροδο του χρόνου]. Οι αστέρες νετρονίων ξεπερνούν σε ακρίβεια και τα τελειότερα ρολόγια. Παρότι η γενική τάση είναι η επιβράδυνση της περιστροφής, σε ορισμένες περιπτώσεις σημειώνεται μια σχεδόν στιγμιαία και απροσδόκητη επιτάχυνση. Αυτά τα επιταχυντικά γεγονότα ονομάζονται "glitches" (λέξη που σημαίνει «κολλήματα» ή «κλοτσήματα») και το καθένα μπορεί να μεταβάλει ανεπαίσθητα την περίοδο του αστέρα. Λίγες ημέρες αργότερα, ο αστέρας επαναλαμβάνει την κανονική του επιβράδυνση. Μία εξήγηση για τα glitches είναι ότι για κάποιο λόγο το υπερρευστό εσωτερικό και ο φλοιός υφίστανται μία σύζευξη και, καθώς το εσωτερικό περιστρεφόταν με σταθερή ταχύτητα κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα, ενώ ο φλοιός επιβραδυνόταν από το μαγνητικό πεδίο, αυτή η σύζευξη επιταχύνει τον φλοιό και άρα την παρατηρήσιμη περίοδο.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Το αντίστοιχο λήμμα της αγγλόγλωσσης Wikipedia.

Βασιλείου Ν. Μανιμάνη, «Τι συμβαίνει στο εσωτερικό ενός άστρου νετρονίων;», Περισκόπιο της Επιστήμης, τεύχος 310, Δεκέμβριος 2006.

Για περισσότερη μελέτη: [http://www.nasa.gov/mission_pages/GLAST/news/dozen_pulsars.htm]

θα δείτε επεξηγηματικά δυναμικές κινήσεις ομοιωμάτων (animation)

1. Από τη λέξη pulse=παλμός, προέρχεται και η ονομασία τους: pulsar=PULSating stAR=παλλόμενος αστέρας, ενώ καταγράφονται με το σύμβολο PSR ακολουθούμενο με την ορθή αναφορά τους εκφρασμένη σε χρόνο δευτερολέπτων. H κανονικότητα της εκπομπής ακτινοβολίας από τα άστρα αυτά, οδήγησε αρχικά στην εξέταση του ενδεχόμενου να πρόκειται για προσπάθειες εξωγήινων να επικοινωνήσουν με άλλους πολιτισμούς [αιώνιο “όνειρο” μερίδας αστρονόμων].

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: