Καλπάζοντας προς τις κάλπες Γράφει ο Γιάννης Φρύδας ΣΤΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ 19

 Καλπάζοντας προς τις κάλπες

Να νοσταλγείς τον τόπο σου  ζώντας στον τόπο σου,

τίποτα δεν είναι πιο πικρό.

Γ. Σεφέρης

                                                                                                                  

Γράφει ο Γιάννης Φρύδας

 

ΣΤΟ  ΚΑΦΕΝΕΙΟ  ΤΟΥ  ΓΙΑΝΝΗ  19

                                      

Ακατάλληλον για κατάλληλους

  Ζητείται καταλληλόμετρον, αγαπόμετρον, πιεσόμετρον και πάσα άλλη συσκευή που 

έχει δεύτερο συνθετικόν το μέτρον. Αναζητείται και το «παν μέτρον άριστον» κι άμα το βρείτε γράψτε μου!… Έχει χαθεί και η μπάλα κι όποιον πάρει η μπάλα…

  Στο πρώτο Καφενείο έγραφα: Στην Αργιθέα κανείς δεν περισσεύει, αλλά και κανέναν δεν έχει ανάγκη η Αργιθέα. Ο διχαστικός λόγος δε συμβάλλει ποτέ στο καλό της. Με θλίβει το νέο που έρχεται με τη χειρότερη εκδοχή του παλιού. 

  Στο τρίτο Καφενείο σημείωνα ότι τα γραπτά μένουν, δε λύνουν κανένα πρόβλημα, όταν κηρύττουν το μίσος και δηλητηριάζουν τις ανθρώπινες σχέσεις και παρακαλούσα να μπει ως προβληματισμός σε όσους γράφουν να διπλοσκέφτονται αυτά που γράφουν. Σήμερα είμαστε πάλι στο «βάλτα να τα ξαναρμέξουμε».

  Παρακαλώ για άλλη μια φορά όσους γράφουν, να γνωρίζουν τουλάχιστον το νόημα των λέξεων και των φράσεων που γράφουν. Να γνωρίζουν, επίσης, ότι «όποιος πάει στον μύλο, ακούει και τα βαρδάλια». Επαναλαμβάνω ότι δε θέλω να γράφω εναντίον κανενός Αργιθεάτη, αλλά δεν έκανα και όρκο. Ας μην «απλώνει το αυτί» ορισμένων… Στις νεοφανείς αντιλήψεις «ή εμείς ή εσείς» θα υπάρχουν απαντήσεις. Διαχωρισμός σε εχθρούς και σωτήρες δε θα περάσει… 

  Να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Ο καθένας έχει δικαίωμα, όταν επικοινωνεί με τους δικούς του προφορικά ή γραπτά, να λέει και να γράφει ό,τι θέλει. Όταν ο λόγος γίνεται δημόσια, τα πράγματα αλλάζουν κι ο καθένας παίρνει την ευθύνη του. Ο γραπτός λόγος έχει διπλάσια ευθύνη, γιατί μπορείς να τον ξανακοιτάξεις, πριν τον δημοσιοποιήσεις. Όποιος, επίσης, προσυπογράφει και σχολιάζει θετικά ένα γραπτό που κυκλοφορεί σημαίνει ότι συμφωνεί και το εγκρίνει. Τελεία και παύλα!

  Κάτι ακόμη. Δεν υπάρχει διαχωρισμός πολιτών και πολιτικών. Ο πολίτης επιλέγει και δίνει την ιδιότητα στον πολιτικό. Επομένως, πολιτική ασκεί κι ο πολίτης με τις θέσεις του, δια της ψήφου του και με τη συμπεριφορά του. Ας μη θέλουμε τον πολιτικό να αίρει τις ατομικές και συλλογικές μας αμαρτίες (δεύτερη υπεράσπιση των πολιτικών στο Καφενείο ου καφετζή σοφού…).

  Είναι η Αργιθέα ο τόπος των ακατάλληλων; Ποιος έχει το καταλληλόμετρον και πώς λειτουργεί αυτό το εργαλείο; Ναι, έχει κι ο Σέλιπος τις ευθύνες του κι ο Αμύνανδρος με τον Αργίθεο (αυτός κι αν έχει…) που έμεινε στάσιμος ο τόπος (ακριβώς απέναντι απ’ τη Βρεστενίτσα), αλλά παίρνανε την εξουσία απ’ τον πατέρα τους. Στα νεώτερα χρόνια τους επιλέγουμε εμείς. Ουδείς μας επιβλήθηκε με το ζόρι. Πώς κρίνονται έτσι αυθαίρετα και εντελώς απαξιωτικά οι επιλογές των Αργιθεατών; Πώς γίνεται κατάλληλοι άνθρωποι να ψηφίζουν ακατάλληλους τόσα χρόνια; Πώς γίνεται από ακατάλληλους γονείς να γεννιούνται κατάλληλα παιδιά;

  Το αγαπόμετρον του τόπου είναι άλλο εργαλείο; Να το δανειστώ για λίγο να κάνω  κι εγώ έναν έλεγχο, είμαι δεν είμαι πολιτικός, μήπως αγαπώ λιγότερο και δεν το ξέρω τον τόπο όπου γεννήθηκα σε μια καλύβα, μιας και δε συμφωνώ ποτέ με την εκδοχή της «τελευταίας ελπίδας» και με τους εκάστοτε ελπιδοφόρους της; Να κάνω χρήση και του αγωνιστόμετρου να δω αν αγωνίστηκα γι’ αυτόν τον τόπο, τώρα που έχω και το πρότυπο του πραγματικού αγωνιστή;

  Στη δημοκρατία, ευτυχώς ή δυστυχώς, το δελτίο καταλληλότητας το δίνουν οι πολλοί, οι οποίοι ψηφίζοντας επιλέγουν κάθε φορά  αυτούς που κυβερνούν. Ευτυχώς, σίγουρα, δεν αποφασίζει ο οποιοσδήποτε ένας, για να τους επιλέξει με λογική Προκρούστη και Σκίρωνα.   

  Η Αργιθέα υπάρχει  εδώ και χιλιάδες χρόνια (απέναντι στη Βρεστενίτσα, το ’παμε). Αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι και έργο των ανθρώπων της, κατάλληλων ή ακατάλληλων. Στη δική μου μνήμη, ισχυρή προβάλλει πάντοτε η εικόνα της ζαλικωμένης αργιθεάτισσας γυναίκας στις στράτες της και στα απότομα γιδόστρατα, τα ροζιασμένα χέρια των αντρών και τα σκαμμένα τους πρόσωπα. Είναι αυτοί που άνοιξαν δρόμους με την προσωπική τους εργασία, που κράτησαν με χιλιόμετρα τοίχων το λιγοστό χώμα της, για να κάνουν τα χωράφια της ανάγκης, που έστησαν σπίτια, σχολεία κι εκκλησιές, γεφύρια και βρύσες. Κάθε γενιά με τους δικούς της όρους και με τα λάθη της ασφαλώς, αποτύπωνε την παρουσία της και έδινε στην περιοχή μας τη σημερινή της μορφή.

  Κανένας δεν μπορεί να τσουβαλιάζει με φασίζουσα γενίκευση ως ακατάλληλους, που δεν αγαπούν τον τόπο τους και επιδιώκουν μόνο το προσωπικό όφελος, τους ανθρώπους της περιοχής μας. Πώς γνωρίζει εκείνος που το κάνει, ότι αυτούς που προτείνει δεν είναι το ίδιο ακατάλληλοι και με τις ίδιες υστεροβουλίες;

  Ας εγερθούν, λοιπόν, οι εν τοις μνημείοις, για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Και αυτοί που διοίκησαν και αυτοί που τους επέλεγαν. Ας βάλουν και κάναν σοβαρό δικηγόρο (προτείνω μεταξύ Κούγια και Λυκουρέζου). Οι ζώντες ας κάνουν τα κουμάντα τους, ας πάρουν θέση απέναντι σε ανάλογα φαινόμενα κι ας πάρουν τις αποφάσεις τους…

  Πιθανότατα να στεναχωρήσω φίλους, αλλά θέλω  να τους πω: δε θα χάσουμε και τις ψυχές μας για τις εκλογές… 

Καλπάζοντας προς τις κάλπες

  Τον Μάη του 2019  θα στηθούν κάλπες. Πόσες; Μπορεί τέσσερις, μπορεί και πέντε.

Πολλές! Πάρα πολλές! Θα μας στοιχίσουν πολύ, δε μας συμφέρει… Καλύτερα να μη συμμετέχει η Αργιθέα!... Έχουμε κάπου 25 εκλογικά τμήματα, επί 5 θέλουμε 125 κάλπες, επί  100 ευρώ συν μεταφορικά μην τις είδατε καμιά εικοσαριά χιλιάδες ευρώ.

  Το Δημοτικό Συμβούλιο πρέπει επειγόντως να αποφασίσει τι θα κάνουμε. Μια φτηνή λύση είναι να πάρουμε τίποτε παλιές κυψέλες και να τις μετατρέψουμε σε κάλπες, καρφώνοντας κλάπες στην ανοιχτή πλευρά τους.

 Άλλη λύση είναι να πάρουμε πέντε κάλπες να τις βάλουμε στην καρότσα του αυτοκινήτου του δήμου και να περνάει ο Πέτσας από κάθε χωριό να μαζεύει τις ψήφους μας. Μπορούμε ακόμη να πάρουμε καινούριους κάδους απορριμμάτων να τους χρησιμοποιήσουμε για την εκλογική ανάγκη και να μας μείνουν μετά, ώστε να έχουμε και κάποιο όφελος.

  Εκτός αυτού, οι πολλαπλές εκλογές θα έχουν κι άλλες δυσκολίες. Θα πααίν’ς στου ικλουγικό κέντρου, θα μπαίν’ς στου παραβάνι, θα βγαίν’ς, θα πιτάς του φάκιλου στ’ν κάλπη, θα σι ματαφουρτώνουν ψηφουδέλτια, πάλι στου παραβάνι, μιτά πάλι όξου, θα σο’ ’ρθει λιγουθυμιά, άμα δεν πάρ’ς κουντά σ’ λίγου ψουμουτύρι να φας πέντι χαψιές…  

  Θα ξικαμπάει η γριά κι θα να ’νι ζουμένη ψηφουδέλτια σαν τζιχαντιστής… Προυτού μπει μέσα να ψηφίσει, θα ματαλέει πού έχει του κάθι ψηφουδέλτιου, για να σιγουρέψουν αν τα ’μαθι: «Στου  διξί του πουδάρι μέσα στ’ν κάλτσα έχου τουν τουπικό πρόϊδουρου, στου ζιρβί τουν πιριφιριάρχη, στου διξί του μανίκι τουν Κυριάκου, στ’ άλλου  πάλι  τουν Κυριάκου  μη μπιρδιφτού, τι μι νοιάζει ιμένα για τ’ν 

Ιβρώπη κι του δήμαρχου ικεί π’ τουν έχου… δεν τουν αστουχάου μι τίπουτα…».

  Ούτι αυτοίνοι, θεια, θα σι αστουχήσουν άμα τ’ς ψηφί’εις. Θα σι βάλουν ικεί πο’ ’χ’ς κι ισύ του δήμαρχου… 

Κερατοδημοψηφίσματα

  Οι Ελβετοί έκαναν δημοψήφισμα αν θέλουν αγελάδες με κέρατα ή αγελάδες με κομμένα κέρατα και αποφάσισαν: «ΟΧΙ» στις αγελάδες με κέρατα. Αλέξη, πετάξου ένα ποδάρι να διορθώσεις τα πράγματα! Τι τους πειράζουν τα κέρατα τους κερατάδες 

τους Ελβετούς; 

  Να κάνουμε κι εμείς παρόμοια δημοψηφίσματα… Αγελάδες, βέβαια, δεν έχουμε πολλές. Ίσα για να έχουν άλλοθι οι κρεοπώλες και να μας δουλεύουν λέγοντας ότι μας πουλάνε «ελληνικόν βόειον κρέας», ενώ είναι «βόρειον βόειον κρέας», τις οίδε από πού… Αγελάδες μπορεί να μην έχουμε, αλλά από βόιδια άλλο καλό… Κι όλα ικανά για τον ζυγό… «Πέντε βόιδια δυο ζευγάρια». Στη χώρα μας υπάρχουν κι άλλα «χουντρικά». «Ω Ελλάς, ηρώων χώρα, τι γαϊδάρους βγάζεις τώρα;» λέει ο Γιώργος Σουρής κι όχι ο  Λάμπρος Κουσιουρής όπως υποστηρίζουν οι Γρυμπιανίτες, αλλά τι να ψηφίσουμε για τους γαϊδάρους, αν πρέπει να τρώνε γαϊδουράγκαθα;

  Να ψηφίσουμε για τις γίδες εμείς. Θέλουμε γίδες με κέρατα ή σιούτες; Να έχουν κέρατα βερνικωμένα ή ματ; Θα προτιμούσα περισσότερα των δύο και πιο εξειδικευμένα ψηφοδέλτια. Ας πούμε: Θέλω κουτσοκέρες! Θέλω σιούτες, κανούτες και να βελάζουν βραχνά! Τι επιθυμεί ο κάθε ψηφοφόρος τέλος πάντων…

  Θα προτείνω ενδεικτικά και άλλα δημοψηφίσματα, τα οποία θα έδιναν λύση σε σοβαρά ζητήματα που απασχολούν την κοινωνία. 

• Αν πρέπει να λαλούν τα κοκόρια σε ώρες κοινής ησυχίας.

• Είναι προτιμότερος ο ξινός ή ο γλυκός τραχανάς;

• Να ζει κανείς ή να μη ζει;

• Να ψηφίσουμε,  αν πρέπει να ψηφίζουμε ή όχι.

• Αν πρέπει να εκτελούμε τις υποχρεώσεις μας ή να έχουμε μόνο δικαιώματα…

Ταυτοχρόνως και για να διευκολύνονται ως προς την έκβασιν των αποτελεσμάτων οι κυβερνήτες μας, προτείνω να χρησιμοποιείται ένα ευέλικτο ψηφοδέλτιο κατά το αργιθεάτικο ιδίωμα. Να γράφει δηλαδή ένα αα κι απλώς οι ψηφοφόροι να βάζουν τόνο και να το πετάνε στην κάλπη. Το τονισμένο αά είναι ΝΑΙ και το άα ΟΧΙ. Μπορούν, επίσης, να το ρίχνουν άτονο και να αφήνουν τον τόνο στη διακριτική ευχέρεια της εκάστοτε κυβέρνησης. Το εκάστοτε νομίζω σας δίνει να καταλάβετε εύκολα και την πρόθεση της εκάστοτε κυβέρνησης να γίνει καθεστώς.                

  Θα σταθώ λίγο ακόμη στα δημοψηφίσματα… Πολιτική διαδικασία η οποία δεν ορίζεται επαναλαμβανόμενη σε συγκεκριμένον χρόνο, δεν είναι δημοκρατική διαδικασία. Στη λειτουργούσα δημοκρατία δε χρειάζονται  δημοψηφίσματα. Ο λαός εκλέγει κι αυτοί που εκλέγονται θα παίρνουν τις αποφάσεις και θα έχουν την ευθύνη. Εδώ, επικαλούνται τις δημοσκοπήσεις για την προπαγάνδα, φαντάσου να έχουν και κάνα δημοψήφισμα στο χέρι, τι έχει να γίνει!... Πλην του δημοψηφίσματος για το πολιτειακό, όλα τα άλλα είναι παρωδίες… Στη λειτουργούσα δημοκρατία δε χρειάζονται  και ανεξάρτητες αρχές. Εφαρμογή των νόμων χρειάζεται από μία και μόνη ανεξάρτητη αρχή: τη ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ 

  Το τελευταίο δημοψήφισμα απέδειξε (κατά τη γνώμη μου) και την πολιτική απειρία μας ως λαού και μας εξέθεσε διεθνώς, παρότι είναι απολύτως σεβαστή η θέση του καθενός πολίτη ατομικά και το αποτέλεσμα συνολικά. 

  Να έχουμε πάντοτε υπ’ όψιν και το εξής: Κανένα δημοψήφισμα δε θα κρύψει την αλήθεια που δε μας βολεύει ούτε θα μας απαλλάξει απ’ τις ευθύνες μας για την πραγματικότητα που ζούμε. 

  Ας αναθέσω και πάλι στον Σουρή να κλείσει αυτό το κείμενο περί κεράτων και δημοψηφισμάτων, τώρα που μόνο φόρους βγάζει ακόμη και το κέρας της Αμάλθειας.

«Δυστυχία σου, Ελλάς, με τα τέκνα που γεννάς!»

Εξοστρακισμός, ξούρισμα και εξορία

  Πρέπει να επανέλθει ο εξοστρακισμός! Θα είχαμε έτσι τη δυνατότητα να διώξουμε απ’ την περιοχή μας πολιτικούς και πολίτες, οι οποίοι θα καθίσταντο (πώς λέμε, εδώ μου κάθεται…) επικίνδυνοι ή άχρηστοι πια. Θα αναφέρω παραδείγματα να τα βάλετε σε διαβούλευση με το μυαλό σας και είμαι σίγουρος ότι θα βρείτε κι άλλους πολλούς:

  Τον δήμαρχο:  Είναι  βαρύς και δεν  μπορεί  να τον σηκώσει  η Αργιθέα. Υπάρχει  ο

κίνδυνος να προκαλεί συχνούς σεισμούς, ειδικά τώρα που επανενεργοποιήθηκε το ρήγμα Τυρολόγου – Ξερολάγκαδου Πετρωτού… Είναι βέβαιο πως αυτός προκάλεσε τον πρόσφατο σεισμό, αφού είναι απολύτως διασταυρωμένο ότι εκείνη τη μέρα βρισκόταν ακριβώς πάνω απ’ το επίκεντρο. Ή θα τον διώξουμε, ή θα φέρουμε για μόνιμη εγκατάσταση τον σεισμολόγο καθηγητή Ευθύμιο Λέκκα και θα δημιουργήσουμε γεωδυναμικό ινστιτούτο (τι να ’νι ιτούτου;) στη χαλάβρα Μαρκελεσίου, ώστε κάθε φορά που κυλάει μια στούρνα να ξέρουμε αν γίνεται σεισμός ή… περνάνε αγριογούρουνα.

  Τον Μήτσιο:  Ου  Μήτσιους  πρέπει   να  φύβγει, τέρμα!  Ξούρισμα (έχει  μούσι και 

μάλιστα ξανθό, είμαστι κι αναντίουν τ’ς αρίας φυλής) κι ιξουρία τ’ αγληγουρότιρου! Να τουν στείλουμι μακριά, για να ’συχάσουμι. Μας τέντουσι στου διάβασμα. Γράφει, γράφει, μαρτ’ράει κι τα προβλήματα πο’ ’χι ου τόπους μας κι τα μαθαίνουν κι οι παραόξου. Ό,τι γένιτι στου σπίτι σ’ δεν του σκουρπάς ουλούθι. Οι αρχαίοι έλιγαν: «τα εν οίκω μη εν δήμω», δηλαδή «όσα λες στου Νίκου να μην τα λες στου Δήμου».

  Θα χρειαστούμε, βέβαια, και κάποια χρήματα σε περίπτωση εξοστρακισμού του, για να του μισθώσουμε ταξί μέχρι Μουζάκι (δεν προβλέπεται τέτοια δαπάνη του δημοσίου), οπότε όσοι θέλετε να τον διώξουμε, στείλτε μου από ένα ευρώ να μαζέψουμε τα χρήματα, για να είμαστε έτοιμοι. Όσο πιο πολλά μαζευτούν, τόσο πιο μακριά θα τον πάει το ταξί. Μπορεί να βγάλω κι εγώ καμιά δόση για τον ΕΝΦΙΑ…

  Τον Κώστα Γραμμένο:  Άκου,  Γραμμένος  στ’  Άγραφα!  Μας  χαλάει  την έννοια

και την ιστορική φυσιογνωμία του τόπου. Για τον Κώστα δε χρειάζεται να μάσουμε και λεφτά, γιατί φεύγει και με το ελικόπτερο. Όμως, υπάρχουν κι άλλοι Γραμμένοι κι αν τους διώξουμε όλους, θα έχουμε ντράβαλα με τον ΟΗΕ και την Ύπατη Αρμοστεία του. Ας κάτσουν, αλλά να αλλάξουν επίθετο, ας γραφούν Άγραφοι, ξέρω κι εγώ;

  Τον Αιμίλιο Κίσσα: Εξορία! Σαράντα μίλια μακριά τον Αιμίλιο!... Δεν υπάρχει απ’ όσο ξέρω Κίσσας με τέτοιο όνομα, έτσι το γράφω, για να μαζευτούν οι Κισσαίοι και να ρωτάνε ποιανού παιδί είναι αυτός. Ωστόσο, αν υπάρχει, Αιμίλιε, συγγνώμη! αλλά πρέπει να ζήσει και το Καφενείο…

  Τον Νίκο Κίσσα: Τον λογιστή εκ Πετροχωρίου, μη γίνει κανένα μπέρδεμα. Ο Νίκος δε φταίει πουθενά, απλώς να αραιώσουν λίγο οι Κισσαίοι που μαζεύτηκαν και ρωτάνε για τον Αιμίλιο. Ο τόπος μας έτσι κι αλλιώς έχει περισσότερους Κισσαίους, απ’ όσους αντέχει. Να τον εκτοπίσουμε στη Λάρισα! Ξέρεις τι τιμωρία είναι να σε διώξουν απ’ την Πατλιά και να σε στείλουν στ’ Λάρ’σα;

  Ήθελα να εξοστρακίσουμε κι έναν Τριζολιώτη, έτσι για παραδειγματισμό, αλλά δεν υπάρχει μέρος χειρότερο να τον πάμε, οπότε αφήτι τουν ικεί, θέλει στου χουριό, θέλει στ’ν Κόλαση, θέλει στ’ Βαΐτση… 

  Κανονικά, για την ποσόστωση, πρέπει να εξοστρακίσουμε και μια γυναίκα. Όμως, υπάρχει επ’ αυτού έντονος προβληματισμός. Κυριαρχεί η άποψη ότι δε λύνεται το πρόβλημα με μία. Για να γίνει σοβαρή δουλειά και να έχουμε θετικά αποτελέσματα, πρέπει να εξοστρακιστούν όλες…

Αφιερώνω τις δυο φωτογραφίες στους... κατάλληλους

  Τον «ακατάλληλο» Δημήτρη Τσίνα, ο οποίος αποτελεί  σύμβολο  για  την τοπική αυτοδιοίκηση της Αργιθέας. Στο πρόσωπό του θέλω να τιμήσω πάρα πολλούς άλλους πατριώτες, που θα μπορούσα να βάλω στην ίδια θέση τη φωτογραφία τους. Ανοίξτε και κάνα λεοντίτικο ημερολόγιο του 2014… Τόσους «ακατάλληλους» έχει ο Γρίβας μαζεμένους εκεί… Ρίξτε καμιά ματιά! Μπορεί κάτι να χρωστάμε σ’ όσους πέρασαν,  όπως λέει κι ο Κωστής Παλαμάς.

  Την Παρακαλιά. Αυτή η  λέξη – τίτλος  μου  βγαίνει  στη δεύτερη φωτογραφία!... Ο χορός της δουλειάς!  Ύμνος της συνεργασίας είναι αυτή η φωτογραφία. Τη βρήκα στο διαδίκτυο κι αναλογίζομαι πόσες παρόμοιες εικόνες να έζησαν στην Αργιθέα οι παλιότεροι κάτοικοί της, σ’ αυτά τα… πανηγύρια της αλληλοβοήθειας!...

Ανοίξαμε με Γιώργο Σεφέρη, ας κλείσουμε με τον ίδιο

(από την ομιλία του κατά την απονομή του Νόμπελ)

«Σ’ αυτό τον κόσμο που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους

τους άλλους. Πρέπει να αναζητήσουμε τον άνθρωπο όπου κι αν βρίσκεται».

                                                  

                                                                                                 

15/12/2018

Μια ταινία που άφησε εποχή! Το τελευταίο ψέμα του Μιχάλη Κακογιάννη με την κορυφαία Έλλη Λαμπέτη! +ΒΙΝΤΕΟ + ΜΟΥΣΙΚΉ από τον Κων/νο Αθ. Οικονόμου

 

Μια ταινία που άφησε εποχή!

Το τελευταίο ψέμα του Μιχάλη Κακογιάννη με την κορυφαία Έλλη Λαμπέτη! +ΒΙΝΤΕΟ + ΜΟΥΣΙΚΉ

από τον Κων/νο Αθ. Οικονόμου

   Μια από τις κορυφαίες δημιουργίες του αξεπέραστου Μιχ. Κακογιάννη είναι η ταινία του 1958 “Το τελευταίο ψέμα'' με τη μοναδική ερμηνεία της αξέχαστης και πρόωρα χαμένης Έλλης Λαμπέτη.

 

  Στην υπόθεση τώρα: Η όμορφη κόρη μιας ξεπεσμένης αθηναϊκής αριστοκρατικής οικογένειας που πασχίζει να διατηρήσει επιφανειακά μια επίπλαστη ευημερία, ενώ στην πραγματικότητα πνίγεται απ’ τα χρέη, πιέζεται από τη μητέρα της να πνίξει τα συναισθήματά της και να παντρευτεί έναν πλούσιο. Κορυφαία γκεστ σταρ στην ταινία η Ελένη Ζαφειρίου στο ρόλο της φτωχής παραδουλεύτρας, που της χρωστούν μεγάλο ποσό από την εργασία της. Αστάθμητος παράγοντας στην εξέλιξη του μύθου είναι το ατύχημα του μικρού γιου της παραδουλεύτρας αλλά και ο αδόκητος, ξαφνικός θάνατός της, που θα οδηγήσει στην τραγική λύση και την διέξοδο της ειλικρίνειας και πηγάζει από το φιλότιμο της πρωταγωνίστριας. Την πρωταγωνίστρια πλαισιώνει μια πλειάδα μεγάλων ηθοποιών στα πρώτα τους κινηματογραφικά γυρίσματα [Παπαμιχαήλ, Κούρκουλος, Καλογεροπούλου, Χρονοπούλου, κ.α΄]

 

  Σκηνοθεσία:

Μιχάλης Κακογιάννης. Ο ίδιος ο Κακογιάννης εμφανίζεται στη σκηνή του πάρτι, ενώ για μοναδική φορά εμφανίστηκε μπροστά από την κάμερα κι ο σκηνογράφος Μάρκος Ζέρβας (ως Κος Μάτεσης).

Κύριοι Ρόλοι:

Έλλη Λαμπέτη … Χλόη Πέλλα

Μιχάλης Νικολινάκος … Γαλανός

Γεώργιος Παππάς … Κλέων Πέλλας

Ελένη Ζαφειρίου … Κατερίνα

Αθηνά Μιχαηλίδου … Ρωξάννη Πέλλα

Δημήτρης Παπαμιχαήλ … Μάρκος

Δέσπω Διαμαντίδου … Καίτη

Μηνάς Χρηστίδης … Νίκος Δρίτσας

Ζωρζ Σαρή … Λιλίκα

Βασίλης Καΐλας … Βασιλάκης

Νίκος Φέρμας … Θόδωρος

Δήμητρα Ζέζα … Πόπη

Δημήτρης Χόπτηρης … φίλος της Χλόης

Μαίρη Χρονοπούλου … φίλη της Χλόης

Δέσποινα Νικολαΐδου … φίλη της Χλόης

Νίκος Κούρκουλος … φίλος της Χλόης

Ξένια Καλογεροπούλου … νεαρή στο ιστιοφόρο

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Μιχάλης Κακογιάννης

Παραγωγή: Θεοφάνης Δαμασκηνός, Βίκτωρ Μιχαηλίδης, Φιλοποίμην Φίνος, Anis Nohra

Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις

Φωτογραφία: Walter Lassally

Μοντάζ: Γιώργος Τσαούλης

Σκηνικά: Γιάννης Τσαρούχης

Τίτλοι

• Αυθεντικός Τίτλος: Το Τελευταίο Ψέμμα

• Διεθνής Τίτλος: A Matter of Dignity

• Εναλλακτικός Τίτλος: Το Τελευταίο Ψέμα

  Κύριες Διακρίσεις: 1. Υποψήφιο για Bafta ξένης ηθοποιού (Έλλη Λαμπέτη). 2. Συμμετοχή στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Κανών.

Παραλειπόμενα: Συμπαραγωγή της Φίνος Φιλμ με την εταιρία Δαμασκηνός-Μιχαηλίδης,[δικαιώματα σήμερα στην Καραγιάννης-Καρατζόπουλος].

  Στην ταινία έχουμε και το ντεμπούτο για τον μικρό Βασίλη Καΐλα σε ηλικία μόλις τεσσάρων ετών. Τον μικρό ηθοποιό συνάντησαν τυχαία ο Κακογιάννης και η Λαμπέτη, και ζήτησαν από τους γονείς του να παίξει στην ταινία. Στην αυτοβιογραφία του, ο ηθοποιός μίλησε για το πρώτο του γύρισμα στην Αράχοβα στο οποίο -όπως αποκάλυψε- κινδύνεψε: «Με πήγαν σε έναν γκρεμό και μου είπαν να πιαστώ από έναν θάμνο και να αρπάξω ένα κόκαλο από μπριζόλα που μου είχαν πετάξει κάποιοι πλούσιοι για να το φάω». Ο θάμνος όμως ήταν ξεριζωμένος, και ο μικρός Καΐλας κουτρουβάλησε πάνω σε κουβέρτες που κρατούσαν οι τεχνικοί για να μη χτυπήσει. «Τρόμαξα, αλλά φαίνεται ότι ήμουν αρκετά πειστικός. Έτσι δεν χρειάστηκε να ξαναγίνει το πλάνο. Ευτυχώς, γιατί νομίζω ότι δεν θα το ξαναέκανα».

   Ντεμπούτο και για την Ξένια Καλογεροπούλου, αλλά σε πολύ μικρό ρόλο. Πρώτη ταινία ήταν ακόμη και για τον Μηνά Χρηστίδη, τον Δημήτρη Χοπτήρη και την Αθηνά Μιχαηλίδου.

   Μετά το τέλος των γυρισμάτων της ταινίας, ο μεγάλος θεατρικός ηθοποιός Γιώργος Παππάς, πατέρας της Λαμπέτη, μπήκε στον Ευαγγελισμό για συμπληρωματικές εξετάσεις και δεν ξαναβγήκε ποτέ.

Με 50.156 εισιτήρια, ήρθε στην 5η θέση ανάμεσα σε 31 ελληνικές ταινίες της σαιζόν. Να σημειώσουμε πως η μουσική της ταινίας, του Μ. Χατζηδάκη κυκλοφόρησε σε δίσκο βινυλίου μόλις το 1990.

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ: 

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ ΕΔΩ: 

Ο πλανήτης Αφροδίτη + ΒΙΝΤΕΟ Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου – συγγραφέα

 

Ο πλανήτης Αφροδίτη + ΒΙΝΤΕΟ

Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου – συγγραφέα

ΓΕΝΙΚΑ: Η Αφροδίτη, ο δεύτερος σε απόσταση από τον Ήλιο πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος, είναι το πιο λαμπρό αντικείμενο στον νυκτερινό ουρανό μετά τον Ήλιο και τη Σελήνη. Ο λαός την ονομάζει Αυγερινό (τις ώρες του χαράματος) ή Αποσπερίτη (κατά το σούρουπο). Είναι παρόμοια της Γης σε μέγεθος, αλλά πολύ διαφορετική σε φυσικά χαρακτηριστικά, καθώς καλύπτεται από πυκνά νέφη διοξειδίου του άνθρακα και διοξειδίου του θείου, ενώ η πίεση και η θερμοκρασία στην επιφάνεια της είναι πολύ μεγαλύτερες από τις αντίστοιχες της Γης.

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ: Η Αφροδίτη ήταν γνωστή από τους αρχαίους χρόνους, καθώς είναι εύκολα ορατή στον ουρανό. Στην αρχαιότητα ονομάζονταν Εωσφόρος ["αυτός που φέρνει την Εώ, δηλαδή την αυγή], όταν εμφανίζονταν το πρωί και 'Έσπερος το βράδυ. H θεά Αφροδίτη ήταν, κατά τη Μυθολογία, η προσωποποίηση της ομορφιάς και η προστάτιδα του έρωτα. Έτσι είναι προφανής ο λόγος που δόθηκε το όνομα της πιο λαμπερής θεάς στο συγκεκριμένο πλανήτη.

Συγκριση των 4 πρώτων πλανητών του Ηλιακού Συστήματος.

ΘΕΣΗ ΣΤΟ ΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Η Αφροδίτη είναι ένας από τους τέσσερις εσωτερικούς, γαιώδεις πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος. Απέχει κατά μέσο όρο 108 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τον Ήλιο [περίπου 0,7 AU]. Η τροχιά της περιφοράς της Αφροδίτης γύρω από τον Ήλιο είναι σχεδόν κυκλική, αντίθετα με την ελλειπτική των άλλων πλανητών. Η περίοδος περιφοράς είναι 0,62 γήινα έτη [7 και κάτι γήινοι μήνες]. Η ελάχιστη απόσταση της από τη Γη είναι 38 εκατομμύρια χιλιόμετρα, ενώ η μέγιστη είναι 257 εκατομμύρια χιλιόμετρα [όταν η Αφροδίτη βρίσκεται πίσω από τον ήλιο]. Αντιλαμβανόμαστε ότι η Αφροδίτη είναι πλησιέστερος στη Γη πλανήτης.

ΦΥΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ: Η μάζα της Αφροδίτης έχει μάζα ίση με το 81,5% της Γης. Η μέση πυκνότητά της είναι 5243 kg/m3. Η διάμετρός της είναι το 0,95 της διαμέτρου της Γης (περίπου 12.000 χλμ.). Λόγω της ομοιότητας σε μάζα και μέγεθος, χαρακτηρίζεται μερικές φορές αδελφός πλανήτης της Γης. Ωστόσο, οι συνθήκες στην επιφάνεια της Αφροδίτης διαφέρουν σημαντικά από τις γήινες, λόγω της εξαιρετικά πυκνής ατμόσφαιρας και της σύστασής της. Έτσι, η ατμοσφαιρική πίεσή της είναι 92 γήινες ατμόσφαιρες! Μια τέτοια πυκνή ατμόσφαιρα προκαλεί έντονη διάθλαση του ηλιακού φωτός [ένας παρατηρητής στην επιφάνεια του πλανήτη θα έβλεπε τα αντικείμενα καμπυλωμένα!]. Επιπλέον, αποτελείται κατά 96,5% από διοξείδιο του άνθρακα, ποσοστό απαγορευτικό για την ύπαρξη ζωής. Το βασικό συστατικό των νεφώσεων πάνω από το στρώμα του διοξειδίου του άνθρακα, είναι θειικό οξύ. Το διοξείδιο του άνθρακα και το θειικό οξύ, στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης συντηρούν ένα έντονο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Για αυτό το λόγο, σε συνδυασμό με την μεγάλη πυκνότητα της ατμόσφαιρας, η Αφροδίτη έχει εξαιρετικά υψηλή μέση επιφανειακή θερμοκρασία, [460^ο C, αρκετή για να λιώσει ένα κομμάτι μόλυβδος]. Η σύσταση της Αφροδίτης είναι παρόμοια με τη γήινη. Η επιφάνειά της έχει περισσότερα από 1.600 ηφαίστεια, όρη και πεδιάδες λάβας. Η δραστηριότητα αυτών των ηφαιστείων έχει σταματήσει όμως πριν 500 εκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με ενδείξεις. Ακόμη επισημαίνεται η απουσία σεισμικής δραστηριότητας. Η περίοδος περιστροφής γύρω από τον άξονά της (η “ημέρα” της Αφροδίτης) διαρκεί 243 γήινες ημέρες (με διαφορά η πλέον αργή περιστροφή μεταξύ των πλανητών του Ηλιακού Συστήματος). Σημειωτέον η “ημέρα” της Αφροδίτης είναι μεγαλύτερη από το “έτος” της!! Επιπλέον, περιστρέφεται με ανάδρομη φορά, δηλαδή από τα ανατολικά προς τα δυτικά. Λόγω της «ανάποδης» περιστροφής της, το μήκος της ηλιακής ημέρας είναι σημαντικά μικρότερο [για έναν παρατηρητή στην επιφάνεια της Αφροδίτης, το χρονικό διάστημα από την μία ανατολή Ηλίου μέχρι την επόμενη θα ήταν 117 γήινες ημέρες. Ακόμη, το ένα ημισφαίριο είναι στο απόλυτο σκοτάδι επί 58 μέρες, ενώ το άλλο δέχεται όλη την ηλιακή ακτινοβολία επί άλλες 58. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση στην ανώτερη ατμόσφαιρά της ισχυρότατων ανέμων. Οι επιστήμονες πιθανολογούν ότι η Αφροδίτη δεν διαθέτει ρευστό πυρήνα, κι αυτό γιατί το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη είναι πολύ πιο αδύναμο από το γήινο.

ΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ: Η Αφροδίτη είναι ορατή με γυμνό μάτι από τη Γη. Μπορούμε να τη δούμε νωρίς το πρωί, πριν την ανατολή του Ηλίου, ή λίγο μετά τη δύση. Το επίπεδο της τροχιάς της γύρω από τον Ήλιο είναι σχεδόν ίδιο με αυτό της Γης, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται από τη Γη διαβάσεις της Αφροδίτης μπροστά από τον ηλιακό δίσκο. Αυτές συμβαίνουν κάθε 120 έτη, σε ζευγάρια δυο διαβάσεων με διαφορά οκτώ χρόνων η μία από την άλλη. Η πιο πρόσφατη διάβαση έγινε το 2004, ενώ η η επόμενη συνέβη το 2012. Η παρατήρηση με τηλεσκόπιο, των διαβάσεων της Αφροδίτης αποτέλεσαν τη βάση για αστρονομικά πειράματα, που επέτρεψαν τη μέτρηση της απόστασης της Γης από τον Ήλιο με μεγάλη ακρίβεια. Όταν η Αφροδίτη βρίσκεται μεταξύ της Γης και του Ήλιου, σε θέση που ονομάζεται κατώτερη σύνοδος, πλησιάζει τη Γη περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο πλανήτη, και βρίσκεται σε απόσταση περίπου 40 εκατομμύρια χλμ. Αυτό συμβαίνει κάθε 584 ημέρες κατά μέσο όρο. Όσο για την αργή περιφορά της γύρω από τον 'Ηλιο η σύγκριση με την ατίστοιχη γήινη είναι αρκούντως εμφατική: Στον ισημερινό, η Αφροδίτη περιστρέφεται με μόλις 6,5 km/h, ενώ στη Γη η αντίστοιχη ταχύτητα περιστροφής στον ισημερινό είναι 1.600 km/h!

Η επιφάνεια της Αφροδίτης φωτογραφημένη από τον Μαγγελάνο

ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΗ: Η Αφροδίτη είναι ο πιο εύκολα προσεγγίσιμος πλανήτης από τη Γη. Ένα ταξίδι έως αυτήν απαιτεί, με τη σημερινή τεχνολογία, μόλις τέσσερις μήνες. Έτσι, υπήρξε στόχος πολλών μη επανδρωμένων εξερευνητικών διαστημικών αποστολών από τις ΗΠΑ και την πρώην Σοβιετική Ένωση. Όμως, το ενδιαφέρον ατόνησε όταν διαπιστώθηκαν οι ακραίες συνθήκες που επικρατούν στην επιφάνειά της. Παλαιότερα, πιστευόταν ότι κάτω από τα πυκνά σύννεφα μπορεί να υπήρχαν ωκεανοί και ενδεχομένως ζωή, κάτι εντελώς αντίθετο από αυτό που συμβαίνει πραγματικά. Η πρώτη επιτυχημένη αποστολή ήταν ο Mariner 2 των ΗΠΑ, που έστειλε τις πρώτες κοντινές λήψεις από τον πλανήτη το 1962. Ακολούθησε η πρώτη προσεδάφιση με το Venera 3, το 1966 από τους Σοβιετικούς, που ήταν άλλωστε η πρώτη προσεδάφιση ανθρώπινης κατασκευής σε άλλο πλανήτη. Οι Σοβιετικοί συνέχισαν να στέλνουν διαστημοσυσκευές της σειράς Venera στην Αφροδίτη έως και το 1983, κάνοντας αναλύσεις εδάφους και ατμόσφαιρας, ενώ φωτογράφισαν την επιφάνεια της Αφροδίτης, [πρώτη φορά φωτογραφίες εδάφους], με το Venera 9, το 1975. Το επόμενο βήμα στην εξερεύνηση του πλανήτη έγινε με τη διαστημοσυσκευή Μαγγελλάνος της NASA, που έφτασε στην Αφροδίτη το 1989 και χαρτογράφησε για τέσσερα χρόνια με ραντάρ το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη, αποκαλύπτοντας ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά της επιφάνειας, τους μηχανισμούς διαμόρφωσής της καθώς και το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη. Το 2006 εκτοξεύτηκε η πρώτη Ευρωπαϊκή αποστολή προς την Αφροδίτη, το Venus Express, που θα μείνει σε τροχιά γύρω της για ενάμισι χρόνο και θα μελετήσει κυρίως την ατμόσφαιρά της σε διάφορα μήκη κύματος, καθώς και το κλίμα και την επιφανειακή θερμοκρασία.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ:

Αφήλιο: 108.942.109χλμ., Περιήλιο:107.476.259 χλμ.

Περίοδος περιφοράς (έτος): 224,7 ημ., Βαρύτητα επιφ.: 0,904 g.

Εμβαδόν επιφανείας: 460.200.000, Pυκνότητα:5,204 γρμ./εκ.

Ατμόσφαιρα: 96,50% Διοξείδιο του άνθρακα, 3,50% Άζωτο, 0,007% Αργό, 0,002% υδρατμοί, 0,0017% Μονοξείδιο του άνθρακα, 0,0015% Διοξείδιο του θείου, 0,0012% Ήλιο, 0,0007% Νέον.

Βιβλιογραφία: Seidelmann, P. Kenneth (2007). "Έκθεση της Ομάδα Εργασίας IAU/IAG για συντεταγμένες και ταχύτητες περιστροφής, στοιχεία: 2006". W.H. Smith World Atlas, εκδόσεις W.H. Smith, Λονδίνο 1979.

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Ύπνος και Θάνατος από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο, συγγραφέα

 

Ύπνος και Θάνατος

από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο, συγγραφέα

   

Waterhouse: Sleep and his half-brother death [1874]

  ΟΙ ΔΙΔΥΜΟΙ: Σύμφωνα με τον Ησίοδο και τη “Θεογονία” του, ο Ύπνος και ο δίδυμος αδελφός του, ο Θάνατος, ήταν “δεινοί θεοί” που κατοικούσαν στον Τάρταρο και ήταν τέκνα της Νύκτας και του Ερέβους.

Ο ΥΠΝΟΣ: Ο Ύπνος ήταν θεότητα ή δαίμων, που αποτελούσε την προσωποποίηση του ύπνου¹. Ο Ύπνος μυθολογείται ότι είχε είτε χίλιους, είτε τρεις γιους ή αδελφούς (εκτός του Θανάτου). Οι συγγραφείς που ομιλούν για τρία αδέλφια αναφέρουν τον Μορφέα, τον Φοβήτορα [σύμβολο των ενυπνίων εφιαλτών] και τον Φάντασο [σύμβολο των ονείρων]. Κατά τον Όμηρο, που τον αποκαλεί νήδυμο [=γλυκύ]², τόπος κατοικίας του Ύπνου ήταν η νήσος Λήμνος³. Πάντως μεταγενέστεροι συγγραφείς [Ελληνιστική Εποχή], του αποδίδουν μια δική του φανταστική πατρίδα, τη “Νήσο των Ονείρων”. Ο Όμηρος αναφέρει μια ευχή της Ήρας προς τον Ύπνο: “Ύπνε, βασιλιά όλων των θεών κι όλων των ανθρώπων να κοιμίσεις για χάρη μου τα ωραία μάτια του Δία, κάτω από τα φρύδια του, αὐτίκ' ἐπεί κεν ἐγὼ παραλέξομαι ἐν φιλότητι [αμέσως μόλις εγώ κοιμηθώ μαζί του ερωτικά]⁴”

ΛΑΤΡΕΙΑ – ΤΕΧΝΗ: Ο Ύπνος λατρευόταν πολύ στην κυρίως Ελλάδα. Σημαντικά κέντρα της λατρείας του Ύπνου ήταν η Επίδαυρος, η Τροιζήνα και η Ολυμπία. Οι αρχαίοι Τον θεωρούσαν ήσυχο και πράο θεό [ή δαίμονα], που πλανιόταν στη γη και τον απεικόνιζαν πότε ως ωραίο νέο, που έσπερνε στη Γη γλυκά όνειρα ή κοιμόταν σε μια κλίνη και πότε ως δαίμονα με φτερά, που μετέφερε ένα νεκρό μαζί με τον αδερφό το θάνατο⁵. Ο Ύπνος απασχόλησε την τέχνη με πολλές μορφές και συχνά τον απεικονίζουν με φτερά αετού ή πεταλούδας στο μέτωπο ή με ένα κέρας, από το οποίο σκορπίζονται τα όνειρα. Συχνά απεικονίζεται ως γυμνός νέος, μερικές φορές με γενειάδα και φτερά στο κεφάλι, ή ως κοιμώμενος άνδρας πάνω σε κρεβάτι από πούπουλα με μαύρες κουρτίνες γύρω, ενώ κάποιες φορές ο Μορφέας αποτρέπει τυχόν θορύβους που θα μπορούσαν να τον ξυπνήσουν. Αξίζει να αναφερθεί πως και ο Ερμής ήταν θεός του Ύπνου. Στην λεγόμενη “κιβωτό του Κύψελου”, στην Ολυμπία, τα δύο αδέλφια, δηλαδή ο Ύπνος και ο Θάνατος, εικονίζονται σαν αγοράκια που κοιμούνται στην αγκαλιά της μητέρας τους, ενώ ο Θάνατος είναι ζωγραφισμένος με μαύρο χιτώνα και ο Ύπνος με άσπρο. Στη Σπάρτη η απεικόνισή του Ύπνου συνοδεύεται πάντα από εκείνη του Θανάτου. Σε μεταγενέστερα χρόνια ο θάνατος και ο Ύπνος συγχωνεύτηκαν σε μία θεότητα⁶. Μη δε μοιάζουν άλλωστε;

O Eρμής κι ο Θάνατος την ώρα της θανής του Σαπρηδόνος

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ: Ο Θάνατος, δίδυμος αδελφός του Ύπνου, σαν προσωποποίηση του αποχωρισμού της ψυχής από το σώμα, στον Όμηρο συνοδεύεται με το επίθετο “μόρος” και το ουσιαστικό “κηρ”, ενώ υποδηλώνεται ακόμη με φράσεις όπως: “μαύρη μοίρα”, “κήρ μέλαινα”, “ερεβενή νυξ”, “νυξ μέλαινα”, “νηλεές ήμαρ”, “μόρος αινός”, “στυγερόν σκότος”, “θανάτου μέλαν νέφος”, “μοίρα κακή θανάτοιο”, “κηρ κακή μέλανος θανάτου”, “τέλος θανάτοιο”, κ.α.. Ως προσωποποιημένος θεός ο Θάνατος, χαρακτηριζόταν επίσης “μελάμπεπλος άναξ νεκρών”, “κακός”, “τανηλεγής”, “αιέννυπνος”, “δυσηλεγής”, “δυσηχής” κ.λπ. Στα ελληνικά επιτύμβια επιγράμματα χαρακτηρίζεται ¨ακόμη: “κακός δαίμων”, “βαρύς”, “άκριτος”, “λυπηρός”, “βάσκανος”, “αλόγιστος”, κ.ά. Μερικές φορές πιστεύετο ότι έπινε και το αίμα των νεκρών! Ο Θάνατος επηρεάζεται από τους θεούς και μάλιστα από τις Μοίρες. Εκτός από τις Κήρες είχε και άλλους ακολούθους, με τη βοήθεια των οποίων πραγματοποιούσε το άχαρο έργο του, χρησιμοποιώντας ύπουλους τρόπους, “εχθρούς γε θνητοίς και θεοίς στυγουμένους”. Ο ίδιος ο Θάνατος ομολογεί ότι ευχαριστείται να παίρνει από τη ζωή πάντα τους νέους. Κλείνοντάς τους τα μάτια και τη μύτη, παίρνει την ψυχή των ανθρώπων, την οποία μερικές φορές σαν ψυχοπομπός μεταφέρει και παραδίδει στον Άδη. Ο Θάνατος δε δωροδοκείται, διότι είναι ο μόνος από τους θεούς, ο οποίος “ου δώρων ερά”, ευχαριστιέται όμως με τις τιμές που του κάνουν οι άνθρωποι.

ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΝΟ: Ο Αριστοφάνης και οι υπόλοιποι κωμικοί παρουσιάζουν το Θάνατο σκληρό, αδυσώπητο, αμείλικτο και ανηλεή θεό που δεν συγκινείται ούτε με δώρα ούτε με θυσίες. Μ' άλλα λόγια περιγράφουν τον Θάνατο ως θεό που ο άνθρωπος τρίζει τα δόντια του, όταν τον αντικρίζει. Ίσως γι' αυτό εξάλλου, από την εποχή του Αριστοφάνη και μετά, ατόνησαν οι εκδηλώσεις λατρείας και οι ανεγέρσεις ναών και βωμών προς τιμήν του. Έτσι από τις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ., ο Ύπνος, ως δαίμων, συγχωνεύτηκε με τον Ύπνο και τη λατρεία του

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Γιάννης Λάμψας, Λεξικό του αρχαίου κόσμου,

konstantinosa.oikonomou@gmail.com

1. Ησίοδας, Θεογονία, 759.

2. Ιλιάδα, Β 2, Κ 91 και Ξ 242.

3. Ομήρου Ιλιάδα, Ξ 230.

4. Ιλιάδα, Ξ 237.

5. Γιάννης Λάμψας, Λεξικό του αρχαίου κόσμου, τόμ. Δ, σ. 738.

6. Παυσανίας, Ελλάδος Περιήγησις, 5.18.1.

Ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Ματθαίος [16.11] + ΒΙΝΤΕΟ από τον Κωνσταντίνο Οικονόμου

 Ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Ματθαίος [16.11] + ΒΙΝΤΕΟ

από τον Κωνσταντίνο Οικονόμου

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ: Ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Ματθαίος, πριν γίνει μαθητής του Κυρίου Ιησού Χριστού, ονομαζόταν Λευί. Ο πατέρας του λεγόταν Αλφαίος και ήταν από τη Γαλιλαία. Ο Ματθαίος έκανε το επάγγελμα του τελώνη, και ο Ιησούς τον βρήκε να κάθεται στο τελωνείο έξω από την Καπερναούμ. Και είπε προς αυτόν: “Ακολούθει μοι”. Ο Ματθαίος, χωρίς καμιά καθυστέρηση, αμέσως τον ακολούθησε [Μτθ. θ΄9-10, Μάρκ. β΄13-14, Λουκ. ε΄27,28]. Και όχι μόνο εγκατέλειψε το αμαρτωλό, για την εποχή εκείνη, επάγγελμα του τελώνη, αλλά και με χαρά φιλοξένησε τον Κύριο στο σπίτι του. Εκεί, μάλιστα, ήλθαν και πολλοί τελώνες και άλλοι αμαρτωλοί άνθρωποι, με τους οποίους ο Ιησούς συνέφαγε και συζήτησε. Οι φαρισαίοι, όμως, που είχαν πωρωμένη συνείδηση, όταν είδαν αυτή την ενέργεια του Κυρίου, αμέσως τον κατηγόρησαν ότι συντρώγει με τελώνες και αμαρτωλούς. Ο Ιησούς το άκουσε και είπε αποστομώνοντάς τους: “Ου γαρ ήλθον καλέσαι δικαίους, αλλὰ ἁμαρτωλοὺς εις μετάνοιαν” (Ματθαίου, θ' 13). Δηλαδή, λέει ο Κύριος, δεν ήλθα για να καλέσω εκείνους που νομίζουν τους εαυτούς τους δίκαιους, αλλά ήλθα να καλέσω τους αμαρτωλούς, για να μετανοήσουν και να σωθούν. Ο Ευσέβιος, στην Εκκλησιαστική του Ιστορία (Γ΄24,6), διασώζει την παράδοση ότι ο Ματθαίος πρώτα κήρυξε στους Εβραίους της Παλαιστίνης, για τους οποίους συνέγραψε και το Ευαγγέλιό του, ενώ εν συνεχεία μετέβη σε άλλα έθνη. Άλλοι πατέρες αναφέρουν ότι ο Ευαγγελιστής μετέβη στην Αιθιοπία [Ρουφίνος, Ευχέριος, Σωκράτης (PG 67,126)], όπου και, κατά πάσα πιθανότητα, μαρτύρησε. Άλλοι ομιλούν για τον Πόντο, την Περσία, ακόμη και την Ιρλανδία. Η ορθόδοξη εικονογραφία τον παρουσιάζει με το βιβλίο του Ευαγγελίου ή με τα (υποτιθέμενα) όργανα του μαρτυρίου του, σπαθί ή λόγχη.

  ΤΟ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ: Στο Ματθαίο οφείλει η Εκκλησία μας το πρώτο κατά σειρά, και όχι χρονολογικά, Ευαγγέλιο, που γράφτηκε περί το 64 μ.Χ. Πρόκειται για το μοναδικό βιβλίο της Καινής Διαθήκης που γράφηκε στην Εβραϊκή. Ελληνική μετάφραση του Ευαγγελίου αυτού υπήρχε πάντως πριν το τέλος του 1ου αιώνα (Παπίας). Ο σκοπός της συγγραφής του Ευαγγελίου ήταν να αποδείξει στους Εβραίους, πρωτίστως, ότι ο Ιησούς είναι ο αναμενόμενος Μεσσίας της Π. Διαθήκης, Υιός Θεού, Βασιλεύς και τελειωτής του αρχαίου Νόμου. Γι' αυτό το λόγο ο Ευαγγελιστής αναφέρει τα ιστορούμενα γεγονότα και τους λόγους του Κυρίου σε μια πιο συστηματική σειρά παρά χρονολογική. Ακόμη ο Ματθαίος διαλέγει αποδεικτικά γεγονότα και φράσεις που θα μπορούσαν να ελεγχθούν από τους Εβραίους αναγνώστες του Ευαγγελίου. Επιδιώκει να προσαρμόσει τις προφητείες στα γεγονότα, αλλά δεν τροποποιεί καθόλου τα γεγονότα για να “ταιριάσουν” στην προσαρμογή αυτή. Ακόμη στον Απόστολο Ματθαίο αποδίδεται, από την παράδοση, το απόκρυφο βιβλίο με τον τίτλο: “Το βιβλίο της καταγωγής της μακαρίας Μαρίας και της παιδικής ηλικίας του Σωτήρος”. Τέλος στο όνομα του Ευαγγελιστή Ματθαίου αποδίδεται, κακώς, το βιβλίο των λεγομένων αποκρύφων “Πράξεων Ματθαίου”.

  ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ: “Θείας ήκουσας, φωνής του Λόγου, και της πίστεως, το φως εδέξω, καταλείψας τελωνείου τον σύνδεσμον όθεν Χριστού την απόρρητον κένωσιν, ευηγγελίσω Ματθαίε Απόστολε. Και νυν πρέσβευε, δοθήναι τοις σε γεραίρουσι, πταισμάτων ιλασμὸν και μέγα έλεος”.

ΚΟΝΤΑΚΙΟ: “Του τελωνείου τον ζυγὸν απορρίψας, δικαιοσύνης τω ζυγώ προσηρμόσθης, και ανεδείχθης έμπορος πανάριστος, πλούτον κομισάμενος, την εξ ύψους σοφίαν· όθεν ανεκήρυξας, αληθείας τον λόγον, και των ραθύμων ήγειρας ψυχάς, καθυπογράψας, την ώραν της κρίσεως”.

konstantinosa.oikonomou@gmail.com

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: