Οι Άγιοι αδελφοί Νεομάρτυρες Σταμάτιος, Ιωάννης και Νικόλαος οι Σπετσιώτες [Χίος 3.2.1822] +ΒΙΝΤΕΟ από τον Κων/νο Οικονόμου

 

Οι Άγιοι αδελφοί Νεομάρτυρες Σταμάτιος, Ιωάννης και Νικόλαος¹ οι Σπετσιώτες [Χίος 3.2.1822] +ΒΙΝΤΕΟ

από τον Κων/νο Οικονόμου

ΟΙ ΝΕΟΙ ΕΜΠΟΡΟΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΠΕΤΣΕΣ: Οι τρεις άγιοι αδελφοί κατάγονταν από τις Σπέτσες, ήταν παιδιά του Θεόδωρου Γκίνη και της Ανέζως και εργάζονταν ως έμποροι. Η κατάσταση στην Ελλάδα την εποχή εκείνη ήταν έκρυθμη και οι Οθωμανοί φέρονταν με εκδικητικότητα στους ραγιάδες ακόμη και σε περιοχές που η επαναστατική φλόγα του αγώνα της Εθνεγερσίας του 1821 δεν είχε ακόμη ανάψει.

ΘΑΛΑΣΣΟΤΑΡΑΧΗ - ΣΤΟΝ ΤΣΕΣΜΕ ΚΑΙ ΤΗ ΧΙΟ: Οι τρεις τους, μαζί με άλλους τέσσερις, ως πλήρωμα, στις αρχές του 1822 ταξίδευαν στο Αιγαίο έχοντας φορτωμένο το πλοίο με λάδι για την Κωνσταντινούπολη. Εξαιτίας κακών καιρικών συνθηκών, όμως, το πλοίο εξώκειλε στη Μικρασιατική ακτή απέναντι από τη Χίο, στην περιοχή του Τσεσμέ (Κρήνη). Βγήκαν τότε έξω στη στεριά όπου συνάντησαν κάποιο Χριστιανό στον οποίο αποκάλυψαν την υπόθεσή τους και του έδωσαν γρόσια να τους αγοράσει τρόφιμα και ό,τι χρειαζόταν για την επισκευή του μικρού τους πλεούμενου. Εκείνος δυστυχώς, ως άλλος Ιούδας, τους πρόδωσε στον αγά του τόπου και μετά από λίγο εμφανίστηκε με ανθρώπους του αγά. Σκότωσαν μάλιστα οι Οθωμανοί δύο από το πλήρωμα, καθώς εκείνοι προσπαθούσαν να διαφύγουν, άλλοι δύο έπεσαν στη θάλασσα και διασώθηκαν, ενώ τους τρεις αδελφούς τους συνέλαβαν και τους οδήγησαν στον πασά της Χίου. Εκείνος, αφού τους ανέκρινε, διέταξε τους μεν δύο, τους νεώτερους, τον δεκοκταετή Σταμάτιο και τον Ιωάννη, είκοσι δύο ετών, να τους κλείσουν στη σκοτεινή φυλακή του κάστρου, τον δε μεγαλύτερο, τον Νικόλαο, να τον βγάλουν έξω από το κάστρο και να τον αποκεφαλίσουν ως κυρίως “υπεύθυνο”.

ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ: Σ’ όλο τον δρόμο παρακινούσαν τον Νικόλαο να αλλαξοπιστήσει για να του χαρίσουν τη ζωή. Εκείνος όμως αποκρίθηκε με σταθερότητα: “Εγώ τώρα πια θα αρχίσω καινούργια ζωή; Όχι, Χριστιανός γεννήθηκα και Χριστιανός θα πεθάνω, δεν αρνούμαι την πίστη μου”. Έτσι σε λίγη ώρα το κεφάλι του μάρτυρα χωρίστηκε βίαια από το σώμα του.

ΟΙ ΔΥΟ ΑΔΕΛΦΟΙ ΣΤΗ ΦΥΛΑΚΗ: Τους δύο νεώτερους ήλπιζε ο πασάς πως θα τους κατάφερνε να εξισλαμισθούν. Έβαλε λοιπόν δύο έμπιστούς του ανθρώπους, ένα Χιώτη κι έναν από τη Λαζική του Πόντου, κάκιστους και παμπόνηρους, να πάνε στη φυλακή και να προσπαθήσουν να τους εξισλαμίσουν, τάζοντάς τους ως αμοιβή πολλά χρήματα. Προσπάθησαν οι άνθρωποι εκείνοι με ποικίλους τρόπους με αλλεπάλληλες επισκέψεις για μια βδομάδα, άλλοτε με υποσχέσεις άλλοτε με απειλές, αλλά δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα. Πήγαν τέλος στον πασά και του ζήτησαν την άδεια να τους βασανίσουν, αφού με τα λόγια δεν κατάφερναν τίποτε, μάλιστα με μεγάλη τόλμη οι Άγιοι τους αντέλεγαν. Ο πασάς, αφού σκέφτηκε λίγο, τους είπε: “αυτοί οι γκιαούρηδες είναι πεισματάρηδες, ευκολότερα τους κόβει κάποιος το κεφάλι παρά το πείσμα. Αύριο παίρνει τέλος το ζήτημα!”

ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ: Οι άγιοι, κλεισμένοι στη φυλακή, κατάλαβαν, ως από θεία αποκάλυψη, ότι τελειώνουν τον καλό αγώνα και ζήτησαν κρυφά χαρτί και μελάνι. Έγραψαν την εξομολόγησή τους και, με μια γυναίκα Φράγκισσα, η οποία είχε τον άντρα της στη φυλακή και μπαινόβγαινε ελεύθερα, την έστειλαν στον Επίσκοπο της Χίου, με την παράκληση να τους στείλει να κοινωνήσουν. Ο Επίσκοπος τους παράγγειλε με τη γυναίκα να μείνουν σταθεροί στην πίστη, να ετοιμαστούν με προσευχή και να μη δειλιάσουν καθόλου μπροστά στο θάνατο, γιατί τους περιμένει ο Παράδεισος, όπου θα χαίρονται αιώνια με τους άλλους μάρτυρες. Οι ευλογημένοι νέοι άκουσαν τα λόγια του Αρχιερέα από το στόμα της γυναίκας, ευχαρίστησαν με δάκρυα τον Κύριο και έμειναν όλη τη νύχτα άγρυπνοι, ψάλλοντας παρακλήσεις στην Θεοτόκο, να τους χαρίσει δύναμη να μη δειλιάσουν στο θάνατο.

Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΠΙ ΓΗΣ ΘΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ: Προς την αυγή αποκοιμήθηκαν για λίγο και ξυπνώντας είπαν στους άλλους Χριστιανούς φυλακισμένους: “εμείς αδελφοί, σήμερα τελειώνουμε το ταξίδι της ζωής μας. Σας παρακαλούμε να δεηθείτε, να μας δυναμώσει ο Κύριος”. Όταν ξημέρωσε, ο Επίσκοπος, με την ίδια γυναίκα, Μιας και ιερέας ή άλλος Χριστιανός δεν επιτρεπόταν να μπει στη φυλακή, τους έστειλε τη Θεία Ευχαριστία και με δάκρυα κοινώνησαν των Αχράντων Μυστηρίων. Έδωσαν στους άλλους φυλακισμένους ό,τι χρήματα είχαν και από τα ρούχα που φορούσαν όσα δεν τους χρειάζονταν. Με τη γυναίκα εκείνη έστειλαν τις ευχαριστίες τους στον Επίσκοπο και μερικά χρήματα για ελεημοσύνη με την παράκληση να τους ψάλει, όταν θα έχουν αναχωρήσει για τη τελευταία τους κατοικία.

Η ΚΑΤΑΔΙΚΗ ΤΩΝ ΔΥΟ ΑΔΕΛΦΩΝ: Την ίδια μέρα τους έβγαλαν από τη φυλακή δεμένους πισθάγκωνα και τους έφεραν κάτω από το σαράι. Τους ρώτησαν για τελευταία φορά αν τουρκίζουν. Οι άγιοι με μεγάλη φωνή απάντησαν: “Χριστιανοί γεννηθήκαμε και Χριστιανοί θα πεθάνουμε. Δεν αρνούμαστε ποτέ τον Χριστό ακόμα κι αν μας κόψετε κομμάτια. Ό,τι έχετε να κάνετε κάντε το μια ώρα αρχύτερα, μη χάνετε τον χρόνο σας. Εμείς την πίστη μας δεν την αρνούμαστε”. Οπότε εκδόθηκε από τον πασά η θανατική τους καταδίκη.

ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ: Τους άρπαξαν οι δήμιοι και τους οδηγούσαν έξω από το κάστρο, παίζοντας με μανία τα σπαθιά μπροστά τους μήπως και δειλιάσουν. Προς στιγμήν πήγε να δειλιάσει ο Ιωάννης και αλλοιώθηκε η όψη του. Βλέποντάς τον ο νεώτερος, ο Σταμάτιος, του είπε: “Τι έπαθες αδελφέ; Δεν θυμάσαι την απόφασή μας να μη προδώσουμε την πίστη μας; Παρακάλεσε την Παναγία μας να σου δώσει δύναμη!” Αυτά τα λόγια έδωσαν θάρρος στον Ιωάννη. Όταν έφθασαν στην περιοχή Βουνάκι, έξω από το κάστρο, δίπλα στα σφαγεία και κάτω από την Παλαιά Βρύση, τους ρώτησαν για τελευταία φορά μήπως και άλλαξαν γνώμη. Με μεγάλη φωνή και οι δύο απάντησαν και μάλιστα το είπαν τρεις φορές: “Αδελφοί Χριστιανοί, Χριστιανοί είμαστε και για τον Χριστό πεθαίνουμε. Δεν αλλάζουμε πίστη. Μνήσθητι ημών Κύριε εν τη Βασιλεία Σου”. Τους αποκεφάλισαν αμέσως. Ήταν η 3η Φεβρουαρίου του 1822. Τα άγια λείψανά τους έμειναν εκεί στον τόπο της εκτέλεσης περιφρονημένα. Μετά τις τρεις ημέρες αγγάρεψαν οι Τούρκοι κάποιους Χριστιανούς και τα έβαλαν σε βάρκα ρίχνοντάς τα στη θάλασσα. Τέσσερις ημέρες αργότερα, η θάλασσα τα έβγαλε έξω. Έτσι οι Χριστιανοί με πολλή χαρά και ευλάβεια τα παρέλαβαν και τα ενταφίασαν. Ας έχουμε την ευχή και τις μεσιτείες των αγίων αδελφών!

Ἀπολυτίκιο [Ἦχος δ’]: “Νομίμως ἀθλήσαντες, ὑπὲρ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, παμμάκαρ Σταμάτιε, σὺν Ἰωάννῃ ὁμοῦ, αὐτάδελφοι ἔνδοξοι, σύναθλον δὲ ἐν πᾶσι, τὸν Νικόλαον σχόντες, δόξης τῆς τῶν Μαρτύρων, ἠξιώθητε ἅμα, πρεσβεύοντες τῇ Τριάδι, ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν”. Κοντάκιο [Ἦχος γ΄] “Οἱ στερροὶ αὐτάδελφοι, μιᾷ ἀθλήσαντες γνώμῃ, ὁ κλεινὸς Σταμάτιος, σὺν Ἰωάννῃ ἐνθέως, τέτμηνται, σὺν Νικολάῳ, τῷ ὁμοψύχῳ, χαίροντες αὐτῶν τὰς κάρας πίστει Κυρίου· διὰ τοῦτο μαρτυρίου, τὸ θεῖον γέρας θεόθεν ἔλαβον”. Μεγαλυνάριο: “Χαίροις αὐταδέλφων ἡ ξυνωρίς, Ἰωάννη μάκαρ, καὶ Σταμάτιε καρτερέ, σὺν τῷ Νικολάῳ, ὑμῶν τῷ συνοδίτῃ, Σπετσῶν οἱ πολιοῦχοι, Χίου σεμνώματα”.

1. Σύμφωνα με ορισμένες πηγές ο ένας από τους τρεις μάρτυρες, ο Νικόλαος δεν ήταν αδελφός των άλλων δύο, αλλά συγγενής ή απλώς συμπατριώτης τους και κυβερνήτης του πλοίου. Κατά τη γνώμη μου αυτή και είναι και η πιθανότερη εκδοχή.

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ: 

Η Αλκυόνη, ο Κύηκας κι οι Αλκυονίδες μέρες +ΒΙΝΤΕΟ Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου - συγγραφέα

 

Η Αλκυόνη, ο Κύηκας κι οι Αλκυονίδες μέρες +ΒΙΝΤΕΟ

Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου - συγγραφέα

  Να που έφτασαν και οι λιακάδες του Γενάρη! Είναι οι λεγόμενες Αλκυονίδες ημέρες. Ας δούμε όμως γιατί ονομάστηκαν έτσι και ποια ήταν η μυθική Αλκυόνη.

Η ΑΛΚΥΟΝΗ ΚΑΙ Η ΕΥΤΥΧΊΑ ΤΗΣ: Η Αλκυόνη ήταν μια πανέμορφη κοπέλα, μία από τις κόρες του Θεσσαλού βασιλιά Αιόλου και της Εναρέτης. Ήταν σύζυγος του Κύηκα, βασιλιά της Τραχίνας, της νοτιότερης θεσσαλικής πόλης, και με εκείνον ζούσε πολύ ευτυχισμένη. Η αγάπη τους ήταν πρότυπο για όλους.

Η ΥΒΡΙΣ: Περνούσαν τόσο όμορφα, που άρχισαν να πιστεύουν σιγά, σιγά ότι δεν είναι απλώς κοινοί θνητοί, αλλά όμοιοι με τους 12 Θεούς του Ολύμπου. Ο Κύηκας θεώρησε τον εαυτό του ισάξιο του Δία και η Αλκυόνη πίστευε πως ήταν ισάξια της Ήρας. Μάλιστα άρχισαν να αποκαλούν ο ένας τον άλλο με τα ονόματα των Θεών! Η Αλκυόνη αποκαλούσε τον σύζυγό της «Δία» και εκείνος την Αλκυόνη «Ήρα». Θέλησαν μάλιστα, λέει ο Μύθος, να υποχρεώσουν και τους κατοίκους της περιοχής να τους αποκαλούν έτσι. Η ευτυχία του ζευγαριού, τους είχε κάνει πραγματικά και τους δύο τυφλούς και υπερβολικά περήφανους. Δεν τους πέρασε από το νου ότι έτσι θα προκαλούσαν την οργή των θεών.

Η ΝΕΜΕΣΙΣ: Πράγματι η συμπεριφορά του ζεύγους προκάλεσε την οργή του Δία, που θεώρησε τη διαγωγή των δύο ερωτευμένων “ύβριν”. Αναμενόμενη ήταν και η ''τίσις''-τιμωρία. Έτσι λοιπόν, μια μέρα, ο Κύηκας βγήκε στα ανοιχτά του πελάγους για ψάρεμα. Μάταια τον παρακαλούσε η Αλκυόνη να μην πάει γιατί την προηγούμενη βραδιά είχε δει ένα εφιαλτικό όνειρο και συνεπώς είχε ένα άσχημο προαίσθημα. Εκείνος, μη δίνοντας σημασία στις προειδοποιήσεις της, πήγε. Ανοίχτηκε βαθιά στη θάλασσα και επιδόθηκε στην αγαπημένη του συνήθεια. Δεν πέρασε πολλή ώρα και όντως σηκώθηκαν δυνατοί άνεμοι που μισοβύθισαν το πλοίο του, ενώ ένας κεραυνός από το βασιλιά των θεών τον γκρέμισε στα παγωμένα νερά. Ο Κύηκας βρέθηκε στη θάλασσα αβοήθητος και σε λίγο, παρά τις απέλπιδες προσπάθειές του, πελώρια κύματα τον κατέπνιξαν παρασύροντας τον στα βάθη του πελάγους. Χάθηκε στη θάλασσα. Η Αλκυόνη που από έναν ψηλό βράχο παρακολουθούσε τα γεγονότα, είδε τη φοβερή σκηνή. Μόλις κατάλαβε ότι το πλοίο του χάθηκε, μέσα στην απελπισία της έπεσε από το βράχο στα αφρισμένα νερά της ακτής και σκοτώθηκε.

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ: Επειδή η αγάπη τους ήταν τόσο δυνατή, ο Δίας λυπήθηκε την Αλκυόνη και τη μεταμόρφωσε σε πουλί, τη γνωστή μας αλκυόνη. Η αλκυόνη είναι ένα όμορφο πουλί το οποίο ζει πάντα κοντά στις ακτές της θάλασσας, σε όχθες ποταμών ή λιμνών, σε υγροτόπους και σε παράκτιες λιμνοθάλασσες της Ελλάδας, λες και περιμένει να εμφανιστεί, ακόμη, μέσα από τα κύματα ο χαμένος Κύηξ. Η Αλκυόνη, λοιπόν, γεννούσε τα αυγά της, μέσα στο καταχείμωνο και τα κλωσούσε στα βράχια της ακτής. Μα τα αγριεμένα κύματα ορμούσαν στη στεριά, σκαρφάλωναν στους βράχους, κατέστρεφαν τη φωλιά και έσπαγαν τα αυγά της.

ΑΛΚΥΟΝΙΔΕΣ ΜΕΡΕΣ: Τη συμπόνεσε ξανά ο Δίας και πήρε την απόφαση, λίγες μέρες κάθε Γενάρη, να καταλαγιάζουν οι άνεμοι, να ηρεμεί η θάλασσα και να ξαστερώνει ο ουρανός ώστε να ζεσταίνει ο ήλιος τον κόσμο. Έτσι, δεκαπέντε μέρες περίπου κάθε Γενάρη, ο ουρανός είναι ολοκάθαρος και ο καιρός ζεστός ώστε να μπορεί η Αλκυόνη να κλωσάει τα αυγά της. Αυτές τις ξάστερες και ζεστές μέρες του Ιανουαρίου οι αρχαίοι Έλληνες τις ονόμαζαν Αλκυονίδες μέρες.

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com 

Ένας λύγκας στον ουρανό! Ο αστερισμός Λυγξ + ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου, συγγραφέα

 

Ένας λύγκας στον ουρανό! Ο αστερισμός Λυγξ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου, συγγραφέα

Ο Λυγξ [Λατ. Lynx, συντ. Lyn], είναι ένας αστερισμός του Βορρά που καταγράφηκε πρώτη φορά το 1690, από τον Εβέλιο. Συνορεύει με τους αστερισμούς Καμηλοπάρδαλη, Ηνίοχο, Διδύμους, Καρκίνο, Μικρό Λέοντα και Μεγάλη Άρκτο. Έχει έκταση 545,4 τετ. μοίρες [28ος σε έκταση μεταξύ των 88 αναγνωρισμένων αστερισμών]. Βρίσκεται ολόκληρος στο βόρειο ημισφαίριο της ουράνιας σφαίρας και είναι πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη από 90° Βόρεια έως 28° Νότια. Είναι ολόκληρος ορατός τις νύχτες του χειμώνα και της ανοίξεως από την Ελλάδα [αμφιφανής αστερισμός].

ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΑ: Ο Εβέλιος, που τον σχημάτισε με βάση 19 αστέρες, τον ονόμασε Λύγκα επειδή, όπως είπε, “όσοι τον μελετούν θα πρέπει να έχουν τα μάτια του Λύγκα”, υπονοώντας τη μικρή φωτεινότητα του αστερισμού. Η εναλλακτική ονομασία «Τίγρις», προήλθε από την ομοιότητα των αρκετά μικρών άστρων του Λύγκα με το δέρμα της τίγρης.

ΦΩΤΕΙΝΟΤΕΡΟΙ ΑΣΤΕΡΕΣ: Ο αστερισμός περιλαμβάνει 97 ορατούς [φ.μ.≤ 6,5] αστέρες. Ο α Λυγκός είναι ο φωτεινότερος του αστερισμού, με φαινόμενο μέγεθος 3,13. Ο 2 Λυγκός, έχει φαινόμενο μέγεθος 4,48 και ο 15 Λυγκός έχει φαιν. μέγεθος 4,35. Ο 31 Λυγκός [φ.μ. 4,25] ταξινομείτο από τον Πτολεμαίο στη Μεγάλη Άρκτο, ενώ κάποιοι αστρονόμοι τον ταύτιζαν με τον αραβικό Alsciaukat (από το al shaukah, αγκάθι) ή Mabsuthat(ο Διεσταλμένος). Τέλος οι 38 Λυγκός, που είναι διπλός αστέρας, και HR 3579, έχουν αντιστοίχως φαινόμενο μέγεθος 3,82 και 3,97. Ο Λυγξ διαθέτει αρκετούς όμορφους διπλούς αστέρες για παρατήρηση με τηλεσκόπιο, όπως ο 19 Λυγκός ή Σ1062, με φαιν. μεγέθη 5,45 και 6,53, και διαχωρισμό 15΄΄.

ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ: Στον αστερισμό περιλαμβάνεται το σφαιρωτό σμήνος NGC 2419 [φ.μ. 10,4], με διάμετρο 6΄, που απέχει από τη Γη πάνω από 300.000 έτη φωτός και είναι μάλλον το μακρινότερο στο Γαλαξία μας. Ο Λύγξ περιλαμβάνει ακόμη το αμυδρό πλανητικό νεφέλωμα Jones-Emberson 1 (φαιν. μεγέθους μόλις 12,1), που έχει αρκετά μεγάλη φαινόμενη διάμετρο για πλανητικά νεφελώματα, 6΄39΄΄. Αρκετοί, αλλά αμυδροί, είναι κάποιο γαλαξίες στον αστερισμό, με φωτεινότερο τον NGC 2683 (φαιν. μέγεθος 9,8) κοντά στο σύνορο με τον Καρκίνο και με πυρήνα περιγραφόμενο ως νεφροειδούς σχήματος. Ακόμη ο Λυγξ περιλαμβάνει τον κβάζαρ APM 08279+5255 [φ.μ.15], ενώ στο Λύγκα ανακαλύφθηκε, τον Ιούλιο του 1893 ο κομήτης Rordame-Quenisset.

NGC 2683 Spiral galaxy

Το βίντεο εδώ: 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: http://www.constellation-guide.com

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

Ο Νεομάρτυς Ιορδάνης ο Τραπεζούντιος 2.2 [Κωνσταντινούπολη 2 Φεβρουαρίου 1650] Κωνσταντίνος Οικονόμου

 

 Ο Νεομάρτυς Ιορδάνης ο Τραπεζούντιος 2.2 [Κωνσταντινούπολη 2 Φεβρουαρίου 1650]

Κωνσταντίνος Οικονόμου

Τραπεζούντα: Αλησμόνητες ελληνίδες πατρίδες

Ἰορδάνην δὲ μὴ ποταμὸν ἐννόει, Χριστοῦ δ’ Ἀθλητήν, ἐσχάτοις ἐν τοῖς χρόνοις.

Ο άγιος καταγόταν από την Τραπεζούντα του Πόντου αλλά ζούσε στην Κωνσταντινούπολη , στη συνοικία του Γαλατά, όπου ήταν παντρεμένος και εργαζόταν ως καζαντζής, δηλαδή χαλκωματάς και κατασκεύαζε χάλκινα σκεύη.

Κάποια μέρα, ήταν η εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου, διασκέδαζε με κάποιους Τούρκους συμπατριώτες και συναδέλφους του, παίζοντας ένα παιχνίδι στο εργαστήριό του. Κάποιος από τους Τούρκους τους είπε στα ελληνικά: Άγιε Νικόλαε, ψωριάρη, βοήθησέ με να νικήσω. Και ο άγιος του απάντησε μιλώντας το ίδιο ειρωνικά για τον προφήτη τους [το Μωχαμέτη τους]. Αφού τελείωσαν το παιχνίδι πήγαν στα σπίτια τους. Κάποιος από αυτούς όμως πήγε στον δικαστή και έβγαλε απόφαση πως όποιος βρίσει τον προφήτη πρέπει να θανατώνεται. Μόλις το έμαθε ο Άγιος πήγε και κρύφτηκε για κάποιο χρονικό διάστημα σε ένα Τούρκο φίλο του, που είχε μεγάλη θέση. Το έμαθε ο κατήγορός του και άλλοι Τούρκοι και κατόρθωσε να βγάλει άλλη απόφαση, πως όποιος Τούρκος κρύβει Χριστιανό βλάσφημο είναι κι αυτός Χριστιανός. Έτσι πήγαν στο βεζύρη και με διαταγή του τον οδήγησαν μπροστά του. Του λέει τότ εκείνος:

-Άνθρωπε, σύμφωνα με τη μαρτυρία όλων αυτών ή πρέπει να αποκεφαλιστείς ή πρέπει να γίνεις τούρκος. Αν γίνεις μωαμεθανός, θα σου δώσω μεγάλες τιμές.

Ο νεαρός Ιορδάνης, του Χριστού ο μάρτυρας, του απάντησε :

-Δεν αρνούμαι τον γλυκύτατό μου Ιησού Χριστό αλλά Τον πιστεύω και Τον ομολογώ Θεό αληθινό. Αυτό μόνο ζητώ , να μου δώσεις την άδεια να πάω στο εργαστήριό μου, να τακτοποιήσω τις εκκρεμότητες που έχω και κατόπιν ας γίνει το θέλημά σου. Ο βεζύρης διέταξε τον έπαρχο να τον πάει στο εργαστήριό του και κατόπιν να τον αποκεφαλίσουν.

Ο άγιος, αφού τακτοποίησε τις τελευταίες υποθέσεις του, ζήτησε την τελευταία συγχώρεση από τους Χριστιανούς, ενώ παρακάλεσε να δώσουν τα πράγματά του σε εκκλησίες, σε μοναστήρια και σε ορφανά. Ύστερα οδηγήθηκε στον τόπο της εκτέλεσης. Σ’ όλο τον δρόμο έτρεχε χαρούμενος, ευχαριστώντας τον Θεό που τον αξίωσε για το μαρτύριο και ζητούσε συγχώρηση από μικρούς και μεγάλους που συναντούσε. Ήταν πραγματικά θαυμαστό να τον βλέπει κάποιος ενώ περίμενε το θάνατό του, να μη φοβάται να μη δειλιάζει, ενώ ούτε η όψη του άλλαξε, μόνο περπατούσε χαρούμενος.

Όταν έφθασαν στο Κουτζούκ Καραμάνι, τον τόπο εκτελέσεων, τον γονάτισε ο δήμιος για να τον αποκεφαλίσει. Τότε έφθασε απεσταλμένος του βεζύρη και του λέει μυστικά :

-Ο βεζύρης σου παραγγέλνει, λυπήσου τη ζωή σου, γίνε τούρκος μόνο με τα λόγια και πήγαινε όπου θέλεις και ζήσε ως χριστιανός.

Ο άγιος όμως του απάντησε :

-Ευχαριστώ τον βεζύρη αλλά αυτό δεν θα το κάνω ποτέ.

Κατόπιν έσκυψε το κεφάλι του και ο δήμιος τον αποκεφάλισε. Ήταν η 2α Φεβρουαρίου του 1650 [κατ' άλλους 1651]. Τη νύχτα πήγαν οι συγγενείς του και φίλοι, δωροδόκησαν τον έπαρχο , πήραν το τίμιο λείψανό του και το ενταφίασαν με ευλάβεια στο Μπέγιογλου Πέραν.

Μαρτύριο του Άγιου συνέγραψαν ό Ί. Καρυοφύλλης, Μέγας Λογοθέτης της Μεγάλης Εκκλησίας καί ό Μελέτιος Συρίγου.

''Πλοῦτον, μείζων πάντων θησαυρῶν, τῶν ἐν γῇ νομίζων θεόφρον, τὸν τοῦ Χριστοῦ καὶ Θεοῦ, θάνατον ἐπώδυνον, καὶ ἐπονείδιστον, τοῦτον ἤρπασας ἄριστα, προκρίνας τὸ πᾶσι, ζωὴν τὴν ἀθάνατον, ἐπαγγελόμενον, πάθος, δι’ οὗ ἥττηται κόσμος, καὶ ἡ ἁμαρτία ἐσβέσθη, καὶ ὁ κοσμοκράτωρ ἀπελήλαται. ''

Η Υπαπαντή του Κυρίου (2/2) Κωνσταντίνος Αθ. Οικονόμου

 

Η Υπαπαντή του Κυρίου (2/2)

Κων/νος Αθ. Οικονόμου

Η ΕΟΡΤΗ: Η Υπαπαντή είναι Δεσποτική εορτή, αφού αφορά τον Κύριο, αλλά και Θεομητορική, αφού αφορά και τη Θεοτόκο. Υπαπαντή θα πει προϋπάντηση. Σαράντα ημέρες από την γέννηση του Θεανθρώπου, προσεφέρθη ο Κύριος στο ιερό από τη μητέρα Του τη Θεοτόκο, όπου Τον υπεδέχθη ο πρεσβύτης Συμεών, λέγοντας: «Νυν απολύεις τον δούλον σου Δέσποτα κατά το ρήμα σου εν ειρήνη…». Διότι αυτό περίμενε χρόνια ο δίκαιος Συμεών˙ να δει “ιδίοις όμμασιν” τον Κύριο και Θεό του. Και πλέον ευτυχισμένος μπορούσε να αναχωρήσει για τις αιώνιες μονές.

Ο “ΤΥΠΟΣ” ΤΗΣ ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ: Στην Παλαιά Διαθήκη (Εξ. ιγ' 9, Λευιτ. ιβ' 1-6), ο Θεὸς ζήτησε απὸ το Μωυσή την καθιέρωση-προσφρορά κάθε πρωτότοκου αγοριού σαράντα ημερών και την συνεπαγόμενη άφεσή του στο Θείο θέλημα, ως θυσία ανάμνησης του γεγονότος ότι ο Ισραὴλ σώθηκε απὸ τη δουλεία των Αιγυπτίων μέσω του θανάτου όλων των πρωτοτόκων της Αιγύπτου. Οι γονείς “πλήρωναν” στο ναό για το παιδὶ, σαν λύτρα, έναν αμνὸ ή ένα ζεύγος περιστεριών.

Ο ΚΥΡΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΡΩΤΟΤΟΚΟΣ με τρείς έννοιες: “Κατά την γέννηση Του από την Παναγία Μητέρα Του, κατά το άγιο Βάπτισμα που εγκαινίασε ο Ίδιος με την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος και κατά την λαμπροφόρο Ανάσταση Του. Και με τους τρεις τρόπους ζωοποιείται η ανθρώπινη φύση..” (Γρηγόριος Νύσσης). Ο όρος πρωτότοκος αναφέρεται και στις δύο γεννήσεις του Χριστού, δηλαδή “στην προαιώνια από Πατέρα, χωρίς μητέρα, και την εν χρόνω γέννηση από Παρθένο Μητέρα, χωρίς πατέρα” (Γρηγόριος Παλαμάς). Ο Χριστός λέγεται ακόμη πρωτότοκος: Γιατί, ως Θεός, γεννήθηκε από τον Πατέρα προ πάντων των αιώνων, «ος εστίν εικών του θεού του αοράτου, πρωτότοκος πάσης κτίσεως» (Κολ. α' 15), ως άνθρωπος, « έτεκεν τον Υιόν αυτής τον πρωτότοκον» (Λουκ. β', 7), ενώ είναι πρωτότοκος εκ νεκρών [«ος εστίν αρχή, πρωτότοκος εκ των νεκρών» (Κολ. α', 18)], γιατί πρώτος Αυτός αναστήθηκε, δίνοντας έτσι την δυνατότητα ανάστασης σε κάθε άνθρωπο στον κατάλληλο καιρό. Κατ' αυτό τον τρόπο η ανάσταση θεωρείται γέννηση.

Η ΠΤΩΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ: Το Ευαγγέλιο λέει ότι οι γονείς του Χριστού τον οδήγησαν στον Ναό «του δούναι θυσίαν κατά το ειρημένον εν νόμω Κυρίου, ζεύγος τρυγόνων ή δύο νεοσσούς περιστερών» (Λουκ. β' 24). Όμως δεν πρόσφεραν αμνό, επειδή ήταν πτωχοί. Πραγματικά, ό Χριστός γεννήθηκε σε φτωχή οικογένεια και μεγάλωσε ως φτωχός. Όμως, ή φτώχεια του Χριστού έγκειται, κυρίως, στο ότι προσέλαβε την ανθρώπινη φύση. Όπως λέγει ο άγιος Γρηγόριος Θεολόγος, “ενώ ήταν πλούσιος, επτώχευσε για να πλουτίσουμε εμείς με την θεότητα Του”.

Η ΔΙΠΛΗ ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ: Ο ευαγγελιστής διασώζει μια διπλή προφητική αποστροφή του Συμεών προς τη Θεοτόκο: "ιδού ούτος κείται εις πτώσιν και ανάστασιν πολλών εν τω Ισραήλ και εις σημείον αντιλεγόμενον, και σου δε αυτής την ψυχήν διελεύσεται ρομφαία" (Λουκ. β΄ 32-35).

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ «ΣΗΜΕΙΟΝ ΑΝΤΙΛΕΓΟΜΕΝΟΝ». Η λέξη «σημείον» μπορεί να εννοηθή πολλαπλώς. Σημείο είναι η ενανθρώπηση του Λόγου του Θεού, διότι κατ' αυτήν έγιναν πολλά παράδοξα πράγματα. Ο Θεός έγινε άνθρωπος, η Παρθένος μητέρα. Ακριβώς αυτό το σημείο αντιλέγεται αμβισβητούμενο από πολλούς. “Άλλοι θεωρούν ότι ο Χριστός, ως Θεός, έχει προαιώνια ύπαρξη και άλλοι ότι έλαβε αρχή της υπάρξεως Του από την παρθένο και άχραντη Μαρία” (Κύριλλος Αλεξ.). Ο Νικόδημος Αγιορείτης, εξηγεί πως ο αιρετικός, βλέποντας τα έργα του Χριστού, που έχει διπλή φύση, θεία και ανθρώπινη, και άλλοτε ως άνθρωπος πεινά, διψά, δέχεται το μαρτύριο, σταυρώνεται, πάσχει (τα λεγόμενα “αδιάβλητα πάθη”), και άλλοτε ως Θεός θαυματουργεί, εκδιώκει δαίμονες, ανίσταται κλπ., αμφιταλαντεύεται αν ό Χριστός είναι Θεός ή άνθρωπος. Ομως εμείς γνωρίζουμε ότι καιτοι ό Χριστός είχε δύο φύσεις, θεία και ανθρώπινη, εν τούτοις είναι ένας κατά την υπόσταση (υποστατική ένωση των δύο φύσεων), και έτσι ό ένας και Αυτός Χριστός ενεργεί άλλοτε τα θεοπρεπή και άλλοτε τα ανθρωποπρεπή. Ακόμη, σημείο αντιλεγόμενο είναι ο Σταυρός του Χριστού. Άλλοι δέχονται τη σταύρωση του Χριστού θεωρώντας αυτήν ως σωτηρία, διότι έτσι νίκησε τις αρχές και εξουσίες του σκότους, και άλλοι τον αρνούνται. “Ο Σταυρός για τους Ιουδαίους σκάνδαλο, για τους Έλληνες μωρία. Για μας όμως ο Σταυρός είναι Θεού δύναμις και θεού σοφία» (Α' Κορ. α', 23-24).

΄“ΣΟΥ ΔΕ ΑΥΤΗΣ ΤΗΝ ΨΥΧΗΝ ΔΙΕΛΕΥΣΕΤΑΙ ΡΟΜΦΑΙΑ”: Η δεύτερη προφητεία του αγίου Συμεών: «και σου δε αυτής την ψυχήν διελεύσεται ρομφαία, όπως αν αποκαλυφθώσιν εκ πολλών καρδιών διαλογισμοί», αφορά στον πόνο της μπροστά στον Σταυρό, όταν θα έβλεπε τον Υιό της, που είναι ταυτόχρονα Υιός του Θεού, να πάσχει. Η Παναγία δεν πόνεσε κατά την Γέννηση του Χριστού, ακριβώς γιατί συνέλαβε ασπόρως και γέννησε αφθόρως (ανήδονος σύλληψη – ανωδύνως τίκτειν). Ο πόνος όμως, (ρομφαία), θα διαπεράσει την ψυχή της κατά τον σταυρικό θάνατο του Χριστού, αποκαλύπτοντας διαλογισμούς πολλών, που αμφέβαλλαν αν είναι γνήσια μητέρα. Αλλά από τον πόνο που αισθάνθηκε καταλαβαίνουν ότι πρόκειται για την φυσική Του μητέρα. Έτσι, αφού η Παναγία είναι πραγματική μητέρα, σημαίνει ότι και ο Χριστός έχει πραγματικό σώμα και δεν είναι άνθρωπος κατά φαντασία. Ακόμη, τη σταύρωσή Του θα ακολουθήσει ποικιλία αντιδράσεων: “ο Πέτρος θα Τον αρνηθεί, οι μαθητές θα Τον εγκαταλείψουν, ο Πιλάτος θα μεταμεληθεί, ο εκ των σταυρωτών εκατόνταρχος θα ομολογήσει, οι Φαρισαίοι Ιωσήφ και Νικόδημος θα φροντίσουν το νεκρό Του σώμα, ο Ιούδας θα αυτοκτονήσει, οι Ιουδαίοι θα δωροδοκήσουν τους φρουρούς για να αποκρύψουν την Ανάσταση” (Μ. Αθανάσιος). Τελικά, ο Χριστός θα είναι «εις πτώσιν και ανάστασιν πολλών» και στην άλλη ζωή, αφού όλοι θα δουν τον Χριστό, αλλά για άλλους θα είναι Παράδεισος, για άλλους Κόλαση.

Ο ΚΥΡΙΟΣ ΣΩΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΦΩΣ: Έτσι Τον κάλεσε ο Συμεών: Σ ω τ η ρ ί α, που ετοίμασε ο Θεός για κάθε άνθρωπο και Φ ω ς, που φωτίζει όλα τα έθνη. Ότι ο Χριστός είναι αληθινά ο Σωτήρας, μαρτυρεί και το όνομα Ιησούς, που Άγγελος Κυρίου ανακοίνωσε στον Ιωσήφ: «Καλέσεις το όνομα αυτού Ιησούν, αυτός γαρ σώσει τον λαόν αυτού από των αμαρτιών αυτών», το ότι είναι το αληθινό Φως, το βεβαιώνει ο Ίδιος: «Εγώ ειμί το Φώς του κόσμου», το φως το πραγματικό, πού διώχνει το σκότος της άγνοιας, αλλά και η δόξα ολόκληρης της ανθρώπινης φύσης. “Χωρίς το Χριστό ή ανθρώπινη φύση είναι άδοξη, ανείδεη, αόριστη και ανώνυμη. Με τον Χριστό αποκτά είδος και όρο.» (Νικόλαος Καβάσιλας).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ: Η αφιέρωση του πρωτοτόκου ήταν η προτύπωση θυσίας που αναβαλλόταν αιώνες, μέχρι που οδηγήθηκε στο ναὸ ο Μονογενὴς Υιος του Θεού, έχοντας γίνει Υιος της Παρθένου, «υιὸς του ανθρώπου». Για πρώτη φορὰ στην ιστορία η αιματηρὴ αυτὴ θυσία έγινε δεκτὴ απὸ το Θεὸ, παρὰ το γεγονὸς ότι το αντικατάστατο της προσφερόμενης θυσίας, ο ίδιος ο Κύριος, αυτὴ τη μοναδικὴ φορὰ, ο Θεὸς Πατέρας αποδέχτηκε και το θάνατό Του: στο Γολγοθὰ πάνω στο σταυρό! Η Υπαπαντή του Χριστού δείχνει ότι ο Χριστός είναι η ζωή και το φως των ανθρώπων και ο άνθρωπος πρέπει να αποβλέπει στην απόκτηση αυτού του φωτός και αυτής της ζωής. «Λάμπρυναν μου την ψυχήν και το φως το αισθητόν, όπως ίδω καθαρώς και κηρύξω Σε Θεόν», για να γίνει η Υπαπαντή Του, εορτή υπαπαντής του καθενός πιστού.

Άγιος Αναστάσιος ο Νεομάρτυρας «ο πολιούχος του Ναυπλίου» (1η Φεβρουαρίου 1655) Κων/νος Οικονόμου

 

Άγιος Αναστάσιος ο Νεομάρτυρας «ο πολιούχος του Ναυπλίου» (1η Φεβρουαρίου 1655)

Κων/νος Οικονόμου

   Η 1η Φεβρουαρίου είναι μέρα ξεχωριστή για το Ναύπλιο. Ημέρα επίσημης αργίας αλλά και μεγάλης εορτής, γατί γιορτάζει ο προστάτης της πόλης, άγιος Αναστάσιος, που έζησε και μαρτύρησε στο Ναύπλιο και γι’ αυτό οι κάτοικοί του ιδιαιτέρως τον τιμούν και τον ευλαβούνται.

  Ο ΝΕΟΣ ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΣ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ: Ο Αναστάσιος γεννήθηκε στο Ναύπλιο στις αρχές του 17ου αιώνα. Ήταν έξυπνος και ταλαντούχος, με ιδιαίτερο χάρισμα στη ζωγραφική. Κι επειδή από μικρός αγαπούσε πολύ τον Χριστό και τους Αγίους της Εκκλησίας, θέλησε να ασχοληθεί με την Αγιογραφία. Μαθήτευσε κοντά σε σπουδαίους δασκάλους της αγιογραφίας, όπως ήταν οι αδελφοί Δημήτριος και Γεώργιος Μόσχου, ενώ επισκέφθηκε και το Άγιον Όρος, για να μελετήσει τοιχογραφίες σε διάφορες Μονές και να βελτιώσει την τεχνική του. Εκείνο τον καιρό ξέσπασε ο Ενετο-τουρκικός πόλεμος στην Κρήτη(1645-1669), γεγονός που πυροδότησε το φανατισμό των Οθωμανών, ο οποίος μεταδόθηκε και στο Ναύπλιο, λιμάνι σε καίρια θέση που χρησίμευε ως βάση για ανεφοδιασμό των τούρκων.

   Ο ΑΡΡΑΒΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΜΑΓΙΚΑ: Στο μεταξύ ο Αναστάσιος είχε αρραβωνιαστεί με μία κόρη χριστιανών. Δυστυχώς όμως η κοπέλα αυτή φάνηκε απρόσεκτη στη ζωή της και προκλητική και γι’ αυτό ο Αναστάσιος δεν θέλησε να προχωρήσουν. Έτσι διέλυσε τον αρραβώνα τους. Το γεγονός αυτό εξερέθισε τους γονείς της κοπέλας, οι οποίοι πήραν απόφαση να εκδικηθούν τον νέο που απέρριψε την κόρη τους. Τυφλωμένοι, λοιπόν, από τον πληγωμένο εγωισμό τους κατέφυγαν σε κάποιο μάγο και του ζήτησαν να βλάψει τον Αναστάσιο. Έτσι ο διάβολος βρήκε ευκαιρία να επιτεθεί στον αγνό αυτό και πιστό νέο, ο οποίος ήταν πρότυπο αρετής και χριστιανικής ζωής. Τι συνέβη λοιπόν;

  ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΣ[;]: Ο Αναστάσιος έπαθε τότε κάποια κρίση κι έχασε τα λογικά του. Άρχισε να τριγυρνά στους δρόμους και να φωνάζει ασυνάρτητα λόγια. Όταν τον είδαν οι Τούρκοι, έτσι αλλόκοτο, τον έκαναν να αλλαξοπιστήσει. Ο Θεός όμως τον λυπήθηκε και σε λίγες μέρες του έδωσε την υγεία του. Και ερχόμενος στα συγκαλά του, κατανοεί ότι είναι Τούρκος και ότι φορούσε στο κεφάλι άσπρο σαρίκι. Αμέσως το πετάει στο χώμα και αρχίζει να φωνάζει με δυνατή φωνή και με τόλμη μέσα στο πλήθος των Τούρκων ότι ήταν, είναι και θα είναι για πάντα χριστιανός: «Εγώ χριστιανός ήμουν, χριστιανός είμαι και χριστιανός θέλω να είμαι!»

ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ: Την ίδια στιγμή τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στο δικαστήριο. Πάλι όμως επανέλαβε με θάρρος την ομολογία του. Ο δικαστής προσπάθησε να τον μεταπείσει και με κολακείες και με απειλές, αλλά δεν τα κατάφερε. Ο νεαρός αθλητής του Χριστού έλεγε με παρρησία: « Δεν αρνούμαι τον Κύριό μου Ιησού Χριστό, τον αληθινό Θεό, αλλά πιστεύω και τον προσκυνώ ως Δημιουργό και Σωτήρα μου. Τη δική σας την πίστη δεν την χρειάζομαι…» Στο άκουσμα αυτών των λόγων ο κριτής διέταξε να τον αποκεφαλίσουν. Ωστόσο πριν προλάβουν να τον αποκεφαλίσουν ο τουρκικός όχλος εξαγριωμένος έπεσε με μανία πάνω του. Άλλοι με ξύλα, άλλοι με ξίφη κι άλλοι με μαχαίρια κτυπούσαν και κατατρυπούσαν το σώμα του μάρτυρα μέχρι που ξεψύχησε κι έλαβε το μαρτυρικό στεφάνι. Ήταν 1η Φεβρουαρίου 1655. Έτσι αναχώρησε στις αιώνιες μονές την 1η Φεβρουαρίου 1655 μ.Χ. (κατά άλλους το 1654 μ.Χ.) ο ευλογημένος μάρτυς Αναστάσιος και έλαβε του μαρτυρίου το στεφάνι και τώρα ευφραίνεται στο χορό των Μαρτύρων εις δόξαν του Τριαδικού Θεού. Με Βασιλικό διάταγμα της 14ης Νοεμβρίου 1935 μ.Χ. καθιερώθηκε η 1η Φεβρουαρίου ως ημέρα ολοκληρωτικής αργίας των καταστημάτων Ναυπλίου.

ΕΠΙΛΕΓΟΜΕΝΑ: Ο άγιος νεομάρτυρας Αναστάσιος εικονίζεται συνήθως βαστώντας ένα κλαδί ελιάς, διότι σύμφωνα με την παράδοση το σημείο όπου μαρτύρησε βρίσκεται δίπλα σε μια υπεραιωνόβια ελιά στην πλατεία Παναγιάς, στη βόρεια πλευρά του Ιερού Ναού του Γενεσίου της Θεοτόκου. Το ιστορικό αυτό δέντρο κάτω από το οποίο δίδασκε και ο μεγάλος ιεροκήρυκας του Ναυπλίου Ηλίας Μηνιάτης, διατηρείται μέχρι σήμερα και μαζί με το μνημείο που έχει στηθεί δίπλα του υπενθυμίζουν τη γενναία άθληση του Αγίου και αποτελούν πηγή εμπνεύσεως για τους ευλαβείς προσκυνητές. Μεγάλη ευλογία για το Ναύπλιο είναι και το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια απέκτησε Ναό προς τιμήν του προστάτη της πόλεως αγίου Αναστασίου. Ο μεγαλοπρεπής αυτός ναός, που κτίστηκε με την πρωτοβουλία του μακαριστού Μητροπολίτη Αργολίδος Ιακώβου, εγκαινιάστηκε τον Ιούνιο του 1995 και πλέον δεσπόζει στην είσοδο της πόλης ως σημείο της προστασίας του Αγίου.

  Ο άγιος Αναστάσιος, ο οποίος δέχθηκε σκληρή την επίθεση του πειρασμού, αλλά την αντιμετώπισε με πίστη και ανδρεία, έλαβε χάρη από τον Θεό για να βοηθά και όλους τους πιστούς που ζητούν τη βοήθειά του. Ας παρακαλούμε λοιπόν κι εμείς τον «της πόλεως Ναυπλίου ένδοξον φρουρόν», να μας περιφρουρεί από κάθε επιβουλή του πονηρού και να μας κρατά σταθερούς στην πίστη του Χριστού.   Ακολουθίες συνέθεσαν ο Μητροπολίτης πρώην Καρπάθιου και Κάσου Νείλος Σμυρνιωτόπουλος και ο Υμνογράφος Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης.

Οι Άγιοι Μάρτυρες των Μεγάρων Αδριανός, Πολύευκτος, Πλάτων και Γεώργιος εκ Σερρών[1.2] Κων/νος Αθ. Οικονόμου

 

Οι Άγιοι Μάρτυρες των Μεγάρων Αδριανός, Πολύευκτος, Πλάτων και Γεώργιος εκ Σερρών[1.2]

Κων/νος Αθ. Οικονόμου

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ: Είναι άγνωστος ο ακριβής χρόνος και ο τρόπος του μαρτυρίου των τεσσάρων Αγίων Μαρτύρων Αδριανού, Πολύευκτου, Πλάτωνος και Γεωργίου, των οποίων οι τάφοι και τα ιερά λείψανα τους ανακαλύφθηκαν Θεία Χάριτι στα Μέγαρα.

ΜΙΑ ΘΑΥΜΑΣΤΗ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ: Λίγο πριν το 1700 [κατ΄ άλλους το 1754], ένας Μεγαρέας που ονομαζόταν Οικονόμου [πιθανότατα ήταν απλώς ένας ιερέας με το οφίκιο του Οικονόμου¹] θέλησε να ανεγείρει μια οικοδομή, στον τόπο όπου σήμερα βρίσκεται ο ναός των Αγίων Μαρτύρων. Ενώ οι εργάτες έσκαβαν, ένας από αυτούς αισθάνθηκε κάτω από τα πόδια του τόσο μεγάλη θερμότητα, ώστε να μη μπορεί να εργασθεί στο μέρος εκείνο. Το είπε τότε στον Οικονόμου, που βρισκόταν εκεί κοντά. Ο ίδιος ο ιδιοκτήτης, αφού έσκαψε βαθύτερα με τα χέρια του, βρήκε μαρμάρινη πλάκα στην οποία ήταν χαραγμένα τα ονόματα των Αγίων: Αδριανός, Πολύευκτος, Πλάτων, Γεώργιος. Τότε την ανέσυραν και βρήκαν κάτω από αυτήν τα σεπτά λείψανα των Αγίων Μαρτύρων, δοξολογώντας τον Θεό για την ευλογία και παρηγοριά που τους χάρισε.

ΜΙΑ ΑΡΧΑΙΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ: Στο μέρος αυτό όπου βρέθηκαν τα ιερά λείψανα, η αρχαιολογική έρευνα έφερε στο φως κατάλοιπα από μεγάλη παλαιοχριστιανική βασιλική, που χρονολογείται στα μέσα του 5ου έως τα μέσα του 6ου αιώνος, η οποία ήταν κτισμένη προς τιμήν των αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων. Η εύρεση της μαρμάρινης πλάκας κοντά στην παλαιοχριστιανική βασιλική υποδηλώνει την ύπαρξη του τάφου των αγίων Μαρτύρων: Αδριανού, Πολυεύκτου, Γεωργίου και Πλάτωνος. Το γεγονός αυτό διαδόθηκε σε όλη την πόλη των Μεγάρων. Η χαρά όμως των Μεγαρέων δεν κράτησε πολύ,

ΙΕΡΟΣΥΛΙΑ: Κάποιοι ιερόσυλοι, μόλις έμαθαν για την αποκάλυψη των ιερών λειψάνων, τα σύλησαν και αναχώρησαν κρυφά στην Πελοπόννησο, προφανώς για να τα ... εμπορευθούν! Όμως, λόγω και της αδιαφορίας των Τουρκικών αρχών, οι ιερόσυλοι δεν βρέθηκαν. Μετά από αυτά, ο Οικονόμου μετέβη στην Κωνσταντινούπολη, παίρνοντας μαζί του την πλάκα στην οποία ήσαν χαραγμένα τα ονόματα των Μαρτύρων, και ανέφερε στον τότε Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως τα γεγονότα στην πόλη των Μεγάρων. Έκτοτε κανείς δεν γνωρίζει που βρίσκονται τα άγια λείψανα των Τεσσάρων Μαρτύρων. Στα χέρια των Μεγαριτών παρέμειναν μόνο λίγα μικρά τεμάχια από τα δάκτυλα και τους σπονδύλους των αγίων Μαρτύρων, τα οποία η σύζυγος του Οικονόμου τα φύλαγε σε ένα σακίδιο στο σπίτι της και διαδοχικά στους απογόνους της οικογένειας Οικονόμου.

ΠΙΘΑΝΟΛΟΓΩΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ: Για το πώς βρέθηκαν στα Μέγαρα οι Άγιοι υπάρχουν δύο εκδοχές: ή ότι αυτοί υπέστησαν διωγμούς στις Σέρρες, καθώς φαίνεται ότι η μακεδονική αυτή πόλη ήταν η γενέθλιός τους πατρίδα, που τους ανάγκασε να καταφύγουν στα Μέγαρα, οπού και τελειώθηκαν μαρτυρικά, ή ότι μαρτύρησαν στα Μέγαρα υπηρετούντες ως στρατιώτες.

ΝΕΑ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ: Το 1998 σε επισκευαστικές εργασίες της οικίας βρέθηκαν και άλλα τεμάχια αγίων λειψάνων, τα οποία τοποθετήθηκαν σε καλαίσθητη λειψανοθήκη. Όμως και πάλι η χαρά δεν κράτησε πολύ. Η λειψανοθήκη χάθηκε από τον Ναό όπου φυλασσόταν. Σήμερα τα λιγοστά τεμάχια από τα λείψανα των αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων φυλάσσονται στον ομώνυμο Ιερό Ναό της πόλεως των Μεγάρων, μέσα σε πολύτιμη ασημένια λειψανοθήκη. Έπειτα από ενέργειες του Μητροπολίτου Σερρών κ. Θεολόγου προς τον Μητροπολίτη Μεγάρων και Σαλαμίνος κ. Βαρθολομαίο προσφέρθηκε στην γενέθλιο πόλη των μεγαλομαρτύρων ως μόνιμη ευλογία τμήμα από τα ιερά λείψανα τους, τα οποία φυλάσσονται ως τιμαλφές κειμήλιο στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Σερρών.

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

1. Σ΄αυτό συνηγορεί και έγγραφη μαρτυρία ότι ο ίδιος ήταν οικονόμος του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων.

Η τύχη απ΄την Αμέρικα 1901 του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη ΗΧΟΒΙΒΛΙΟ-AUDIOBOOK Διαβάζει ο Κωνσταντίνος Οικονόμου

 Η τύχη απ΄την Αμέρικα 1901 του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη

ΗΧΟΒΙΒΛΙΟ-AUDIOBOOK

Διαβάζει ο Κωνσταντίνος Οικονόμου

Η Τύχη απ’ την Αμέρικα είναι διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Παναθήναια, σε δύο συνέχειες, στις 30 Ιουνίου και στις 15 Ιουλίου 1901. Σε βιβλίο εκδόθηκε το 1912 από τις εκδόσεις Γ. Φέξη στη συλλογή «Χριστουγεννιάτικα διηγήματα» που περιλαμβάνει συνολικά οχτώ διηγήματα του Παπαδιαμάντη. Συγκαταλέγεται στα Σκιαθίτικα διηγήματα του συγγραφέα και περιλαμβάνει πολλά ηθογραφικά στοιχεία. Η τύχη απ’ την Αμέρικα μαζί με το διήγημα Ο Αμερικάνος διασκευάστηκαν σε κινηματογραφική ταινία σε σκηνοθεσία Νέστορα Μάτσα με τίτλο Ο μετανάστης.

Το διήγημα αναφέρεται στην ιστορία της οικογένειας του βαρελά μαστρο-Στεφανή και την τύχη των παιδιών του. Με τη γυναίκα του Ασημίνα έχουν αποκτήσει δύο γιους, τον Στάθη και τον Θανάση, και τέσσερις κόρες τους: Ελένη, Ροδαυγή, Μαργαρώ και Αφέντρα. Ο Στάθης νωρίς εγκατέλειψε το σχολείο, έμαθε την τέχνη του βαρελά κοντά στον πατέρα του αλλά από 15 χρονών έγινε ναυτικός, επέστρεφε συχνά στο νησί, παντρεύτηκε και «έγινε καλός και φρόνιμος άνθρωπος». Ο Θανάσης επίσης εγκατέλειψε το σχολείο, εργάστηκε στα καράβια, σύντομα όμως ξενιτεύτηκε στην Αμερική, από όπου μετά από κάποια γράμματα δεν έδωσε σημεία ζωής για πολλά χρόνια. Στη συνέχεια, ο αφηγητής μας εξιστορεί την τύχη των κοριτσιών: Η Ροδαυγή έπεσε σε πηγάδι και βρήκε το θάνατο σε παιδική ηλικία. Η πρωτότοκη Ελένη αρρώστησε από τον καημό της και πέθανε φθισική, όταν ο αρραβωνιαστικός της Παναγής διέλυσε τον αρραβώνα τους και προτίμησε να παντρευτεί τη 18χρονη και πιο ωραία αδερφή της, τη Μαργαρώ. Η μικρότερη κόρη, η Αφέντρα, μεγαλώνει με την ιδέα της λαμπρής επιστροφής του αδερφού της Θανάση, που όταν γυρίσει πλούσιος από την Αμερική θα την προικίσει κατάλληλα, όπως της λέει η μάνα της η Ασημίνα, η οποία, προσπαθώντας να πνίξει τον καημό της για τον ξενιτεμό του γιου της συνηθίζει να λέει: «τῆς Ἀφέντρας μου ἡ τύχη, θά ᾽ρθῃ ἀπ᾽ τὴν Ἀμέρικα». Η τύχη της Αφέντρας λίγο έλειψε να συναντήσει αυτή των δύο μεγαλύτερων άτυχων αδελφών της, μετά από ένα επεισόδιο που της συνέβη και την αρρώστησε για καιρό από τον τρόμο, όταν η Επαρχίνα, μια ηλικιωμένη θεία της, την ανάγκασε να μπει στον τάφο που είχε ετοιμάσει για τον εαυτό της. Στη συνέχεια, η αφήγηση επικεντρώνεται στο νόστο του Θανάση από την Αμερική: μόλις έλαβαν το γράμμα του και πριν φθάσει ακόμη στο νησί, άρχισαν να έρχονται τα προξενιά για την Αφέντρα. Ωστόσο, ο Θανάσης, μετά από 17 χρόνια απουσίας, επιστρέφει στο νησί βαριά άρρωστος, φθισικός, όπως αποφάνθηκαν οι γιατροί της Αθήνας που επισκέφθηκε. Από τα χρήματα που έχει φέρει μαζί του, διαθέτει μεγάλο μέρος για τον γάμο της αδερφής του με τον Γρηγόρη, που έχει εμπορικό κατάστημα και με τα χρήματα της προίκας σκοπεύει να επεκτείνει. Λίγο πριν τον γάμο, ο μεγάλος αδερφός, ο Στάθης, και ο γαμπρός «διεφώνησαν ὡς πρὸς τὸ ποσὸν τῆς μετρητῆς προικός», ο γαμπρός ζητούσε 1.000 δραχμές επί πλέον, ο Θανάσης συμφώνησε αλλά ο Στάθης πρότεινε να του το δώσουν μετά τον γάμο σαν πανωπροίκι. Η οικογένεια δίνει στην Αφέντρα προίκα το σπίτι τους και ο άρρωστος Θανάσης με τους γονείς του μεταφέρονται σε ένα γειτονικό σπιτάκι. Ο Στάθης αρπάζει τον χαρτοφύλακα με τα χρήματα που ο Θανάσης φυλάει κάτω από το μαξιλάρι του. Μετά τον γάμο, ο Θανάσης παρακολουθεί το μεγαλοπρεπές γλέντι από το παράθυρο, καθώς δεν μπορεί να παρευρεθεί. Κατά τη διάρκεια του χορού, ανακαλύπτει την κλοπή, έχει μια επιδείνωση της υγείας του και την επομένη πεθαίνει. Η μητέρα του Ασημίνα απαγορεύει τα μοιρολόγια γιατί είναι η πρώτη μέρα του γάμου της κόρης της, ο Στάθης κρατά για τον εαυτό του τα χρήματα και δεν δίνει τα συμφωνημένα στον γαμπρό του... Όσο για τη συνέχεια ... καλή ακρόαση!

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΤΟ AUDIOBOOK:

Η παιδαγωγική προσέγγιση του Α. Ιωάννου Χρυσοστόμου [Επί τη εορτή των Τριών Ιεραρχών] Κωνσταντίνος Οικονόμου

 

Η παιδαγωγική προσέγγιση του Α. Ιωάννου Χρυσοστόμου

[Επι τη εορτή των Τριών Ιεραρχών]

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου

ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ: Για τον ιερό Χρυσόστομο το διδασκαλικό έργο είναι: “Υψηλόν”, γιατί: ο δάσκαλος “γεωργεί ψυχάς”, “κοπιαστικό” γιατί: “έλκει τον ζυγόν, τέμνει τον αύλακα” και “δημιουργικό” γιατί: “σπείρει τον σπόρον”. Πρωτίστως ο μόχθος του δασκάλου είναι το “παιδευθήναι”, η διάπλαση της ψυχής του μαθητή, και η διά των αρετών μόρφωσή του “εις άνδρα τέλειον”, στο πρότυπο του Χριστού. Κατά δεύτερο λόγο, ο μαθητής δέχεται τη γνώση, όχι στατικά αλλά δυναμικά, με σκοπό να την μεταβιβάσει και σε άλλους γενόμενος πολλαπλασιαστής γνώσης στην κοινωνία. Έτσι, το διδασκαλικό έργο διευρύνεται εκτός αιθούσης, εφόσον οι πρώτοι μαθητές, προσελκύουν και άλλους στη γνώση. Έτσι οι λίγοι γίνονται πολλοί αναπλάθοντας την κοινωνία.

ΣΧΕΣΗ ΔΑΣΚΑΛΟΥ-ΜΑΘΗΤΗ: Κατά τον ιερό Χρυσόστομο η σχέση δασκάλου μαθητών δεν πρέπει να είναι εξουσιαστική, διότι μαθητές και δάσκαλος βιώνουν συναίσθημα εξάρτησης και πλήρωσης, ώστε να μην μπορούν να υπάρξουν ο ένας χωρίς τον άλλον. Γράφει ο Άγιος: «Μια μέρα έμεινα μακριά σας και είναι σαν να αποχωρίστηκα έναν ολόκληρο χρόνο και έτσι στενοχωριόμουν και αδημονούσα». Η αμοιβαιότητα στα συναισθήματα δασκάλου-μαθητών, που δεν είναι προσποιητή, οικοδομεί και καλλιεργεί, αξιοποιώντας τις συγκινήσεις ως πρωταρχικό παράγοντα επίτευξης των γνωστικών στόχων. Για το Χρυσόστομο, δεν είναι μόνο ο μαθητής που δέχεται τροφή από το δάσκαλο, αλλά και ο δάσκαλος που αναπνέει από τη σχέση του με τον μαθητή. Ο δάσκαλος είναι δάσκαλος επειδή υπάρχει ο μαθητής. Όταν το ακροατήριο διψά, αδημονεί, αγκαλιάζει με την αγάπη του, τότε και ο δάσκαλος φτάνει στην καλύτερη απόδοση. Κατά κάποιο τρόπο οι μαθητές ασκούν στο δάσκαλο μία δημιουργική “τυραννία”: “Νιώθω”, γράφει ο Ιεράρχης, “αδύναμος αισθανομενος ότι έχω διδακτική ανεπάρκεια. Μόλις σας δω, λησμονώ την αδυναμία, ξεχνώ την ανεπάρκεια, την φτώχεια. Αυτά κάνει η αγάπη σας που με κατατυραννά.”. Πόσο ασύλληπτα επιτυχημένο το οξύμωρο του λόγου του: “η αγάπη σας με κατατυραννά”! Όμως, οι μαθητές εμπνέουν το δάσκαλο, εάν πρώτα τους έχει εμπνεύσει εκείνος.

Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΕΜΠΝΕΕΙ: Ο δάσκαλος εμπνέει με τη ζωή και το παράδειγμά του. Κατά τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά: “Λόγω παλαίει πας λόγος, βίω δε τις;”. Έτσι, και για τον Άγιο Χρυσόστομο, δεν καταξιώνει έναν δάσκαλο στα παιδικά μάτια, κομψότης, φτιασιδώματα, ή πλούτος. Είναι οι αρετές: ήθος, εγκράτεια, εντιμότητα, συνέπεια λόγων και έργων, λιτός βίος. Τέτοια παραδείγματα, που ενέπνευσαν τους μαθητές τους, αναφέρει το Σωκράτη, τον Πλάτωνα, τον Διογένη. Μάλιστα, σχολιάζει ο Άγιος, “ακριβώς επειδή ήταν πτωχοί ως δάσκαλοι ήταν ισχυρότεροι και λαμπρότεροι από τους τότε ηγεμόνες”. Όλοι αυτοί οι Δάσκαλοι είχαν “την έντιμον πενίαν” (Παπαδιαμάντης). Για τον Χρυσόστομο, σημάδι ότι η κοινωνία έχει διαφθαρεί είναι όταν οι εκπαιδευτικοί φτάνουν στο σημείο να νοιάζονται μόνο για την τσέπη τους. Ο δάσκαλος εμπνέει ακόμη το μαθητή με τις γνώσεις του, διότι: “Ο δάσκαλος είναι χρυσοφόρος ποταμός, που μεταφέρει την γνώση ως χρυσίτιν κόνιν, (...) μελετά πολύ και αυτό που αποκομίζει, το καταθέτει στους μαθητές του.”

ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ: Ο ζωντανός δάσκαλος, κατά τον ιερό Χρυσόστομο, ζει για τους μαθητές και από τους μαθητές. Ο ποιμήν ο καλός, που όταν δει “λύκους βαρείς”, δεν κρύβεται για να γλυτώσει. Αυτό ο ιερός Χρυσόστομος το έκανε πράξη πλήρωνοντας με τη ζωή του, αφήνοντας τον κόσμο για τους Ουρανούς, βασανιζόμενος από κακουχίες και εξορίες. Διώχθηκε για την αγάπη προς τους μαθητές του, το ποίμνιό του. Μια αγάπη ασκητική, ασυμβίβαστη, μαρτυρική. Τέτοιος δάσκαλος δεν είναι υπάλληλος, αλλά λειτουργός. Η ζωή του είναι διαρκής προσφορά, χωρίς ανάπαυση. Όταν εξορίστηκε, για τους μαθητές του είχε σβήσει ο ήλιος, γιατί η εμφορούμενη Χριστού παιδεία, αυτή που θεμελίωσαν οι Τρεις Ιεράρχες με τη ζωή και τον λόγο τους, είναι το φως το αληθινό, που φωτίζει και αγιάζει “πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον”. Οι δάσκαλοι του 21ου αιώνα λάβαμε την παρακαταθήκη από τους τρεις Ιεράρχες. Ας αντιληφθούμε τι βάρος σηκώνουμε στους ώμους και ποιο θησαυρό καλούμαστε να διαχειριστούμε ως καλοί οικονόμοι της κληρονομιάς. Όλα θα κριθούν από το αν επιθυμούμε να αξιοποιήσουμε αυτό το θησαυρό, και τότε μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο. Όμως, ενώ άλλοι λαοί αναγνωρίζουν αυτή την κληρονομιά, εμείς την παραπετάμε ευτελίζοντάς την. Δεν καταλάβαμε ότι κάποτε χρεωκόπησε η οικονομία, επειδή οδηγήσαμε την παιδεία μας εμπαθώς σε χρεωκοπία. Πουλήσαμε τον Χριστό και δεν καταλάβαμε ότι και “ο Χριστός μπορεί να μας πουλήσει” (Κοσμάς Αιτωλός). Έτσι η Ελλάδα ξεπουλήθηκε. [τρένα, ενέργεια, τηλεφωνία, ορυκτός πλούτος, λιμάνια, υγεία, και πάει λέγοντας] Μακάρι η περιπέτεια της πατρίδας να μας συνεφέρει, να κάνουμε την αυτοκριτική ως εκπαιδευτικοί και να ξαναγίνουμε δάσκαλοι προσφοράς, θυσίας και αγάπης, δάσκαλοι ακέραιοι και πνευματοφόροι, δάσκαλοι ζωντανοί, όχι νεκροί “ωσεί ζώντες”.

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

Στις εσχατιές του Ηλιακού Συστήματος! Ζώνη του Κάιπερ και Νέφος του Όορτ & τι είναι το Έτος Φωτός [+ ΒΙΝΤΕΟ] Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου - συγγραφέα

 

Στις εσχατιές του Ηλιακού Συστήματος! Ζώνη του Κάιπερ και Νέφος του Όορτ & τι είναι το Έτος Φωτός

[+ ΒΙΝΤΕΟ]

Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου - συγγραφέα

Ο κομήτης Χέηλ Μπομπ

Α΄ Η ΖΩΝΗ ΤΟΥ KUIPER είναι μεγάλο σύνολο μικρών σωμάτων στην περιοχή του εξωτερικού Ηλιακού Συστήματος. Είναι ένας δίσκος στο επίπεδο της κίνησης των πλανητών και σε απόσταση μέχρι 50 περίπου αστρονομικές μονάδες [AU¹] από τον Ήλιο. Στη Ζώνη συναντώνται δύο ειδών αντικείμενα: μικρά σώματα, παρόμοια με τον πλανήτη Πλούτωνα, σε αργή τροχιά γύρω από τον Ήλιο, και πυρήνες κομητών. Θεωρείται και ως μία δεύτερη ζώνη αστεροειδών, εκτός της “κύριας ζώνης”. Αυτοί οι αστεροειδείς και κομητικοί πυρήνες, αλλά και το Νέφος του Όορτ, είναι γνωστοί ως Μεταποσειδώνεια αντικείμενα [TransNeptunian Objects ή TNOs]. Με βάση την τροχιά τους, τα αντικείμενα της ζώνης του Κάιπερ χωρίζονται σε 2 κύριες κατηγορίες. Αν η τροχιά τους δεν επηρεάζεται από τον Ποσειδώνα, τότε λέμε πως αποτελούν “κλασικά αντικείμενα της Ζώνης Κάιπερ” [«Classical KBOs» ή «cubewanos»]. Παράδειγμα τέτοιου αντικειμένου αποτελεί ο Μακεμάκε. Αντίθετα, αν παρουσιάζουν τροχιακό συντονισμό με τον Ποσειδώνα τότε αναφέρονται με τον όρο «Resonant KBOs». Η βασική υποψία για την ύπαρξη μιας τέτοιας ζώνης γύρω από το Ηλιακό Σύστημα, ήταν οι τροχιές των κομητών με μικρές περιόδους, που έδειχναν ότι πρέπει να προέρχονται από μια τέτοια περιοχή. Η ύπαρξή της προτάθηκε το 1951 από τον αστρονόμο Γκέραρντ Κάιπερ [Gerard P. Kuiper] και επιβεβαιώθηκε με παρατήρηση το 1992, με τον εντοπισμό του σώματος 1992 QB1. Από τότε έχουν αναγνωριστεί εκατοντάδες σώματα στη ζώνη, μερικά από τα οποία φτάνουν σε διάμετρο τα χίλια χλμ. Πρόκειται για παγωμένους κόσμους με κόκκινο χρώμα [λόγω της διάσπασης των υλικών της επιφάνειάς τους από την ακτινοβολία] και τροχιές που έχουν περίοδο περιφοράς [έτος] εκατοντάδες έως χιλιάδες (γήινα) χρόνια. Μερικές φορές η βαρυτική έλξη των μεγάλων πλανητών αποσπά ένα σώμα από τη ζώνη προς το εσωτερικό του Ηλιακού Συστήματος. Αυτά τα αντικείμενα λέγοντα Κένταυροι. Πρόσφατα διαπιστώθηκε ότι ο δορυφόρος του Κρόνου, Φοίβη, είναι πιθανότατα ένα τέτοιο σώμα. Η Ζώνη του Kuiper θα εξερευνηθεί πρώτη φορά γύρω στο 2015, όταν η αμερικανική διαστημική συσκευή «Νέοι Ορίζοντες», αφού μελετήσει τον Πλούτωνα και το Χάροντα, θα προσεγγίσει σώματα της ζώνης,

Β΄ ΤΟ ΝΕΦΟΣ ΤΟΥ ΟΟΡΤ είναι μια υποθετική σφαιρική περιοχή του εξωτερικού ηλιακού συστήματος. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 50.000 ΑU από τον Ήλιο, χίλιες φορές πιο μακρυά από τον Πλούτωνα(!), ή περίπου ένα έτος φωτός [για το οποίο έτος θα μιλήσουμε πιο κάτω]. Η απόσταση αυτή τοποθετεί το Νέφος του Όορτ περίπου στο ένα τέταρτο της απόστασης από το κοντινότερο στον Ήλιο άστρο (Εγγύτατος Κενταύρου). Τα αντικείμενα του Νέφους του Όορτ αποτελούνται κυρίως από πάγους νερού, αμμωνίας, μεθανίου, κ.ά. Το Νέφος του Όορτ θεωρείται πηγή πολλών κομητών που εισέρχονται στο Ηλιακό σύστημα. Η σύλληψη της ιδέας για την πηγή των κομητών ανήκει στον Εσθονό αστρονόμο Ernst Julius Öpik (Έπικ), που υποστήριξε ότι οι κομήτες προέρχονται από ένα νέφος στις εξωτερικές περιοχές του Ηλιακού Συστήματος [1932]. Την άποψη αυτή συμμερίστηκε το 1950 ο Ολλανδός αστρονόμος Jan Hendrick Oort, στηριζόμενος στην απλή, λογική ιδέα: εφόσον όλοι οι κομήτες κάποια στιγμή καταστρέφονται μέσα στο Ηλιακό Σύστημα, λόγω της ηλιακής ή πλανητικής βαρύτητας, δεν θα έπρεπε μετά από πέντε δισεκατομμύρια χρόνια ύπαρξης του Ηλιακού Συστήματος να παρατηρούνται πια κομήτες. Άρα πρέπει να υπάρχει μια πηγή πυρήνων κομητών που “στέλνει” συνεχώς κομήτες στο εσωτερικό Ηλιακό Σύστημα. Αν ληφθούν υπόψη και οι τροχιές των κομητών μεγάλης περιόδου, η πηγή αυτή πρέπει να απέχει κάπου 50.000 AU από τον Ήλιο και να περιέχει εκατομμύρια πυρήνων. Τα αντικείμενα του Νέφους του Oort θεωρούνται ότι δημιουργήθηκαν μαζί με τα υπόλοιπα σώματα του ηλιακού μας συστήματος, πριν από περίπου 4.6 δισεκατομμύρια χρόνια. Η βαρυτική τους αλληλεπίδραση όμως κυρίως με τους μεγάλους πλανήτες άλλαξε τις τροχιές τους και τα “έδιωξε” έξω από το ηλιακό σύστημα θέτοντάς τα σε ελλειπτικές ή παραβολικές τροχιές. Αλληλεπιδράσεις με τα βαρυτικά πεδία άλλων αστέρων έδωσαν στο Νέφος του Oort τη σφαιρική κατανομή του. Τον Ιούνιο του 2010, ο Harold Levison πίστεψε, βασιζόμενος σε προσομοιώσεις, ότι ο Ήλιος "παρέσυρε κομήτες από άλλα αστέρια κατά τη γέννησή του" και ότι, συνεπώς, "σημαντικό ποσοστό των κομητών του Νέφους του Όορτ, [έως 90%], προέρχεται από άλλα αστέρια".

ΤΟ ΕΤΟΣ ΦΩΤΟΣ είναι μονάδα μέτρησης απόστασης (μήκους, όχι χρόνου). Ορίζεται ως η απόσταση που θα ταξιδέψει το φως, κινούμενο στο κενό, σε ένα έτος (365,25 ημ.). Το σύμβολό του είναι το ly (από το αγγλικό light year).Η ταχύτητα του φωτός στο κενό είναι 299.792.458 μέτρα ανά δευτερόλεπτο, επομένως το έτος φωτός ισοδυναμεί με 9.460.730.472.580,8 κm ή περίπου εννιάμισι τρισεκατομμύρια χλμ. Το έτος φωτός χρησιμοποιείται για τη μέτρηση αποστάσεων μεταξύ άστρων, ενώ για μεγαλύτερες αποστάσεις χρησιμοποιείται το παρσέκ. Μικρότερες υποδιαιρέσεις είναι οι ημέρες φωτός, ώρες φωτός, λεπτά φωτός και δευτερόλεπτα φωτός, που είναι η απόσταση που θα ταξιδέψει το φως σε μια μέρα, ώρα, λεπτό ή δευτερόλεπτο, αντίστοιχα. Οι υποδιαιρέσεις αυτές χρησιμοποιούνται μερικές φορές προκειμένου να περιγράψουν μικρότερες αποστάσεις. Δηλαδή: Ημέρα φωτός: 25.902.068.371.200 μέτρα (26 δισ. χλμ.), Ώρα φωτός: 1.079.252.848.800 μέτρα (1 δισ. χλμ.), Λεπτό φωτός: 17.987.547.480 μέτρα (18 εκατομ. χλμ.), Δευτερόλεπτο φωτός: 299.792.458 μέτρα (300 χλμ.). Ένα έτος φωτός ισοδυναμεί με 63.241 Αστρονομικές μονάδες (AU) ή 0,30675 Παρσέκ. Ας δούμε, ενδεικτικά μερικές αποστάσεις σε σχέση με την ταχύτητα του φωτός: Το φως χρειάζεται 8,3 λεπτά να φτάσει από τον Ήλιο στη Γη. Όταν λέμε, δηλαδή, ότι ο ήλιος ανέτειλε στις 6.00 π.μ., αυτό στην πραγματικότητα σημαίνει ότι στις έξι το πρωί, εμείς, από τη Γη, βλέπουμε την ανατολή του. Στην πραγματικότητα ο ήλιος έχει ανατείλει στις 5.52 π.μ. Η απόσταση Γης-Σελήνης είναι ένα δευτερόλεπτο και 25 εκατοστά φωτός. Ο Βόγιατζερ1, το Σεπτέμβριο του 2004 βρισκόταν 13 ώρες φωτός μακριά από τη Γη (περίπου ενάμισι χιλιοστό του έτους φωτός) και χρειάστηκε 27 χρόνια για να διανύσει αυτή την απόσταση! Το κοντινότερο σε μας αστέρι, ο Εγγύτατος Κενταύρου, βρίσκεται σε απόσταση 4,22 ετών φωτός. Το κέντρο του Γαλαξία μας απέχει περίπου 28.000 έτη φωτός (!), ενώ η διάμετρός του είναι περί τα 100.000 έτη φωτός! Ο κοντινότερος σε μας γαλαξίας, η Ανδρομέδα, απέχει από τον δικό μας περίπου 2,5 εκατομμύρια έτη φωτός! Η διάμετρος του Σύμπαντος που μπορεί να παρατηρηθεί με τα πιο προηγμένα ραδιοτηλεσκόπια, επίγεια ή μη, είναι περίπου 46 δισεκατομμύρια έτη φωτός. Το φως όμως από τους πιο μακρινούς γαλαξίες που μπορούμε να παρατηρήσουμε έφυγε από εκεί πριν από 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια!! Οι δυο αριθμοί διαφέρουν γιατί σε αυτά τα 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια η απόσταση ανάμεσα σε μας και τους γαλαξίες αυτούς μεγάλωσε λόγω της διαστολής του Σύμπαντος. Ακόμη εικόνες άστρων που φθάνουν σε μας, μπορεί να αναφέρονται σε άστρα που έχουν τώρα αλλάξει μορφή ή έχουν καταστραφεί!!

Βιβλιογραφία: Jan Oort (1950). "The structure of the cloud of comets surrounding the Solar System and a hypothesis concerning its origin". B.A.I. Netherlands, 11: 91–110.

konstantinosa.oikonomou@gmail.com

1. ΚΑΙ ΤΟ ΣΧΕΤΙΚΟ ΒΙΝΤΕΟ: 
   
   

1Θυμίζουμε 1 AU είναι η απόσταση Γης – Ηλίου.