Ο πλανήτης Ποσειδώνας [με τη Λάρισσα δορυφόρο] ΒΙΝΤΕΟ Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου - συγγραφέα

 

Ο πλανήτης Ποσειδώνας [με τη Λάρισσα δορυφόρο] + ΒΙΝΤΕΟ

Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου - συγγραφέα

Ο Ποσειδώνας, ο όγδοος [τελευταίος], κατά σειρά απόστασης από τον Ήλιο, πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος, δεν είναι ορατός με γυμνό μάτι, ενώ αν παρατηρηθεί με ισχυρό τηλεσκόπιο θυμίζει πράσινο δίσκο. Ο Ποσειδώνας ήταν ο πρώτος πλανήτης που βρέθηκε με μαθηματική πρόβλεψη και όχι από εμπειρικές παρατηρήσεις. Τον Ποσειδώνα έχει επισκεφθεί ένα μόνο διαστημόπλοιο, το Βόγιατζερ2, το οποίο πέρασε από τον πλανήτη στις 25/8/1989. Ο Ποσειδώνας έχει παρόμοια σύνθεση με τον Ουρανό. Η ατμόσφαιρα του Ποσειδώνα, ενώ είναι παρόμοια στη σύσταση με του Δία και του Κρόνου, περιέχει μεγαλύτερο ποσοστό «πάγων», όπως νερού αμμωνίας και μεθανίου. Οι αστρονόμοι κατηγοριοποιούν τους Ουρανό και Ποσειδώνα ως «γίγαντες πάγου», προκειμένου να τονίσουν τις διακρίσεις αυτές. Το εσωτερικό του Ποσειδώνα, όπως και του Ουρανού, αποτελείται από πάγο και βράχους. Ίχνη μεθανίου στις εξώτερες περιοχές του πλανήτη ευθύνονται εν μέρει για την μπλε εμφάνιση του πλανήτη. Σε αντίθεση με τη σχετικά ήρεμη ατμόσφαιρα του Ουρανού, η ατμόσφαιρα του Ποσειδώνα εμφανίζει ενεργά και ορατά καιρικά φαινόμενα της. Όταν το Βόγιατζερ προσέγγισε τον Ποσειδώνα στο νότιο ημισφαίριο του πλανήτη υπήρχε μία μεγάλη σκοτεινή κηλίδα, σαν τη Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα στο Δία. Αυτές οι καιρικές συνθήκες καθοδηγούνται από ισχυρότατους συνεχείς ανέμους [έως 2.100 χλμ/ώ]. Λόγω της μεγάλης απόστασης από τον Ήλιο, η εξωτερική ατμόσφαιρα του Ποσειδώνα είναι ένα από τα πιο κρύα μέρη στο ηλιακό σύστημα, με τη θερμοκρασία στις κορυφές συννέφων να πλησιάζουν τους -218°C. Ωστόσο, η θερμοκρασία στο κέντρο του πλανήτη είναι περίπου 5.000°C). Ο Ποσειδώνας έχει αχνό, κατακερματισμένο σύστημα δακτυλίων, οι οποίοι είχαν ανιχνευτεί κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960, όμως η ύπαρξή τους επιβεβαιώθηκε το 1989 από το Voyager.

ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ: Ανακαλύφθηκε θεωρητικά το 1843, πριν παρατηρηθεί με τηλεσκόπιο, λόγω βαρυτικών επιδράσεων που ασκούσε στον Ουρανό. Ο Γάλλος αστρονόμος Υρπαίν Λεβεριέ υπολόγισε θεωρητικά και υπέδειξε την ακριβή θέση στην οποία έπρεπε να βρίσκεται ένας άγνωστος πλανήτης, όπου και πράγματι παρατηρήθηκε και καταγράφηκε στις 23/9/1846 από τον Γερμανό αστρονόμο Johan Galle. Η διάμετρός του είναι περίπου 3,5 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης, ενώ ο όγκος του είναι ίσος με 42 γήινους όγκους. Αντίθετα η πυκνότητά του είναι μικρή και έτσι η μάζα του είναι 17 φορές μεγαλύτερη από τη μάζα της Γης.

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΔΟΜΗ: Η εσωτερική δομή του Ποσειδώνα μοιάζει με του Ουρανού. Η ατμόσφαιρά του αποτελεί περίπου το 10% της συνολικής μάζας και έως το 20% της ακτίνας του πλανήτη. Στις κατώτερες περιοχές της ατμόσφαιρας του πλανήτη υπάρχουν αυξημένες συγκεντρώσεις μεθανίου αμμωνίας και νερού. Σταδιακά, αυτή η περιοχή θερμαίνεται και συμπυκνώνεται σχηματίζοντας ένα θερμό, υγρό μανδύα θερμοκρασίας 2.400-5.500°C. Ο μανδύας [μάζας 10-15 φορές μεγαλύτερη της γήινης] είναι πλούσιος σε νερό, αμμωνία και μεθάνιο. Αυτό το μείγμα αναφέρεται ως “πάγος”, αν και είναι ένα καυτό, υπέρπυκνο υγρό. Σε βάθος 7.000 χιλιομέτρων οι συνθήκες είναι τέτοιες που το μεθάνιο μπορεί να διασπάται και σχηματίζονται διαμάντια! Ο πυρήνας του Ποσειδώνα αποτελείται από σίδηρο, νικέλιο και πυρίτιο, με μάζα 1,2 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης. Η πίεση στο πυρήνα είναι 7 Mbar (700 GPa), εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη(!) από αυτή στην επιφάνεια της Γης, και με θερμοκρασία περίπου 5.800°C.

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ: Σε μεγάλο υψόμετρο, η ατμόσφαιρα του Ποσειδώνα περιέχει 80% υδρογόνο και 19% ήλιο.Ένα ίχνος ποσότητας του μεθανίου (-1%) είναι επίσης παρόν. Όπως και με τον Ουρανό, η απορρόφηση του ερυθρού φωτός από το ατμοσφαιρικό μεθάνιο είναι μέρος αυτού που δίνει στο Ποσειδώνα το μπλε χρώμα του. Η ατμόσφαιρα υποδιαιρείται σε δύο περιοχές: το χαμηλότερο στρώμα τροπόσφαιρας, όπου η θερμοκρασία μειώνεται με το υψόμετρο και τη στρατόσφαιρα, όπου αυξάνεται η θερμοκρασία με το ύψος! Τα μοντέλα δείχνουν ότι η τροπόσφαιρα του Ποσειδώνα είναι χωρισμένη σε σύννεφα διαφορετικών συνθέσεων ανάλογα με το υψόμετρο. Τα σύννεφα στο πάνω επίπεδο εμφανίζονται σε πιέσεις κάτω από ένα μπαρ, όπου η θερμοκρασία είναι κατάλληλη για να συμπυκνώσει το μεθάνιο. Σε τέτοιες πιέσεις πιστεύεται ότι σχηματίζονται σύννεφα αμμωνίας και υδρόθειου. Βαθύτερα, νέφη πάγου και νερού θα πρέπει να βρίσκονται σε πιέσεις περίπου 50 ατμοσφαιρών όπου η θερμοκρασία φθάνει τους 0°C. Έχουν παρατηρηθεί στον Ποσειδώνα σύννεφα μεγάλου υψομέτρου να ρίχνουν σκιές στα αδιαφανή σύννεφα από κάτω. Υπάρχουν, επίσης, σε μεγάλο υψόμετρο λωρίδες νεφών που τυλίγονται γύρω από τον πλανήτη σε σταθερό γεωγραφικό πλάτος. Αυτές οι περιμετρικές ζώνες έχουν πλάτος έως 150 χλμ. και βρίσκονται περίπου 50-110 χλμ. πάνω από την επιφάνεια των νεφών. Η κατώτερη στρατόσφαιρα του πλανήτη είναι θολή λόγω της συμπύκνωσης των προϊόντων της υπεριώδους φωτόλυσης του μεθανίου, όπως το αιθάνιο και το ακετυλένιο. Στη στρατόσφαιρα υπάρχουν μικροποσότητες μονοξειδίου του άνθρακα και υδροκυάνιου. Για λόγους που παραμένουν ασαφείς, η θερμόσφαιρα του Ποσειδώνα είναι σε ανώμαλα υψηλές θερμοκρασίες περίπου 500°C. Ο πλανήτης είναι πολύ μακριά από τον Ήλιο για να έχει παραχθεί αυτή η θερμότητα από την υπεριώδη ακτινοβολία. Η θερμότητα αυτή ίσως οφείλεται στην ατμοσφαιρική αλληλεπίδραση με τα ιόντα του μαγνητικού πεδίου του πλανήτη, ή σε κύματα βαρύτητας από το εσωτερικό τα οποία διαχέονται στην ατμόσφαιρα. Η θερμόσφαιρα περιέχει ίχνη διοξειδίου του άνθρακα και νερό, που μπορεί να έχουν αποτεθεί από μετεωρίτες.

ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ: Το μαγνητικό πεδίο του Ποσειδώνα μοιάζει με του Ουρανού και έχει παράξενο προσανατολισμό. Ο άξονας του μαγνητικού πεδίου σχηματίζει γωνία περίπου 50° με τον άξονα περιστροφής του πλανήτη και το κέντρο απέχει περίπου 13.500 χιλιόμετρα από το κέντρο του Ποσειδώνα. Η ένταση του μαγνητικού πεδίου είναι ίση με το 1/5 της έντασης του γήινου μαγνητικού πεδίου. Το μαγνητικό πεδίο πιθανόν να δημιουργείται από κινήσεις αγώγιμου υλικού (ίσως ένας συνδυασμός αμμωνίας, μεθανίου και νερού) στα μεσαία στρώματά του.

ΔΑΚΤΥΛΙΟΙ: Στον Ποσειδώνα παρατηρήθηκαν πέντε δακτύλιοι, αρκετά λεπτοί και αμυδροί. Αποτελούνται από παγωμένο μεθάνιο και σωματίδια σκόνης προερχόμενα από θραύσματα συγκρούσεων. Επειδή τα υλικά αυτά δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένα, μερικά τμήματα των δακτυλίων φαίνονται πιο λαμπερά. Εκτείνονται σε απόσταση από 40.000-65.000 χιλιόμετρα πάνω από τα σύννεφα του πλανήτη, ενώ το πλάτος τους δεν ξεπερνάει τα 20 χιλιόμετρα. Ο εξωτερικός ονομάζεται Δακτύλιος Άνταμς και περιέχει τρία ανεξάρτητα τόξα. Οι επόμενοι ονομάζεται κατά σειράν Λεβεριέ, Λασέλ, Αραγκό και τέλος ο αμυδρότερος Γκάλε.

ΚΛΙΜΑΤΙΚΈΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ: Μία διαφορά μεταξύ Ποσειδώνα και του Ουρανού είναι η μετεωρολογική δραστηριότητα τους. Όταν το διαστημόπλοιο Βόγιατζερ2 πέταξε πάνω από τον Ουρανό, [1986], ο πλανήτης ήταν οπτικά πολύ ήπιος. Αντίθετα, ο Ποσειδώνας παρουσίασε αξιοσημείωτα καιρικά φαινόμενα, όταν το Βόγιατζερ 2 τον προσέγγισε [1989]. Ο καιρός στον Ποσειδώνα χαρακτηρίζεται από δυναμικά συστήματα καταιγίδων, με ανέμους που αναπτύσσουν σχεδόν υπερηχητική ταχύτητα! Στις κορυφές των νεφών, οι άνεμοι πνέουν με εύρος ταχύτητας από τα 400 m/s [ισημερινός] έως 250 m/s στους πόλους. Οι περισσότεροι από τους άνεμους του Ποσειδώνα πνέουν σε κατεύθυνση αντίθετη της περιστροφής του πλανήτη. Η γενική εικόνα των ανέμων έδειξε ότι πνέουν σε ορθή φορά στα μεγάλα γεωγραφικά πλάτη έναντι ανάδρομης φοράς σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη. Στον 70° νότιο γεωγραφικό παράλληλο, ένας μάλλον σταθερός ανεμοπίδακας υψηλής ταχύτητας ταξιδεύει με ταχύτητα 300 m/s. To 2007 ανακαλύφθηκε ότι η ανώτερη τροπόσφαιρα του νότιου πόλου του Ποσειδώνα ήταν περίπου 10°C θερμότερη(!) από τον υπόλοιπο Ποσειδώνα, που έχει μέση τιμή περίπου -200°C. Η διαφορά θερμοκρασίας είναι αρκετή για να αφήσει το μεθάνιο, που αλλού βρίσκεται κατεψυγμένο, να διαρρεύσει ως αέριο μέσω του νότιου πόλου στο διάστημα. Το σχετικό "θερμό σημείο" οφείλεται στην κλίση του άξονα του Ποσειδώνα, με αποτέλεσμα να εκτίθεται ο νότιος πόλος προς τον Ήλιο το τελευταίο “τρίμηνο” του έτους του Ποσειδώνα, [40 γήινα χρόνια]. Καθώς ο Ποσειδώνας κινείται αργά προς την αντίθετη πλευρά του Ήλιου, ο νότιος πόλος σκοτεινιάζει και ο βόρειος πόλος φωτίζεται, προκαλώντας την απελευθέρωση μεθανίου να στραφεί στο βόρειο πόλο. Ο εντυπωσιακότερος σχηματισμός στην επιφάνεια του πλανήτη είναι η Μεγάλη Σκοτεινή Κηλίδα στο νότιο ημισφαίριο. Η Μεγάλη Σκοτεινή Κηλίδα είναι περίπου η μισή της Μεγάλης Ερυθρής Κηλίδας του Δία, με διάμετρο ίση με της Γης!

ΤΡΟΧΙΑ: Η μέση απόσταση μεταξύ Ποσειδώνα και Ήλιου είναι 4,5 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα (30,1 AU), και ολοκληρώνει μια τροχιά [έτος] κάθε 164,79 χρόνια! Ας σκεφθούμε ότι ο Δεκέμβριο του 2011, ο Ποσειδώνας ολοκλήρωσε την πρώτη πλήρη τροχιά μετά την ανακάλυψή του, το 1846(!!) αν και δεν εμφανίστηκε στην ακριβή θέση του ουρανού που ανακαλύφθηκε επειδή η Γη ήταν σε διαφορετική θέση τροχιάς. Η κλίση του άξονα περιστροφής του Ποσειδώνα είναι 28,32°, παρόμοια με της Γης (23°) και του Άρη (25°). Ως αποτέλεσμα, αυτός ο πλανήτης έχει παρόμοιες εποχικές αλλαγές. Ωστόσο, η μεγάλη τροχιακή περίοδος του Ποσειδώνα σημαίνει ότι οι εποχές διαρκούν σαράντα γήινα χρόνια! Η περίοδος περιστροφής (ημέρα) είναι περίπου 16,11 ώρες. [Το έτος του Ποσειδώνα έχει περί τις 9.000 ποσειδώνιες ημέρες, αντί 6.000 γήινων ημερών!].

ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ: Ο Ποσειδώνας έχει 14 γνωστούς δορυφόρους, εκ των οποίων ο Τρίτωνας αποτελεί το 99,5% μάζας όλων των δορυφόρων του Ποσειδώνα. Είναι ο μόνος με σφαιρικό σχήμα, και ανακαλύφθηκε 17 μέρες μετά τον Ποσειδώνα. Επίσης, ο Τρίτωνας είναι ο μόνος μεγάλος δορυφόρος που περιστρέφεται ανάδρομα. Ίσως ήταν ένας πλανήτης νάνος της ζώνης του Κάιπερ που αιχμαλωτίστηκε από τη βαρύτητα του Ποσειδώνα. Τα ονόματα των δορυφόρων είναι τα εξής: Ναϊάδα, Θάλασσα, Δέσποινα, Γαλάτεια, Λάρισσα, Πρωτέας, Τρίτωνας, Νηρηίδα, Αλιμήδη, Σαώ, Λαομέδεια, Ψαμάθη, Νησώ και S/2004 N 1.

ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΗ: Ο Ποσειδώνας έχει εξερευνηθεί έως σήμερα μόνο από το Βόγιατζερ2, που πέρασε σε απόσταση 4.500 περίπου χιλιομέτρων από τις κορυφές των νεφών του πλανήτη στις 25/8/1989. Το Βόγιατζερ επιβεβαίωσε την ύπαρξη των δακτυλίων του πλανήτη και φωτογράφισε τους δορυφόρους του και ιδιαίτερα τον Τρίτωνα, ανακαλύπτοντας στην επιφάνειά του “κρυοηφαίστεια” που εκτινάσσουν πίδακες παγωμένου αζώτου. Σήμερα (2013) δεν υπάρχουν σχέδια για την αποστολή κάποιας διαστημοσυσκευής στον πλανήτη.

Βιβλιογραφία: Hamilton, Calvin J. Neptune.Views of the Solar System.

Williams, David R. (September 1, 2004). Neptune Fact Sheet. NASA.

Podolak, M. (1995). "Comparative models of Uranus and Neptune". Planetary and Space Science 43 (12): 1517–1522.

 konstantinosa.oikonomou@gmail.com

ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΟ ΣΧΕΤ. ΒΙΝΤΕΟ: 

Χρονικό της Πρωτοχρονιάς του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου, συγγραφέα Α΄ μέρος

 

Χρονικό της Πρωτοχρονιάς

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου, συγγραφέα

Α΄ μέρος

Νέο έτος μια ακόμη φορά στη ζωή μας! Ας δούμε όμως σήμερα την έννοια της χρονολόγησης από εποχή σε εποχή κι από πολιτισμό σε πολιτισμό:

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΟΡΤΑΣΜΟΥ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΕΤΟΥΣ: Οι θρησκευτικοί, κοινωνικοί και πολιτιστικοί εορτασμοί για την έναρξη του Νέου Έτους, συγκαταλέγονται στις αρχαιότερες και πιο διαδεδομένες παγκοσμίως γιορτές. Στην πλειονότητα των πρωτογόνων και αρχαίων πολιτισμών υπάρχει μια “πρώτη φορά”, σε απόλυτη μορφή, αυτή της δημιουργίας του κόσμου. Γενικά οι “πρώτες φορές”, είναι είτε φυσικές, όπως η γέννηση, η είσοδος στην εφηβεία, ο γάμος, είτε μη φυσικές, όπως το πρώτο φυτό που φυτεύει κάποιος, το πρώτο θήραμα που φονεύει, κ.ά.. Όλες αυτές οι “πρώτες φορές” θεωρήθηκαν αναγκαίο για τους ανθρώπους να υπενθυμίζονται με κάποιο τελετουργικό τρόπο. Η ανανέωση αυτή εκφράζεται στις γιορτές των γενεθλίων, στις επετείους, αλλά κυρίως στην είσοδο κάθε Νέου Έτους. Ο Πρωτοχρονιάτικος εορτασμός, λοιπόν, αποτελεί έκφραση ή υπενθύμιση ή επανάληψη της δημιουργίας του κόσμου με σκοπό να ισχυροποιηθεί ο κόσμος, η κοινότητα, η οικογένεια.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Η πρώτη αναφορά σε εορτή του Νέου χρόνου χρονολογείται από το 2000 π.Χ. στη Μεσοποταμία, όπου το Νέο Έτος (Ακιτού) άρχιζε με τη νέα Σελήνη που ήταν πλησιέστερα στην Εαρινή Ισημερία (μέσα Μαρτίου στην περιοχή). Για τους Αιγυπτίους, τους Φοίνικες και τους Πέρσες, το έτος άρχιζε με τη φθινοπωρινή ισημερία (21/9, ενώ για τους Έλληνες των Κλασικών Χρόνων με το χειμερινό ηλιοστάσιο (21/12). Στη Ρώμη, μέχρι το 153 π.Χ. ο χρόνος άρχιζε την 1η Μαρτίου, ενώ αργότερα την 1η Ιανουαρίου. Έτσι το Ιουλιανό και αργότερα το Γρηγοριανό βασίστηκαν σ' αυτήν την ημερομηνία (Πρωτοχρονιά). Το εβραϊκό ημερολόγιο (θρησκευτικό) αρχίζει την πρώτη του μήνα Τισρί (6/9). Κατά τις αρχές του Μεσαίωνα η Δυτική Ευρώπη θεωρούσε την 25η Μαρτίου ως πρώτη μέρα του χρόνου, βασισμένη στην αρχή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (αρχή Θείας Ενσαρκώσεως). Μοναδική εξαίρεση στο δυτικό χριστιανικό χρόνο ήταν η Αγγλία που εόρταζε την Πρωτοχρονιά στις 25 Δεκεμβρίου. Με τη θέσπιση του Γρηγοριανού ημερολογίου (1582) καθιερώθηκε επίσημα η 1η Ιανουαρίου ως πρώτη ημέρα του χρόνου.

ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ: Οι περισσότεροι εορτασμοί Πρωτοχρονιάς παγκοσμίως διατηρούν σαφώς θρησκευτικό χαρακτήρα. Στη Νότια Ινδία (Ταμίλ) το Νέο Έτος εορτάζεται τη χειμερινή Ισημερία με τριήμερο πανηγύρι (Πονγκάλ), το οποίο χαρακτηρίζεται από θρησκευτικά προσκυνήματα και τελετουργικό βράσιμο του ρυζιού. Στην Ταϊλάνδη, η Πρωτοχρονιά εορτάζεται στα τέλη Μαρτίου. Εκεί βουδιστές μοναχοί εξορκίζουν τα φαντάσματα και τα κακά πνεύματα, ενώ προσφέρουν δώρα προς τιμήν τους. Οι άνθρωποι πετούν ο ένας τον άλλο νερό καταπρόσωπα ως αστείο. Εκεί επικρατεί και το γνωστό μας έθιμο της χαρτοπαιξίας επί τριήμερο (τις άλλες ημέρες απαγορεύεται ρητώς). Ο κινέζικος εορτασμός διαρκεί ένα μήνα, (τέλη Ιανουαρίου έως τέλη Φεβρουαρίου). Η γιορτή αρχίζει με εκδίωξη δαιμόνων και θεατρικές παραστάσεις. Γίνονται ακόμη προσφορές στους θεούς της γης και της υγείας, καθώς και στους προγόνους. Στην Ιαπωνία η Πρωτοχρονιά εορτάζεται επί τριήμερο (1-3/1ου) και είναι η μεγαλύτερη γιορτή της χώρας. Εκείνες τις ημέρες καθαρίζονται εθιμοτυπικά τα σπίτια, γλεντούν και ανταλλάσσουν δώρα. Στην είσοδο των σπιτιών κρεμούν ένα ιερό σκοινί με άχυρο ρυζιού (σιμενάβα) για να κρατήσει έξω τα κακά πνεύματα. Ειδικά φαγητά μαγειρεύονται με χαρακτηριστικότερα το μότσι (πίτα από πάστα ρυζιού) και το ζόνι (σούπα λαχανικών).

ΒΑΣΗ ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΙΓΥΠΤΟ: Για τη χρονολόγηση και την είσοδο σε κάθε νέο χρόνο υπήρχε συστηματική παρατήρηση των Δεκανών. Οι Δεκανοί, 36 ομάδες μικρών αστερισμών, ανατέλλουν διαδοχικά στον ορίζοντα κατά την περιστροφή της Γης. Η ανατολή κάθε δεκανού χρησιμοποιείτο σαν αστρικό ρολόι τουλάχιστον από την 9η ή 10η Δυναστεία (περ. 2100 π.Χ.). Οι αρχαίοι Έλληνες τους ονόμαζαν δεκανούς ή δέκατα, γιατί η ηλιακή ανατολή τους ήταν κάθε δέκα μέρες (δηλαδή κάθε δέκα μέρες μια νέα ομάδα δεκανών αστέρων εμφανιζόταν ανατολικά την αυγή, λίγο πριν την ανατολή του ήλιου, μετά από μια περίοδο που δεν ήταν ορατοί). Αυτές τις προβλεπόμενες εμφανίσεις χρησιμοποίησαν οι Αιγύπτιοι για να διαιρέσουν το ηλιακό ημερολόγιο, με την ηλιακή ανατολή του Σείριου που συνέπιπτε χρονικά με την ετήσια πλημμύρα του Νείλου, να ορίζει το νέο έτος. Αυτό το σύστημα οδήγησε σε σύστημα 12 ωρών ημέρας και 12 ωρών νύχτας, που είχαν διαφορετική διάρκεια ανάλογα με την εποχή. Μετά την εισαγωγή της Ελληνιστικής αστρολογίας στην Αίγυπτο, εμφανίστηκαν συστήματα που απέδιδαν αστρολογική σημασία στους δεκανούς: Συνδέθηκαν με διάφορες αρρώστιες, και την κατάλληλη χρονική περίοδο που έπρεπε να φτιαχτούν φυλαχτά για τη θεραπεία τους. Οι Δεκανοί συνέχιζαν να χρησιμοποιούνται κατά το Μεσαίωνα στην αστρολογία και τη μαγεία. Η δεκανική ακολουθία άρχιζε με τον Σώθι/Σείριο, και κάθε δεκανός αποτελούνταν από ομάδα αστεριών και αντίστοιχων θεοτήτων. Ως μέτρο χρόνου, η ανατολή και δύση των δεκανών όριζε τις «ώρες» και τα 10ήμερα που αποτελούσαν το Αιγυπτιακό έτος.

ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ ΤΩΝ ΙΝΚΑΣ: Το Ίντι Ράιμι, που σημαίνει "Γιορτή του ήλιου", ήταν θρησκευτική γιορτή των Ίνκας προς τιμήν του θεού Ίντι. Πραγματοποιόταν περίπου στις 24/6 και σηματοδοτούσε το χειμερινό ηλιοστάσιο στο Νότιο Ημισφαίριο και το νέο έτος για τους λαούς των Άνδεων. Στην Αυτοκρατορία των Ίνκας, το Ίντι Ράιμι θεωρείτο η πιο σημαντική εορτή. Διαρκούσε 9 ημέρες, κατά τη διάρκεια των οποίων πραγματοποιούνταν χοροί και γιορτές, καθώς και θυσίες ζώων για να εξασφαλιστεί η καλή σοδειά. Η τελευταία γιορτή παρουσία του Αυτοκράτορα πραγματοποιήθηκε το 1535, αφού έπειτα καταργήθηκε από τους Ισπανούς κονκισταδόρες, που κατέκτησαν την περιοχή.

ΙΝΔΟΥΙΣΤΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ: Το Βικράμ Σαμβάτ, (Vikram Samwat) είναι ημερολόγιο που χρησιμοποιe;iται και σήμερα από τους ινδουιστές (Ινδία, Σρι Λάνκα, Ινδονησία, Μπαγκλαντές, Νεπάλ,κ.α.). Είναι σεληνιακό ημερολόγιο βασιζόμενο στην αρχαία Ινδουιστική παράδοση και προηγείται κατά 57 περίπου χρόνια από το Γρηγοριανό (ηλιακό ημερολόγιο). Στην λαϊκή παράδοση της Ινδίας και του Νεπάλ η δημιουργία του ημερολογίου αποδίδεται στον Ινδό βασιλιά Vikramaditya που το καθιέρωσε μετά από νίκη του σε μάχη με Σκύθες (56 π.Χ.). Το ημερολόγιο έχει 12 μήνες και ξεκινά το νέο έτος στα μέσα Απριλίου του γρηγοριανού ημερολογίου.

Αλά θα συνεχίσουμε στο επόμενο σημείωμα των 7 Ημερών μας

Ο Όσιος Νήφων ο Νέος Κοινοβιάρχης (28/12/1809) προστάτης νήσου Σκιάθου του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

 

Ο Όσιος Νήφων ο Νέος Κοινοβιάρχης (28/12/1809)

προστάτης νήσου Σκιάθου

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου

ΓΕΝΙΚΑ: Ο Όσιος Νήφων, o νέος κοινοβιάρχης, συνέβαλε στην ανάπτυξη του μοναχισμού με την ίδρυση ησυχαστηρίων και μοναστηριών σε νησιά του Αιγαίου, αγωνιζόμενος μαζί και με τους άλλους κολλυβάδες πατέρες για τη διάσωση του ορθοδόξου φρονήματος, την πνευματική αναγέννηση του λαού και την επιστροφή στην αρχαία εκκλησιαστική παράδοση.

ΣΤΟ ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ: Γεννήθηκε το 1736 στη Χίο. Νήπιο ακόμη, έχασε τους γονείς του από επιδημία πανούκλας. Την ανατροφή του ανέλαβε μια θεία του και όταν έγινε έφηβος αναχώρησε για την Κωνσταντινούπολη, όπου ασχολήθηκε με το εμπόριο. Όμως, το συνταρακτικό γεγονός της δολοφονίας ενός φίλου του από κάποιο γενίτσαρο, τον γέμίσε με θλίψη και απόγνωση. Μετά από αυτό αναχώρησε για το Άγιο όρος, πρώτα στην Ι.Μ. Μεγίστης Λαύρας και έπειτα στη Σκήτη του Παντοκράτορα (Καψάλα), όπου εκάρη μοναχός και αργότερα χειροτονήθηκε ιερέας, ενώ, κατά τον Παπαδιαμάντη, ασκήτεψε έπειτα στη σκήτη Αγίου Βασιλείου. Ο Νήφων, ενώ ουδέποτε φοίτησε σε σχολείο, κατανοούσε την Αγία Γραφή και τα συγγράμματα των Πατέρων της Εκκλησίας, ενώ ευλαβείτο ιδιαίτερα την Θεοτόκο. Όμως εξαιτίας της ταραχώδους περιόδου του πνευματικού κινήματος των Κολλυβάδων¹ ο Νήφων συνταράχθηκε από την όξυνση των προβλημάτων, που είχαν προκύψει και οδηγήσει σε θλιβερά επεισόδια. Έτσι, αποφάσισε να εγκαταλείψει το Άγιο Όρος, στο οποίο είχε γνώρισε και τον Άγιο Αθανάσιο τον Πάριο (1721 -1813), λαμπρό εκπρόσωπο του λεγομένου κολλυβαδικού κινήματος.

ΣΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ: Ο Νήφων αναγκάστηκε να καταφύγει σε διάφορα νησιά του Αιγαίου. Αφού πρώτα επισκέφθηκε τη Χίο, κατευθύνθηκε μαζί με άλλους συμμοναστές στη Σάμο, όπου έμειναν λίγους μήνες στην εγκαταλελλειμμένη Μονή της Α. Κυριακής. Από τη Σάμο ο Όσιος μαζί με τους ιερομονάχους Γρηγόριο Νισύριο, Αθανάσιο εξ Αρμενίας και Αρσένιο Μωραΐτη φτάνουν στη Νάξο, όπου διέμειναν στο μοναστήρι της Παναγίας Φανερωμένης. Εκεί γνωρίστηκαν με τον Νικόλαο Καλιβούρτζη, τον μετέπειτα μεγάλο φιλοκαλικό πατέρα και διδάσκαλο, Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, ο οποίος, χάρη σ’ αυτούς, αποφάσισε να ακολουθήσει τον μοναχικό βίο στον Άθωνα. Έπειτα μετέβησαν στην ιερή νήσο, Πάτμο, όπου γνωρίστηκαν με τον ιεράρχη της Κορίνθου, Άγιο Μακάριο Νοταρά (1731-1805). Στη συνέχεια ο Όσιος Νήφων μαζί με τον Γρηγόριο επισκέφθηκε τους Λειψούς, όπου στο Ρωμάνι έκτισε το εκκλησάκι –ησυχαστήριο του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Από εκεί ο Όσιος αναγκάστηκε από τις πειρατικές επιδρομές να φύγει σύντομα και να μεταβεί στους γειτονικούς Φούρνους Ικαρίας (1775), όπου οικοδόμησε ναϋδριο προς τιμήν του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και πάλι. Το ίδιο έτος ξεκίνησε και η ανέγερση της ιεράς μονής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και στον Άγιο Κήρυκο Ικαρίας. Σημαντική ήταν και η συμβολή του Αγίου Μακαρίου του Νοταρά, που έμεινε μαζί με τον Νήφωνα για αρκετό διάστημα. Σήμερα σώζονται ερείπια από το κελλί, στο οποίο διέμενε, καθώς και το ανεγερθέν παρεκκλήσιο επ’ ονόματι του Αγίου Μακαρίου μετά την κοίμησή του, 17/4/1805. Η Μονή του Ευαγγελισμού Ικαρίας υπήρξε το πνευματικό καταφύγιο των θεοφόρων κολλυβάδων ασκητών και κατέστη ένα υποδειγματικό κοινόβιο, αφού επί των ημερών του Οσίου Νήφωνος ο αριθμός των μοναχών έφθασε τους εικοσιπέντε. Πλήθος κόσμου κατέφθανε στο μοναστήρι για να καθοδηγηθεί πνευματικά από το διακριτικό και διορατικό Γέροντα Νήφωνα, που αναδείχθηκε οδηγός των ασκητών, και κατέστησε το μοναστήρι κέντρο παιδείας και πνευματικής άσκησης για υποψήφιους κληρικούς.

ΣΤΗ ΣΚΙΑΘΟ: Το 1778 ο σκιαθίτης απόφοιτος της Πατμιάδας, Γρηγόριος Χατζησταμάτης πληροφορήθηκε για τον ενάρετο Γέροντα Νήφωνα και το περίφημο μοναστήρι του Ευαγγελισμού στην Ικαρία και αποφάσισε να εγκαταλείψει την Πάτμο, όπου βρισκόταν, και να καταφύγει στην κολλυβαδική μονή. Εκεί εκάρη μοναχός και πρότεινε στον Νήφωνα να φύγουν από την Ικαρία και να εγκατασταθούν στη Σκιάθο, όπου ο πατέρας του Γρηγορίου διέθετε κτηματική περιουσία. Έτσι το 1794 έφθασαν στη Σκιάθο, όπου ανήγειραν ιερά μονή επ’ ονόματι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Το 1797 η νέα αυτή μονή κατέστη πατριαρχικό σταυροπήγιο. Το επόμενο έτος ο παπά-Γρηγόρης Χατζησταμάτης δώρισε την πατρική του περιουσία στο μοναστήρι. Το σκιαθίτικο μοναστήρι αναδείχθηκε πνευματικό κέντρο και καταφύγιο για τους κατοίκους του νησιού στη σκοτεινή περίοδο της Τουρκοκρατίας. Τον Σεπτέμβριο του 1807 έφτασαν εκεί καταδιωκόμενοι από Τούρκους 1.400 κλεφταρματολοί από όλη την Ελλάδα. Στη μεγάλη αυτή σύναξη των καπεταναίων και αγωνιστών ο Γέροντας Νήφων ευλόγησε την πρώτη ελληνική σημαία, η οποία στην Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου (1823) ορίστηκε ως ο επίσημος τύπος της σημαίας του έθνους μας.

ΣΤΙΣ ΟΥΡΑΝΙΕΣ ΜΟΝΕΣ: Τον Δεκέμβριο του 1809, προαισθανόμενος το επίγειο τέλος του, κάλεσε έξι υποτακτικούς του και τους όρισε να πάνε στην Ικαρία για να ανακαινίσουν το ιστορικό μοναστήρι, που τόσο αγάπησε και στο οποίο σκόπευε να αφήσει την τελευταία του πνοή. Όμως, δεν πρόλαβε. Την 28η Δεκεμβρίου 1809 ο Όσιος Νήφων εγκατέλειψε την επίγεια ζωή λαμβάνοντας τον στέφανο της δόξης από τον Κύριο. Ενταφιάστηκε στο κοιμητήριο της μονής του Ευαγγελισμού της Σκιάθου και όλοι οι συμμοναστές του Οσίου έγιναν μάρτυρες του πρώτου θαύματος: ένας μοναχός, για πολλά χρόνια παράλυτος, θεραπεύτηκε, αφού ασπάσθηκε με ευλάβεια το τίμιο σκήνωμα του μακαριστού Γέροντος. Το 1812 πραγματοποιήθηκε η ανακομιδή των ιερών λειψάνων του Οσίου, τα οποία εξέπεμψαν άρρητη ευωδία, γεγονός που αποτέλεσε ένδειξη και πιστοποίηση της αγιότητος και θαυματουργικότητός του. Ο Όσιος Νήφων υπήρξε εκ των κορυφαίων του κολλυβαδικού κινήματος, που στις μέρες μας καθίσταται επίκαιρο όσο ποτέ. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του συγχρόνου μας Μωυσή του Αγιορείτη: «Το κολλυβαδικό κίνημα καθίσταται λίαν επίκαιρο, όταν ξανά θέλουν πολλοί να προσφέρουν μέσα στην Εκκλησία άνεση δίχως άσκηση, χαρά δίχως αγώνα, ευφροσύνη δίχως χαρμολύπη, καινοτομίες δίχως γνώση της αυστηρής ακρίβειας της αγιοπατερικής και ευαγγελικής Παραδόσεως».

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com 

1. Βασική αιτία της διένεξης ήταν η άρνηση των κολλυβάδων πατέρων να τελέσουν μνημόσυνα την Κυριακή, η οποία είναι η ημέρα της Αναστάσεως του Κυρίου μας. Μάλιστα το 1772 οι κολλυβάδες συνέταξαν αναφορά προς την Ιερά Σύνοδο του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, την οποία μαζί και με την ομολογία πίστεως απέστειλαν στην Κωνσταντινούπολη με τον μοναχό Νήφωνα. Ο Πατριάρχης Θεοδόσιος Β΄ εξέδωσε συνοδική απόφαση, με την οποία δικαίωνε και τις δύο (;) αντιμαχόμενες πλευρές.

ΤΟ ΧΡΙΣΤΟΨΩΜΟ χριστουγεννιάτικο διήγημα του Αλεξ. Παπαδιαμάντη AUDIOBOOK διαβάζει ο Κων. Οικονόμου

 Όταν η πεθερά σκοτώνει το γιό της προσπαθώντας να ... δηλητηριάσει τη νύφη της! 

Το Χριστόψωμο 1887 - Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης AUDIOBOOK

διαβάζει ο Κων/νος Οικονόμου

Το Χριστόψωμο είναι διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη που δημοσιεύτηκε στις 26 Δεκεμβρίου 1887 στην εφημερίδα Εφημερίς. Το διήγημα, με υπότιτλο Διήγημα Πρωτότυπον, είναι το πρώτο διήγημα του Παπαδιαμάντη και το υπέγραψε με τα αρχικά του Α.Π. Περιλαμβάνεται στα Χριστουγεννιάτικα διηγήματα του συγγραφέα. Τα Χριστούγεννα του 1941, το διήγημα –που μέχρι τότε είχε παραμείνει ξεχασμένο– δημοσίευσε ο φιλόλογος Γεώργιος Βαλέτας στο περιοδικό Νέα Εστία, προλογισμένο και υπομνηματισμένο.

Η υπόθεση διαδραματίζεται στη Σκιάθο το 186... Ο καπετάν Καντάκης και η γυναίκα του Διαλεχτή είναι παντρεμένοι εφτά χρόνια αλλά δεν έχουν παιδιά, παρά τις προσπάθειες της νεαρής γυναίκας με βότανα, θαυματουργά κοσμήματα, θεραπείες στα ιαματικά λουτρά κλ. Η μάνα τού καπετάν Καντάκη και πεθερά τής Διαλεχτής, η γριά Καντάκαινα, θεωρεί υπεύθυνη για την ατεκνία τη νύφη της, την εχθρεύεται θανάσιμα, φθάνει στο σημείο να τη μισεί και την κακολογεί στον γιο της κάθε φορά που αυτός επιστρέφει στο νησί, με αποτέλεσμα ο Καντάκης, όταν φτάνει στο σπίτι του κουρασμένος από το ταξίδι, πιωμένος και επηρεασμένος από αυτά που άκουγε από τη μάνα του, να ξεσπά βίαια στη Διαλεχτή.

Την παραμονή των Χριστουγέννων, ο Καντάκης έλειπε ήδη πέντε μέρες σε γειτονικό νησί όπου, παρά την κακοκαιρία, τόλμησε να ταξιδέψει μεταφέροντας σφάγια αλλά οι σφοδροί άνεμοι και η τρικυμία τον εμποδίζουν να επιστρέψει. Πριν φύγει, προβλέποντας την επιδείνωση του καιρού, είχε ενημερώσει τη μάνα και τη γυναίκα του ότι πιθανόν να μην καταφέρει να επιστρέψει για τα Χριστούγεννα, έτσι οι γυναίκες δεν τον περίμεναν. Το απόγευμα της 24 Δεκεμβρίου, η γριά-Καντάκαινα επισκέπτεται τη νύφη της και, ασυνήθιστα ευγενική και χαμογελαστή, της προσφέρει ένα χριστόψωμο. Η Διαλεχτή παραξενεύτηκε, όμως δεν υποψιάστηκε τίποτε.…«- Πῶς τό ᾽παθε ἡ πεθερά μου καὶ μοῦ ἔφερε χριστόψωμο…». Όταν η Διαλεχτή της είπε πως θα το φυλάξει για τα Φώτα, η πεθερά της πιεστικά την προέτρεψε να το φάει αμέσως. Όμως, δεν το έφαγε αλλά το άφησε στο περβάζι του τζακιού. Τα μεσάνυχτα, η Διαλεχτή πηγαίνει στην εκκλησία για τη λειτουργία των Χριστουγέννων αλλά λίγο αργότερα την ειδοποιούν ότι έφθασε ο άνδρας της, ο οποίος παρά τη σφοδρή κακοκαιρία κατάφερε να φθάσει στο νησί. Η Διαλεχτή επιστρέφει στο σπίτι, του δίνει στεγνά ρούχα, του βάζει μπριζόλα στα κάρβουνα και επιστρέφει στην εκκλησία για να προλάβει να μεταλάβει, αφού έστειλε μήνυμα στην πεθερά της, που εκκλησιάζονταν σε άλλη εκκλησία, για την άφιξη του γιου της. Ο Καντάκης κάθισε δίπλα στο τζάκι να φάει τη μπριζόλα του. Καθώς ήταν κατάκοπος για να σηκωθεί να πάρει ψωμί από το ντουλάπι, πήρε το χριστόψωμο που είχε αφήσει νωρίτερα η Διαλεχτή πάνω στο περβάζι του τζακιού και το έφαγε. Τα χαράματα, όταν επέστρεψε η Διαλεχτή από την εκκλησία, βρήκε τον άνδρα της ...

Ακούστε εδώ το διήγημα:

Έρωτας στα χιόνια Ένα ακόμη χριστουγεννιάτικο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη διαβάζει ο Κων/νος Οικονόμου

 Έρωτας στα χιόνια 

 Ένα ακόμη χριστουγεννιάτικο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

διαβάζει ο Κων/νος Οικονόμου

Το διήγημα «Ο Έρωτας στα Χιόνια» δημοσιεύεται για πρώτη φορά στην εφημερίδα Ακρόπολις την πρωτοχρονιά του 1896. Ο Παπαδιαμάντης, όσο σεμνός υπήρξε στη ζωή του, τόσο λυρικός ήταν στα ερωτικά διηγήματά του, σε βαθμό φλόγας κι ειδικά στο Ο Έρωτας Στα Χιόνια. Είναι μια ερωτική κραυγή ενός γέροντα που τα πίνει και ψάλλει μισομεθυσμένα τον έρωτα κάθε βραδιά και τη τελευταία, ήπιε παραπάνω και τον σκέπασε το χιόνι.

.......Ἐφαντάζετο ἀμυδρῶς μίαν εἰκόνα, μίαν ὀπτασίαν, ἓν ξυπνητὸν ὄνειρον. Ὡσὰν ἡ χιὼν νὰ ἰσοπεδώσῃ καὶ ν' ἀσπρίσῃ ὅλα τὰ πράγματα, ὅλας τὰς ἁμαρτίας, ὅλα τὰ περασμένα: Τὸ καράβι, τὴν θάλασσαν, τὰ ψηλὰ καπέλα, τὰ ὡρολόγια, τὰς ἁλύσεις τὰς χρυσᾶς καὶ τὰς ἁλύσεις τὰς σιδηρᾶς, τὰς πόρνας τῆς Μασσαλίας, τὴν ἀσωτίαν, τὴν δυστυχίαν, τὰ ναυάγια, νὰ τὰ σκεπάσῃ, νὰ τὰ ἐξαγνίσῃ, νὰ τὰ σαβανώσῃ, διὰ νὰ μὴ παρασταθοῦν ὅλα γυμνὰ καὶ τετραχηλισμένα, καὶ ὡς ἐξ ὀργίων καὶ φραγκικῶν χορῶν ἐξερχόμενα, εἰς τὸ ὄμμα τοῦ Κριτοῦ, τοῦ Παλαιοῦ Ἡμερῶν, τοῦ Τρισαγίου. Ν' ἀσπρίσῃ καὶ νὰ σαβανώσῃ τὸν δρομίσκον τὸν μακρὸν καὶ τὸν στενὸν μὲ τὴν κατεβασιάν του καὶ μὲ τὴν δυσωδίαν του, καὶ τὸν οἰκίσκον τὸν παλαιὸν καὶ καταρρέοντα, καὶ τὴν πατατούκαν τὴν λερὴν καὶ κουρελιασμένην: Νὰ σαβανώσῃ καὶ νὰ σκεπάσῃ τὴν γειτόνισσαν τὴν πολυλογοὺ καὶ ψεύτραν, καὶ τὸν χειρόμυλόν της, καὶ τὴν φιλοφροσύνην της, τὴν ψευτοπολιτικήν της, τὴν φλυαρίαν της, καὶ τὸ γυάλισμά της, τὸ βερνίκι καὶ τὸ κοκκινάδι της, καὶ τὸ χαμόγελόν της, καὶ τὸν ἄνδρα της, τὰ παιδιά της καὶ τὸ γαϊδουράκι της: Ὅλα, ὅλα νὰ τὰ καλύψῃ, νὰ τὰ ἀσπρίσῃ, νὰ τὰ ἁγνίσῃ!

Τὴν ἄλλην βραδιάν, τὴν τελευταίαν, νύκτα, μεσάνυκτα, ἐπανῆλθε μεθυσμένος πλειότερον παράποτε. Δὲν ἔστεκε πλέον εἰς τὰ πόδια του, δὲν ἐκινεῖτο οὐδ' ἀνέπνεε πλέον. Χειμὼν βαρύς, οἰκία καταρρέουσα, καρδία ρημασμένη. Μοναξία, ἀνία, κόσμος βαρύς, κακός, ἀνάλγητος. Ὑγεία κατεστραμμένη. Σῶμα βασανισμένον, φθαρμένον, σωθικὰ λυωμένα. Δὲν ἠμποροῦσε πλέον νὰ ζήσῃ, νὰ αἰσθανθῇ, νὰ χαρῇ. Δὲν ἠμποροῦσε νὰ εὕρῃ παρηγορίαν, νὰ ζεσταθῇ. Ἔπιε διὰ νὰ σταθῇ, ἔπιε διὰ νὰ πατήσῃ, ἔπιε διὰ νὰ γλιστρήσῃ. Δὲν ἐπάτει πλέον ἀσφαλῶς τὸ ἔδαφος. .....

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ:

Η σταχομαζώχτρα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη μεταγλώττιση στη Δημοτική, ανάγνωση: Κων/νος Οικονόμου

 Η σταχομαζώχτρα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

μεταγλώττιση στη Δημοτική, ανάγνωση: Κων/νος Οικονόμου

Η σταχομαζώχτρα είναι ηθογραφικό διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη που δημοσιεύτηκε τα Χριστούγεννα του 1889 στην εφημερίδα Εφημερίς. Το διήγημα περιλαμβάνεται στον κύκλο των Χριστουγεννιάτικων διηγημάτων του συγγραφέα, όπως αναφέρεται και στον υπότιτλο. Εκδόθηκε σε βιβλίο πρώτη φορά το 1912, μαζί με 7 ακόμα χριστουγεννιάτικα διηγήματα του συγγραφέα, από τις εκδόσεις Γ. Φέξη.

Υπόθεση: Η ιστορία διαδραματίζεται στη Σκιάθο τη δεκαετία του 1870 περίπου. Το διήγημα αρχίζει την ημέρα των Χριστουγέννων, όταν η θεια-Αχτίτσα εμφανίστηκε στην εκκλησία με καινούργιο μαντήλι και τα δυο μικρά εγγόνια της με καινούργια παπούτσια. Κι αυτό προκάλεσε μεγάλη έκπληξη καθώς η φτώχεια και ο αγώνας της να αναθρέψει τα εγγόνια της ήταν γνωστά σε όλους. Έτσι, αναφέρονται τα περιστατικά που εξηγούν το γεγονός: Η θεια-Αχτίτσα ήταν χήρα. Δυο από τους γιους της ήταν ναυτικοί και είχαν πνιγεί στη θάλασσα και ο τρίτος είχε ξενιτευτεί από χρόνια κάπου στην Αμερική χωρίς να στείλει ποτέ νέα του. Η κόρη της πέθανε στον δεύτερο τοκετό και η γυναίκα μεγάλωνε μόνη της τα δυο μικρά ορφανά εγγόνια της, τον 7χρονο Γέρο και την 4χρονη Πατρώνα, καθώς ο ασυνείδητος και ανεπρόκοπος γαμπρός της τα εγκατέλειψε και πιθανόν να ξαναπαντρεύτηκε. Για να αναθρέψει τα παιδιά που υπεραγαπούσε, η θεια-Αχτίτσα έκανε διάφορες δουλειές, ξενοδούλευε, μάζευε κούμαρα, κατασταλάγματα λαδιού από τα ελαιοτριβεία, ξύλα για τον χειμώνα, και την εποχή του θερισμού, πήγαινε απέναντι στην Εύβοια και μάζευε στάχυα για να εξασφαλίσει για κάποιο διάστημα το ψωμί τους. Κάπως τα κατάφερνε, αλλά εκείνη τη χρονιά την περιοχή είχε πλήξει αφορία και βαρυχειμωνιά, από τον Νοέμβριο είχε αρχίσει να χιονίζει, έτσι παρά τις προσπάθειές της έφτασαν στο σημείο να πεινούν. Στις 23 Δεκεμβρίου το τζάκι στο φτωχικό τους ήταν σβηστό, τάισε τα παιδιά μόνο ψωμί που με κόπο κατάφερε να προμηθευθεί και τα κοίμισε υποσχόμενη ψέματα ότι την επομένη ο Χριστός θα τους φέρει ξύλα, ψωμί και μια χύτρα φαγητό. Την επομένη, παραμονή των Χριστουγέννων, ήρθε στο φτωχικό της ο ιερέας της εκκλησίας και της έφερε γράμμα από τον γιο της από την Αμερική στο οποίο έγραφε τα νέα του και εσώκλειε συναλλαγματική για 10 λίρες στερλίνες...... ΑΣ ΑΚΟΥΣΟΥΜΕ ΤΟ ΔΙΗΓΗΜΑ ΕΔΩ:

Κείμενα από αρχαίους λαούς [Πέρσες, Κινέζους, Ινδούς] και Έλληνες φιλοσόφους, ομιλούν για τη Γέννηση του Χριστού! Ο Σπερματικός λόγος των Χριστουγέννων από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου

 

Κι όμως, κείμενα από αρχαίους λαούς [Πέρσες, Κινέζους, Ινδούς] και Έλληνες φιλοσόφους, ομιλούν για τη Γέννηση του Χριστού! Ο Σπερματικός λόγος των Χριστουγέννων

από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο, συγγραφέα

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ: Ο αρχαίος κόσμος, πριν την ενανθρώπηση του Χριστού στη γη το βράδυ των Χριστουγέννων, δε στερήθηκε φωτισμένων πνευμάτων που προσέγγισαν κατά Θεία παραχώρηση την Αλήθεια, αποδεικνύοντας ότι προϋπήρχε το Σχέδιο Σωτηρίας του Θεού, της θείας δηλαδή οικονομίας, και πως γι΄ αυτό ακριβώς δόθηκε ο σπερματικός λόγος (σπέρματα αληθείας και πληροφόρησης) στα έθνη, σε εναρέτους ανθρώπους, και ευσεβείς φιλοσόφους, επειδή Θεός, ο Πατήρ και αυτών!

ΣΤΗΝ ΠΕΡΣΙΑ: Οι Χαλδαίοι [Πέρσες], δέχτηκαν διά του προφήτου Βαλαάμ (13οςαι. π.Χ.) την “προφητεία του λαμπρού άστρου και της Γέννησης του Χριστού”, η οποία και επαληθεύτηκε με την εμφάνιση του λαμπρού αστέρος, που ήταν Άγγελος Φωτός, και την ενανθρώπηση του Χριστού στη Βηθλεέμ, την οποία επιβεβαίωσαν προσωπικά οι τρεις Πέρσες Μάγοι, που είδαν και ακολούθησαν το νέο λαμπρό αστέρι, εξαιτίας ακριβώς της παλαιότατης προφητείας. Ακόμη, στην Περσία αναμενόταν “Σωτήρας Θεάνθρωπος, ο οποίος θα γεννηθεί εκ Παρθένου και θα συντελούσε στην ανακαίνιση και τον καθαρμό του κόσμου”!

ΣΤΗΝ ΙΝΔΙΑ: Στον Βεδισμό υπήρχε σαφώς προσδοκία για το “Θεό του Φωτός”, ο οποίος “θα ενανθρωπιστεί εκ Παρθένου και θα αποσταλεί στον κόσμο από τον ουράνιο Πατέρα Του, ως μεσίτης μεταξύ Θεού και κόσμου”! Κατά τα κείμενα Μαχαγιάνα του Βουδισμού, αναμενόταν “ο Θείος Λυτρωτής και Διδάσκαλος, ο οποίος θα αποκαλύψει θείες αλήθειες εκ του πληρώματος της Σοφίας Αυτού και θα πληρώσει τις εσώτατες επιθυμίες και τις νοσταλγίες του ανθρώπου”. Σύμφωνα με κείμενα του Ινδικού Βουδισμού, ο ιστορικός Βούδας έλεγε ότι “μετά από 500 χρόνια θα χρεοκοπήσει η διδασκαλία μου”! Στο Θιβετιανό Βουδισμό, αναμενόταν “Παρθενογέννητος Θεάνθρωπος Λυτρωτής, ο οποίος θα σώσει τον άνθρωπο και θα επαναγάγει την ανθρωπότητα στην αρχέγονη χρυσή εποχή”!

ΣΤΗΝ ΚΙΝΑ: Ο Κομφούκιος στην Κίνα, 500 χρόνια κι αυτός νωρίτερα, ανέμενε “τον Άγιο, τον Θεάνθρωπο, ο οποίος θα είχε την λυτρούσα γνώση και θα έσωζε και θα κυβερνούσε τον κόσμο!” Όμως, και πολλές κινέζικες παραδόσεις ανέμεναν “τον Ποιμένα και Άρχοντα”, ο οποίος χαρακτηρίζεται ως “Αγιότατος και Καθολικός Διδάσκαλος και Κυρίαρχος”! “Ο Άγιος αυτός υπήρχε προ του ουρανού και της γης! Είναι ο ποιητής, Δημιουργός και συντηρητής των πάντων! Όσο Μέγας και αν είναι, έχει και την Ανθρώπινη φύση! Αυτός και μόνος είναι άξιος να θυσιαστεί εις τον υπέρτατο Δεσπότη και Άρχοντα του Κόσμου! Αυτός θα συνδιαλλάξει τον ουρανό μετά της γης! ”.

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ: Οι εξουσιαστές που κινούν τα νήματα του κόσμου και κατευθύνουν τη Γνώση, προσπαθούν εδώ και αιώνες, πλαστογραφώντας πηγές ή αποκρύπτοντας τες, να φέρουν σε σύγκρουση τον Ελληνισμό με τον Χριστιανισμό. Ξέρουν ότι η σύνδεση των δύο δυνάμεων είναι το ισχυρότερο εμπόδιο για την υλοποίηση των σχεδίων τους, Ξέρουν ότι αν οι λαοί γαντζωθούν σ’ αυτά, θα είναι αδύνατο να εφαρμόσουν την Νέα Τάξη πραγμάτων. Αυτός είναι ο λόγος πού αποκρύπτονται προφητείες των Αρχαίων Ελλήνων που μιλούν ξεκάθαρα για την έλευση του Χριστού. Προσπαθούν να παρουσιάσουν τον Χριστιανισμό ως εβραιογενή θρησκεία και όλους τους Αρχαίους Έλληνες ως ειδωλολάτρες. Ωστόσο έχουν διασωθεί αρχαία κείμενα πού αποδεικνύουν το ακριβώς αντίθετο. Ο Αισχύλος, πέντε αιώνες πριν από τη γέννηση του Χριστού από την Παρθένο, μίλησε για τον “Παρθενογέννητο”, που θα ερχόταν να βοηθήσει τους ανθρώπους¹!!! Στο έργο Αλκιβιάδης του Πλάτωνα, εμφανίζεται ο Σωκράτης να λέει, 400 χρόνια πριν την Έλευση του Χριστού, πως “ο άνθρωπος πρέπει να ζει εν αναμονή, μέχρις ότου φτάσει ο καιρός να διδαχθεί από τον προσδοκώμενο Υπεράνθρωπο Διδάσκαλο!” Άλλωστε η προσέγγιση του Σωκράτη προς τον Μόνο, Ένα αληθινό Θεό, η αποποίηση του ανύπαρκτου δωδεκάθεου, και γενικότερα τα “καινά του δαιμόνια” τον καταδίκασαν σε θάνατο. Στην Πολιτεία του Πλάτωνα (B, V, 362), περιέχεται μία προφητεία ισάξια μ’ αυτές της Παλαιάς Διαθήκης: “Θα απογυμνωθεί απ’ όλα εκτός της δικαιοσύνης, διότι φτιάχτηκε αντίθετος στην ως τότε συμπεριφορά. Χωρίς να αδικήσει κανέναν θα δυσφημισθεί πολύ ως άδικος ώστε να βασανισθεί για την δικαιοσύνη και θα γεμίσει με δάκρυα εξαιτίας της κακοδοξίας αλλά θα μείνει αμετακίνητος μέχρι θανάτου και ενώ θα είναι δίκαιος θα θεωρείται άδικος για όλη του τη ζωή. Έχοντας τέτοιες διαθέσεις ο δίκαιος θα μαστιγωθεί, θα στρεβλωθεί, θα δεθεί, [...] και στα τελευταία του αφού πάθει κάθε κακό θα καρφωθεί πάνω σε πάσσαλο”!!

ΣΤΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ: Ο Κικέρων, 50 μόλις χρόνια πριν την Σάρκωση του Χριστού, οραματίζεται την εποχή που θα κυβερνά παντού “είς Διδάσκαλος και Κυρίαρχος, ο Θεός”! Ο Οράτιος και ο Οβίδιος κάνουν λόγο για τη “χρυσή εποχή (του Παραδείσου) που χάθηκε”. Ο Βιργίλιος στην 4η Εκλογή του, αφιερωμένη στο φίλο του Πολύωνα, μιλά για “το Θείον Παιδίον, το οποίο “θα επαναφέρει στην ανθρωπότητα τον Χρυσό Αιώνα”. “Οσονούπω νέα χρυσή γενεά στέλλεται άνωθεν από τα ουράνια ύψη εις την γην. [...] προστάτεψε τη Μητέρα, τη στιγμή που θα γεννάται εξ αυτής το Βρέφος, δια του οποίου θα λήξει η δυστυχής γενεά! Δια πρώτην φορά στην παγκόσμιο ιστορία! Και νέα γενεά ευτυχής θα ανατείλει σ΄ όλον τον κόσμο. Ήδη άρχισε να βασιλεύει ο πάμφωτος Ένας Θεός [...] Ελθέ πολυτίμητε Υιέ του Θεού, μεγάλε Υιέ του Υψίστου. Ρίξε το βλέμμα Σου εις την ανθρωπότητα, την κλονιζομένη από το βάρος της αμαρτίας. Ρίξε το βλέμμα Σου και δες πως τα πάντα σκιρτούν για την εποχή, η οποία οσονούπω φτάνει!.” Και αυτό το "οσονούπω" του Βιργίλιου λέχθηκε 41 χρόνια, μόλις, πριν από την ενσάρκωση του Υιού του Θεού από την Πανάγια Μητέρα Του στη Βηθλεέμ!!!

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ: Η μεγάλη παγκόσμια χαρά των Χριστουγέννων, της Σωτηρίας της Ανθρωπότητας, της παγκόσμιας αναμενόμενης εμφάνισης του σχεδίου της Θείας Οικονομίας, είναι διπλή χαρά για τον Ελληνισμό, του οποίου σοφοί και φιλόσοφοι με κάθε τρόπο έψαξαν να ανακαλύψουν τον Αληθινό Δημιουργό του Κόσμου. Εκείνον που και τη γλώσσα μας χάρισε και δια του Ελληνιστικού κόσμου την άπλωσε, αλλά και την υψηλή αποστολή, να μεταφέρουμε δια της γλώσσας μας, μέσα στις χιλιετηρίδες, πολεμούμενοι μα εντέλει θριαμβεύοντες, την γνώση του ίδιου του Θεού, την Ορθή Πίστη, την Ορθοδοξία και να την υπερασπιστούμε κατά καιρούς με αίμα, με χαρά και με θάρρος, γράφοντας την πιο ένδοξη ιστορία του κόσμου! Η είδηση, το κήρυγμα της Ενανθρωπήσεως του ίδιου του Θεού μας, του Χριστού, δια στόματος των Αποστόλων, βρήκε τότε τον Ελληνισμό σε μια τραγική στιγμή, σε ώρες που «σταυρωνόταν» από τον βαρβαρισμό των Ρωμαίων, την ώρα που το πνεύμα του Ελληνικού Πολιτισμού καταπατούνταν και μάτωνε σε αρένες αντί σε θέατρα και σε παρωδίες εορτών, ή παρωδίες δήθεν “Ολυμπιακών Αγώνων”. Στις ευσεβείς καρδιές των Ελλήνων αλλά και στις προχωρημένες διάνοιές τους, το μήνυμα της Σωτηρίας, η ελπίδα της Ανάστασης, η βεβαιότητα της Αιωνιότητας, το υψηλό νόημα του Χριστιανισμού, έπεσε ως “μάννα εξ ουρανού”, αφού ο Ελληνισμός, συναντούσε επιτέλους Εκείνον που τον έπλασε και οι φιλόσοφοι Εκείνον τον οποίον αναζητούσαν Έτσι ο Ελληνισμός έγινε ο Νέος Ισραήλ της Χάριτος που μεταφέρει τη νέα Κιβωτό της Καινής Διαθήκης Του! Και όταν ήρθε εκείνη, η συγκλονιστική και μοναδική θεία ώρα, εκείνη η άγια νύχτα των Χριστουγέννων, κάπου στον ουρανό, η ψυχή του Σωκράτη, που πρωτομίλησε για Εκείνον τον Ένα και Αληθινό Θεό, η ψυχή του Σωκράτη που γκρέμισε πρώτος τα είδωλα της αγνοίας, σίγουρα ευφραινόταν! Ο Ελληνισμός έχει συνέχεια. Επειδή ακριβώς ήταν συνέχεια μέσα στο Σχέδιο του Θεού για τη Σωτηρία της Ανθρωπότητας. Η εντυπωσιακή αρχαία ευσέβειά του, τον έσπρωξε σε θαυμαστά έργα, ενώ ταυτόχρονα η ακούσια άγνοιά του για τον Αληθινό Θεό, έφερε το έλεος και την ιδιαίτερη αγάπη του Χριστού, αλλά και τη μεγάλη προστασία της Παναγίας και Αειπαρθένου Μητέρας Του.

Καλά κι ευλογημένα Χριστούγεννα!

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com 

1. Ο Αισχύλος δια στόματος Ερμή, προφητεύει [Προνηθέας Δεσμ., 1026-1028]: “Σ' αυτά τα βάσανά σου τέρμα κανένα να μην περιμένεις πριν να φανεί και να θελήσει κάποιος απ' τους θεούς να πάρει τα βάσανά σου επάνω του και να πάει στον σκοτεινό Άδη στα σκοτεινιασμένα βάθη του Ταρτάρου”.

Στο Χριστό στο Κάστρο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης - το κορυφαίο χριστουγεννιάτικο-Σκιαθίτικο διήγημα του αγίου των Γραμμάτων AUDIOBOOK διαβ. ο Κων. Οικονόμου

 Στο Χριστό στο Κάστρο 1892 Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης * το κορυφαίο χριστουγεννιάτικο-Σκιαθίτικο διήγημα του αγίου των Γραμμάτων AUDIOBOOK

 διαβάζει ο Κων/νος Οικονόμου

Το διήγημα Στο Χριστό στο Κάστρο, του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Εστία το 1892. Το διήγημα περιλαμβάνεται στα Χριστουγεννιάτικα διηγήματα του συγγραφέα.

Σε βιβλίο εκδόθηκε πρώτη φορά το 1912, ως μέρος της συλλογής διηγημάτων του «Η νοσταλγός», από τον εκδοτικό οίκο του Γεωργίου Φέξη. Η υπόθεση αναφέρεται στην προσπάθεια του ιερέα και λίγων συντοπιτών του να ταξιδέψουν την παραμονή των Χριστουγέννων με καράβι, παρά τον άσχημο καιρό, στο Κάστρο της Σκιάθου, την παλιά μεσαιωνική Χώρα του νησιού, για να σώσουν δυο συγχωριανούς τους που είχαν αποκλειστεί από το χιόνι.

