Το πιο φριχτό ναυάγιο θα ήταν να σωθούμε!
…ραγιάδες έχεις, μάνα γη, σκυφτούς για το χαράτσι,
κούφιοι κι οκνοί καταφρονάν τη θεία τραχειά σου γλώσσα,
των Ευρωπαίων περίγελα και των αρχαίων παλιάτσοι…
Κωστής Παλαμάς
Γράφει ο Γιάννης Φρύδας
ΣΤΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ 17
Πάψετε πια...
Πάψετε πια να εκπέμπετε το σήμα του κινδύνου,
τους γόους της υστερικής σειρήνας σταματήστε
κι αφήστε το πηδάλιο στης τρικυμίας τα χέρια:
το πιο φριχτό ναυάγιο θα ήταν να σωθούμε!
Κώστας Ουράνης
Πρόσεξε πώς σε δουλεύουν, κατεβαίνουν για ν’ ανέβουν
Όταν δεν μπορείς να επιλέξεις την ένταση της τρικυμίας, για να την προσαρμόσεις στις αντοχές σου, φρόντισε τουλάχιστον να επιλέξεις τον καλύτερο καπετάνιο και τιμονιέρη.
Εσύ όμως επιμένεις: Όχι στους άξιους, ναι στους καταφερτζήδες!
Όχι στους έντιμους, ναι στους αετονύχηδες!
Έχεις, βέβαια, τα δίκια σου. Οι πολιτικοί έχουν τον τρόπο να σε πείθουν. Σου πουλάνε τη σιγουριά με τόση τέχνη, που πληρώνεις προκαταβολικά (ψηφίζεις δηλαδή) κι ας μη βλέπεις τι αγοράζεις. Όταν το καταλαβαίνεις, είναι πια αργά…
Λέει ο πολιτικός:
Κατεβαίνω στον πολιτικό στίβο!... Όλεεεεε!... εμείς. Μαζί σου, αθληταρά!... εμείς. (Πρόσεξε, Κώστα Τσιάκαλε, μη σου φύγει το θ από τον αθληταρά και πέσουμε σε καμιά γκάφα!).
Κατεβαίνω στον αγώνα!... Δέσι καλά τα παπούτσια, μην πατή’εις κάνα κουρδόνι κι πιδικλουθείς!
Κατεβαίνω στην πολιτική μάχη!... Τ’ς κιαρατάδις τ’ς ουχτροί!... Θα βάλουμι τα στήθια μας μπρουστά στ’ς σφαίρις (ιμείς τα βλήματα), για να σι προυστατέψουμι να μην κ’τσιουμπάει τ’ ανύχι σ’. Ζούμι, στη Βουλή για να σι ιδούμι!
Κατεβαίνω για βουλευτής!... Κατέβα!... Τόσα παραϊλά μπαίνουν τώρα στη Βουλή, γιατί να μην μπεις κι εσύ;
Κατεβαίνω για δήμαρχος!... Απάγαλια στα σκαλουπάτια, μην ξιαγλιστρί’εις π’θινά κι του πάρ’ς κουρδουκυλώντα τουν κατήφουρου! Τήρα καλά πού πατάς!
Έτσι είναι ο πολιτικός. Κατεβαίνει, κατεβαίνει, κατεβαίνει, εσύ τον παρακολουθάς που κατεβαίνει κι ολοένα χαμηλώνεις και σκύβεις το κεφάλι για να τον βλέπεις και τότε δίνει ένα σάλτο και σου ανεβαίνει στον σβέρκο… Με γεια σ’! Και σ’ άλλα με υγεία! Κουτσαπήδα τώρα να τουν γκριμί’εις απού ψ’λά σ’!
Είναι όλοι οι πολιτικοί έτσι; Όχι! Κατηγορηματικά, όχι! Υπάρχουν οι καλοί, οι έντιμοι, οι ικανοί... Ευθύνη όλων μας και καθενός ξεχωριστά να τους ανακαλύψουμε, να τους στηρίξουμε και να εμπιστευθούμε σ’ αυτούς τις τύχες του τόπου μας και της πατρίδας μας…
(Η σοβαρή παράγραφος τελείωσε, πάμε παρακάτ’…).
Καλός πολιτικός είναι σίγουρα κι ο πεθαμένος πολιτικός. Είδατε, όταν πεθαίνει ένας πολιτικός, πόσο καλά λόγια λένε όλοι και προπαντός εκείνοι που μέχρι τότε τον έβριζαν και τον «στόλιζαν» με όλα τα... κοσμητικά επίθετα; Ο Μιχαλακόπουλος (που διετέλεσε και πρωθυπουργός) πέθανε στην εξορία κι αυτοί που τον εξόρισαν του έκαναν κηδεία «δημοσία δαπάνη». Ε, ρε, τι έχω διαβάσει στο βιβλίο «Η ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ» του Κυριάκου Σιμόπουλου! (Του Σιμόπουλου είπα, που πετάχτηκες χαρούμενος, μόλις άκουσες Κυριάκος. Μπουρεί ου θ’κός ου Κυριάκους να γράψει βιβλίου; Δε θα του πούλ’γι ου Άδουνις, άμα έγραφι;).
Τέλος, οι καλύτεροι πολιτικοί και οι πλέον ακίνδυνοι είναι εκείνοι που… δεν κατεβαίνουν. Τον καφέ που ακολουθεί, σας τον προσφέρει ο Γιώργος Δήμος απ’ τα Κουμπουριανά (το Καφενείο είπαμε, είναι πολυμετοχικό)…
Ιδώ Γιάννους, ικεί Γιάννους, Δεν κατιβαίνου, δεν υπουγράφου,
Γιάννους απάν’ στ’ Ασημινκό. δήμαρχους ουκ γίνουμι,
Κατέβα, Γιάννου μ’, κατέβα, ρήγα μ’, τα πεσκέσια πίσου να πάτι,
δήμαρχους στ’ Ανθηρό… Γιάννους πεισμάνεψι…
Ζουράρις ή άλλως, σαν πήρα έναν κατήφορο, σταματημό δεν έχω…
Πώς καταντάει ο άνθρωπος!...
Εδώ η έννοια του κατεβαίνω στην πολιτική, εξελίσσεται σε κατρακυλάω και πέφτω στην τσιλιπιτούρα. Τσιλιπιτούρα εστί η νιρουμπλάντζα, δηλαδή η νερουλή λάσπη, που πατάς και σε παίρνει απ’ τα μούτρα κι σε κάνει αφανέρ’γο.
Ο Κώστας Ζουράρις είναι αναμφισβήτητα ένας σπουδαίος επιστήμονας. Άριστος γνώστης της ελληνικής γλώσσας απ’ τον Όμηρο ως σήμερα και του ελληνισμού, όπως ιστορικά καταγράφεται στη διαχρονική του πορεία και κυρίως απ’ τον Θουκυδίδη ως τον... «Θου, Κύριε...» σημερινό Ζουράρι, συνδυασμένου με Κουράκη (κρα, κρα), με ολίγην Ραχήλ (αυτή είναι σαν τη ρίγανη, μπαίνει παντού) και αρκετόν, λόγω ομοιοκαταληξίας, Φλαμπουράρη.
Καλά λένε πως το πολύ διάβασμα δε βγάζει γερά παιδιά. Παράδειγμα ο Κώστας. Κι εγώ από τότε που διάβασα Ζουράρι άρχισα να το χάνω, αλλά δε χρειάζεται να το λέτε και παραπέρα.
Αντί να μεταφέρει και να κοινοποιεί απλουστευμένη την αρχαία σοφία σε πολίτες και πολιτικούς, για να διδασκόμαστε απ’ αυτή, παρασύρθηκε από την πολιτική φιλοδοξία και περιέπεσε στο «δάσκαλε που δίδασκες και νόμον δεν εκράτεις».
Εκεί που κατακεραύνωνε τους ευρωλιγούρηδες και τους εθνομηδενιστές, όπως τους κατονόμαζε, βρέθηκε να συγκυβερνά μαζί τους και να υποστηρίζει τα αστήρικτα. Κι εμείς που τον είχαμε πνευματική αιχμή του δόρατος, στον αγώνα μας κατά του βιβλίου ιστορίας της Ρεπούση, μείναμε με την απορία: Πώς έφτασες, ορέ, Κώστα απ’ το «γελάς Ελλάς αποφράς», τη «Μισγάγκεια απερινόητη» και τα «Βέβηλα κίβδηλα σκύβαλα» στο να γελάει μαζί σου η Ελλάς; Ένα θα σε ρωτήσω ακόμη: Ήξερες από πριν ότι θα μπλέξεις με τους Καμμένους κι ονόμασες το κόμμα σου «Πυρίκαυστος Ελλάδα» ή σου βγήκε στην πορεία (οποία σύμπτωσις!...) «το γενναίον ψεύδος», που είναι και ο τίτλος του τελευταίου σου βιβλίου;
Τη γλώσσα μάς έδωσαν ελληνική…
«Τη γλώσσα μού έδωσαν ελληνική…
Το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου.
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου.
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα – πρώτα Δόξα Σοι!
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα λόγια του Ύμνου!»
Οδυσσέας Ελύτης
Τι να σου πω κυρ Οδυσσέα μ’; Ελληνική μάς την έδωσαν κι εμάς, αλλά κάπου τη χάσαμε, γιατί δεν είχαμε την έγνοια τη δική σου. Κάποιοι, αντί να πάρουν τα κουβαδάκια τους να παίζουν στου Ομήρου τις αμμουδιές, γίνανε κυβερνήτες, υπουργοί παιδείας και κάνανε μαϊμουδιές…
Τώρα, για τους κολλημένους με «τα Δόξα Σοι» της πίστης τους και «τα πρώτα λόγια του Ύμνου», ε, δε θα ασχολούμαστε με εθνικιστές, θρησκόληπτους, ρατσιστές, ξενοφοβικούς… (κι όσα σέρνει η σκούπα).
«Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου, πάρεξ Ελευθερία και Γλώσσα;».
Διονύσιος Σολωμός
Τι πίν’ς να κιράσουμι, Διουνύση! Τα ίδια έχουμι κι ιμείς στου νου μας. Πώς να πιράσει η Λιφτιρία τ’ Γλώσσα. Δε μπουρεί του κουρίτσι να φκιάσει τόσα σκουνάκια π’ χρειάζουντι. Θα παρακαλέσουμι τουν καθηγητή, στ’ν ανάγκη θα τουν ζουρίσουμι κιόλα, για να πάρει του χαρτί τ’ς κι ας μη δώκει πανιλλήνιις, τουλάχιστουν να μπει μι κάνα μέσο σι κανιά τράπεζα. Άμα έχ’ς γλώσσα, ούλα τα κάν’ς! Αρκεί να πιρά’εις τ’ Γλώσσα... Κανουνικά πρέπει να του καταργήσουν αυτό του μάθημα. Άχρηστου είνι. Τι έπαθαμαν π’ κατάργησαν τ’ Αρχαία; Ου Καργάκους μι του Μπαμπινιώτη σκούζουν μαναχά, αλλά γι’ αφ’νούς τ’ς δυο θα τυραγνάμι τα πιδιά μας; Ας πάν’ να τα λέν’ στ’ς κουτόφραγκοι π’ τα θέλουν!
«…και τώρα πώς εξέπεσαν,
πώς έγιναν, να ζουν και να ομιλούν βαρβαρικά
βγαλμένοι – ω συμφορά! – απ’ τον ελληνισμό;» (σιγά το δύσκολο, Καβάφη!...).
Κώστας Καβάφης
Πώς χάνετε η γλώσσα μας;
Αν έχετε παρόμοιο ερώτημα και ανησυχία σοβαρή, καλύτερα να ρωτήσετε αλλού. Τόσοι φιλόλογοι υπάρχουν γύρω μας, που είναι και άνεργοι, γιατί συνήθως στους αρχαιολογικούς χώρους και στα μουσεία μας δεν προτιμούνται αυτοί, αλλά βηματίζουν ως αρχαιοφύλακες οι κομματοσκύλακες.
Βέβαια, ως Έλλην κι ως καφετζής, δεν είναι δυνατόν να μην έχω άποψη για όλα, γι’ αυτό τρεις τέσσερις διαπιστώσεις μου δεν τις γλυτώνετε. Διατηρείτε, ασφαλώς, το δικαίωμα της αποχώρησης από το σημερινό Καφενείο, μεταθέτοντας την ελπίδα για κάτι της προκοπής στο επόμενο.
Ο τεμαχισμός, το καλούπωμα και το ιδεολογικοκομματικό κοσκίνισμα.
Η ελληνική γλώσσα είναι ενιαία και αδιάσπαστη (ρωτάτε και τον Ζουράρι, μιας και τον έχουμε μαζί μας σήμερα). Ομηρική, Αρχαία, Κοινή ελληνιστική, Λόγια, Καθαρεύουσα, Δημοτική, ναι, αλλά μόνο για τη μελέτη της, όχι με την κάθε μία να προσπαθούμε να καταργήσουμε τις άλλες.
Ιούλιος ο δεξιός, Ιούλης ο αριστερός. Τι να πει ο κεντροαριστερός, τι ο κεντρώος και τι ο κεντροδεξιός; Ας λέει Αλωνάρης… Ο μήνας, ωστόσο, είναι ο ίδιος. Μόνη διαφορά η θερμοκρασία. 43 βαθμούς στη Λάρισα, 30 με το ζόρι στο Μαρκελέσι και 8 στα Βραγκιανά (με το θερμόμετρο μέσα στο ψυγείο εννοείται, για να μη σπάσει…).
Η αχρησία των λέξεων για διάφορους λόγους, ο παραμερισμός των ιδιωμάτων και των ντοπιολαλιών διαφόρων περιοχών.
Έλα δω, αρέ καχριμάνη, να μι βουηθή’εις να πιράσου νια χανάκα κι κουντά πάρι του τσιατσιούλι μι τα χράδια ν’ αλατίσουμι τα γίδια κι να πιράσουμι κι τα σαλιβάρια, μάκι απουκόβουνταν ικείνοι οι διαόλοι, ου μπαρτσάκους κι ου γκισάκους!…
Εδώ και χρόνια καταγράφω σε ένα ΑΡΓΙΘΕΑΣ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ λέξεις του τόπου μας. Όταν ξεκίνησα, δε φανταζόμουν την ύπαρξη αυτού του πλούτου λέξεων (περίπου τρεις χιλιάδες μέχρι στιγμής), που είχαν για την επικοινωνία τους οι κατά το πλείστον αγράμματοι κάτοικοι της περιοχής μας. Στην εποχή των γραμματισμένων, μιλάμε για λεξιπενία της νέας γενιάς. Η γενιά των 300 ευρώ είναι και γενιά των 300 λέξεων. Ευρώ και λέξη. Και φυσικά δε φταίει η νέα γενιά γι’ αυτό. Όπως και να ’χει, το αποτέλεσμα είναι «μηδέν στο πηλήκιο», είτε το αγοράσεις στη Λέσβο, είτε στη Μυτιλήνη, είτε στη μακρινή Απωνία…
Τα αρκτικόλεξα και οι ξενικές λέξεις που χρησιμοποιούνται αλόγιστα.
ΙΚΑ, ΟΤΕ, ΔΕΗ και ΤΣΑ,
Ο.Π.Ε.Κ.Α και ΚΕ.Π.Ε.Κ.Α,
ΕΦΚΑ και ΟΓΑ και ΕΛΓΑ,
ΤΕΒΕ, κλέβε, ΟΠΕΚΕΠΕ,
Κουπεπέ και κουπεπέ…
Χάλασε η γλώσσα βρεεεεε!
Ιντερνέτια και Τιβή έφεραν καταστροφή.
Δε διαβάζει βιβλίο κανείς και γι’ αυτό μην απορείς!
«Όταν μπει σε κίνηση η βλακεία, ποιος μπορεί να τη σταματήσει;».
Ο Γιώργος Σεφέρης το λέει, δεν το λέω εγώ. Τις μηνύσεις, λοιπόν, στον αείμνηστο...
Η φεμινιστική σάχλα που απαιτεί τώρα να αναγράφεται μαζί με το αρσενικό και το θηλυκό ουσιαστικό. Πάει πια το άνθρωπος, δεν αφορά τη γυναίκα. Η ανθρωπίνα πρέπει να λέμε στο εξής… Η αλεπού κι ο αλεπός ή η αλώπηξ κι ο αλώπηξος…
Διαβάστε κι αυτό απ’ τον Ζουράρι (ζιουμάτ’σαν τ’ αυτιά τ’ σήμιρα), για να απολαύσετε γλώσσα... φεμινιστική, βεβαίως, βεβαίως! «Ο/η δάσκαλος/α εκπαιδεύει τους/τις μεγαλύτερους/ες μαθητές/τριες και αυτοί/ές τους/τις υπόλοιπους/ες»… Αυτά περνούν στη γλώσσα μας οι σαχλοί/ές, τάχα πως είναι φεμινιστές/τριες και προοδευτικοί/ές παιδαγωγοί/παιδαγωγές, με έντονα γράμματα το τελευταίο και επ’ αυτού ευπρόσδεκτες οι αγωγές. Τι θα μου κάνουν!... Έχω φίλους/ες δικηγόρους/δικηγόρες, έχω φίλους δικαστές… δε φοβάμαι αγωγές! Μπάμπη, Παύλο, να είστε σε ετοιμότητα! Μην πέσω σε καμιά δικαστίνα σκιάζομαι…
Να το λέω Καφενείο ή Νέο Καφενείο;
Εκεί που η γλώσσα παθαίνει τη μεγάλη νίλα είναι στην πολιτική.
Άλλα λέω κι άλλα κάνω και το όχι ναι το βγάνω.
Η λέξη χάνει τη σημασία της, η φράση το νόημά της κι εμείς τα αυγά και τα καλάθια. Δηλώνει κάποιος σοσιαλιστής, αλλά δε γνωρίζει τι σημαίνει σοσιαλισμός. Αυτές είναι ασήμαντες λεπτομέρειες, καημένε! Αρκεί να είσαι σοσιαλιστής!... Άλλος τσακώνεται στον δρόμο για μια θέση παρκαρίσματος και μετά σου κάνει κήρυγμα εναντίον της ιδιωτικής περιουσίας. Το καταλάβατε, είναι αριστερός, παίζει αριστερό μπακ στο χωριό του. Είμαι συντηρητικός, αλλά ριζοσπάστης λέει άλλος. Αυτός το πολύ να σπάει ρίζες από πουρνάρι, για να αργάσει κανένα τομάρι και να το φκιάσει ασκί…
Το μεγάλο άγχος είναι να παρουσιάζεις ως φρέσκο το προϊόν. Το νέος, νέα, νέο κυρίαρχο σε τίτλους και διακηρύξεις κομμάτων, παρατάξεων, υποψηφίων.
Νέα Δημοκρατία: Δεν υπάρχει παλιά και νέα δημοκρατία. Ή είναι δημοκρατία, ή δεν είναι. Αυτό υπάρχει... Βέβαια, η ΝΔ έχει και τα δίκια της. Ολόκληρο Τατσόπουλο πήρε μεταγραφή, τι θα πει, δεν είναι νέα; Η αόρατος αρχή στέλνει το νέο μήνυμα στη νέα κυβέρνηση. Θυμάστε τον Τατσόπουλο που παρουσίαζε τη σειρά για το 1821 στον ΣΚΑΪ, για να υπερασπιστεί και το βιβλίο ιστορίας της Ρεπούση ουσιαστικά, με τον παντός κυβερνητικού καιρού Θάνο Βερέμη; Τώρα, Τατσόπουλος και στη ΝΔ. Στεριωμένος! Έλεγε ένας συγχωριανός μου παλιά: τι σε μέλει, άμα δε σε νοιάζει;
Νέα Εποχή: Τι θα πει αυτό; Κάθε εποχή που ζούμε είναι νέα, περνάει αυτή, έρχεται άλλη, πάλι νέα εποχή είναι. «Χειμώνας και χινόπωρος αντάμα τρων και πίνουν…». Νέα Εποχή με κεφαλαία γράμματα μπροστά είναι άλλο. Είναι το παγκόσμιο κίνημα, που απεργάζεται τη λεγόμενη παγκοσμιοποίηση για τη νέα τάξη πραγμάτων, με ό,τι αυτό σημαίνει. Ο καθένας μπορεί σήμερα να ενημερωθεί. Γράφεις τον όρο στο διαδίκτυο, διαβάζεις και σου λύνονται οι απορίες. Γιατί χρησιμοποιείται τόσο συχνά σήμερα από κόμματα και διάφορους πολιτικούς; Αυτοί που χρησιμοποιούν τον όρο από άγνοια είναι επιπόλαιοι, όσοι δίνουν έτσι διαπίστευση, επικίνδυνοι…
Νέος Πανιώνιος: Το έκαναν, λέει, να γλυτώσουν τα χρέη. Είναι κι αυτό μια πολιτική. Αν γράψω κι εγώ νέος καφετζής λέτε να γλυτώσω; Αν το ΚΙΝΑΛ μετονομαστεί σε ΚΙΝΙΝΟ θα έχει ανάλογη τύχη;
Νέο Αργύριο: Τι σας πείραζε να το πείτε Νέα Τσαπίσματα; Δεν το δεχόμαστε. Να το πείτε Νέα Πέραμο, αφού είστε από πέρα, πείτε τo και Νέα Αγχίαλο ή Νέα Μουδανιά…
Μήτσιο! Ε, Μήτσιο! Δεν το γυρνάς κι εσύ σε Νέος Μήτσιος!...
Ο λαός πορεύεται με τις απάτες κι οι ηγέτες του με αυταπάτες.
Αυτό το έθνος έκανε αυτό το κράτος που ασυλλόγιστα διαλύει αυτό το έθνος.
─ Τίποτε αισιόδοξο δεν υπάρχει σήμερα, καφετζή;
─ Πάντα υπάρχει, μην απελπίζεσαι: «Αν άκουγε ο Θεός τα κοράκια, δε θα ’μενε γαϊδούρι στον κάμπο»…
όπου και να θολώνει ο νους σας,
μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό
και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη.
Οδ. Ελύτης
1/12/2018
.jpg)
.jpg)
