Στις εσχατιές του Ηλιακού Συστήματος! Ζώνη του Κάιπερ και Νέφος του Όορτ & τι είναι το Έτος Φωτός [+ ΒΙΝΤΕΟ] Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου - συγγραφέα

 

Στις εσχατιές του Ηλιακού Συστήματος! Ζώνη του Κάιπερ και Νέφος του Όορτ & τι είναι το Έτος Φωτός

[+ ΒΙΝΤΕΟ]

Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου - συγγραφέα

Ο κομήτης Χέηλ Μπομπ

Α΄ Η ΖΩΝΗ ΤΟΥ KUIPER είναι μεγάλο σύνολο μικρών σωμάτων στην περιοχή του εξωτερικού Ηλιακού Συστήματος. Είναι ένας δίσκος στο επίπεδο της κίνησης των πλανητών και σε απόσταση μέχρι 50 περίπου αστρονομικές μονάδες [AU¹] από τον Ήλιο. Στη Ζώνη συναντώνται δύο ειδών αντικείμενα: μικρά σώματα, παρόμοια με τον πλανήτη Πλούτωνα, σε αργή τροχιά γύρω από τον Ήλιο, και πυρήνες κομητών. Θεωρείται και ως μία δεύτερη ζώνη αστεροειδών, εκτός της “κύριας ζώνης”. Αυτοί οι αστεροειδείς και κομητικοί πυρήνες, αλλά και το Νέφος του Όορτ, είναι γνωστοί ως Μεταποσειδώνεια αντικείμενα [TransNeptunian Objects ή TNOs]. Με βάση την τροχιά τους, τα αντικείμενα της ζώνης του Κάιπερ χωρίζονται σε 2 κύριες κατηγορίες. Αν η τροχιά τους δεν επηρεάζεται από τον Ποσειδώνα, τότε λέμε πως αποτελούν “κλασικά αντικείμενα της Ζώνης Κάιπερ” [«Classical KBOs» ή «cubewanos»]. Παράδειγμα τέτοιου αντικειμένου αποτελεί ο Μακεμάκε. Αντίθετα, αν παρουσιάζουν τροχιακό συντονισμό με τον Ποσειδώνα τότε αναφέρονται με τον όρο «Resonant KBOs». Η βασική υποψία για την ύπαρξη μιας τέτοιας ζώνης γύρω από το Ηλιακό Σύστημα, ήταν οι τροχιές των κομητών με μικρές περιόδους, που έδειχναν ότι πρέπει να προέρχονται από μια τέτοια περιοχή. Η ύπαρξή της προτάθηκε το 1951 από τον αστρονόμο Γκέραρντ Κάιπερ [Gerard P. Kuiper] και επιβεβαιώθηκε με παρατήρηση το 1992, με τον εντοπισμό του σώματος 1992 QB1. Από τότε έχουν αναγνωριστεί εκατοντάδες σώματα στη ζώνη, μερικά από τα οποία φτάνουν σε διάμετρο τα χίλια χλμ. Πρόκειται για παγωμένους κόσμους με κόκκινο χρώμα [λόγω της διάσπασης των υλικών της επιφάνειάς τους από την ακτινοβολία] και τροχιές που έχουν περίοδο περιφοράς [έτος] εκατοντάδες έως χιλιάδες (γήινα) χρόνια. Μερικές φορές η βαρυτική έλξη των μεγάλων πλανητών αποσπά ένα σώμα από τη ζώνη προς το εσωτερικό του Ηλιακού Συστήματος. Αυτά τα αντικείμενα λέγοντα Κένταυροι. Πρόσφατα διαπιστώθηκε ότι ο δορυφόρος του Κρόνου, Φοίβη, είναι πιθανότατα ένα τέτοιο σώμα. Η Ζώνη του Kuiper θα εξερευνηθεί πρώτη φορά γύρω στο 2015, όταν η αμερικανική διαστημική συσκευή «Νέοι Ορίζοντες», αφού μελετήσει τον Πλούτωνα και το Χάροντα, θα προσεγγίσει σώματα της ζώνης,

Β΄ ΤΟ ΝΕΦΟΣ ΤΟΥ ΟΟΡΤ είναι μια υποθετική σφαιρική περιοχή του εξωτερικού ηλιακού συστήματος. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 50.000 ΑU από τον Ήλιο, χίλιες φορές πιο μακρυά από τον Πλούτωνα(!), ή περίπου ένα έτος φωτός [για το οποίο έτος θα μιλήσουμε πιο κάτω]. Η απόσταση αυτή τοποθετεί το Νέφος του Όορτ περίπου στο ένα τέταρτο της απόστασης από το κοντινότερο στον Ήλιο άστρο (Εγγύτατος Κενταύρου). Τα αντικείμενα του Νέφους του Όορτ αποτελούνται κυρίως από πάγους νερού, αμμωνίας, μεθανίου, κ.ά. Το Νέφος του Όορτ θεωρείται πηγή πολλών κομητών που εισέρχονται στο Ηλιακό σύστημα. Η σύλληψη της ιδέας για την πηγή των κομητών ανήκει στον Εσθονό αστρονόμο Ernst Julius Öpik (Έπικ), που υποστήριξε ότι οι κομήτες προέρχονται από ένα νέφος στις εξωτερικές περιοχές του Ηλιακού Συστήματος [1932]. Την άποψη αυτή συμμερίστηκε το 1950 ο Ολλανδός αστρονόμος Jan Hendrick Oort, στηριζόμενος στην απλή, λογική ιδέα: εφόσον όλοι οι κομήτες κάποια στιγμή καταστρέφονται μέσα στο Ηλιακό Σύστημα, λόγω της ηλιακής ή πλανητικής βαρύτητας, δεν θα έπρεπε μετά από πέντε δισεκατομμύρια χρόνια ύπαρξης του Ηλιακού Συστήματος να παρατηρούνται πια κομήτες. Άρα πρέπει να υπάρχει μια πηγή πυρήνων κομητών που “στέλνει” συνεχώς κομήτες στο εσωτερικό Ηλιακό Σύστημα. Αν ληφθούν υπόψη και οι τροχιές των κομητών μεγάλης περιόδου, η πηγή αυτή πρέπει να απέχει κάπου 50.000 AU από τον Ήλιο και να περιέχει εκατομμύρια πυρήνων. Τα αντικείμενα του Νέφους του Oort θεωρούνται ότι δημιουργήθηκαν μαζί με τα υπόλοιπα σώματα του ηλιακού μας συστήματος, πριν από περίπου 4.6 δισεκατομμύρια χρόνια. Η βαρυτική τους αλληλεπίδραση όμως κυρίως με τους μεγάλους πλανήτες άλλαξε τις τροχιές τους και τα “έδιωξε” έξω από το ηλιακό σύστημα θέτοντάς τα σε ελλειπτικές ή παραβολικές τροχιές. Αλληλεπιδράσεις με τα βαρυτικά πεδία άλλων αστέρων έδωσαν στο Νέφος του Oort τη σφαιρική κατανομή του. Τον Ιούνιο του 2010, ο Harold Levison πίστεψε, βασιζόμενος σε προσομοιώσεις, ότι ο Ήλιος "παρέσυρε κομήτες από άλλα αστέρια κατά τη γέννησή του" και ότι, συνεπώς, "σημαντικό ποσοστό των κομητών του Νέφους του Όορτ, [έως 90%], προέρχεται από άλλα αστέρια".

ΤΟ ΕΤΟΣ ΦΩΤΟΣ είναι μονάδα μέτρησης απόστασης (μήκους, όχι χρόνου). Ορίζεται ως η απόσταση που θα ταξιδέψει το φως, κινούμενο στο κενό, σε ένα έτος (365,25 ημ.). Το σύμβολό του είναι το ly (από το αγγλικό light year).Η ταχύτητα του φωτός στο κενό είναι 299.792.458 μέτρα ανά δευτερόλεπτο, επομένως το έτος φωτός ισοδυναμεί με 9.460.730.472.580,8 κm ή περίπου εννιάμισι τρισεκατομμύρια χλμ. Το έτος φωτός χρησιμοποιείται για τη μέτρηση αποστάσεων μεταξύ άστρων, ενώ για μεγαλύτερες αποστάσεις χρησιμοποιείται το παρσέκ. Μικρότερες υποδιαιρέσεις είναι οι ημέρες φωτός, ώρες φωτός, λεπτά φωτός και δευτερόλεπτα φωτός, που είναι η απόσταση που θα ταξιδέψει το φως σε μια μέρα, ώρα, λεπτό ή δευτερόλεπτο, αντίστοιχα. Οι υποδιαιρέσεις αυτές χρησιμοποιούνται μερικές φορές προκειμένου να περιγράψουν μικρότερες αποστάσεις. Δηλαδή: Ημέρα φωτός: 25.902.068.371.200 μέτρα (26 δισ. χλμ.), Ώρα φωτός: 1.079.252.848.800 μέτρα (1 δισ. χλμ.), Λεπτό φωτός: 17.987.547.480 μέτρα (18 εκατομ. χλμ.), Δευτερόλεπτο φωτός: 299.792.458 μέτρα (300 χλμ.). Ένα έτος φωτός ισοδυναμεί με 63.241 Αστρονομικές μονάδες (AU) ή 0,30675 Παρσέκ. Ας δούμε, ενδεικτικά μερικές αποστάσεις σε σχέση με την ταχύτητα του φωτός: Το φως χρειάζεται 8,3 λεπτά να φτάσει από τον Ήλιο στη Γη. Όταν λέμε, δηλαδή, ότι ο ήλιος ανέτειλε στις 6.00 π.μ., αυτό στην πραγματικότητα σημαίνει ότι στις έξι το πρωί, εμείς, από τη Γη, βλέπουμε την ανατολή του. Στην πραγματικότητα ο ήλιος έχει ανατείλει στις 5.52 π.μ. Η απόσταση Γης-Σελήνης είναι ένα δευτερόλεπτο και 25 εκατοστά φωτός. Ο Βόγιατζερ1, το Σεπτέμβριο του 2004 βρισκόταν 13 ώρες φωτός μακριά από τη Γη (περίπου ενάμισι χιλιοστό του έτους φωτός) και χρειάστηκε 27 χρόνια για να διανύσει αυτή την απόσταση! Το κοντινότερο σε μας αστέρι, ο Εγγύτατος Κενταύρου, βρίσκεται σε απόσταση 4,22 ετών φωτός. Το κέντρο του Γαλαξία μας απέχει περίπου 28.000 έτη φωτός (!), ενώ η διάμετρός του είναι περί τα 100.000 έτη φωτός! Ο κοντινότερος σε μας γαλαξίας, η Ανδρομέδα, απέχει από τον δικό μας περίπου 2,5 εκατομμύρια έτη φωτός! Η διάμετρος του Σύμπαντος που μπορεί να παρατηρηθεί με τα πιο προηγμένα ραδιοτηλεσκόπια, επίγεια ή μη, είναι περίπου 46 δισεκατομμύρια έτη φωτός. Το φως όμως από τους πιο μακρινούς γαλαξίες που μπορούμε να παρατηρήσουμε έφυγε από εκεί πριν από 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια!! Οι δυο αριθμοί διαφέρουν γιατί σε αυτά τα 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια η απόσταση ανάμεσα σε μας και τους γαλαξίες αυτούς μεγάλωσε λόγω της διαστολής του Σύμπαντος. Ακόμη εικόνες άστρων που φθάνουν σε μας, μπορεί να αναφέρονται σε άστρα που έχουν τώρα αλλάξει μορφή ή έχουν καταστραφεί!!

Βιβλιογραφία: Jan Oort (1950). "The structure of the cloud of comets surrounding the Solar System and a hypothesis concerning its origin". B.A.I. Netherlands, 11: 91–110.

konstantinosa.oikonomou@gmail.com

1. ΚΑΙ ΤΟ ΣΧΕΤΙΚΟ ΒΙΝΤΕΟ: 
   
   

1Θυμίζουμε 1 AU είναι η απόσταση Γης – Ηλίου.

Η αλαζονεία “έξις προσποιητή, αγαθών μη υπαρχόντων” (Πλάτων) + ΒΙΝΤΕΟ του Κων/νου Αθ. Οικονόμου δασκάλου – συγγραφέα

 

Η αλαζονεία

“έξις προσποιητή, αγαθών μη υπαρχόντων” (Πλάτων) + ΒΙΝΤΕΟ

του Κων/νου Αθ. Οικονόμου δασκάλου – συγγραφέα

[Ανθρώπων πάθη 1.]

 Αλαζονεία είναι ένα γνώρισμα, που πηγάζει από την υπερτίμηση του εαυτού μας. Ο αλαζόνας απομονώνεται από τους συνανθρώπους του που, θεωρώντας τους κατώτερους, τους χρησιμοποιεί σαν αντικείμενα ταπεινώνοντάς τους. Ο αλαζόνας βρίσκεται ψηλά στην αυτοεκτίμησή του, αλλά χαμηλά στην εκτίμηση των συνανθρώπων του. Ατομισμός, έπαρση, υπεροψία και φυσικά αλαζονεία συνιστούν τον ακραίο εγωισμό.

ΑΛΑΖΟΝΕΙΑ ΚΑΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: Οι ψυχολόγοι διαχωρίζουν την υπερηφάνεια, την προερχόμενη από επιτυχίες που κάποιος αποδίδει στην προσπάθεια του, και την υβριστική υπερηφάνεια, που προέρχεται από επιτυχίες που αποδίδει ο ίδιος στις ικανότητές του. Η υβριστική υπηρηφάνεια σχετίζεται με προβληματικά γνωρίσματα της προσωπικότητας (επιθετικότητα, αντικοινωνικότητα, άγχος, ναρκισσισμό, ντροπή). Ενώ η υβριστική υπερηφάνεια μπορεί να είναι ευχάριστη γιατί σχετίζεται με θετικά συναισθήματα προς τον εαυτό μας, στην πραγματικότητα αναδύεται μέσα από ανασφάλεια. Ο αλαζών θεωρεί ότι είναι απλώς περήφανος για τα επιτευγμάτά του, ή είναι τόσο αλαζόνας που θεωρεί ότι φυσικά υπάρχει λόγος να αυτοαναγορεύεται ανώτερος, καθώς αυτή είναι η πράγματικότητα! Ο αλαζών δεν είναι σε θέση να ζυγίσει τις επιλογές του, θεωρώντας πως τίποτα δεν μπορεί να τον σταματήσει-ξεπεράσει, προδικάζοντας έτσι τη συντριβή του. Η αλαζονεία αποτελεί χρόνια ψυχοπαθολογική κατάσταση, στην οποία το άτομο “πεινάει” για δόξα, βιώνοντας υπερβολική αυτοπεποίθηση, αυταρέσκεια, αίσθηση μοναδικότητας. Η αλαζονεία συνδέεται άρρηκτα με τον ναρκισσισμό. Η επιτυχία των αλαζόνων τους κάνει να αισθάνονται δυνατοί, αλάνθαστοι, ακατανίκητοι, ‘‘θεοί’’.

ΑΛΑΖΟΝΕΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Ο γερουσιαστής Fullbright, κατά τον πόλεμο του Βιετνάμ (Arrogance of Power), ανέλυσε πώς η Αλαζονία της Δύναμης οδηγεί τους δυνατούς σε παρανοϊκές, άδικες πράξεις εις βάρος των αδυνάτων, ώστε τελικά να αποτυγχάνουν σε ό,τι ανέλαβαν να κάνουν αλαζονικά και άδικα. Η αλαζονεία της δύναμης ενέχει σπέρματα αδικίας και αποτυχίας. Τα πρώτα κυνικά ωμά δείγματα τέτοιας αλοζονίας είναι τα αφηγούμενα του Θουκυδίδη, με θύτες τους Αθηναίους και θύματα τους Νάξιους και Μήλιους, μικρές αδύναμες κοινωνίες. Επειδή το 468 π.Χ. οι Νάξιοι πίστεψαν ότι δεν υπήρχε λόγος να πληρώνουν εισφορές στο αθηναϊκό ταμείο, οι Αθηναίοι έκριναν ότι ο Νάξιοι παραλογίζονταν. Γι’ αυτό πλέοντας με το συντηρημένο από “συμμαχικές” εισφορές στόλο, κατέφθασαν απειλητικοί, «πείθωντας» έτσι τους ντόπιους για αύξηση εισφορών και κατεδάφιση των τειχών, καθιστώντας τους, κατά τον Θουκιδίδη, δούλους. Τραγικότερη η μοίρα της Μήλου, που δεν επιθυμούσε τη συμμαχία. Οι Αθηναίοι έκριναν ότι δεν είχαν τέτοιο δικαίωμα και απαίτησαν την ένταξη στην ηγεμονία τους. Στη διαμαρτυρία των Μηλίων περί άδικης εκβιαστική πολιτικής, οι Αθηναίοι απάντησαν αλαζονικά: “Δικαιοσύνη νοείται μόνο μεταξύ ισοδυνάμων”, ισοπεδώνοντας τη Μήλο. Σήμερα συμπτώματα πολιτικής αλαζονείας εντοπίζονται στις μεγάλες δυνάμεις (ΗΠΑ), ειδικά με το ύφος των νέων πλανηταρχών, στη συμπεριφορά κάποιων κοινωνικοπολιτικών ομάδων, που επικρατούν πρόσκαιρα νομίζοντας ότι γνωρίζουν την οδό της σωτηρίας για το καλό της κοινωνίας, ή στη συμπεριφορά ατόμων, διαχειριστών κάποιου αξιώματος μικρού ή μεγάλου, που αισθάνονται μόνοι αρμόδιοι να σώζουν τους άλλους. Όμως: “Ύβρις φυτεύει τύραννον” (Σοφοκλής). Αυτή η αλαζονική αίσθηση υποδαυλίζεται από δεχόμενες κολακείες και από την αίσθηση δύναμης και αλάθητου. Έτσι οι αλαζόνες φτάνουν να αυτοκηρύσσονται φορείς υψηλών ιδεών, εκστομίζοντας και ανοησίες χωρίς αυτοέλεγχο ή κριτική, αφού το ακροατήριο ή χειροκροτεί ή, προσερχόμενο αναγκαστικά, σιωπά. Νιώθουν ότι τα ξέρουν όλα, πως πάντα έχουν δίκιο και ποτέ δεν φταίνε για τις αποτυχίες. Θίγονται, θυμώνουν και επιτίθενται όταν τους κάνουν κριτική. Θέλουν συνεργάτες - θαυμαστές που να τους λένε πάντα ‘‘ναι’’. Υποτιμούν και αγνοούν περιορισμούς, δυσκολίες ή ατέλειές τους, νιώθωντας ακατανίκητοι. 'Ετσι, λαμβάνουν αποφάσεις που δε στηρίζονται σε αξιόπιστες πληροφορίες και ορθολογισμό. Χάνουν την επαφή με την πραγματικότητα, μη συνειδητοποιώντας κινδύνους, οδηγούμενοι σε επικίνδυνες αποφάσεις και παράτολμες πράξεις, που μπορεί να αποφέρουν γενικές (εθνικές) συμφορές. Κυβερνούν απολυταρχικά, ενώ όταν ζητούν συμμετοχή, το κάνουν για εντυπωσιασμό. Θεωρούν εαυτούς υπεράνω κανόνων, τους οποίους αγνοούν, παραβαίνουν ή αλλάζουν, ώστε να “κουμπώνουν” στην προσωπικότητα και τις επιδιώξεις τους. Εμπιστεύονται ευνοώντας ανθρώπους που ‘‘συμφωνούν’’ μαζί τους, τους δοξάζουν, τους υπηρετούν. Ως ηγέτες δεν εκφράζουν συναισθήματα και δεν ενδιαφέρονται να κατανοήσουν τους άλλους, παρότι οι ίδιοι επιζητούν την κατανόηση όλων. Είναι συναισθηματικά απομονωμένοι, γίνονται σκληροί, επιθετικοί, διεκδικητικοί, όταν οι άλλοι δεν τους υποστηρίζουν και δεν τους εμπιστεύονται. Συνήθως τέτοια αλαζονεία καταρρέει έσωθεν, εξαιτίας λαθών και υπερβολικής σιγουριάς, αγνοώντας ότι: “η δικαιοσύνη έχει μεγαλύτερη ισχύ από την αλαζονεία” (Ησίοδος). Τα παραδείγματα μεγάλων προσωπικοτήτων που καταστράφηκαν από αλαζονεία είναι πολλά (Ναπολέων).

Η ΑΡΧΑΙΑ ΣΟΦΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΑΖΟΝΕΙΑ: Οι Προσωκρατικοί διακρίνονταν για την αποστροφή τους προς τους αλαζόνες. Ο Ηράκλειτος έλεγε: “Οίησις προκοπής εγκοπή (εμπόδιο)” και: “οίηση, αρρώστια θεόσταλτη”. Ο Χίλων δίδασκε: “τα μεν υψηλά ταπεινούν, τα δε ταπεινά υψούν”. Ο Βίας, έλεγε: “ό,τι αν αγαθό πράττης, θεούς, μη σεαυτόν αιτιών”, ενώ ο Όμηρος συμπλήρωνε: “Συγκράτησε την περήφανη καρδιά σου γιατί δεν ταιριάζει να έχεις ανήλεη ψυχή.” Αργότερα ο Πλάτων δείχνει τους αντίθετους δρόμους δικαιοσύνης και αλαζονείας: “Εκείνος που θέλει να γίνει άριστος, δεν πρέπει να αγαπά περισσότερο τον εαυτό του, αλλά τα δίκαια.”, ενώ ο ορθολογιστής Αριστοτέλης διατείνεται: “Ο εγωισμός είναι πάθος αχαλίνωτο, ολέθριο. Παρασύρει το φιλάργυρο στο χρήμα και όλους τους ανθρώπους στο αντικείμενο των επιθυμιών τους”.

Η ΑΝΩΘΕΝ ΣΟΦΙΑ: Η Βίβλος στους προ Χάριτος καιρούς, αναφέρεται συμβουλευτικά στην αλαζονεία, ως ενάντια στο Θείο θέλημα. Διαβάζουμε: Προ συντριβής ηγείται ύβρις, προ δε της πτώσεως υπερηφάνεια (Παρ. ιστ’18). Μη καυχάσθω ο σοφός εν τη σοφία αυτού, μη καυχάσθω ο ισχυρός εν τη ισχύι αυτού, (...) αλλ’ εν τούτω καυχάσθω συνίειν και γινώσκειν ότι εγώ ειμί Κύριος (Ιερ. θ’23-2). Εξολοθρεύσει Κύριος γλώσσα μεγαλορρήμονα (Ψ. ια’14)”. Μετά την έλευση του Θεανθρώπου και το κήρυγμα της αγάπης, είναι αδύνατον η αλαζονεία να επεισέρχεται στους πιστούς. Έτσι στην Καινή Διαθήκη διαβάζουμε: “ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται” (Λουκ., ιδ’11). “Ο Θεός υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν” (Ιακ. δ’6). “Μη υψηλοφρόνει, αλλά φοβού.” (Ρωμ. ια’20). “Εί τις δοκεί είναί τι, μηδέν ών, φρεναπατά εαυτόν.” (Γαλάτ. στ’3). “μη φυσιούσθε κατά του ετέρου. Τι γαρ σε διακρίνει; Τι δ’ έχεις ό ουκ έλαβες; Ει δε και έλαβες, τι καυχάσαι ως μη λαβών;” (Α’ Κορ. δ’6)”.

Η ΠΑΤΕΡΙΚΗ ΣΚΕΨΗ: “Υπάρχει και κάτι χειρότερο απ’ την αμαρτία, η αλαζονεία της αρετής.” λέει ο Ιερός Αυγουστίνος, δείχνοντας μια άλλη αλαζονεία, αυτή των πιστευόντων ότι είναι ξεχωριστοί, ακόμη και στην Εκκλησία, αναδεικνύοντας μορφές ευσεβισμού και δοκησισοφίας με προσωπείο φαρισαίου της παραβολής. Ο Γρηγόριος Νύσσης συσχετίζει αλαζονεία και οργή, συνιστώντας: “Αν αποβάλεις την υπερηφάνεια από τον χαρακτήρα σου, τότε δε θα αναπτυχθεί μέσα σου το πάθος του θυμού”. Ο αλαζών μένει αστήρικτος: “Η υπερηφάνεια διώχνει τον φύλακα Άγγελό μας” (Ισαάκ Σύρος). Ο Ιωάννης Δαμασκηνός σημειώνει τον Αδάμ, που από αλαζονεία, “του γίνεσθαι ίσα Θεώ”, εξέπεσε του Παραδείσου και “μέχρις άδου κατήγαγε”. Ο ερημίτης αδάμας Ιωάννης Σιναϊτης θεωρεί την αλαζονεία αίτιο απουσίας αρετών: “Όπως το σκοτάδι είναι ξένο από το φως, το ίδιο ξένος είναι και ο υπερήφανος από κάθε αρετή”, και μητέρα όλων των παθών: “Η υπερηφάνεια είναι άρνηση Θεού, εφεύρεση δαιμόνων, μητέρα κατάκρισης, απόγονος επαίνων, (...) πρόδρομος παραφροσύνης, πρόξενος πτώσεων, πηγή θυμού, θύρα υποκρισίας, στήριγμα δαιμόνων, (...) ρίζα βλασφημίας”. Ο Ιωάννης Χρυσόστομος υπενθυμίζει: “Όταν είμαστε κυριευμένοι (από αλαζονεία), είτε παρθενία, είτε νηστεία, είτε ελεημοσύνες, είτε οτιδήποτε άλλο κάνουμε, όλη η ζωή μας γίνεται ακάθαρτη. Διότι ακάθαρτος παρά Θεώ πας υψηλοκάρδιος”. Ο Εφραίμ ο Σύρος συμβουλεύει: “Ταπείνωσον τον λογισμόν της υπερηφανείας, πριν η υπερηφάνεια σε ταπεινώσει”. Ο Ησύχιος προσθέτει: “Παιδιά της φιλαυτίας είναι: οι έπαινοι στην καρδιά, η αυταρέσκεια,(...) και το κορύφωμα όλων των κακών, η υπερηφάνεια.” Σαν κατακλείδα σημειώνουμε τα λόγια ενός σύγρονου Πατέρα: “Ρίζα όλων των κακών είναι η υπερηφάνεια.” (Σοφρώνιος Έσσεξ)

ΤΑ “ΘΑΝΑΣΙΜΑ” ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ: Κατά τον πάπα Γρηγόριο Α΄ (590-604), η αλαζονεία είναι ένα από τα επτά “θανάσιμα αμαρτήματα”, μάλιστα η μητέρα όλων των αμαρτιών. Ονομάζονται "θανάσιμα" γιατί, κατ' αυτόν, μπορούν να στερήσουν τη θεία χάρη οδηγώντας στην αιώνια καταδίκη, αντιθέτως με άλλα αμαρτήματα που συγχωρούνται μέσω του “καθαρτηρίου πυρός”, στο οποίο ο ίδιος πάπας επικέντρωσε τη δυτική θεολογία, εγκαινιάζοντας το σκοτεινό μεσαίωνα. Κάθε αμάρτημα εκπροσωπείται από δαίμονα. Αυτά τα αμαρτήματα με τους αντίστοιχους “προστάτες” δαίμονες είναι: Οκνηρία - Βελφεγώωρ, αλαζονεία – Εωσφόρος, λαιμαργία - Βεελζεβούλ, λαγνεία - Ασμοδαίος, απληστία - Μαμμωνάς, οργή - Σατανάς, ζηλοφθονία - Λεβιάθαν. Αντίθετα στην ορθόδοξη θεολογία αμαρτία που οδηγεί στο θάνατο, άρα αμετανόητη, είναι, κατά την Καινή Διαθήκη, η άρνηση της σάρκωσης του Θεού Λόγου και της Ανάστασης Του, καθώς και η αμετανοησία, δηλαδή η βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος, για την οποία και άγιος να προσευχηθεί προκειμένου να απαλλαγεί ο οφειλέτης, δεν θα εισακουστεί “εκ του αμετανοήτου και της πωρώσεως των πραττόντων αυτάς, δι' α (για τα οποία) δεν δύναται να ενεργήσει η Θεία Χάρις” (Χ. Ανδρούτσος, Δογματική... 5η εκδ., 379).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Δ. Μπουραντά: «Όλα σου τα ’μαθα, μα ξέχασα μια λέξη»

http://apsychologist.blogspot.com/2011/03/7-3.html

Φ. Βώρου: Αδυναμίες της Αλαζονείας.

Χρ. Α. Σταμούλης: «Συγγνωστόν γαρ, ου τιμωρητόν, η ασθένεια».

Ι. Καραβιδόπουλος: Η αμαρτία κατά τον απόστολον Παύλον, Θεσσαλονίκη 1968

Γ. Μαντζαρίδης: Χριστιανική Ηθική ΙΙ, εκδ. Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2003

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ: 

Ο Άγιος του πιστού λαού που το ιερατείο ακόμη δεν αγιοκατέταξε! Ο Παπα – Δημήτρης Γκαγκαστάθης [29.1. 1975] Κων/νος Αθ. Οικονόμου +BINTEO + HXHTIKO [ο Άγιος ομιλεί]

 

Ο Άγιος του πιστού λαού που το ιερατείο ακόμη δεν αγιοκατέταξε! Ο Παπα – Δημήτρης Γκαγκαστάθης [29.1. 1975] +BINTEO + HXHTIKO [ο Άγιος ομιλεί]

Κων/νος Αθ. Οικονόμου

     Ο παπά – Δημήτρης γεννήθηκε το 1902 στο μικρό χωριό Πλάτανος των Τρικάλων. Στο ίδιο χωριό, και για 42 ολόκληρα χρόνια, (1931-1973) υπηρέτησε ως εφημέριος «ελλαμπόμενος από τας ακτίνας του Αγίου Πνεύματος».Και στο ίδιο αυτό χωριό... στις 29 Ιανουαρίου, 1975, «εξήχθη εις αναψυχήν, συναντήσας στο φως της ζωής». Η φτώχεια δεν επέτρεψε στον γέροντα να πάρει μόρφωση και μικρός έγινε τσοπανόπουλο. Βόσκοντας, όμως, πρόβατα, άρχισε να έχει και τις πρώτες πνευματικές εμπειρίες. Γράφει ο ίδιος  «Για να ενδυναμώσω την πίστη μου διάβαζα στην καλύβα μου βίους Αγίων. Απέφευγα έτσι τις συναναστροφές του κόσμου. Επί τούτου επήγαινα στις πιο βαθιές χαράδρες και προσευχόμουν. Πολλά βράδυα έρχονταν δαίμονες εις την καλύβα μου με διάφορα σχέδια για να με εξοντώσουν αλλά οι Αρχάγγελοι δεν τους επέτρεπαν και έφευγαν άπρακτοι. Αυτό γίνονταν μέχρι να στρατευθώ». Το 1921, σε ηλικία 19 ετών κατατάχθηκε στην Χωροφυλακή. Πριν φύγει από το χωριό του πέρασε από τους προστάτες του Αρχαγγέλους. «Τους προσκύνησα και τους παρακάλεσα ως εξής: Με καλεί η πατρίδα να πηγαίνω. Σας θέλω να με ενισχύσετε, να με βοηθήσετε και να έλθω πάλιν σώος και αβλαβής, όπως φεύγω τώρα. Τους χαιρέτησα και έφυγα». Πολέμησε στην Μικρά Ασία. Στην μεγάλη καταστροφή της Σμύρνης, οι προστάτες του Αρχάγγελοι τον έσωσαν θαυματουργικώς πολλές φορές. Γράφει ο παπα-Δημήτρης: «Έφθασα στην Σμύρνη Σάββατο, την ώρα που κτυπούσαν οι καμπάνες. Τι συγκινητικόν ήτο! … Το βράδυ μείναμε εκεί με τα ζώα. Τι θα γίνει; Ξημέρωνε Κυριακή. Αργά την νύκτα έρχεται και πάλιν ο γέρων (εννοεί τον Αρχάγγελο) και μου λέγει: να αφήσεις το ζώο και πας εις το δεύτερο λιμάνι. Περί ώρα 9, παρά τέταρτο, να μπεις εις το πλοίον και θα βγείς εις την Χίον. Εγώ είμαι μαζί σου, μη φοβείσαι. Έτσι και έγινε. Βγήκα εις την Χίο και έπειτα στην Αθήνα. Από την Αθήνα με κατέταξαν εις το πεζικό και με έστειλαν εις την Κομοτηνή. Εκεί τακτικά εκκλησιαζόμουν και έμαθον και την ψαλτική. Εις τας 18 Ιουνίου 1924 έλαβα το απολυτήριον με εξαίρετο διαγωγή. Γυρίζοντας από το στρατιωτικό εγράφηκα εις άλλο Δημοτικό Σχολείο και πήρα απολυτήριον έκτης Δημοτικού, για να γίνω Ιερεύς. Πήγα και έξ μήνες στην Ιερατική Σχολή Τριπόλεως. Την 24ην Μαΐου 1931 έγινα Διάκονος και εις τας 26 του ιδίου μηνός έγινα Ιερεύς.» Έκτοτε αρχίζει η θαυμαστή ποιμαντική, ασκητική, ιερατική, εθνική και κοινωνική ζωή του μακάριου παπα-Δημήτρη.

Σαν ποιμένας (και πολυφαμελίτης, αφού απέκτησε εννέα παιδιά) αγαπούσε με πόνο ολόκληρο το ποίμνιο του, ολόκληρο το χωριό του. Είχε γεμίσει όλους τους χώρους του μικρού χωριού του με εικονοστάσια, σταυρούς, εικόνες κλπ. Ήταν ο «πλησίον» του λαού, φιλάνθρωπος, ελεήμων, κοινωνικός. Συνήθιζε να έχει πάντα στις τσέπες του «καραμέλες» για τους μικρούς και «κατοστάρικα» για τους μεγάλους. Ενδιαφερόταν για αίθουσες, βιβλιοθήκες, έκανε επισκέψεις, έδινε δώρα, έστελνε επιστολές. Ήταν μέσα σε όλα, ενώ συγχρόνως ήταν ασκητής ζώντας, με φυσικότητα, με τον Θεόν, με τους Ταξιάρχες του και τους Αγίους. Μια φορά απαίτησε από τον «Άη –Γιώργη» να ξαναζωντανεύσει μια στερεμένη πηγή και όταν πέρασε αβρόχοις ποσίν το πλημμυρισμένο ποτάμι, (για να σωθεί έτσι από εχθρούς) πολύ απλά είπε «Ε ! τον τσακώσαμε τον Γιώργη, τον πιάσαμε τον Ευεργέτη». Ο αρχιμανδρίτης Αιμιλιανός (Ηγούμενος τους Ι.Μ.Σίμωνος Πέτρας) που είχε στενό σύνδεσμο με τον παπα-Δημήτρη, γράφει γι’ αυτό. « Και ο ύπνος του σώματος του και η νήψις τους ψυχής του και η μύησις των οφθαλμών του και ο λόγος του και η σιωπή του ήσαν στοιχεία και μέσα επικοινωνίας με τον Θεόν και τους φίλους του Θεού. Εζη συνηρμοσμένος εν τω μυστικώ σώματι τους Εκκλησίας, έζη την Βασιλείαν του Θεού «τα φαινόμενα θεωρών, τα αόρατα κατανοών».

Το πνευματικό του σθένος, η πίστη του, η εδραία ιερατική συνείδηση και η αφοβία του φάνηκαν ολοκάθαρα στα χρόνια του εμφυλίου πολέμου (1944 και μετά). Η ευρύτερη περιοχή γύρω από τον Πλάτανο ελεγχόταν από τον ΕΛΑΣ. Ο παπα- Δημήτρης, μόνος παπάς σε όλη την περιοχή, αρνιόταν να συνοδοιπορήσει με τους κομμουνιστές. Κατήγγειλε με σθένος τα άθεα πιστεύω τους. Κυνηγήθηκε αλύπητα και κινδύνευσε παντοιοτρόπως. Μήπως αυτός δεν είναι κι ο βασικός λόγος που ο ανώτατος κλήρος δεν προέβη στην αγιοκατάταξή του; Να μη στενοχωρηθούν οι λεγόμενοι με κωμικά επαναλαμβανόμενο τρόπο ''προοδευτικοί''; Λες κι ο Θεός θέλει επίσημους τίτλους αγιοσύνης! Στις καρδιές του λαού παραμένει Άγιος κι αυτό είναι η ουσία! Πολλοί, ακόμα και οι οικείοι του, του έλεγαν να σωπάσει, αλλά αυτός αρνιόταν. Γράφει «Μου λέει η παπαδιά μου. Παπά χαζάθηκες τελείως ; Εσύ θα φέρεις το αποτέλεσμα ; Δεν βλέπεις όλους τους παπάδες των χωριών, που κάθονται στα σπίτια τους, δουλεύουν και τρώγουν με τους οικογένειες τους ; Εγώ τους απαντώ. Θα πεθάνω για τον Χριστό και όχι για τον χρυσό. Κομμουνιστής εγώ δεν γίνομαι».

Ο παπα-Δημήτρης δεν φοβόταν γιατί συνοδοιπορούσε με τους Αγίους του, τους Ταξιάρχες και τον Αη-Νικόλα. Γράφει ο ίδιος σχετικά: «20 Οκτωβρίου 1945, Κυριακή πρωί, μόλις κτύπησα την καμπάνα, μας περιεκύκλωσεν αντάρτικος στρατός. Το χωριό μας ήταν με ομάδα εθνική και γι΄ αυτό ήθελαν να μας εξοντώσουν. Άρχισαν να ρίχνουν πυρά τους φοβερισμό. Εγώ μόλις είχα μπει στην Εκκλησία, έκαμα τον σταυρό μου, παρεκάλεσα τον Άγιο Νικόλαο και φεύγω. Εκείνοι από το φυλάκιο ρίξανε άφθονες σφαίρες με το πυροβόλο, καμία τους δεν με εκτύπησε. Ακολούθησα ένα ρέμα, τα Αμπέλια και έχασαν τα ίχνη μου. Επήγαινα προς το χωριό Βασιλική που είχε εθνικό στρατό και ομάδα, για να φυλαχθώ. Κοντά στα σύνορα των δύο χωριών, Ριζώματος-Βασιλικής με έφτασαν. Είχαν διατάξει 10 ιππείς και με τον αρχηγό 11 να με πιάσουν. Με κυνηγούσαν, έβριζαν και έριχναν με τα Στεν, χωρίς να μπορούν να με φονεύσουν. Οι σφαίρες τρύπαγαν τα ράσα δεν με τσίμπαγε καμία. Με πλησίασαν και με περιεκύκλωσαν στα 50 μέτρα γύρω-γύρω, φωνάζοντας: κερατά τράγο, πού θα πας; (με έβριζαν ελεεινά). Εγώ ευρισκόμενος εν μέσω κινδύνου, εσήκωσα τα χέρια επάνω, προς τον ουρανό και εφώναξα από το βάθος της ψυχής: Μιχαήλ Αρχιστράτηγε, σώσε με, κινδυνεύω. Ω του θαύματος! Σαν αστραπή παρουσιάσθη ο Αρχάγγελος Μιχαήλ εις τον αρχηγό. Είδα ένα νέο με σπαθί, που έκοψε τα σχοινιά από την σέλα του αλόγου, τον έριξε κάτω και τον έσπασε την σπονδυλική στήλη. Οι υπόλοιποι δέκα έμειναν ακίνητοι, ωσάν να του είχε κτυπήσει ηλεκτρισμός. Ακούω μια φωνή, ήταν του αρχηγού τους, να λέγει: Εχεις όριο ζωής και υψηλούς προστάτας. Ευχαριστώ, τους απήντησα. Τους συγχώρησα και τους ευχήθηκα ο Θεός να τους φωτίσει, να μετανοήσουν και να γίνουν καλοί άνθρωποι. Να λέτε την αλήθεια, τους είπα, να έχετε τον Θεό βοήθεια και έφυγα σιγά-σιγά για τον προορισμό μου, διότι είχα κουραστεί πολύ.»

Η ζωή του έκτοτε και μέχρι της ασθενείας του ήτο μία διαρκής κένωση του εαυτού του υπέρ πάντων. Ετρεχε για τα πάντα, θεωρών υπεύθυνο για όλα τον εαυτόν του. Τον άκουγες να λέγει «Τρέξε παπα- Δημήτρη, τρέξε, ο διάβολος έζωσε και πάλι το χωριό». Το κομποσχοίνι έλιωνε στα χέρια του υπέρ πάντων και όταν καμμιά φορά αγνοούσε τα ονόματα, ψέλλιζε «…υπέρ του διευθυντού του ΚΤΕΛ, υπέρ του οδοντιάτρου, υπερ…υπέρ…». Είχε αναπτύξει πνευματικό δεσμό με τους μακάριους γέροντες π. Φιλόθεο Ζερβάκο, π. Αμφιλόχιο Μακρή, π. Εφραίμ Κατουνακιώτη, με τους οποίους αλληλογραφούσε και εξωμολογείτο. Μολονότι ασπούδαστος, είχε ακέραιη ορθόδοξη πίστη, γνήσιο εκκλησιαστικό φρόνημα και διάκριση πνευμάτων. Γράφει ο ίδιος « Όταν το 1971 ήλθαν οι μεγάλοι των ξένων εκκλησιών στα Τρίκαλα, πήγα και τους είδα και λέγω: φύγε παπαδημήτρη ογλήγορα και μην κοιτάς πίσω…».

ΣΚΟΛΩΨ ΤΗ ΣΑΡΚΙ: Από το τέλος της δεκαετίας του ’60 ο Θεός έστειλε ασθένειες στον ταπεινό του δούλο, παπα-Δημήτρη. Διαγνώσθηκε καρκίνος και τον Φεβρουάριο του 1970 υπεβλήθη σε εγχείριση στον ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟ. Θαύμα μεγάλο και ζωντανό έγινε. Γράφει ο ίδιος σε επιστολή του « Οι ιατροί του ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ μου το ανήγγειλαν καθαρά το πικρό φιρμάνι. Εγώ εδόξαζα τον Θεόν, που μου έδωκε αυτό το μεγάλο δώρον, τον καρκίνον, για να με δοκιμάσει......Η εγχείρισις κράτησε 5 ώρες……. Τις επόμενες ημέρες είχα μία διάθεση που μου ερχόταν να κατέβω από το κρεββάτι. Δεν αισθανόμουν τίποτα……… Το βράδυ, που έφυγε η κόρη μου και έμεινα μόνος, ήλθαν δύο άγνωστοι και με φύλαγαν και με ανακούφιζαν…….. Χαρά Θεού και ευλογία Θεού εκείνο το βράδυ, που δεν μπορώ να περιγράψω. Ολοι εθαύμασαν πως έζησα….» Επέστρεψε και πάλιν ο μακάριος γέροντας στο χωριό του και στις λειτουργίες του. Η υγεία του πλέον, όμως, είχε γίνει πολύ εύθραυστη. Το 1973 νοσηλεύθηκε στο νοσοκομείο ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ για «ανώτερες σπουδές», όπως έλεγε χαριτολογώντας. Ο Θεός προετοίμαζε τον δούλο του. Στις 29 Ιανουαρίου, 1975, μετά πολύμηνους φρικτούς πόνους ο Θεός τον δέχθηκε. «Όταν βρώ εκεί θέσιν, τότε θα έρχωμαι και θα σας βοηθώ. Αμ, πώς! Θα ξεχάσω τα πνευματικά μου παιδιά ; » έλεγε λίγο προ της κοιμήσεως του.

Αγιε Γέροντα, παρότι δε σε γνωρίσαμε προσωπικά. σε ευχαριστούμε, που αξιωθήκαμε να γνωρίσουμε την αγία σου ζωή. Σε ευχαριστούμε και για ότι μας δείχνεις με την ένθεο βιοτή σου με ποιο τρόπο οι παντρεμένοι και πολύτεκνοι (σαν και εσένα) μπορούν να γίνουν ασκητές. Αμήν.

“Γέροντα Δημήτριε σεβαστέ, 

μύστη του Κυρίου, ιερέα θαυματουργέ·

χαίρε του ποιμνίου, ακάματε λευίτη, 

πάσης Θεσσαλίας, λύχνε αείφωτε.” [Κοικ.]

konstantinosa.oikonomou@gmail.com

ΒΙΝΤΕΟ Ο ΒΙΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ: 

ΒΙΝΤΕΟ - ΗΧΗΤΙΚΟ: Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΤΗΡ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΚΑΓΚΑΣΤΑΘΗΣ ΟΜΙΛΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΛΙΓΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΠΡΟ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΟΥ: 

Ο Άγιος Νεομάρτυς Ζαχαρίας ο Αρταίος [Πάτρα 20.1. 1782] από τον Κων/νο Οικονόμου

 

Ο Άγιος Νεομάρτυς Ζαχαρίας ο Αρταίος [Πάτρα 20.1. 1782]

από τον Κων/νο Οικονόμου

Σκελών πλατυσμώ εν πλάτει οικείς πόλου,
Ω Ζαχαρία, και βραβείον λαμβάνεις.

Ο ΕΞΙΣΛΑΜΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΜΕΤΟΙΚΕΣΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ: Ο Νεομάρτυς Ζαχαρίας καταγόταν από τα μέρη της Άρτας. Σε μικρή ηλικία εξισλαμίσθηκε και ήρθε στην Πάτρα όπου εξασκούσε την τέχνη του γουναρά. Όμως κάποτε μετανόησε που αλλαξοπίστησε. Γράφει σχετικά ο Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης: “Εἶχε κρυφίως τό βιβλίον ὁπού ὀνομάζεται Ἁμαρτωλῶν Σωτηρία, καί διαβάζων αὐτό συχνάκις, ἦλθε εἰς ἄκραν μετάνοιαν, κλαίων πικρῶς εἰς τό κακόν ὅπου ἔπαθε, καί παρεκάλει θερμῶς τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν νά τόν ἀξιώση νά τύχῃ τῆς σωτηρίας του.” Έτσι, αφού ήλθε σε μετάνοια, βρήκε κάποιο πνευματικό στον οποίο εξομολογήθηκε το αμάρτημα της εξωμοσίας του και ζήτησε την ευλογία να πορευθεί προς το μαρτύριο.

ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΜΑΡΤΥΡΙΟΥ: Ο πνευματικός, φοβούμενος μήπως ο Μάρτυρας δειλιάσει κατά την διάρκεια των βασανιστηρίων, τον απέτρεπε. Του πρότεινε μάλιστα, κατά τον βιογράφο του, το εξής: “ἄς δοκιμάσωμεν, τέκνον, τόν λογισμόν σου, ἐάν εἶναι ἐκ Θεοῦ∙ πήγαινε, λοιπόν, εἰς τό ἐργαστήριόν σου καί μένε κλεισμένος τεσσαράκοντα ἡμέρας προσευχόμενος, νηστεύων καί κάμνοντας ἀνάγνωσιν εἰς τό βιβλίον, ὁπού εἶπες πώς ἔχεις∙ κάμνω καί ἐγώ τά ἴδια εἰς τό κελλίον μου δι’ ἀγάπην σου, καί τότε ἔλα νά ἀνταμώσωμεν πάλιν”. Έτσι και έγινε. Όμως στις είκοσι μέρες πάνω ο Ζαχαρίας δεν άντεξε. Ο πόθος του για το μαρτύριο τον κυρίευσε. Έτσι γράφει ο Άγιος Νικόδημος: “πηγαίνει εἰς τόν πνευματικόν καί πίπτων εἰς τούς πόδας του μέ θερμά δάκρυα, τοῦ λέγει, «εὐλόγησόν με Πάτερ, νά πηγαίνω εἰς τό Μαρτύριον, ὅτι δέν δύναμαι πλέον νά ὑποφέρω ἀπό τήν φλόγαν ὁπού ἄναψεν εἰς τήν καρδίαν μου». Ὁ πνευματικός τοῦ λέγει, «μά δέν εἶναι καιρός ἀκόμη»∙ ἐκεῖνος τοῦ ἀποκρίνεται∙ «ἦλθε πνευματικέ καί ἀπέρασε καί κρῖμα κάνεις μεγάλον νά μέ ἐμποδίσῃς». Τότε τοῦ εἶπεν ὁ πνευματικός νά ἐξομολογηθῇ ὅλας τάς ἁμαρτίας ὁπού ἔπραξεν ὡς ἄνθρωπος εἰς ὅλην του τήν ζωήν. Ὁ δέ ἀναστάς ἐστάθη μέ δεμένας τάς χεῖρας ὄρθιος καί ἐξωμολογήθη μετά κατανύξεως ὅλα του τά ἁμαρτήματα, εὑρέθη ὅμως τόσον καθαρός, ἔξω ἀπό τήν ἄρνησιν, ὁπού ἦτον ἄξιος διά ἱερωσύνη.” Παράταύτα ο πνευματικός του προσπαθούσε να τον μεταπείσει φοβούμενος μη δειλιάσει. Ο Ζαχαρίας, όμως, αναστενάζοντας είπε στον πνευματικό του: “θαυμάζω πνευματικέ εἰς τήν τόσην φρόνησιν ὁπού ἔχεις, νά κάθεσαι νά μοῦ λαλῇς λόγια τῶν μικρῶν παιδιῶν∙ ἐγώ ἔχω τόν ἑαυτόν μου ἀφιερωμένον ὅλον εἰς τόν Χριστόν μου καί τώρα πλέον δέν εἶμαι τοῦ ἑαυτοῦ μου∙ ὅθεν ἔχω τόσην δίψαν, διά νά βασανισθῶ διά τόν Χριστόν, ὁπού ἐπιθυμῶ νά λάβω, ἄν ἦσαν ἀκόμη καί περισσότερα παιδευτήρια, ἀπό αὐτά ὁπού μοῦ εἶπες τῶν Ἀλβανιτῶν. Σέ παρακαλῶ λοιπόν νά μοῦ δώσῃς τήν εὐχήν σου νά πηγαίνω, διά τί δέν ὑποφέρω πλέον τήν φλόγα ὁπού αἰσθάνομαι εἰς τήν καρδίαν μου». Τότε ο γέροντας δόξασεν το Θεόν, που τόσο πόλυ ενστάλαξε σ΄αυτόν τήν χάρη του, καί διαβάζοντας τις ιλαστήριες ευχές, τον μύρωσε και του μετέδωσε τα άχραντα μυστήρια∙ έπειτα τον ευλόγησε σφραγίζοντάς τον με το σημείον του σταυρού, και τον ξεπροβόδισε.

   ΥΣΤΑΤΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ: Ο Άγιος πήγε στο εργαστήριό του, πούλησε όλα του τα υπάρχοντα τα οποία έδωσε ελεημοσύνη στους φτωχούς και παρουσιάστηκε στον κριτή, ενώπιον του οποίου ομολόγησε θαρρετά την πίστη του στον Χριστό.

ΑΝΑΚΡΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΑΝΙΣΜΟΙ: Παρά τις κολακείες του δικαστή στην αρχή, εκείνος επέμενε σθεναρά στην ομολογία του. Έπειτα, προσθέτει ο Άγιος Νικόδημος “βλέπων ὁ κριτής τό ἀμετάθετον τῆς γνώμης του, τόν ἔστειλε μέ ἕναν τζοχαντάρην του εἰς τόν ἐξουσιαστήν τῆς πολιτείας, γράψας πρός αὐτόν πᾶσαν τήν ὑπόθεσιν. Παρασταθείς δέ καί ἐκεῖ ὁ Μάρτυς εἶπεν ἀπαραλλάκτως τά αὐτά ὁπού εἶπε καί εἰς τόν κριτήν”. Έτσι τον έκλεισαν στην φυλακή και τον βασάνισαν επί πολλές ημέρες. Ο Μάρτυς του Χριστού ραβδιζόμενος συνεχώς και με λίθους κτυπούμενος στην κοιλιά και το στήθος, έστεκε στέρεος, χαίρων, λέγοντας ακατάπαυστας το “Κύριε Ιησοῦ Χριστέ Υιέ Θεού ελέησον με τον αρνητήν σου και βοήθησόν μοι”. Ένα βράδυ, τον είχαν τόσο βαριά βασανίσει που πλέον δε μπορούσε να πει την ευχή αλλά μόνο τα μάτια του σήκωνε καί κοίταζεν ψηλά όσο διαρκούσε ο ραβδισμός του. Τότε ο “μπουλούμπασης”, ο πρώτος των στρατιωτών του πασά των Πατρών, πρόσταξε το δεσμοφύλακα, νά βασανίσει τη νύκτα το Μάρτυρα πολύ, ως ότου πεθάνει για να μην κουράζονται κι ασχολούνται άλλο μαζί του. Κι ο δεσμοφύλακας τάνυσε πολύ τα πόδια του μάρτυρα στο τιμωρητικό ξύλο, ενώ έπειτα ανέβηκε στο κρεβάτι που το είχε ψηλά και κάθησε να δειπνήσει!

ΣΤΙΣ ΣΚΗΝΕΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΝ: Ο Ζαχαρίας κάποια στιγμή πόνεσε πολύ και ξεφώνισε “ωχ!”, ενώ ο βασανιστής του τού είπε: “τώρα άπιστε, να πιω όλο το κρασί και θα κατέβω να σε κόψω από αρμό σε αρμό”. Τότε ο Μάρτυς του απάντησε: “αν είσαι παλληκάρι μη λες λόγια μόνο, αλλ’ ευθύς κάμε εκείνα που λες και θα σου χρωστώ και χάρη”! Εκείνος θύμωσε από τα λόγια του Μάρτυρα, κατέβηκε και τράβηξε ακόμη περισσότερο τα πόδια του Αγίου στο ξύλο τεντώνοντάς τα υπερβολικά και ανέβηκε να τελειώσει το φαγητό του. Ο Ζαχαρίας, όμως, κάνοντας λίγο να κουνηθεί σχίσθηκαν αμέσως τά σκέλη του. Τότε κάνοντας το σημείο του σταυρού σ΄όλο το σώμα του και λέγοντας: “Κύριε εις χείρας σου παρατίθημι το Πνεύμα μου”, ξεψύχησε. Ήταν η 20η Ιανουαρίου του 1782 μ.Χ.

   ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΛΕΙΨΑΝΟΥ: Και αμέσως γέμισε όλη η φυλακή από άρρητη ευωδίαν και ο βασανιστής δεσμοφύλακας από τη ντροπή του έφυγε από το κελί του Μάρτυρα και χωρίς να πει τίποτε σε κανέναν πήγε αλλού και κοιμήθηκε. Το πρωί έμαθαν οι Χριστιανοί, ότι τελείωσε ο Ζαχαρίας το Μαρτύριο και γεμάτοι χαρά δόξαζαν τον ενδυναμώσαντα τον Μάρτυρα Κύριο. Κι ενώ ο Μητροπολίτης των Πατρών ζήτησε το άγιο λείψανο για να το ενταφιάσει, ο πασάς της πόλης του είπε ότι δεν είναι άξιος ταφής επειδή περιέπαιξε και τις δύο θρησκείες[!]. Έτσι, έδωσε εντολή σε δύο στρατιώτες που έδεσαν από τα πόδια τη σορό του Μάρτυρα, καί, σύροντάς τη, την έριξαν σ΄ένα ξηροπήγαδο στην ενορία της Αγίας Τριάδας. Την επόμενη νύκτα είδαν οι Χριστιανοί φως πάνω από τό πηγάδι και άρχισαν να τρέχουν με φωνές, για να δουν τον Άγιον και να τον προσκυνήσουν. Όταν το έμαθαν οι Μωαμεθανοί, έστειλαν ανθρώπους που έριξαν στο πηγάδι πολλά κομμένα χόρτα και έπειτα το γέμισαν με χώματα και μπάζα έως επάνω!

ΜΝΗΜΗ ΜΑΡΤΥΡΟΣ: Η τοπική Εκκλησία της Άρτας εορτάζει την μνήμη του και εικόνα του φυλάσσεται στην ιερά μονή Κάτω Παναγιάς Άρτας. Την μνήμη του πανηγυρίζει επίσης και η τοπική Εκκλησία των Πατρών, αφού ο Άγιος εργάσθηκε και μαρτύρησε εκεί.

Απολυτίκιο [Ἦχος δ’]: “Τῆς Ἄρτης ἀγλάισμα, καὶ Νεομάρτυς κλεινός, ἐν Πάτραις ὡς ἤθλησας, ὑπὲρ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, ἐδείχθης μακάριε, οὐ γὰρ τὸν τρώσοντα σέ, καθελῶν δι’ ἀγώνων, γέρας ἐδέξω θεῖον, Ἀθλητὰ Ζαχαρία, πρεσβεύων ὑπὲρ πάντων ἠμῶν τῶν εὐφημούντων σε”. 

Μεγαλυνάριον: “Χαίροις Νεομάρτυς του Ιησού, Άρτης σεπτός γόνος, και Πατέρων ο στηριγμός. Χαίροις Ζαχαρία, Αγγέλων συμπολίτα, μεθ' ων ημίν εξαίτει, το θείον έλεος”.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Νέον Μαρτυρολογίον Τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου

Ο Όσιος Διονύσιος ο εν Ολύμπω (23/1) +ΒΙΝΤΕΟ +ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου

 

Ο Όσιος Διονύσιος ο εν Ολύμπω (23/1) +ΒΙΝΤΕΟ +ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου

   Ο Όσιος γεννήθηκε πριν το 1500 στο χωριό Σκλάταινα (Δρακότρυπα) της Καρδίτσας. Οι φτωχοί, ευσεβείς γονείς του, Νικόλαος και Θεοδώρα, του έδωσαν το όνομα Δημήτριος. Μετά το θάνατο των γονέων του, σε ηλικία 18 ετών, εκάρη μοναχός στην Ι. Μ. Μεγάλου Μετεώρου με το όνομα Δανιήλ. Αναζητώντας περισσότερη ησυχία μετέβη στην Ι. Μ. Καρακάλλου, όπου ως μεγαλόσχημος ιερομόναχος, πήρε το όνομα Διονύσιος, εγκαταβιώνοντας για μια δεκαετία εκεί. Ζώντας με αυστηρή άσκηση και νηστεία που θύμιζε άγγελο, επιβλήθηκε με τα χαρίσματά του σε όλους τους πατέρες του Αγίου Όρους και εξελέγη ηγούμενος της βουλγαρικής τότε Μονής Φιλοθέου. Όμως εξαιτίας των πλειοψηφούντων στη Μονή Βουλγάρων, που αντιδρούσαν στην παρουσία του, εγκατέλειψε την αγιορείτικη πολιτεία και λίγο μετά το 1520 εγκαταστάθηκε στην περιοχή της Βέροιας όπου ανακαίνισε εκ βάθρων την Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου, καθιστώντας την πνευματικό φάρο για όλη την κεντρική και δυτική Μακεδονία. Η παράδοση θέλει τους Βελβεντινούς να επισκέπτονται με τα ζώα το Μοναστήρι του Προδρόμου Βέροιας, να λειτουργούνται και να κοινωνούν σ’ αυτό. Αλλά και αργότερα, όταν ο Άγιος θα πάει στον Όλυμπο, οι Βελβεντινοί θα τον ακολουθήσουν και θα επισκέπτονται με τα πόδια και με τα ζώα τους, το Μοναστήρι στον Όλυμπο, για να ζητήσουν τη βοήθεια του Αγίου. Στη Μακεδονία ο Άγιος γνωρίστηκε με έναν άλλο μεγάλο ασκητή, τον Άγιο Νικάνορα, στο Μοναστήρι της Ζάβορδας. Καθώς τα χρόνια περνούσαν, ο κόσμος, θαυμάζοντας την ισάγγελη πολιτεία του Οσίου, συνέρρεε όλο και πιο πολύς, ενώ η τοπική εκκλησία ζήτησε απ΄ το Διονύσιο να αναλάβει τη θέση του επισκόπου που τότε είχε χηρέψει. Ο Διονύσιος, επειδή ήθελε να αποφύγει την εκλογή του από ταπείνωση, αναχώρησε και πάλι. Εγκαταστάθηκε σε ένα σπήλαιο του Ολύμπου, που σώζεται ως τις μέρες μας, ζώντας το γνωστό του ασκητικό βίο. Από εκεί, διωγμένος από κάποιους ντόπιους, μετέβη προσωρινά στην περιοχή του Β. Πηλίου, όπου έκτισε την Ι. Μ. Αγίας Τριάδος Σουρβιάς, μετά από θαυματουργή υπόδειξη του Θεού, το 1542. Το 1545 επέστρεψε στον Όλυμπο, διότι λόγω της παντελούς ανυδρίας που έπληξε τον τόπο των διωκτών του, δέχτηκε την πρόσκληση του διώκτη του Αγά Σάκου. Τη φορά αυτή έκτισε μια Μονή στο όνομα της Αγίας Τριάδος και πάλι. Εκεί συγκεντρώθηκαν σε λίγους μήνες λόγω της φήμης του Οσίου πολλοί μοναχοί. Ωστόσο ο ίδιος χρησιμοποιούσε ακόμα για προσευχή και ησυχία τα σπήλαια που υπήρχαν γύρω από το Μοναστήρι και που τα είχε μετατρέψει σε ναΐσκους. Εκεί έμεινε τον περισσότερο χρόνο, ζώντας μέσα στο γνόφο της νοεράς προσευχής. 

Το σπήλαιο-ασκηταριό του Αγίου

Πολλές φορές καθώς ερχόταν από αυτές τις σπηλιές στο Μοναστήρι τον έβλεπαν να λάμπει ολόκληρος, λουσμένος στο αναστάσιμο θείο φως. Ο Διονύσιος περιόδευε συχνά στα χωριά κηρύττοντας και στηρίζοντας τους υπόδουλους συμπατριώτες του. Πολλά θαύματα έκανε ο Άγιος στο Πήλιο, τη Βέροια, τη Ραψάνη, κ. α. Εκοιμήθη εν Κυρίω την 23η Ιανουαρίου, λίγο μετά το 1550. Η γενέτειρα του Διονυσίου Δρακότρυπα, πανηγυρίζει τη μνήμη του οσίου της τέκνου την τελευταία Κυριακή του Ιουλίου. Η κάρα του Οσίου βρίσκεται αποθησαυρισμένη στην Ι. Μ. Αγίου Διονυσίου του Ολύμπου (νέα Μονή) στο Λιτόχωρο.

Ο Άγιος Διονύσιος ήταν μια χαρισματούχα και πολυτάλαντη προσωπικότητα. Συνδύαζε την ασκητικότητα που θύμιζε τον Ιωάννη Πρόδρομο με τον αποστολικό ζήλο που θύμιζε Απόστολο Παύλο και την κοινωνική δράση. Ακόμη στο πρόσωπό του συνυπήρχαν ο αναχωρητισμός του ησυχαστή και το διοικητικό χάρισμα του ηγέτη, οι μυστικές αναβάσεις του νοός του με τους αιματηρούς αγώνες της πράξης. Ο οσιακός βίος του καθώς και τα αναρίθμητα θαύματά του συνετέλεσαν ώστε να καταξιωθεί σαν άγιος στη συνείδηση του πληρώματος της Εκκλησίας και να καταστεί μορφή της Ορθοδοξίας στη Μακεδονία, καύχημα και προστάτης της Πιερίας και του Βελβεντού Κοζάνης και δάσκαλος μοναζόντων και λαού.

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΤΟ ΒΙΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ: 

Απολυτίκιο: “Του Ολύμπου οικήτωρ Πιερίας αγλάισμα, και της επωνύμου Μονής σου ιερὸν περιτείχισμα, εδείχθης Διονύσιε σοφέ, βιώσας ώσπερ Άγγελος εν γη, και παρέχεις την ταχεῖαν σου αρωγήν, τοις ευλαβώς κραυγάζουσιν δόξα τω δεδωκότι σοι ισχύν, δόξα τω σε θαυμαστώσαντι, δόξα τω ενεργούντι διὰ σου πάσιν ιάματα.”

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ Ι. Μ. ΑΓΙΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΕΝ ΟΛΥΜΠΩ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ:  

Κυριακή ΙΒ΄Λουκά. Των δέκα λεπρών [Λουκ. Ιζ΄ 12 – 19] +ΒΙΝΤΕΟ από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο στο 32ο Δ. Σχ. Λάρισας

 

Κυριακή ΙΒ΄Λουκά. Των δέκα λεπρών

[Λουκ. Ιζ΄ 12 – 19] +ΒΙΝΤΕΟ

από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο στο 32ο Δ. Σχ. Λάρισας

    ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Κάθε μέρα, κάθε στιγμὴ, ο Χριστὸς μας εγγίζει περνώντας δίπλα μας μήπως δει και ακούσει αν κάποιος Τoν αναζητεί. Άλλωστε, ένα πράγμα Τον ξεκουράζει, να παίρνει πάνω του τα βάρη των ανθρώπων, μία χαρὰ έχει, να δίνει χαρά. Και εμείς, σαν παιδιὰ του Θεού, γνωρίζουμε πως όταν σπεύδει να μας ακούσει ή όταν μακροθυμώντας φαίνεται σαν να μην ακούει, με όλα τούτα κατεργάζεται τη σωτηρία μας. Στο σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα ο Χριστός ευεργετεί θεραπεύοντας μια ομάδα δέκα ανθρώπων, που η κοινωνία είχε περιθωριοποιήσει λόγω της λέπρας. Το θαύμα της θεραπείας των δέκα λεπρών έγινε, γιατί οι άνθρωποι εκείνοι, αποκλεισμένοι από κάθε ανθρώπινη βοήθεια και συμπαράσταση, εναπόθεσαν όλες τις ελπίδες στον Κύριο. «Ιησού επιστάτα, ελέησον ημάς», φωνάζουν. Ο Κύριος, φιλεύσπλαχνος και ελεήμων, ανταποκρίνεται στις παρακλήσεις τους και τους θεραπεύει επανεντάσσοντάς τους στην κοινωνία, στέλνοντάς τους σε εκείνους που, κατά το Νόμο, επιβεβαίωναν την αποκατάσταση της συγκεκριμένης αρρώστιας, στους ιερείς.

ΤΟ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ ΠΟΥ ΕΝΩΝΕΙ: Ο ένας από τους λεπρούς, αυτός που τελικά έδειξε και την ευγνωμοσύνη του, ήταν Σαμαρείτης. Οι Σαμαρείτες θεωρούνταν από τους Ιουδαίους ακάθαρτοι και αιρετικοί. Κι’ όμως οι δέκα αυτοί άνθρωποι είναι μαζί όταν συναντάνε το Χριστό παρά τις διαφορές τους. Τους ενώνει η αρρώστια και η κοινωνική απόρριψη! Η λέπρα ήταν για τους Εβραίους σημάδι αμαρτίας και τιμωρίας και ο λεπρός απόβλητος, μέχρι να θεραπευθεί. Γι’ αυτό και όταν αντιλαμβάνονται το Χριστό, στέκονται «πόρρωθεν», εκεί που τους είχε θέσει η “καθαρή” κοινωνία. Κι ενώ η λέπρα συνέδεε αυτούς τους δέκα άνδρες, η πίστη τους φέρνει ακόμη πιο κοντά. Μια πίστη που ενισχύθηκε απ’ όσα είχαν ακούσει για το Χριστό και τροφοδότησε την ελπίδα να επιστρέψουν υγιείς στις οικογενειές τους.

ΝΟΜΟΣ ΚΑΙ ΠΙΣΤΗ: Τους θεραπεύει όμως μ’ ένα περίεργο τρόπο. Τους στέλνει στους ιερείς του Ισραήλ που ήταν αρμόδιοι για να βεβαιώσουν τον καθαρισμό τους. Με τη μικρή αυτή υπακοή, τους ζητάει να κάνουν πράξη την πίστη που φανέρωσαν. Συγχρόνως στέλνει κι’ ένα διττό μήνυμα στο ιερατείο: ότι ο Ίδιος σέβεται το μωσαϊκό νόμο και ότι ο νόμος δεν έχει μπορεί να σώσει! Κι αυτό γιατί ο νόμος έχει μέσα του τη δουλεία στην αμαρτία, ενώ η σώζουσα πίστη, ανοίγει δρόμο για την ελευθερία και τη μετάνοια. Αυτή η πίστη επιτρέπει τη δράση της θαυματουργικής ενέργειας του Θεού. Οι δέκα υπακούουν στην εντολή του Ιησού και η πίστη τους φέρνει την ανάλογη καρποφορία. Όπως πηγαίνουν προς τους ιερείς, καθαρίζονται! Εκείνο που μας εντυπωσιάζει είναι η ευκολία με την οποία οι εννέα, καθαροί πια από τη λέπρα, λησμόνησαν Εκείνον που τους ευεργέτησε, επικαλούμενοι ίσως διατάξεις περί καθαρμών και δεν επιστρέφουν να Τον ευχαριστήσουν. Αδημονώντας, ίσως, για την επίσημη αναγνώριση από το ιερατείο, απορρίπτουν Αυτόν που δεν τους απέκλεισε από την αγάπη του και τους θεράπευσε. Βέβαια θα συνειδητοποίησαν ακόμη ότι ο Χριστός δεν ήταν αγαπητός στο κατεστημένο της εποχής, το οποίο δεν ήθελαν να δυσαρεστήσουν. Ακόμη, οι ρόλοι τώρα αντιστράφηκαν. Οι εννέα, χθεσινά θύματα του νόμου, τώρα αναπαράγουν τη συμπεριφορά του θύτη. Αυτοί που υφίσταντο διωγμούς και αποκλεισμό, με τη σειρά τους αρνούνται να παραδεχθούν, ότι στο παρελθόν υπήρξαν οι ίδιοι περιφρονημένοι και ασθενείς. Έτσι εξηγείται γιατί τόσο γρήγορα ξεχνούν τι έκανε γι’ αυτούς ο Θεός, και πόσο φέρονται σκληρά σ΄ εκείνους που χαρακτηρίζονται περιθωριακοί. Ανήκουν τώρα κι’ αυτοί στους «καθώς πρέπει» και τους «καθαρούς»! Καὶ ξαναμπαίνουν στους ίδιους κύκλους ψευτιάς και αλαζονείας, λησμονώντας την πηγή της ζωής, τον Κύριο. Συνεπώς οι εννέα δείχνουν να μη διδάχθηκαν τίποτε. Αισθάνονται ταπεινωτικά να επιστρέψουν εκεί απ’ όπου ξεκίνησαν, μειωτικά να παραδεχθούν ότι ήταν άρρωστοι και ότι θεραπεύθηκαν με τη δύναμη του Θεού. Κι’ αντί να φανούν μεγαλόψυχα ευγνώμονες, κατάντησαν μικρόψυχα αχάριστοι. Αρνήθηκαν να γευθούν το μυστήριο της ανθρώπινης ευχαριστίας και τη χαρά της θαυματουργικής αποκατάστασης.

ΚΙ Ο ΣΑΜΑΡΕΙΤΗΣ: Ένας όμως απ’ αυτούς επιστρέφει για να τον ευχαριστήσει. Δεν πάει στους δικούς του ιερείς, ξανάρχεται στον Ιησού, ενώ τον χωρίζουν εθνικές και θρησκευτικές διαφορές. Επιστρέφει ευγνωμονών με πίστη ανιδιοτελή, έμπλεη αγάπης. Μπορεί η κοινωνία να του στέρησε πολλά αποκλείοντας τον από τη φυσιολογική ανθρώπινη ζωή, μα δεν έχασε την ανθρωπιά του, τη δυνατότητα να δημιουργεί δεσμούς, να ξεπερνάει φόβο και ανάγκη. Έτσι ξεπερνάει εγωισμούς και ντροπές, βάζει σε δεύτερη μοίρα την «αξιοπρέπεια του» και τη γνώμη των άλλων για το πρόσωπο του. Ήταν, δις αποκλεισμένος από τους συνανθρώπους του, και για την καταγωγή του και για το κατάντημα του. Γίνεται δύο φορές αποκαταστημένος: και ως προς την υγεία του και ως προς τη νέα σωτηριώδη σχέση του με τον Κύριο. Κι’ εδώ έγκειται η μέγιστη θεραπεία που προσφέρει ο Χριστός. Την αποκατάσταση των σχέσεων μας με το Θεό. Όμως, δεν φτάνει να αφαιρέσει ο Χριστός την ασθένεια ή τις αμαρτίες. Χρειάζεται κι εμείς να υγιαίνουμε εν αυτώ και να ζούμε σε κοινωνία μαζί Του. Δεν αρκεί να καλυπτόμαστε πίσω από μια ¨δήθεν” πίστη, πρέπει η πίστη να συνοδεύεται από αυθεντικό τρόπο ζωής εν Χριστώ. Παρά το γεγονός της θεραπείας και της κοινωνικής αποκατάστασης και των δέκα, μόνο ένας εξ αυτών εκφράζει την ευγνωμοσύνη του, προς τον ευεργέτη του, δίδοντας την ευκαιρία στο Χριστό να επαινέσει τη συμπεριφορά του ενός και να επικρίνει την αχαριστία των άλλων εννέα. «Ουχί οι δέκα εκαθαρίσθησαν; Οι δε εννέα πού; Ουχ ευρέθησαν υποστρέψαντες δούναι δόξαν τω Θεώ, ει μη ο αλλογενής ούτος;», ερωτά ο Κύριος. Δεν κάνει ο Ιησούς αυτή την επισήμανση διότι επιζητά ανταπόδοση ή διότι έχει ανάγκη από ανθρώπινες δοξολογίες. Τι θα μπορούσε άλλωστε να προσθέσει σε Εκείνον η απόδοση της ευγνωμοσύνης μας; Διδάσκει όμως αυτή τη συμπεριφορά, διότι η έκφραση της ευγνωμοσύνης συντελεί στην κοινωνία του ανθρώπου με τον Θεό.

Η ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ: Ευγνωμοσύνη είναι η αναγνώριση της ευεργεσίας και η έκφραση της ευχαριστίας γι’ αυτήν. Μάλιστα, όσο περισσότερο ευχαριστούμε για τα καλά που δεχόμαστε, τόσο ανοίγει ο δρόμος για να δεχτούμε περισσότερα. Ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος έλεγε σχετικά: “η ευχαριστία του λαμβάνοντος ερεθίζει τον δίδοντα να δώσει δωρήματα μεγαλύτερα από τα προηγούμενα”. Ευγνωμοσύνη πρέπει να αποδίδουμε κάθε στιγμή, στον Παντοδύναμο Θεό, για όλα όσα έχουμε, για οποιαδήποτε κατάσταση έρχεται στη ζωή μας, για οτιδήποτε μας κάνει να νιώθουμε καλά, για τα μικρά και για τα μεγάλα! Ιδιαιτέρως σήμερα, με την κρίση, που μαστίζει τη ζωή μας, η ευγνωμοσύνη πρέπει να είναι στάση ζωής, μια ευλογία της ορθά βιουμένης αληθινής χριστιανικής πίστης, για να ανοίξει τις πόρτες του παραδείσου και σε εμάς, όπως άνοιξαν για τον ιαθέντα λεπρό της σημερινής ευαγγελικής περικοπής, ο οποίος δείχνοντας έμπρακτα την ευγνωμοσύνη του προς τον ευεργέτη Χριστό, έλαβε την Χάρη και την ευλογία από Εκείνον, καθώς του είπε: «αναστάς πορεύου, η πίστις σου σέσωκέ σε». Έτσι ο λεπρός της περικοπής δείχνοντας ευγνωμοσύνη για την ίαση του σώματος κερδίζει κάτι ασύγκριτα σπουδαιότερο: Τη σωτηρία της Ψυχής του!

 Η ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ ΜΑΣ: Ο Ιερός Χρυσόστομος, συνήθιζε να λέει σε κάθε περίσταση. «Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν». Ο Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς προσθέτει: “Ας ευχαριστούμε για όλα, για ό,τι και αν συμβεί, αυτό είναι ευχαριστία. Διότι το να το κάνεις αυτό όταν όλα πηγαίνουν ομαλά, δεν είναι σπουδαίο, επειδή σε αυτό ωθεί η ιδία η φύσις των πραγμάτων. Εάν όμως ευχαριστούμε ενώ ευρισκόμεθα στο βάθος των κακών, αυτό είναι θαυμαστόν. Πράγματι, όταν εμείς ευχαριστούμε για εκείνα τα οποία άλλοι βλασφημούν και αποθαρρύνονται: Πρώτον, εύφρανες τον Θεόν. Δεύτερον, εντρόπιασες τον διάβολο. Τρίτον, αυτό που συνέβη το απέδειξες μηδαμινό. Τίποτε αγιώτερον δεν υπάρχει από την γλώσσα, που μέσα στα κακά ευχαριστεί τον Θεόν. Όντως δεν υστερεί σε τίποτε από την γλώσσα του μάρτυρος. Διότι και αυτή έναν δήμιον έχει ενώπιόν της, ο οποίος την αναγκάζει να αρνηθεί τον Θεόν δια της βλασφημίας. Τον διάβολον έχει, ο οποίος με δημίους λογισμούς τη σκοτίζει με τη λύπη. Αν λοιπόν κάποιος υπομείνει τα βάσανα και ευχαριστήσει, έλαβε στέφανον μαρτυρίου”. Κι ο Μ. Βασίλειος ελεγε σχετικά: “είναι αισχρόν όταν μεν τα πράγματα έρχονται ευνοϊκά να ευλογούμε τον Θεόν, στα δε στενόχωρα και επίπονα να σιωπούμε. Αλλά τότε πρέπει και περισσότερο να τον ευχαριστούμε, γνωρίζοντας ότι oν αγαπά Κύριος παιδεύει, μαστιγοί δε πάντα υιόν oν παραδέχεται”. Κατά τον άγιο Ισσάκ, αυτό που οδηγεί τα χαρίσματα του Θεού προς τον άνθρωπο “είναι η καρδία η κινουμένη προς ευχαριστίαν αδιάλειπτον». Ας γίνουμε λοιπόν, ευγνώμονες στο Θεό για το κάθε τι. Εάν υγιαίνουμε, δώρο του Θεού είναι η υγεία. Εάν ασθενούμε, η ασθένεια του σώματος είναι σωτηρία της ψυχής. Ας μη λείπει λοιπόν ποτέ από το στόμα μας η ευχαριστία-δοξολογία του Θεού.

Η ΑΛΛΗ ΛΕΠΡΑ: Σήμερα που η λέπρα αντιμετωπίζεται από την ιατρική, υπάρχει μία άλλη λέπρα που βασανίζει κάθε άνθρωπο, και μόνο ο Θεός μπορεί να τη θεραπεύσει. Είναι η λέπρα της αμαρτίας. Το πρώτο που χρειάζεται προκειμένου να καταπολεμήσουμε την αμαρτία είναι η συναίσθηση αμαρτωλότητας. Είναι σημαντικό ό ασθενής να αναγνωρίζει την ασθένεια του, προκειμένου να την καταπολεμήσει. Ο άρρωστος πού δεν καταλαβαίνει την αδυναμία του, δεν μπορεί να δεχθεί τα φάρμακα για τη θεραπεία του. Αντίθετα αυτός που συνειδητοποιεί την ασθένεια του, ζητά βοήθεια από το γιατρό και είναι πρόθυμος να ακολουθήσει τις οδηγίες του. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι δέκα λεπροί, επειδή ακριβώς γνώριζαν ότι είναι ακάθαρτοι, στάθηκαν μακριά, «πόρρωθεν», και ζήτησαν βοήθεια από τον Κύριο Ιησού χωρίς να τολμήσουν να Τον πλησιάσουν. Κι όμως, ό Χριστός ήταν τόσο κοντά τους! Διότι, όπως λέει ό Ψαλμωδός, «εγγύς Κύριος τοις συντετριμμένοις την καρδίαν και τούς ταπεινούς τω πνεύματι σώσει» (Ψαλμ. λγ' 19). Η συναίσθηση άμαρτωλότητας γεννά στην ψυχή ταπείνωση και μετάνοια. Ο ευαγγελιστής Ιωάννης γράφει ότι “εάν είπωμεν ότι άμαρτίαν ουκ έχομεν, εαυτούς πλανώμεν” (Α' Ίω. Α' 8)! Οι άλλοι βλέπουν τη λέπρα της ψυχής μας κι εμείς νιώθουμε υγιείς! Αν ακόμη αντιληφθούμε πόσο έχει μολύνει το εσωτερικό μας ή αμαρτία, τότε δεν θα πλησιάζουμε τα άγια Μυστήρια πριν καθαρίσουμε την ψυχή μας. Διότι αν ένας λεπρός φαίνεται αποκρουστικός ενώπιόν μας, πολύ περισσότερο δυσώδης και ακάθαρτος είναι ό αμαρτωλός άνθρωπος ενώπιον του Θεού, ο Οποίος είναι ό κατ' εξοχήν άγιος και αμόλυντος. Εφόσον συναισθανθούμε την ασθένεια της ψυχής μας, εκείνο που απομένει είναι να καταφύγουμε στον παντοδύναμο ιατρό, τον Κύριο. Οι δέκα λεπροί με κραυγή ισχυρή επικαλέστηκαν το έλεος του Κυρίου. «Ιησού επιστάτα, έλέησον ημάς», φώναζαν. Μια τέτοια ισχυρή κραυγή ποτέ δεν αφήνει αδιάφορο τον Κύριο. Θερμή και δυνατή να είναι και ή δική μας προσευχή όταν ζητάμε τη βοήθεια του Θεού: Κύριε, έλέησέ μας! Και ακόμα, ή προσευχή μας να γίνεται με ταπείνωση και διάθεση υποταγής στο θέλημα του Θεού, όπως συνέβη και με τους λεπρούς της περικοπής. Όταν ο Κύριος, πριν ακόμη τους θεραπεύσει, τούς υπέδειξε να πάνε στους ιερείς για να εξεταστούν, εκείνοι αμέσως Τον άκουσαν! Παρόμοια και κάθε χριστιανός δεν μπορεί να λάβει την υγεία της ψυχής του παρά μόνο αν βαδίζει σταθερά την οδό του θείου θελήματος. Έτσι, κάθε φορά πού καταφεύγουμε στο Μυστήριο της ιεράς Εξομολογήσεως για να λάβουμε την άφεση των αμαρτιών μας, ας παίρνουμε την απόφαση να ακολουθήσουμε με ακρίβεια τις οδηγίες του Πνευματικού. Ας συνειδητοποιήσουμε κι εμείς ότι έχουμε ανάγκη καθαρισμού από τα πάθη μας. Κι ας καταφεύγουμε στον φιλάνθρωπο Θεό με ταπείνωση, με θερμή προσευχή και απόλυτη εμπιστοσύνη στους λόγους του. Τότε ό Κύριος θα μάς καθαρίζει από την πνευματική λέπρα.

   ΕΠΙΜΥΘΙΟ. ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ: Είδα στον ύπνο μου πως επισκέφθηκα τον Παράδεισο και ένας άγγελος με ξεναγούσε. Περπατούσαμε δίπλα-δίπλα σε μια τεράστια αίθουσα γεμάτη με αγγέλους. Ο άγγελος οδηγός μου σταμάτησε μπροστά στον πρώτο σταθμό εργασίας και είπε: “Αυτό είναι το Τμήμα Παραλαβής. Εδώ παραλαμβάνουμε όλες τις αιτήσεις-προσευχές που φτάνουν στον Θεό. Ο χώρος έσφυζε από κίνηση, με πολλούς αγγέλους να βγάζουν και να ταξινομούν αιτήσεις γραμμένες σε ογκώδεις στοίβες από χαρτιά και σημειώματα, από ανθρώπους σε όλον τον κόσμο. Μετά προχωρήσαμε σε ένα μακρύ διάδρομο και φτάσαμε στο δεύτερο σταθμό. “Αυτό είναι το Τμήμα συσκευασίας και Παράδοσης”, είπε ο άγγελος. “Εδώ οι χάρες και οι ευχές, που έχουν ζητηθεί προωθούνται και παραδίδονται σε αυτούς που τις ζήτησαν”. Κι εδώ αμέτρητοι άγγελοι πηγαινοέρχονταν δουλεύοντας σκληρά, αφού τόσες πολλές επιθυμίες είχαν ζητηθεί και συσκευάζονταν για να παραδοθούν στη γη. Τέλος, στην άκρη ενός μικρού σταθμού, μόνο ένας άγγελος καθόταν εκεί, χωρίς να κάνει ουσιαστικά τίποτα. “Αυτό είναι το Τμήμα των Ευχαριστιών”, μου είπε σιγανά ο φίλος άγγελός μου. Έδειχνε ντροπιασμένος. “Πώς γίνεται αυτό; Δεν υπάρχει δουλειά εδώ”; ρώτησα. “Είναι λυπηρό”, αναστέναξε εκείνος. “Αφού παραλάβουν τις χάρες τους οι άνθρωποι, ελάχιστοι στέλνουν ευχαριστήρια”. “Πώς μπορεί κάποιος να ευχαριστήσει τον Θεό για τις ευλογίες που παρέλαβε”; ρώτησα πάλι. Κι εκείνος απάντησε: “Χρειάζεται μόνο να πεις: Ευχαριστώ, Θεέ μου!”. “Για τι ακριβώς πρέπει να ευχαριστήσουμε”; επέμεινα εγώ. “Αν έχεις τρόφιμα στο ψυγείο, ρούχα στην πλάτη σου, μια στέγη πάνω απ’ το κεφάλι σου και ένα μέρος να κοιμηθείς, είσαι πλουσιότερος από το 75% αυτού του κόσμου. Αν έχεις χρήματα στην τράπεζα, στο πορτοφόλι σου και λίγα κέρματα σ’ ένα πιατάκι είσαι στο 8% των ανθρώπων που ευημερούν. Αν ξύπνησες σήμερα το πρωί με περισσότερη υγεία από ότι αρρώστια, είσαι πιο ευλογημένος από όσους δεν θα επιζήσουν καν αυτή τη μέρα. Αν ποτέ δε βίωσες το φόβο του πολέμου, τη μοναξιάς της φυλακής, την αγωνίας του βασανισμού και τη σουβλιά της πείνας, είσαι μπροστά από 700 εκατομμύρια ανθρώπους της γης. Αν μπορείς να προσευχηθείς σε ένα ναό χωρίς φόβο επίθεσης, σύλληψης ή εκτέλεσης, θα σε ζηλεύουν σίγουρα 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο. Αν οι γονείς σου είναι ακόμα ζωντανοί και είναι ακόμα παντρεμένοι, είσαι σπάνιος. Αν μπορείς να κρατάς το κεφάλι σου ψηλά και να χαμογελάς, δεν είσαι ο κανόνας, είσαι η εξαίρεση για όλους όσους ζουν σε αμφιβολία και απόγνωση. Και αν διαβάζεις τώρα αυτές τις αράδες, μόλις έλαβες μια διπλή ευλογία, γιατί σου το έγραψε κάποιος που σ’ αγαπάει και γιατί είσαι πιο τυχερός από δύο δισεκατομμύρια ανθρώπους, που δεν ξέρουν καν να διαβάζουν. “Πώς μπορώ να αρχίσω”; ρώτησα πάλι. “Να πεις καλημέρα”, μου χαμογέλασε ο άγγελός μου, “να μετρήσεις τις ευλογίες σου και να περάσεις αυτό το μήνυμα και σε άλλους ανθρώπους, για να τους θυμίσεις πόσο ευλογημένοι είναι. Και μην ξεχάσεις να στείλεις το ευχαριστήριό σου¹”!

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: "Πατερικόν Κυριακοδρόμιον", σελίς 417 και εξής. Κυριακή ΙΒ Λουκα υπό του Αρχιμανδρίτου Νικηφόρου Πασσᾶ. ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΒ΄ΛΟΥΚΑ: Η ευγνωμοσύνη, ως εσωτερική δύναμη εγγύτητας των ανθρώπων! Πρωτ. Γεωργίου Σούλου. Ομιλία του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, περί Ευχαριστίας

konstantinosa.oikonomou@gmail.com

1. Περιοδικό «Τόλμη», αρχιμ. Δανιήλ Σάπικα, ιατρού.