Καλή ακρόαση εδώ:

Η ασθένεια του πολιτικάντη – το ψώνιο της δήθεν κοινωνικής προσφοράς: Μια ελληνική ταινία σταθμός: Θανασάκης ο πολιτευμόμενος +ΒΙΝΤΕΟ Κωνσταντίνος Οικονόμου

 

Η ασθένεια του πολιτικάντη – το ψώνιο της δήθεν κοινωνικής προσφοράς: Μια ελληνική ταινία σταθμός: Θανασάκης ο πολιτευόμενος +ΒΙΝΤΕΟ

Κωνσταντίνος Οικονόμου

Η ταινία Θανασάκης ο πολιτευμόμενος είναι η καλύτερη ηθογραφική ταινία με θέμα τους προσβεβλημένους από το μικρόβιο του πολιτικού και των κατ' επάγγελμα πολιτευτών. Ας δούμε την υπόθεση με λίγα λόγια:

Η Μαίρη (Άννα Συνοδινού), κόρη εύπορης οικογένειας μεγαλομπακάληδων, επιστρέφει μετά το τέλος των σπουδών της στην Ελβετία, παντρεμένη με έναν νεαρό φέρελπι επιστήμονα, τον Θανασάκη (Βύρων Πάλλης), ο οποίος επανακάμπτει στα πάτρια αποφασισμένος να "υπηρετήσει" την πατρίδα του ως πολιτικός. Με την οικονομική βοήθεια του κουνιάδου του, Μελέτη (Ντίνος Ηλιόπουλος), κατεβαίνει στις εκλογές, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Γρήγορα όμως προκηρύσσονται νέες εκλογές και αποφασίζει να ξαναπολιτευτεί, σε άλλο κόμμα, καθότι το πρώτο ''ήτο ανερμάτιστο'', απαιτώντας ξανά την οικονομική συμπαράσταση του κουνιάδου του, ο οποίος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου πως νέα προεκλογική εκστρατεία θα ήταν οικονομική αυτοκτονία. Αποσπώντας εκβιαστικά χρήματα, ως ''προικώον'' όμως, ξανακατεβαίνει στις εκλογές, χωρίς και πάλι την παραμικρή επιτυχία. Όλον αυτόν τον καιρό, τα οικονομικά προβλήματα του Μελέτη αυξάνονται, ενώ η Μαίρη τον πιέζει να πουλήσει το οικογενειακό τους μαγαζί. Ο Θανασάκης δεν καταφέρνει να εκλεγεί και για τρίτη φορά, και το πατρικό της Μαίρης κινδυνεύει να βγει σε πλειστηριασμό για τα χρέη των εκλογών.

Η Μαίρη με μεσολάβηση της μητέρας μιλάει στο μαγαζί με τον Μελέτη για τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα με τις αποτυχημένες προσπάθειες να πολιτευτεί ο Θανασάκης, και την απόφασή τους να εργαστούν. Ο Θανασάκης προσγειώνεται απότομα και καταλήγει να φοράει την ποδιά και να βοηθάει στην φόρτωση καφασιών σε φορτηγό!

Αξιοσημείωτο της ταινίας: ο απολαυστικότατος Ντίνος Ηλιόπουλος με τις μοναδικές του ατάκες!

Σενάριο Α. Σακελλάριος, Χρ. Γιαννακόπουλος.

Σκηνοθεσία Αλέκος Σακελλάριος

Διανομή ρόλων:

Ντίνος Ηλιόπουλος: Μελέτης Καπλάνης

Άννα Συνοδινού: Μαίρη Καπλάνη-Γκοβότσου, αδερφή του Μελέτη και σύζυγος του πολιτευτή

Βύρων Πάλλης: Θανασάκης Γκοβότσος, ο πολιτευμόμενος

Τζόλυ Γαρμπή: Κατίνα Καπλάνη

Δέσπω Διαμαντίδου: υπηρέτρια [Σοφία]

Κάκια Παναγιώτου: Ελένη, αρραβωνιστικιά του Μελέτη

Γιώργος Μούτσιος … πιλότος

Νίκος Φέρμας: Βαγγέλης, υπάλληλος του Μελέτη

Παύλος Καταπόδης: Θωμάκος υπάλληλος στο μπακάλικο του Μελέτη

Γιώργος Νάκος : Λάζαρος, συναλλασσόμενος με τον Μελέτη

Παραγωγή: Χρήστος Σπέντζος

Μουσική: Μιχάλης Σουγιούλ

Φωτογραφία: Μιχάλης Γαζιάδης

Μοντάζ: Χρήστος Σπέντζος

Σκηνικά: Νίκος Ζωγράφος

Πηγή του σεναρίου: Θεατρικό: Θανασάκης ο Πολιτευόμενος, των Αλέκου Σακελλάριου, Χρήστου Γιαννακόπουλου. Ντεμπούτο κάνουν στην ταινία: Άννα Συνοδινού, Κάκια Παναγιώτου, Βύρων Πάλλης και Γιώργος Νάκος.

Η ταινία έκοψε 33.649 εισιτήρια [Αθήνα-Πειραιάς] και ήρθε στην 11η θέση ανάμεσα σε 21 ελληνικές ταινίες της σαιζόν.

Η ταινία έμεινε στην ιστορία ως η καλύτερη ηθογραφία των προσβεβλημένων από το μικρόβιο του πολιτικού και των κατ' επάγγελμα πολιτευτών.

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ: 

ΤΗΣ ΚΟΚΚΩΝΑΣ ΤΟ ΣΠΙΤΙ📚📙🎄Α. Παπαδιαμάντης ΗΧΟΒΙΒΛΙΟ ΑUDIOBOOK Χριστουγέννων διαβ. ο Κων. Α. Οικονόμου

                 ΤΗΣ ΚΟΚΚΩΝΑΣ ΤΟ ΣΠΙΤΙ📚📙🎄Α. Παπαδιαμάντης

 ΗΧΟΒΙΒΛΙΟ - ΑUDIOBOOK Χριστουγέννων * διαβάζει ο Κων/νος Αθ. Οικονόμου

  Το διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Της Κοκκώνας το σπίτι δημοσιεύτηκε ανήμερα τα Χριστούγεννα του 1893 στην εφημερίδα Ακρόπολις. Ανήκει στη σειρά των σκιαθίτικων, χριστουγεννιάτικων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη, προϊόν αναμνήσεων των παιδικών χρόνων του συγγραφέα. Χαρακτηριστική είναι η ''αφανής'' μορφή της αδικοχαμένης Κοκκώνας και του μοιραίου σπιτιού της, που υψώνεται σαν τραγικός μάρτυρας της τύχης της.

    Δεν ήτον δρόμος πλέον περαστικός εις όλον το χωρίον. Αδύνατον να μην επερνούσε κανείς απ’ εκεί όστις θα ανέβαινεν εις την επάνω ενορίαν ή όστις θα κατέβαινεν εις την κάτω. Λιθόστρωτον ανηφορικόν, από κάτω απ' της Σταματρίζαινας το σπίτι έως επάνω εις τον ναόν της Παναγίας της Σαλονικιάς. Χίλια βήματα, κάθε βήμα και άσθμα. Εφούσκωνεν, εκοντανάσαινε κανείς διά ν’ αναβή, εγλιστρούσε διά να καταβή.
    Άμα επάτει τις εις το λιθόστρωτον, αφού άφηνεν οπίσω του το μαγαζί του Καψοσπύρου, το σπίτι του Καφτάνη και το παλιόσπιτον του γερο-Παγούρη με την τοιχογυρισμένην αυλήν, ευρίσκετο απέναντι εις το σπίτι του Χατζή Παντελή, με τον αυλόγυρον σύρριζα εις τον βράχον. Κάτω έχασκε μέγας κρημνός, μονότονος, προκαλών σκοτοδίνην, σημειούμενος από ολίγους έρποντας θάμνους εδώ κι εκεί, οι οποίοι θα εφαίνοντο εις το σκότος της νυκτός εκείνης ως να ήσαν κακοποιοί ψηλαφώντες και αναρριχώμενοι ή και σκαλικάντζαροι ελλοχεύοντες και καραδοκούντες ως να έλθη η ώρα να εισβάλουν εις τας οικίας διά των καπνοδόχων. Το κύμα υποκώφως εφλοίσβιζεν εις τα κράσπεδα του κρημνού, και ακούραστος βορράς φυσών από προχθές, μαλακώσας την εσπέραν ταύτην, εξήπλωνε τες αποθαλασσιές του έως τον μεσημβρινόν τούτον μικρόν λιμένα, ο παγκρατής χιονόμαλλος βασιλεύς του χειμώνος.
    Από το άλλο μέρος του δρόμου, αριστερά εις τον ανερχόμενον, δίπλα εις το σπίτι τού γερο-Παγούρη, και αντικρύζουσα με το του Χατζή Παντελή, υψούτο ατελείωτος οικοδομή, με τέσσαρας τοίχους ορθούς μέχρι του πατώματος, με τας ξυλώσεις χασκούσας έως της οροφής, με την στέγην καταρρέουσαν, με φαιούς και φθειρομένους τους τοίχους, την οποίαν η εγκατάλειψις, ο άνεμος και η βροχή είχον καταστήσει ερείπιον και χάλασμα. Τα παιδία, όσα κατήρχοντο την μεσημβρίαν από το εν σχολείον και όσα ανήρχοντο την εσπέραν από το άλλο, διά να αφήσωσι τα βιβλία εις την οικίαν, κλέψωσι τεμάχιον άρτου από το ερμάριον και τρέξωσιν ακράτητα διά να παίξωσιν εις τον αιγιαλόν, της έρριπτον αφθόνους πέτρας, διά να την εκδικηθώσι την ημέραν δι’ όσον τρόμον τούς επροξένει την νύκτα, όταν ετύχαινε να περάσωσιν.
    Οι παπάδες, όταν επέστρεφαν την παραμονήν των Φώτων εν σώματι από την οικία του δημάρχου, με τους σταυρούς και τας φωτιστήρας των, αγιάζοντες οικίας, δρόμους και μαγαζιά, και διώκοντες τους σκαλικαντζάρους, ελησμόνουν να ρίψωσι μικράν σταγόνα αγιασμού και εις την άτυχην εγκαταλελειμμένην οικίαν, την οποίαν δεν είχε χαρή ο οικοκύρης όστις την έκτισε, και ήτις δεν είχεν αξιωθεί ν’ απολαύσει την οικοκυράν της. Τοιαύτη οικία επόμενον ήτο να γίνη κατοικητήριον των φαντασμάτων....

Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΑ ΑΚΟΥΣΤΙΚΑ ΜΑΣ ΣΤΟ ΗΧΟΒΙΒΛΙΟ-ΒΙΝΤΕΟ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ:

Βρέφος στην αγκαλιά του Χριστού, Πάτερας της Εκκλησίας και ... βορρά στα λιοντάρια! Ο Άγιος Ιερομάρτυς Ιγνάτιος ο Θεοφόρος (20/12) Κων. Οικονόμου +ΒΙΝΤΕΟ

 

Βρέφος στην αγκαλιά του Χριστού, Πάτερας της Εκκλησίας και ... βορρά στα λιοντάρια! Ο Άγιος Ιερομάρτυς Ιγνάτιος ο Θεοφόρος (20/12) +ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου

ΓΕΝΙΚΑ: Τις περισσότερες πληροφορίες για το βίο του Αγίου τις παίρνουμε από τις ίδιες τις επιστολές του. Στα κείμενά αυτά, η προσωπικότητά του εμφανίζεται τόσο θερμή, ώστε υποτέθηκε, μάλλον λανθασμένα, ότι το όνομά Ιγνάτιος (ignis= πυρ) του αποδόθηκε εκ των υστέρων.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ: Από στοιχεία των επιστολών του οι ειδικοί διατείνονται πως ο Ιγνάτιος ήταν τέκνο ρωμαϊκής εξελληνισμένης οικογένειας. Στα κείμενά του αποδίδει στον εαυτό του την προσφώνηση “Θεοφόρος”. Πιθανή εξήγηση, κατά την παράδοση, του προσωνυμίου αυτού είναι το υποτιθέμενο γεγονός ότι ο Ιγνάτιος ήταν το μικρό παιδί που είχε πάρει στην αγκαλιά του ο Κύριος (Μτθ, ιη΄1). Όμως κατά το χρόνο του μαρτυριόυ του ο Ιγνάτιος θα πρέπει να ήταν εκατονταετής, αν ισχύει αυτή η άποψη. Η άποψη των Καθολικών ότι ονομάστηκε θεοφόρος επειδή στην καρδιά του βρέθηκε γραμμένο το όνομα του Χριστού δεν ευσταθεί, διότι ο Άγιος κατασπαράχθηκε από λιοντάρια. Ο Χρυσόστομος αναφέρει ότι ο Άγιος συναναστράφηκε με τους Αποστόλους, ενώ ο Ευσέβιος πιστεύει ότι υπήρξε μαθητής του Ευαγγελιστή Ιωάννη και του Πολυκάρπου. Ο Ωριγένης βεβαιώνει ότι ο Ιγνάτιος υπήρξε δεύτερος επίσκοπος Αντιόχειας (70-107 μ.Χ.). Μετά από πολυχρονη επισκοπεία, συνελήφθη από τις ρωμαϊκές αρχές, δικάστηκε στην Αντιόχεια και καταδικάσθηκε σε θάνατο. Η σύλληψη του συνέβη κατά τον διωγμό στη Μ. Ασία του 112, όταν έπαρχος ήταν ο Πλίνιος ο Νεώτερος, επί βασιλείας Τραϊανού. Η σύλληψή του πιθανότατα συνέβη κατά την εκστρατεία του Τραϊανού κατά της Αρμενίας και της Παρθίας.

ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ: Η μεταγωγή του Ιγνατίου στη Ρώμη είχε την έννοια προσφοράς θεάματος προς το ρωμαϊκό όχλο, εν είδει θριάμβου, μετά την επιστροφή του αυτοκράτορα από την εκστρατεία. Οι συνοδοί στρατιώτες κατά την επιστροφή συνελάμβαναν και άλλους χριστιανούς για μια πιο ... “πληθωρική” παράσταση μπροστά στα θηρία της αρένας. Ο Ιγνάτιος έκανε αυτή την πολύμηνη αναγκαστική πορεία αγόγγυστα, με όλο και μεγαλύτερο πόθο για το μαρτύριο, αντιλαμβανόμενος ότι ο μαρτυρικός θάνατος θα τον οδηγούσε στον Κύριο, αλλά και ότι με την υπομονή και πίστη του θα στήριζε τους υπολοίπους αιχμαλώτους. Η πορεία των χριστιανών και των συνοδών τους στρατιωτών διήλθε από πόλεις της Μικράς Αίας, ενώ στη Σμύρνη έγινε ολιγοήμερη στάση. Εκεί τους κρατουμένους επισκέφθηκε και στήριξε ο επίσκοπος Πολύκαρπος. Τον Ιγνάτιο επισκέφθηκαν ακόμη επίσκοποι από την Έφεσο (Ονήσιμος), τη Μαγνησία (Δημάς) και τις Τράλλεις (Πολύβιος). Οι αντιπρόσωποι αυτοί, πέρα από τη στήριξη του Αγίου, εξέθεσαν και τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν στις επισκοπές τους, τονίζοντας ιδιαίτερα το πρόβλημα των Ιουδαϊζόντων και των αιρετικών Δοκητών. Ο Ιγνάτιος τους συμβούλευσε, ενώ αργότερα συνέταξε επιστολές που τις παρέδωσε στους εκκλησιαστικούς εκπροσώπους των κοινοτήτων. Στη Σμύρνη ο Άγιος πληροφορήθηκε, από χριστιανούς που ήρθαν από τη Ρώμη, πως κάποιοι πιστοί επεδίωκαν την αναθεώρηση της δίκης του. Όμως ο ίδιος έχοντας συνειδητοποιήσει την ανάγκη του μαρτυρίου, τους έγραψε επιστολή με την οποία παρακαλούσε να παύσουν αυτές τις προσπάθειες. Η επιστολή συντάχθηκε “τη προ εννέα καλλανδών Σεπτεμβρίων”, δηλαδή στις 24/8, και αποτελεί το πρώτο, κατά το ρωμαϊκό ημερολόγιο, χρονολογημένο χριστιανικό κείμενο. Οι δέκα συνοδοί στρατιώτες του Ιγνατίου, ήταν σκληροί, αλλά του επέτρεπαν να δέχεται επισκέπτες, συνήθως μετά από δωροδοκία. Εν συνεχεία η πορεία συνεχίστηκε και έφθασαν στην Τρωάδα, όπου πληροφορήθηκαν πως ο διωγμός στην Αντιόχεια είχε σταματήσει. Έπειτα η συνοδεία πέρασε στην Ελλάδα διά Νεαπόλεως και Φιλίππων, όπου συνελήφθησαν και άλλοι χριστιανοί. Αφού διαπέρασαν Μακεδονία και Ήπειρο, από την Επίδαμνο πέρασαν με πλοίο στη Ρώμη. Ο Ιγνάτιος μαρτύρησε την 20η Δεκεμβρίου στο Κολοσσαίο γινόμενος βορρά σε άγρια θηρία. Αξίζει να αναφέρουμε πως ο Λουκιανός στο έργο του “Περί Περεγρίνου τελευτής” ειρωνεύεται, πιθανότατα ,το μαρτύριο του Αγίου Ιγνατίου.

ΟΙ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ: Διασώθηκαν 13 επιστολές του Αγίου. Αυτές είναι: Μαρίας εκ Κασσοβήλων προς Ιγνάτιον, Ιγνατίου προς Μαρίαν, προς Τραλλιανούς, Μαγνησιείς, Ταρσείς, Φιλιππησίους, Φιλαδελφείς, Σμυρναίους, Πολύκαρπον Σμύρνης, Αντιοχείς, Ήρωνα, Εφεσίους, Ρωμαίους. Σε μια άλλη διασωθείσα συλλογή επιστολών του Αγίου συμπεριλαμβάνονται και οι: Θεοτόκου προς Ιγνάτιον, Ιγνατίου προς Θεοτόκον, προς Ιωάννην Α΄και προς Ιωάννην Β΄. Οι επιστολές του αποσαφηνίζουν δογματικά θέματα και απαντούν στους αιρετικούς Δοκητές. Γράφει ο Ιγνάτιος για να δείξει τις δύο φύσεις του Κυρίου: “Εις ιατρός εστί, σαρκικός και πνευματικός, γεννητός και αγένητος, εν σαρκί γενόμενος Θεός, εκ θανάτου ζωή αληθινή, και εκ Μαρίας και εκ Θεού,πρώτον παθητός και τούτο απαθής, Ιησούς Χριστός,ο Κύριος ημών” (Εφεσ. 7,2).

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ: 

konstantinosa.oikonomou@gmail.com

Ο Άγιος Σεβαστιανός (18/12) του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου + ΒΙΝΤΕΟ

 

Ο Άγιος Σεβαστιανός (18/12) +ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου 

Ο Άγιος Σεβαστιανός γεννήθηκε στα Μεδιόλανα (Μιλάνο) της Ιταλίας, το 250 με 256 μ.Χ. Οι γονείς του τον ανέθρεψαν με μεγάλη χριστιανική επιμέλεια.

ΑΞΙΩΜΑΤΑ: Καθώς ήταν και από γενιά αρχοντική, είλκυσε την εύνοια του αυτοκράτορα, που γρήγορα τον ανέδειξε σαν στρατιωτικό. Έπειτα, ο Διοκλητιανός τον έκανε αρχηγό του πρώτου συντάγματος των πραιτοριανών, το εκλεκτότερο σώμα των ρωμαίων λεγεωνάριων. Αργότερα διετέλεσε και συγκλητικός. Φιλάνθρωπη ψυχή ο Σεβαστιανός, από τη θέση αυτή πολλές φορές υπήρξε προστάτης των φτωχών και των πασχόντων χριστιανών. Πρόθυμα επίσης, βοηθούσε στις ανάγκες της Ρωμαϊκής Εκκλησίας. Γι' αυτό και ο πάπας Γάιος του απένειμε τον τίτλο του υπερασπιστή της Εκκλησίας (defensor Ecclesiae).

ΔΙΩΓΜΟΙ-ΜΑΡΤΥΡΙΟ: Όταν όμως άρχισε ο διωγμός κατά των χριστιανών, συνελήφθη μια ομάδα χριστιανών και στη Ρώμη. Ο Σεβαστιανός, προκειμένου να τους εμψυχώσει την ώρα που αυτοί δικάζονταν, προς γενική κατάπληξη όλων, δήλωσε ότι είναι χριστιανός και ο ίδιος. Ο Διοκλητιανός διέταξε το θάνατό του. Και ο Σεβαστιανός δεν άργησε να πέσει κάτω, τρυπημένος στο στήθος από βέλος. Το σώμα του παρέλαβε κάποια ευσεβής χήρα, η Λουκίνα. Διαπίστωσε όμως, ότι ανέπνεε ακόμα. Αφού τον περιποιήθηκε, μετά από λίγες ήμερες ο Σεβαστιανός ανέκτησε την υγεία του. Αλλά και πάλι επεδίωξε και συνάντησε το Διοκλητιανό και τον ήλεγξε για τη σκληρότητά του. Τότε αυτός διέταξε και τον μαστίγωσαν μέχρι θανάτου. Έτσι, ο Σεβαστιανός έγινε παράδειγμα αγωνιστικότητας για την πίστη «ἄχρι θανάτου» (Αποκάλυψη Ιωάννου, θ' 10).

Λείψανα του Αγίου βρίσκονται σε αρκετές πόλεις της Δύσης, ενώ στη Ρώμη τπάρχει παλαιά Βασιλική προς τιμήν του πάνω από τη λεγόμενη κατακόμβη του Σεβαστιανού.. Σώζονται δύο βιογραφίες του Αγίου, με γνωστότερη αυτή του Συμεών του Μεταφραστή (PG 116, 793-816).

“Σεβαστιανὸς των πλάνης σεβασμάτων,
Καταφρονήσας τύπτεται τὸ σαρκίον.
Ογδοάτῃ δεκάτη Σεβαστιανὸν σθεναρόν τύψαν.”
Απολυτίκιο.
Συγκλήτου σφαλλομένης παριδών τὰ συνέδρια, Σεβαστιανὲ πανολβίαν, συναγείρεις συνέλευσιν, Μαρτύρων αληθώς πανευκλεών, συν σοι καταβαλόντων τον εχθρόν, μεθ' ων θείας συναυλίας αξιωθείς, φαιδρύνεις τους βοώντας σοι, δόξα τω δεδωκότι σοι ισχύν, δόξα τω σε στεφανώσαντι, δόξα τω ενεργούντι διὰ σου, πάσιν ιάματα.

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ: