Ο αστερισμός Ιστία + ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου, συγγραφέα

 

Ο αστερισμός Ιστία + ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου, συγγραφέα

 

   

ΓΕΝΙΚΑ: Τα Ιστία [Λατ. Vela, συντ. Vel], είναι ένας αστερισμός που καταγράφηκε από τον Lacaille, το 1763. Είναι νότιος αστερισμός, με έκταση 499,6 τετ. μοίρες [32ος σε έκταση μεταξύ των 88 αναγνωρισμένων αστερισμών]. Είναι πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 32° Βόρεια και 90° Νότια, αλλά αμφιφανής από την Ελλάδα. Συνορεύει με τους αστερισμούς Πυξίδα, Πρύμνα, Τροπίδα, Κένταυρο και Αντλία. Η ονομασία σημαίνει τα πανιά του πλοίου, της Αργούς, του μεγάλου αρχαίου αστερισμού που τεμαχίσθηκε και έδωσε τους σημερινούς αστερισμούς Πρύμνα, Τρόπιδα, Ιστία και Πυξίδα.

 

   ΟΙ ΦΩΤΕΙΝΟΤΕΡΟΙ ΑΣΤΕΡΕΣ: Στα Ιστία αποδόθηκαν 214 αστέρες ορατοί με γυμνό μάτι [φ.μ.≤ 6,5]. Ο γ Ιστίων είναι διπλός αστέρας με φαινόμενα μεγέθη 1,78 (ο γ2) και 4,27 (ο γ1). Ο γ2 είναι αστέρας τύπου Wolf-Rayet¹,ο φωτεινότερος τέτοιος στον γήινο ουρανό. Στην Αραβία ο γ ήταν γνωστός ως Al Suhail al Muhlif (=Ο Suhail του όρκου), καθώς ανέτελλε σχεδόν ταυτόχρονα με τον Suhail, τον περίφημο Κάνωπο, γεγονός που έκανε πολλούς να ορκίζονται ότι ήταν αυτός. Ο δ Ιστίων έχει φαινόμενο μέγεθος 1,95 και απέχει από τη Γη 80 έτη φωτός. Ο κ έχει φαιν.μέγεθος 2,50. Αν ζούσαμε στον πλανήτη Άρη, ο αστέρας αυτός θα είχε ιδιαίτερη σημασία, καθώς είναι ο φωτεινότερος που βρίσκεται σε γωνιακή απόσταση μικρότερη των 3 μοιρών από τον Νότιο Ουράνιο Πόλο του Άρη. Ο λ Ιστίων [φ.μ. 2,21], ήταν γνωστός στην Αραβία ως Al Suhail al Wazn (=Ο Suhail του Βάρους), για τον ίδιο λόγο με τον γ. 

Γενικά, οι γ, λ, όπως και ο ζ Τρόπιδος εξάλλου ήταν γνωστοί ως Al Muhlifain, οι «όρκοι». Οι αστέρες μ, φ και ψ έχουν αντιστοίχως φαινόμενο μέγεθος 2,69, 3,54 και 3,60. Τέλος οι HR αστέρες των Ιστίων 3445, 3487, 3614 και 3803, έχουν αντιστοίχως φ.μ. 3,84, 3,91, 3,75 και 3,13.

ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ: Καθώς διασχίζονται από το γαλαξιακό μας επίπεδο, τα Ιστία είναι πλούσια σε σώματα του δικού μας Γαλαξία:   

   

Στις 22/5/1999 ανακαλύφθηκε καινοφανής αστέρας με φ.μ. έως 2,8 (Nova Velorum 1999). Το ανοικτό σμήνος IC 2391 καλύπτει στον ουρανό τετραπλάσια έκταση από όση ο δίσκος της πανσελήνου. Στην ομάδα Vela OB1 περιλαμβάνονται πάνω από 40 υπέρλαμπροι αστέρες. Το Νεφέλωμα των Ιστίων [Gum Nebula], είναι μεν τεράστιο αλλά δυσδιάκριτο. Καλύπτει 60 × 30 μοίρες στον ουρανό επεκτεινόμενο και στους γειτονικούς αστερισμούς Πρόκειται για υπόλειμμα υπερκαινοφανούς αστέρα, που διαστελλόμενο, συμφωνα με κάποιους αστρονόμους, θα περικλείσει κάποτε και τη Γη. Σήμερα η πραγματική έκτασή του ανέρχεται σε 1.700 επί 800 έτη φωτός. Το εγγύτερο άκρο του απέχει από εμάς 450 έτη φωτός. Πυκνότερα τμήματά του είναι τα Gum 12, Gum 15 και Gum 17. Στο κέντρο του, άλλο σημάδι της εκρήξεως supernova [υπερκαινοφανούς] είναι ο Πάλσαρ των Ιστίων PSR 0833-45, που περιστρέφεται με 11 στροφές το δευτερόλεπτο!! 

Άλλο πάλσαρ στον αστερισμό είναι ο PSR 1055-52, που ανιχνεύθηκε να έχει επιφανειακή θερμοκρασία γύρω στους 750.000 βαθμούς!! Στον αστερισμό υφίστανται τουλάχιστον δύο πηγές ακτίνων Χ: Η Vel X-1, που είναι διπλό σύστημα αστέρα νετρονίων και κυανού υπεργίγαντα [του HD 77581], σε απόσταση περίπου 6.000 ετών φωτός από τη Γη και η πηγή RX J0852.0-4622, που είναι υπόλειμμα υπερκαινοφανούς με θερμοκρασία 30 εκατομμυρίων βαθμών! Απέχει 650 έτη φωτός από τη Γη. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι στους αστέρες HD 75289 και HD 83443 έχουν ανακαλυφθεί εξωηλιακοί πλανήτες. Ο πρώτος έχει ένα πλανήτη σε απόσταση από αυτόν μόλις 6,88 εκατομμύρια χιλιόμετρα και με περίοδο περιφοράς 3,51 ημέρες, [94,4 έτη φωτός μακριά μας]. Ο δεύτερος έχει δύο πλανήτες σε απόσταση από αυτόν 5,68 και 26,0 εκατομμυρίων χιλιομέτρων, με περιόδους περιφοράς 3 και 30 περίπου ημέρες, ενώ το όλο σύστημα απέχει από εμάς 142 έτη φωτός.

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

1 Οι Wolf-Rayet αστέρες (που έχουν εξελιχθεί σε ογκώδεις αστέρες, πάνω από 20 ηλιακές μάζες, όταν ήταν στην κύρια ακολουθία) χάνουν μάζα πολύ γρήγορα με τη βοήθεια ενός πολύ ισχυρού αστρικού ανέμου, που έχει ταχύτητες έως και 2000 χλμ./δευτ.! Οι αστέρες Wolf-Rayet είναι εξαιρετικά θερμοί, με θερμοκρασίες της επιφάνειας της τάξεως των 30.000 K έως 200.000 K!

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Ίλεως1 + ΒΙΝΤΕΟ -Διήγημα- AUDIOBOOK-ΗΧΟΒΙΒΛΙΟ από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο

 

Ίλεως¹   + ΒΙΝΤΕΟ

-Διήγημα- AUDIOBOOK-ΗΧΟΒΙΒΛΙΟ

από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο

 

   Ο Αρίστος είχε έρθει για πρώτη φορά στο κεφαλοχώρι της Θεσσαλίας πριν από τον πόλεμο του Σαράντα. Σίγουρα το χωριό αυτό τού θύμιζε την πατρίδα του τη Σαλονίκη, όπως την έλεγε πάντα, κι αυτό γιατί ο Πετρωτός ήταν κτισμένος στα ριζά του βουνού που αγνάντευε το Θερμαϊκό, στις ανατολικές εσχατιές της Λάρισας. Όταν πρωτώρθε στο χωριό μ΄έναν φίλο του που δούλευαν μαζί στην κατασκευή των γραμμών του τραίνου, ένα δυο χιλιόμετρα μακρύτερα από τα πρώτα σπίτια του Πετρωτού, ούτε που το φανταζόταν πως εκεί θα ρίζωνε. Ο φίλος του τον έφερε εκεί για ένα τσιπουράκι πριν ξανακατηφορίσουν για τις παράγκες όπου είχε ο Αρίστος τον προσωρινό του κοιτώνα, μια κίνηση που έμελλε να γίνει συνήθεια κάθε απομεσήμερο μετά τη σκληρή δουλειά κάτω από τον ανυπόφορο καλοκαιριάτικο ήλιο.

Ο Αρίστος ήταν ο τελευταίος γιος ενός μεγαλέμπορα της Μακεδονίας, που παρ΄ όλη την περιουσία του προτιμούσε να προικίζει πλουσιοπάροχα κάθε φορά και μία από τις πέντε κόρες του, αφήνοντας το στερνοπαίδι του να “ψηθεί” στο μεροκάματο για να πονέσει το “βιος του πατέρα του”, όπως ακριβώς του έλεγε ο ίδιος. Τα ίδια λόγια του ξανάπε τη μέρα που τον “έγραψε” στις λίστες των εργατών του Σ.Ε.Κ. Έτσι, ο Αρίστος βρέθηκε, προσωρινά, όπως τουλάχιστον εκείνος πίστεψε, στα χωράφια της Θεσσαλίας, αρμόζοντας ράγες για το σιδερένιο θεριό.

Όμως, κι αυτό συμβαίνει συχνά στο διάβα της ζωής, αστάθμητος παράγοντας ήρθε, εισέβαλε καλύτερα, βάζοντας τρικλοποδιά στα σχέδια του μεγαλέμπορα για το γιο του, ο Έρωτας. Ο Μακεδόνας εργάτης, κοντά στο σπίτι του φίλου του, γνώρισε μια ομορφομάτα μελαχροινή, την Ανδρομάχη, και αγαπήθηκαν με πάθος που φώλιασε από την πρώτη ματιά στις καρδιές τους. Ο Σαλονικιός έμπορος στην αρχή δεν ήθελε ν΄ ακούσει κουβέντα για τα σχέδια του Αρίστου, που ορθά-κοφτά δήλωσε του πατέρα του πως ήθελε να ζήσει με την αγαπημένη του για πάντα στο χωριό. Βλέπεις εκείνη δεν είχε “μεράδι”, ήταν πάμφτωχη. Όμως, βλέποντας την επιμονή του γιου του, ο γέρος αποφάσισε να τον αφήσει να κάνει την “κουτουράδα”. Έτσι, δίνοντάς του την ευχή, του΄ δωσε και ένα φόρτωμα από την αποθήκη του για να ανοίξει και ΄κείνος ένα μαγαζάκι στο χωριό.

   

Λίγες μέρες κατόπι, δίπλα στην Εκκλησιά του χωριού, οι νιοστεφάνωτοι Αρίστος κι Ανδρομάχη καμάρωναν έξω από το μαγαζί τους, που είχε απλωμένες τις πραμάτειες του ως το πεζοδρόμιο, την λαμαρινένια πινακίδα πάνω απ' τ΄ αψηλό πορτί του: “Αποικιακά είδη και εδώδιμα – Αρίστος Βασιλόπουλος”. Στο γοργοκύλημα του χρόνου, με το εισόδημα του μαγαζιού τα έφερνε βόλτα κουτσά στραβά η οικογένεια, που αυξήθηκε σε λίγα χρόνια στα πέντε μέλη. Η Ανδρομάχη είχε φέρει στον κόσμο δυο γιους και μια κόρη. Κι ενώ, η πατρική οικογένεια του Αρίστου τον είχε πια ξεχάσει για τα καλά, εκείνος δε στενοχωριόταν, γιατί η αγάπη της καλής του, που γι΄ αυτόν ήταν ο κόσμος ολάκερος, χλώμιαζε όλες τις θλίψεις του.

 

   Ώσπου πέντ΄έξι χρόνια μετά το γάμο του, ο Αρίστος έμαθε πως ένα πλουσιόπαιδο του χωριού θα άνοιγε και κείνο ένα μαγαζί, αφήνοντας να φανούν τα πρώτα σύγνεφα πάνω στο μέτωπο του εργατικού οικογενειάρχη. Ο λόγος ήταν ότι το νέο κατάστημα, έχοντας μεγάλια συρμαγιά και “χρυσές” πλάτες από τους πλούσιους γονείς του ντόπιου εμπόρου, έκαμε ευκολίες, δουλεύοντας μεγαλύτερο βερεσέ, πράγμα που, όσο νά' ναι, στη δεκαετία του '50 ήταν μια ανακούφιση για τους φτωχούς επαρχιώτες. Παρ΄όλα αυτά ο Αρίστος εξακολουθούσε με το χαμόγελο που ποτέ δεν έσβηνε από το πρόσωπό του και την κάθε άλλο παρά προσποιητή καλοσύνη του να εξυπηρετεί πρόσχαρα τους πελάτες του και να βγάζει τα απαραίτητα για την Ανδρομάχη και τα παιδιά του.

   

   Αντίθετα, από τον Αρίστο, ο ανταγωνιστής του, θέλωντας “μονά-ζυγά” δικά του δεν έδειχνε ικανοποιημένος. Ήθελε να μεγαλώσει το πελατολόγιό του εις βάρος του “ξένου”, όπως αποκαλούσε πάντα τον Αρίστο. Κι όχι μόνο τούτο αλλά άρχισε να σχεδιάζει, μετερχόμενος όλα τα μέσα, το τελειωτικό χτύπημα στον αντίπαλό του για να μείνει μόνος μαγαζάτορας του Πετρωτού. Τις νύχτες μόνη σκέψη του, εμμονή καλύτερα, ήταν να βρει κάτι που θα εξοντώσει, ακόμη και φυσικά, τον Αρίστο. Το όπλο του αδίστακτου χωριάτη δεν άργησε να βρεθεί και άκουγε στο όνομα “Αρκούδας”!

Ο κυρ-Τάσος, ήταν ο “Αρκούδας”, ένας μάλλον αλαφροϊσκιωτος, όπως τον ελέγαν στον Πετρωτό, ήταν ένας μοναχικός, κακοντυμένος -πάντα μ΄ένα μακρύ αδιάβροχο κατατρυπημένο πανωφόρι, χειμώνα καλοκαίρι- και λιγομίλητος μεσόκοπος. Το άγριο βλέμμα, που από φυσικού του είχε, τού δωκε και το άσχημο αυτό παρανόμι². Κανείς δεν ήξερε από που “βαστούσ΄η σκούφια του”. Πάντως είχε στο χωριό καμιά δεκαετία. Σπίτι του “Αρκούδα” ήταν μια παλιά αχρησιμοποίητη αποθήκη, ενώ δούλευε καναδυό μεροκάματα τη βδομάδα σ΄ένα γύφτικο σιδεράδικο, ίσα-ίσα να βγάζει το μεζεδάκι του για το κρασί που ανελειπώς έπινε, και σε μεγάλες δόσεις, στην ταβερνίτσα, καλύτερα καφενέ, της πλατείας. Ποιος ξέρει τι πόνο έκρυβε αυτός ο “έρωτας” με το μοναχικό πιοτί του! Αν κανένας, μπαίνοντας ανάμεσα σε κείνον και το κρασοπότηρο, τον ρωτούσε τίποτα για τα περασμένα, εκείνος έμενε αμίλητος ή άλλαζε κουβέντα, σαν να ήθελε κάτι να κρύψει. Κάποια βράδια ο αντίζηλος του Αρίστου τον κερνούσε καμιά μισή και προσπαθούσε να του ρίξει τ΄ ''αγκίστρι'' γι΄ αυτό που ήθελε. Ένα σαββατόβραδο ο Αρίστος τους είδε που μιλούσαν χαμηλόφωνα στο ακριανό τραπέζι του καφενείου. Του φάνηκε μάλιστα πως ο “Αρκούδας” σαν να τού ΄ριξε μια φευγαλέα, αλλά κοφτερή σα μαχαιριά, ματιά. Ο Αρίστος δεν ξεσυνερίστηκε, απλά ψιθύρισε αυτό που έλεγε πάντα σαν τον έβλεπε: “άι καψάλα κι αυτός, τι βάσανα κουβαλάει ο έρμος!”

 

Πολλές μέρες αργότερα θυμήθηκε αυτό το περιστατικό ο Αρίστος. Όμως, η αιτία που αναδύθηκε αυτό στη μνήμη του ήταν κάτι μοναδικό και τρομακτικό συνάμα, απ΄αυτά που σπάνια έβλεπε η μικρή κοινωνία του Πετρωτού.... Ένα βραδάκι, καθώς ο Αρίστος είχε κλείσει το εμπορικό του, ο “Αρκούδας” στάθηκε πίσω από μια χοντρή μουριά, απ΄αυτές που τότε ήταν γεμάτος ο τόπος για να βρίσκουν την τροφή για τον “μπουντίνο³”, που πληθωρικά εμφανίζονταν κάθε Μάη στο χωριό για να μεγαλώσει λίγο το πενιχρό εισόδημα των φτωχών βιοπαλαιστών. Φαινόταν σαν να παραφύλαγε. Πραγματικά, μόλις ο Αρίστος μπήκε στον καφενέ, εκείνος τον ακολούθησε σκυφτός, χωμένος μέσα στη μακριά του νιτσεράδα. Λίγες στιγμές αργότερα οι έντρομες φωνές των λιγοστών θαμώνων, ήρθαν να ταράξουν την ηρεμία του ανοιξιάτικου εκείνου δειλινού.

 

“Τον έφαγε τον Αρίστο ο Αρκούδας!”, φώναξε πανικόβλητος ο καφετζής, τρέχοντας να φωνάξει την Ανδρομάχη. Κάποιοι απ΄τους θαμώνες βγήκαν από το μαγαζάκι κρατώντας σφιχτά σε λαβή τα χέρια του Αρκούδα. Τον πήγαιναν, σχεδόν σηκωτό, στον σταθμό της χωροφυλακής. Στις πλάκες του αδειανού καφενέ έμεινε να γυαλίζει το ματωμένο του μαχαίρι, μπροστά σε μια πεσμένη ψάθινη καρέκλα.

Ευτυχώς ο κυρ- Αρίστος έζησε. Το κοπίδι τον βρήκε πισώπλατα, κάπου ανάμεσα στη σπονδυλική στήλη και τ΄αριστερό νεφρί του. Όμως το χτύπημα του άφησε για πάντα μια σημαδιακιά περπατησιά: βάδιζε πια σέρνοντας τ΄αριστερό του πόδι. Ο Αρκούδας δικάστηκε και καταδικάστηκε χωρίς ποτέ ν΄αποκαλύψει τα αίτια της αποκοτιάς του.

Μερικές βδομάδες αργότερα ο Αρίστος, που δεν είπε τίποτε για τις υποψίες, τη βεβαιότητα καλύτερα, για το ποιος όπλισε το χέρι του Αρκούδα, κατηφόρισε για δουλειές στη Λάρισα. Στα χέρια του κρατούσε μια τσάντα κι ένα κουτί δεμένο με σκοινί. Με το πρωινό λεωφορείο έφτασε στην πόλη πριν τις εννιά. Αφού τέλειωσε κάποιες δουλειές που είχε, κατευθύνθηκε στην περιοχή του Σταθμού κι, αφού κοντοστάθηκε, χτύπησε το κουδούνι της βαριάς πόρτας των παλιών Φυλακών. Είκοσι λεπτά αργότερα ξαναβγήκε. Στο πρόσωπό του τώρα χάραζε η λάμψη της ευτυχίας!

Όταν κάποτε ο Αρκούδας αποφυλακίστηκε επισκέφτηκε το σπίτι του Αρίστου. Τού άνοιξε η Ανδρομάχη η οποία τα ΄χασε σαν τον αντίκρισε. Εκείνος όμως ήθελε μοναχά να ευχαριστήσει τον Αρίστο για την αγάπη που του 'δειξε! Ο Αρίστος και η οικογένειά του κάθισαν εκείνη τη μέρα μαζί στο τραπέζι για φαγητό. Εκεί έμαθαν η Ανδρομάχη και τα παιδιά πως ο Αρίστος τον συνάντησε στη φυλακή. Ο φτωχός φαμελίαρης του είχε φέρει λίγα πακέτα σέρτικο που ο Αρκούδας κάπνιζε και ένα πουλόβερ, για να μην κρυώνει στην υγρασία του κελλιού του! Τότε ήταν που κι ο Αρκούδας είχε πέσει στην αγκαλιά του και του φιλούσε τα χέρια! Τότε του ξομολογήθηκε και ποιος πράγματι του είχε οπλίσει το χέρι. Ο Αρίστος είχε όμως από νωριτερα συγχωρέσει τον Αρκούδα. Βλέπεις, ο Αρίστος έβλεπε στο πρόσωπο του παρ΄ολίγον φονιά του “καψάλα”... έναν “άνθρωπο γιομάτο βάσανα”! Έτσι τον έβλεπε η άδολη ψυχή του πάντα.

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

1. Ίλεως, σημάινει ευνοϊκός, φιλάνθρωπος, ευγενής. Όποια σημασία προκρίνει ο αναγνώστης ας την βάλει νοερά στην προμετωπίδα του διηγήματός μας.

2. Παρατσούκλι.

3. Έτσι λέγανε οι ντόπιοι το μεταξοσκώληκα.

Η Ανάληψη του Κυρίου +ΒΙΝΤΕΟ Μια μάλλον παραγκωνισμένη, σήμερα, μεγάλη δεσποτική εορτή Του Κων/νου Αθ Οικονόμου δασκάλου

 

Η Ανάληψη του Κυρίου +ΒΙΝΤΕΟ

Μια μάλλον παραγκωνισμένη, σήμερα, μεγάλη δεσποτική εορτή

Του Κων/νου Αθ Οικονόμου δασκάλου

   Σαράντα ημέρες μετά την Ανάσταση του Θεανθρώπου η Ορθόδοξη Εκκλησία μας εορτάζει τη Δεσποτική Εορτή της εις ουρανούς Αναλήψεως του Κυρίου. Πρόκειται για μια εορτή, που επειδή πέφτει πάντοτε την Πέμπτη ημέρα της εβδομάδας, δηλαδή καθημερινή, δεν έχει ανάλογη της σημασίας της θέση στη συνείδηση του λαού, όπως συμβαίνει με άλλες μεγάλες εορτές, σαν αυτές των Χριστουγέννων, των Θεοφανείων, του Ευαγγελισμού, της Αναστάσεως, κ.α. Ακόμη, ειδικά στην εορτή της Αναλήψεως, απέχει ο μαθητόκοσμος, διότι τέτοιες ημέρες έχουν εισέλθει στην εξεταστική περίοδο, με αποτέλεσμα οι εκπαιδευτικοί να αδυνατούν να συνοδέψουν τους μαθητές τους για εκκλησιασμό. Ακόμη εμείς οι μεγαλύτεροι, ασκούμενοι καθημερινά με τις βιοτικές μας μέριμνες, ακούμε και μαθαίνουμε για την εορτή αυτή πολλά χρόνια αργότερα, ίσως και δεκαετίες μετά από τα σχολικά μας χρόνια, χωρίς να έχουμε βιώσει λατρευτικά αυτή τη μεγάλη εορτή και πανήγυρη.

Η Ανάληψη ακολουθεί την Ανάσταση. Είναι αμέσως μετά το διάστημα των σαράντα ημερών, που ο Κύριος εμφανιζόταν συχνά στους μαθητές του. Στο διάστημα αυτό ο Κύριος, με τις συνεχείς εμφανίσεις του αλλά και εξαφανίσεις του, πρώτον αποδεικνύει το γεγονός της Αναστάσεως Του και δεύτερον γυμνάζει πνευματικά τους μαθητές Του. Πρέπει με λίγα λόγια οι μαθητές του Κυρίου και μελλοντικοί Απόστολοι να χειραφετηθούν από τη συνεχή σωματική αίσθηση και αντίληψη του Χριστού. Τους προετοιμάζει, με λίγα λόγια, να Τον επιζητούν με τους πνευματικούς τους οφθαλμούς στο επόμενο διάστημα της δικής τους αποστολής προς τα έθνη. Έτσι η ένσαρκος παρουσία του Κυρίου στη γη που άρχισε με τη γέννησή Του εδώ σταματά. Όμως, ο ένσαρκος Κύριος θα ξαναφανεί. Τότε: “και τότε φανήσεται τὸ σημείον του υιου του ανθρώπου εν τω ουρανώ, και τότε κόψονται πάσαι αι φυλαὶ της γης και οψονται τον υιὸν του ανθρώπου ερχόμενον επὶ των νεφελων του ουρανού μετὰ δυνάμεως και δόξης πολλής.” (Ματθ. κδ΄30) Μέχρι τότε οι πιστοί ανά τους αιώνες μαθαίνουμε να ζούμε με τη διαρκή και αόρατη παρουσία Του, όπως και ο ίδιος το τόνισε: “και ιδοὺ εγὼ μεθ' υμών ειμι πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος. Αμήν.” (Μτθ. κη΄20). Βεβαίως η σωματική παρουσία του Κυρίου δεν εξέλειπε εντελώς. Η σωματική Του παρουσία που ακόμη υπάρχει και θα υπάρχει έως της συντελείας του κόσμου είναι στο ιερό μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Στον άρτο και τον οίνο, που στα “σα εκ των σων” μεταβάλλονται σε σώμα και αίμα Κυρίου. Έτσι ο πιστός μπορεί να δεχθεί τον Κύριο μέσα του και Εκείνος να εισέλθει μέχρι και το τελευταίο του κύτταρο, να εισδύσει στην ουσία της ύπαρξής του, και εντέλει ο δεχόμενος τον Κύριον να θεωθεί.

  Ανελήφθη, λοιπόν, στους ουρανούς ο Θεάνθρωπος Λυτρωτής μας. Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Λουκά, ο Κύριος οδήγησε τους μαθητές Του προς το δρόμο της Βηθανίας και το όρος των Ελαιών. Εκεί, αφού σήκωσε τα χέρια Του, τους ευλόγησε: “Εξήγαγε δε αυτοὺς έξω έως εις Βηθανίαν, και επάρας τὰς χειρας αυτού ευλόγησεν αυτούς.” (Λούκ. κδ΄50) Έτσι, ευλογώντας τους, χωρίστηκε απ' αυτούς και εφέρετο προς τον ουρανό, μέχρι που χάθηκε απ' τα μάτια τους. “και εγένετο εν τω ευλογειν αυτὸν αυτοὺς διέστη απ' αυτών και ανεφέρετο εις τον ουρανόν. και αυτοὶ προσκυνήσαντες αυτὸν υπέστρεψαν εις Ιερουσαλὴμ μετὰ χαράς μεγάλης” (Λούκ. κδ΄51-51). Αλλά πώς ανελήφθη; Και με την ανθρώπινη Του φύση. Έτσι την ανθρώπινή Του φύση, την ενωμένη με τη Θεία Του υπόσταση, που την ένωσε αχωρίστως, ατρέπτως, ασυγχύτως και αδιαιρέτως, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου, την πήρε και την τοποθέτησε πάνω από Αγγέλους και Αρχαγγέλους, ψηλότερα από Χερουβίμ και Σεραφίμ, δίπλα στο θρόνο του Θεού Πατέρα. Με απλά λόγια ο Κύριος θέωσε και την ανθρώπινη φύση Του, δίνοντας μας μια ιδέα για το πώς θα είναι τα σώματα των αναστημένων πιστών κατά την Δευτέρα του Κυρίου Παρουσία.

Ακόμη, αξίζει να τονιστεί πως η Ανάληψη, αυτή καθ' αυτή, οδηγεί στην Πεντηκοστή, τη γενέθλια ημέρα της Εκκλησίας μας. Κι αυτό διότι ο Κύριος είχε υποσχεθεί,πριν την Ανάληψη Του, ότι θα τους έστελνε το Άγιο Πνεύμα. Πράγμα που τελικά έγινε δέκα ημέρες αργότερα. “Ο Κύριος Ιησού Χριστός ανήλθε στους ουρανούς, αλλά δεν εγκατέλειψε το ανθρώπινο γένος, για το οποίο έχυσε το τίμιο Αίμα Του. Μπορεί να κάθισε στα δεξιά του Θεού (Μάρκ. ιστ΄ 19), στους ένδοξους ουρανούς, όμως η παρουσία Του εκτείνεται ως τη γη και ως τα έσχατα της δημιουργίας. Άφησε στη γη την Εκκλησία Του, η οποία είναι το ίδιο το αναστημένο, αφθαρτοποιημένο και θεωμένο σώμα Του, για να είναι το μέσον της σωτηρίας όλων των ανθρώπινων προσώπων, που θέλουν να σωθούν. Νοητή ψυχή του σώματός Του είναι ο Παράκλητος, το Πνεύμα της Αληθείας (Ιωάν. ιε΄26), ο οποίος επεδήμησε (ήρθε και εγκαταστάθηκε) κατά την ημέρα της Πεντηκοστής σε αυτό, για να παραμείνει έως τη συντέλεια του κόσμου. Η σωτηρία των πιστών συντελείται με την οργανική συσσωμάτωση των πιστών στο θεανδρικό Σώμα του Κυρίου.” (Π. Ευδοκίμωφ).

   

   Κατά το γεγονός της Αναλήψεως, πραγματοποιήθηκε στην πράξη η συμφιλίωση του Θεού με το ανθρώπινο γένος. Διαλύθηκε η παλιά έχθρα, τελείωσε ο μακροχρόνιος πόλεμος. Κι αυτό συνέβαινε πριν απ' αυτό το γεγονός, όχι επειδή μισούσε ο Θεός τον άνθρωπο, αλλά επειδή ο άνθρωπος επιδείκνυε αδιαφορία και αχαριστία. Και τώρα, η αλλαγή δεν έγινε εξαιτίας των δικών μας κατορθωμάτων ή επειδή αλλάξαμε στάση και συμπεριφορά, αλλά λόγω της απροσμέτρητης αγάπης και του ενδιαφέροντος του Θεού.

Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος προσθέτει: “Τώρα στην Ανάληψη, εμείς που δεν ήμασταν άξιοι να κατοικούμε στον παράδεισο, (...) εμείς τώρα οι ανάξιοι ανεβαίνουμε στον ουρανό. Τα χερουβίμ, παλαιά, φυλάγανε τον παράδεισο για να μην μπούμε ξανά και τώρα εμείς τα υπερβαίνουμε. Η ανθρώπινη φύση, στο πρόσωπο του Χριστού, έτυχε τιμής που δεν έτυχε η φύση των αγγέλων. Ο Θεός έγινε άνθρωπος. Δεν έγινε άγγελος. Ενώθηκε μόνο με την ανθρώπινη φύση. Και οι άγγελοι δεν ζηλεύουν, αντίθετα χαίρονται, διότι χαρά των αγγέλων είναι η προκοπή μας και πόνος τους η εξαθλίωσή μας.”

Για την αλλαγή αυτή οφείλουμε ευγνωμοσύνη στον Χριστό. Αυτός έγινε μεσίτης. Ούτε άγγελος, ούτε άνθρωπος, αλλά αυτός ο ίδιος. Ο Θεός ήταν οργισμένος με μας και εμείς τον μισούσαμε. Και μας συμφιλίωσε ο Υιός Του. Πώς μας συμφιλίωσε; Δεχόμενος την τιμωρία που έπρεπε να επιβάλει σε μας. «Εξηγόρασεν εκ της κατάρας του νόμου γενόμενος υπέρ ημών κατάρα» (Γαλ. γ΄ 13). Δέχτηκε την τιμωρία του ουρανού, δέχτηκε και τις προσβολές των ανθρώπων. «Οι ονειδισμοί των ονειδιζόντων σε επέπεσον επ’ εμέ» (Ψαλμ. ξη΄10) (…) Πολλές φορές μιλούμε για τη μεσιτεία της Παναγίας και των αγίων και ξεχνούμε ότι μεσίτης πάνω απ’ όλους τους αγίους είναι ο ίδιος Χριστός. Αυτός ως άνθρωπος συνεχώς μεσιτεύει για μας τους ελεεινούς αδελφούς Του. Όπως ακριβώς παίρνουμε κάτι από τη σοδειά μας και το προσφέρουμε στο Θεό για να τον ευχαριστήσουμε και να ευλογήσει όλη τη σοδειά μας, έτσι ακριβώς και ο Χριστός την ανθρώπινη φύση, που προσέλαβε στη μήτρα της Αειπαρθένου Μαρίας την κάνει προσφορά στον Θεό, για να ευλογηθεί ΌΛΟ ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΓΕΝΟΣ. Ακόμη προσθέτει ο ίδιος Πατέρας: “Ενώ πλαστήκαμε από τον Θεό «κατ’ εικόνα και ομοίωσή Του», ο άνθρωπος δεν πρόσεξε και ωμοιώθη τοις κτήνεσι. Το να γίνει, δε, κάποιος σαν τα ζώα είναι σαν να έγινε χειρότερος από αυτά. Το να σέρνεται ένα φίδι είναι φυσικό, το να σέρνεται, όμως, ένας αετός είναι η εσχάτη κατάπτωση … Μερικές φορές, ο άνθρωπος γίνεται χειρότερος των ζώων. Έτσι ο Ησαΐας λέγει, «έγνω βους τον κτησάμενον, και όνος την φάτνη του κυρίου αυτού· Ισραήλ, δε, εμέ ουκ έγνω» (Ησαΐας α΄ 3) … Για να μας συνετίσει ο Κύριός μας, βάζει διδασκάλους τα έντομα. «Πορεύθητι προς τον μύρμηγκα, και ζήλωσον τας οδούς αυτού» (Παροιμ. στ΄6) (…) Εμείς οι κατώτεροι των ζώων, τα παιδιά του διαβόλου, με την Ανάληψη του Χριστού γίναμε ανώτεροι και από τους αγγέλους.” (Χρυσοστόμου, Ι., «Εις την Ανάληψιν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού», Ε.Π.Ε., 36)

Απολυτίκιο (ήχος δ΄):

Ανελήφθης εν δόξη, Χριστό ο Θεός ημών,

χαροποιήσας τους Μαθητάς,

τη επαγγελία του Αγίου Πνεύματος,

βεβαιωθέντων αυτών διά της ευλογίας,

ότι Συ ει ο Υιός του Θεού,

ο Λυτρωτής του κόσμου.

ΤΟ ΣΧΕΤΙΚΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Αστέρες νετρονίων και Πάλσαρς + ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

 

Αστέρες νετρονίων και Πάλσαρς + ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

  Ένας Αστέρας νετρονίων είναι μία από τις τρεις μορφές των τελικών υπολειμμάτων της εξέλιξης ενός αστέρα. Είναι, θα λέγαμε, είδος «αστρικού πτώματος» (τα άλλα δύο είναι ο λευκός νάνος και η μαύρη τρύπα). Ο αστέρας νετρονίων σχηματίζεται από τη βαρυτική κατάρρευση ενός αστέρα μεγάλης μάζας μετά από έκρηξη υπερκαινοφανούς. Οι αστέρες νετρονίων είναι πολύ μικροί για ουράνια ανίχνευση, αλλά βρέθηκε ότι οι θεωρητικές τους ιδιότητες αντιστοιχούν με τις παρατηρούμενες ιδιότητες των ραδιοπηγών πάλσαρ, που ανακάλυψαν οι [ραδιο]αστρονόμοι το 1967, και έκτοτε ταυτίσθηκαν με αυτές. Ο μέσος αστέρας νετρονίων έχει μεν μάζα ίση με 1,5-2 ηλιακές μάζες, αλλά η ακτίνα του κυμαίνεται από μόλις 10 ως 20 χλμ. Επομένως ο όγκος του είναι τρισεκατομμύρια φορές μικρότερος του ηλιακού [έτσι η πυκνότητα της ύλης του διαμορφώνεται από 80.000.000.000.000 (80 τρις) έως 2.000.000.000.000.000 (δύο τετράκις εκατομ.) γραμμάρια/κ.ε.!!!. Αλλιώς, το περιεχόμενο ενός κουταλιού του γλυκού από υλικό τέτοιων αστέρων θα ζύγιζε τουλάχιστον 80 εκατομ. τόνους!!!!]. Τέτοιες όμως τάξεις μεγεθών της πυκνότητας συναντώνται μέσα στους πυρήνες των ατόμων. Όμως, αυτό πραγματικά συμβαίνει στο εσωτερικό του αστέρα νετρονίων: Πρωτόνια και νετρόνια βρίσκονται σε επαφή, ενώ όλο το ουράνιο σώμα μπορεί να θεωρηθεί ένας τεράστιος ατομικός πυρήνας και τα περισσότερα ηλεκτρόνια ενώνονται με τα πρωτόνια, αλληλοεξουδετερωνόμενα, και μετατρέπονται σε νετρόνια, από όπου και το όνομα «αστέρας νετρονίων». Καθώς οι κεντρικές περιοχές ενός αστέρα μεγάλης μάζας συμπιέζονται σε μία έκρηξη υπερκαινοφανούς, και καταρρέουν βαρυτικά σε αστέρα νετρονίων, διατηρούν όλη σχεδόν τη στροφορμή τους με βάση την Αρχή Διατηρήσεως της Στροφορμής. Επειδή η τελική διάμετρος είναι πάρα πολύ μικρή, η ταχύτητα με την οποία περιστρέφεται ο αστέρας νετρονίων είναι εξαιρετικά υψηλή, φθάνοντας τις δεκάδες περιστροφές/sec. Ιλιγγιώδης, όμως, είναι και η ένταση του βαρυτικού πεδίου στην επιφάνειά του, 200 δισεκατομμύρια ως 3 τρισεκατομμύρια φορές ισχυρότερη από αυτή στην γήινη επιφάνεια! Εξαιτίας αυτής της βαρύτητας η ταχύτητα διαφυγής φτάνει στο μισό περίπου της ταχύτητας του φωτός. Τέλος, επειδή και το μαγνητικό πεδίο «παγώνει» μέσα στην καταρρέουσα ιονισμένη ύλη, η μαγνητική επαγωγή του στην επιφάνεια φθάνει τα 100 εκατομμύρια Τέσλα, περίπου 5 τρισεκατομμύρια φορές αυτή του γήινου μαγνητικού πεδίου!

Η ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΥΛΗΣ: Η κατανόηση της δομής των αστέρων νετρονίων στηρίζεται σε μαθηματικά πρότυπα Θεωρητικής Φυσικής, αφού είναι αδύνατο να διεξαχθεί ανάλογο πείραμα πάνω στη Γη. Η ύλη στην επιφάνεια του αστέρα πρέπει να αποτελείται από συνηθισμένους πυρήνες και ηλεκτρόνια διάφορων στοιχείων. Η “περίπου” ατμόσφαιρα έχει πάχος περίπου ενός μέτρου(!) και εφάπτεται σε ένα στερεό «φλοιό». Προς το εσωτερικό, θα υπάρχουν πυρήνες με μεγάλους αριθμούς νετρονίων και πέρα από κάποιο σημείο και ελεύθερα νετρόνια. Στη Γη ένα ελεύθερο νετρόνιο είναι ασταθές σωμάτιο και διασπάται σε μερικά λεπτά της ώρας σε 1 πρωτόνιο και 1 ηλεκτρόνιο. Μόνο όταν βρίσκεται μέσα στον πυρήνα ενός ατόμου είναι σταθερό. Το ίδιο συμβαίνει και στο άστρο νετρονίων, το οποίο μπορεί να θεωρηθεί ολόκληρο ως ένας γιγαντιαίος ατομικός πυρήνας. Τα νετρόνια, όπως και τα πρωτόνια με τα ηλεκτρόνια εμποδίζονται να καταλάβουν την ίδια κβαντική κατάσταση στον ίδιο χώρο [φερμιόνια υπακοούοντα στη λεγόμενη Απαγορευτική Αρχή], πράγμα που ανεβάζει πολύ την κινητική τους ενέργεια και επομένως και την πίεση. Μέσα στους πυρήνες των ατόμων ο παράγοντας που προκαλεί τη συμπίεση στον ίδιο χώρο είναι η ισχυρή πυρηνική αλληλεπίδραση, ενώ στον αστέρα νετρονίων είναι η βαρύτητα. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, τα νετρόνια καθίστανται σταθερά. Στο εσωτερικό του αστέρα νετρονίων ωστόσο, οι ενέργειες είναι ακόμα υψηλότερες, εξαιτίας της βαρυτικής συμπίεσης. Για το λόγο αυτό, τα νετρόνια «διαρρέουν» έξω από τους ατομικούς πυρήνες κυκλοφορώντας ελεύθερα και τότε τα πρωτόνια καθίστανται ασταθή: ενώνονται με τα ηλεκτρόνια που συνωθούνται γύρω τους και δημιουργούν νετρόνια. Η ακριβής φύση της υπέρπυκνης ύλης στην κεντρική περιοχή δεν είναι ακόμα γνωστή. Ίσως, το κέντρο ενός αστέρα νετρονίων θα μπορούσε να περιέχει ένα υπερρευστό μίγμα νετρονίων με λίγα πρωτόνια και ηλεκτρόνια, ή ίσως περιλαμβάνει επίσης άλλα στοιχειώδη σωματίδια υψηλής ενέργειας [όπως πιόνια, καόνια ή ύλη κουάρκ]. Μέχρι τώρα οι παρατηρήσεις δεν δίνουν ενδείξεις, αλλά ούτε και αντενδείξεις για αυτές τις πιθανότητες. Επειδή οι αστέρες νετρονίων είναι πολύ μικροί, μόλις που μπορούν να ανιχνευθούν οι κοντινότεροι, και αυτοί μόνο στις ακτίνες Χ, από διαστημικές αποστολές [όπως ο ROSAT]. Αυτό όμως δεν μας διαφωτίζει σχετικώς με τη θερμοκρασία τους, επειδή η λεπτή ατμόσφαιρά τους μπορεί να είναι εξαιρετικά αδιαφανής σε τόσο ισχυρά μαγνητικά πεδία. Επομένως οι ανιχνευτές των ακτίνων Χ δεν «βλέπουν» την επιφάνεια αλλά την ατμόσφαιρα, και συνεπώς αγνοούν τη θερμοκρασία επιφανείας.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Το 1932 ανακαλύφθηκε το νετρόνιο ως στοιχειώδες σωμάτιο [Τζ. Τσάντγουικ]. Το επόμενο έτος προτάθηκε η ύπαρξη των αστέρων νετρονίων [Μπάαντε-Τσβίκυ]. Αναζητώντας μια εξήγηση για τις εκρήξεις υπερκαινοφανών αστέρων προτάθηκε ότι ένα τέτοιο σώμα σχηματίζεται τότε, διότι η απελευθέρωση της βαρυτικής δυναμικής ενέργειας επαρκεί για να τροφοδοτήσει με ενέργεια μια τέτοια μεγαλειώδη έκρηξη. Πράγματι, αν τα εσωτερικά στρώματα αστέρα μεγάλης μάζας πριν τη βαρυτική κατάρρευση περιέχουν 3 ηλιακές μάζες, τότε μπορεί να δημιουργηθεί αστέρας νετρονίων μάζας 2 ηλιακών μαζών. Η υπόλοιπη μάζα αντιστοιχεί στη βαρυτική ενέργεια με βάση την περίφημη σχέση E=mc² και «ξοδεύτηκε» ως ενέργεια της εκρήξεως. Το 1967 η φοιτήτρια Τζ. Μπέλ ανακάλυψε το πρώτο πάλσαρ¹ και εκτότε χρειάσθηκαν λίγα μόνο χρόνια ώσπου να ταυτιστεί αυτό ως ταχέως περιστρεφόμενος, αστέρας νετρονίων. Η πηγή της ενέργειας των παλμών ραδιοκυμάτων ενός πάλσαρ είναι, τις περισσότερες φορές, η κινητική ενέργεια περιστροφής του αστέρα νετρονίων. Το 1971 ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε παρόμοιας συχνότητας παλμούς (ένας ανά 4,8 δευτερόλεπτα) σε πηγή ακτίνων X στον αστερισμό Κενταύρου [Cen X-3]. Την ερμήνευσαν ως προερχόμενη από υπέρθερμο αστέρα νετρονίων. Η πηγή της ενέργειας σ' αυτόν είναι βαρυτική, αποτέλεσμα της πρόσπτωσης νέας ύλης πάνω στην επιφάνεια του αστέρα νετρονίων από έναν κοντινό αστέρα ή το διαστρικό χώρο.

ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΗ: Οι αστέρες νετρονίων περιστρέφονται ταχύτατα μετά τη δημιουργία τους εξαιτίας της Αρχής Διατηρήσεως της Στροφορμής. Ο μέσος νεογέννητος αστέρας νετρονίων περιστρέφεται πάνω από 10 φορές το δευτερόλεπτο! Καθώς οι αιώνες περνούν, επιβραδύνεται η κίνησή του και η περιστροφική ενέργεια μετατρέπεται σε ραδιοκύματα με τη μεσολάβηση του μαγνητικού πεδίου, με μηχανισμό ακόμη άγνωστο. Αν όμως ο αστέρας ανήκει σε διπλό αστρικό σύστημα και δέχεται ύλη που αποσπά από το συνοδό αστέρα, μπορεί να επιταχύνει σημαντικά την περιστροφή του, καθώς η νέα ύλη σχηματίζει γύρω του ένα ταχύτατα περιστρεφόμενο δίσκο προσαύξησης.   

Ο πάλσαρ Βέλα, φωτογραφημένος στο μήκος κύματος
των ακτίνων Χ. Διακρίνεται δεξιά ο πίδακας ύλης από
τους πόλους
του άστρου.

  Δημιουργούνται έτσι οι λεγόμενοι "millisecond pulsars" με εκατοντάδες στροφές/sec. Ο ταχύτερα περιστρεφόμενος γνωστός αστέρας νετρονίων είναι, εν έτει 2013, ο [XTE J1739-285], με 1122 στροφές/sec. [Ο πρώτος εντοπίστηκε το 1982 με τη βοήθεια του γιγάντιου ραδιοτηλεσκοπίου του Αrecibο στο Πουέρτο Ρίκο και φέρει την ονομασία ΡSR 1937+21. Αυτός εκτελεί μία πλήρη περιστροφή γύρω από τον άξονά του μόλις σε 1,557 χιλιοστά του δευτερολέπτου(!), ενώ το πλέον εντυπωσιακό γεγονός είναι η μη επιβράδυνση της κίνησής του με την πάροδο του χρόνου]. Οι αστέρες νετρονίων ξεπερνούν σε ακρίβεια και τα τελειότερα ρολόγια. Παρότι η γενική τάση είναι η επιβράδυνση της περιστροφής, σε ορισμένες περιπτώσεις σημειώνεται μια σχεδόν στιγμιαία και απροσδόκητη επιτάχυνση. Αυτά τα επιταχυντικά γεγονότα ονομάζονται "glitches" (λέξη που σημαίνει «κολλήματα» ή «κλοτσήματα») και το καθένα μπορεί να μεταβάλει ανεπαίσθητα την περίοδο του αστέρα. Λίγες ημέρες αργότερα, ο αστέρας επαναλαμβάνει την κανονική του επιβράδυνση. Μία εξήγηση για τα glitches είναι ότι για κάποιο λόγο το υπερρευστό εσωτερικό και ο φλοιός υφίστανται μία σύζευξη και, καθώς το εσωτερικό περιστρεφόταν με σταθερή ταχύτητα κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα, ενώ ο φλοιός επιβραδυνόταν από το μαγνητικό πεδίο, αυτή η σύζευξη επιταχύνει τον φλοιό και άρα την παρατηρήσιμη περίοδο.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Το αντίστοιχο λήμμα της αγγλόγλωσσης Wikipedia.

Βασιλείου Ν. Μανιμάνη, «Τι συμβαίνει στο εσωτερικό ενός άστρου νετρονίων;», Περισκόπιο της Επιστήμης, τεύχος 310, Δεκέμβριος 2006.

Για περισσότερη μελέτη: [http://www.nasa.gov/mission_pages/GLAST/news/dozen_pulsars.htm]

θα δείτε επεξηγηματικά δυναμικές κινήσεις ομοιωμάτων (animation)

1. Από τη λέξη pulse=παλμός, προέρχεται και η ονομασία τους: pulsar=PULSating stAR=παλλόμενος αστέρας, ενώ καταγράφονται με το σύμβολο PSR ακολουθούμενο με την ορθή αναφορά τους εκφρασμένη σε χρόνο δευτερολέπτων. H κανονικότητα της εκπομπής ακτινοβολίας από τα άστρα αυτά, οδήγησε αρχικά στην εξέταση του ενδεχόμενου να πρόκειται για προσπάθειες εξωγήινων να επικοινωνήσουν με άλλους πολιτισμούς [αιώνιο “όνειρο” μερίδας αστρονόμων].

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Η Ίσις στο ελληνικό πάνθεον από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο, συγγραφέα

 

Η Ίσις στο ελληνικό πάνθεον

από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο, συγγραφέα

   Η Ίσις, ήταν θεότητα του αιγυπτιακού πανθέου, που πέρασε και στην αρχαία ελληνική θρησκεία [και Μυθολογία] στα χρόνια του θρησκευτικού συγκρητισμού [τέλη 5ου αιώνα π.Χ. και έπειτα]. Το αιγυπτιακό της όνομα ήταν Εσέτ [ή Έσε] και σήμαινε “η βασίλισσα του θρόνου”, ενώ κατά τον Πλούταρχο απλώς “η γνώσις”.

ΑΙΓΥΠΤΟΣ: Η Ίσιδα ήταν αρχικά μια μικρή θεότητα της περιοχής του Δέλτα του Νείλου. Το αρχαιότερο ιερό της βρισκόταν βόρεια της Βουσίριδος. Θεωρείτο σύζυγος του Όσιρι, μιας θεότητας της γειτονικής ομώνυμης πόλης. Γιος της θεωρείτο ο Ώρος, ενώ οι τρεις θεότητες μαζί σχημάτιζαν τη λεγόμενη Οσιρική τριάδα. Στα ιερόγλυφικά το όνομα της Ίσιδος σήμαινε αρχικά “ον της σάρκας”, δηλαδή “θνητή φύση”, και είναι πιθανόν πως η θεότητα προήλθε από τη συγχώνευση κάποιων θεοποιημένων βασιλισσών. Η λατρεία της ήταν δημοφιλής μέχρι τη Ρωμαϊκή εποχή. Στην ακμή της η θεά είχε τους δικούς της ιερείς και πολλούς ναούς. Στην νήσο Φίλαι, στις εκβολές του Νείλου, υπήρχε ο μεγαλύτερος ναός της. Η Ίσιδα απεικονίζονταν συνήθως ως γυναίκα που έφερε στην κεφαλή της έναν θρόνο, [ιδεόγραμμα του ονόματός της]. Σε μεταγενέστερες περιόδους απεικονίζονταν με κέρατα ανάμεσα στα οποία υπήρχε δίσκος. Σε άλλες παραστάσεις έχει σώμα ανθρώπινο με κεφαλή αγελάδας. Τα κέρατα υποδηλώνουν ότι συχνά είτε γινόταν σύγχυση ανάμεσα σε εκείνη και την Άθωρ ή ότι υπήρχε και διαφορετική εκδοχή του μύθου της¹. Από την άλλη η αγελάδα ήταν ιερό ζώο της θεάς, η οποία είχε ακόμη ως σύμβολο τον μαγικό κόμβο Τατ, τον λεγόμενο “κόμβο της Ίσιδος”, και το Σείστρο, έμβλημα της θεότητας Άθωρ. Στις παραστάσεις η Ίσιδα απεικονίζεται συνήθως κοντά στον Όσιρι, να τον βοηθά ή να τον προστατεύει με τα φτερωτά χέρια της ή να θρηνεί δίπλα στις σαρκοφάγους. Απεικονιζόταν επίσης ως μητέρα να θηλάζει τον μικρό Ώρο ή ως συνοδός στον αγώνα του εναντίον του Σετ.

Ο ΜΥΘΟΣ ΤΗΣ ΙΣΙΔΟΣ: Σύμφωνα με τον Μύθο, που μας διασώζει ο Πλούταρχος², η Ίσιδα ήταν κόρη του Γκεμπ και της Νουτ. Γεννήθηκε την τέταρτη από τις πέντε εμβόλιμες ημέρες που επετράπη στη μητέρα της να γεννήσει, στην περιοχή των ελών του Δέλτα. Επιλέχθηκε από τον αδελφό της Όσιρι ως σύζυγός του και ανήλθε μαζί του στο θρόνο των θνητών. Τον βοήθησε στο εκπολιτιστικό του έργο, διδάσκοντας στις γυναίκες την άλεση του σιταριού, το γνέσιμο του λιναριού και την υφαντική³. Δίδαξε επίσης στους ανθρώπους τον τρόπο θεραπείας των ασθενειών και τους δίδαξε το θεσμό του γάμου. Η Ίσιδα ανέλαβε αντιβασίλισσα της Αιγύπτου, κατά την απουσία του συζύγου της, όταν εκείνος είχε φύγει για την ειρηνική κατάκτηση του κόσμου. Κυβέρνησε συνετά περιμένοντας την επιστροφή του. Όταν πληροφορήθηκε τη δολοφονία του συζύγου της από τον αδελφό τους τον Σετ [Σηθ], την κατέλαβε ανείπωτη οδύνη. Έκοψε τα μαλλιά της, έσχισε τα ενδύματά της και αναχώρησε αναζητώντας το κιβώτιο, μέσα στο οποίο ευρίσκονταν τα μέλη του διαμελισμένου πια Όσιρι. Το κιβώτιο έσπρωξαν τα νερά του Δέλτα στην ανοικτή θάλασσα και το ξέβρασαν τα κύματα στις ακτές της Φοινίκης, όπου και χώθηκε στα ριζά ενός δένδρου. Το δένδρο αναπτύχθηκε ταχύτατα και έκρυψε το κιβώτιο στον κορμό του. Όταν όμως το έκοψαν για την υποστήλωση της στέγης του βασιλικού ανακτόρου, το δένδρο άρχισε να σκορπά εξαιρετική ευωδία. Ακούγοντας η Ίσιδα το θαυμαστό αυτό γεγονός ταξίδεψε στην πόλη Βύβλο της Φοινίκης. Εκεί η βασίλισσα-θεά Αστάρτη της εμπιστεύθηκε την ανατροφή του νεογέννητου γιου της. Η Ίσιδα δέχτηκε και θα έκανε το παιδί αθάνατο, αν η μητέρα του δεν ταραζόταν, όταν είδε τη θεά να λούζει το παιδί στις καθαρτήριες φλόγες [συνήθης τρόπος μετάβασης στην αθανασία κατά την παγκόσμια Μυθολογία!]. Για να την καθησυχάσει, η Ίσιδα της αποκάλυψε ποια ήταν και τον λόγο που την έφερε στη Φοινίκη. Ο βασιλέας της παρέδωσε τον πολύτιμο ξύλινο στύλο και η θεά απέσπασε το φέρετρο του συζύγου της, το έβρεξε με τα δάκρυά της και το μετέφερε στην Αίγυπτο. Εκεί το έκρυψε στα έλη της Βουτούς, μακριά από το μίσος του Σετ⁴. Όμως, ο Σετ ανακάλυψε τυχαία το σώμα αδελφού του. Το τεμάχισε τότε σε δεκατέσσερα κομμάτια και τα διασκόρπισε στα σημεία του ορίζοντα. Η Ίσιδα αναζήτησε τα λείψανα και τα βρήκε όλα, εκτός από τον φαλλό [σημάδι ότι ο Όσιρις έχασε πλέον τη δύναμή του], που τον καταβρόχθισε ένας οξύρρυγχος του Νείλου. Βάζοντας τα μέλη στη θέση του η Ίσιδα ανασχημάτισε το σώμα του Όσιρι, το οποίο τύλιξε με λωρίδες ο Άνουβις⁵. Με τη βοήθεια της αδελφής της Νέφθυος, του ανηψιού της Άνουβι, του Θωθ και Ώρου, το αναζωογόνησε με τη μαγεία της. Τέλεσε για πρώτη φορά το τυπικό της ταρρίχευσης, δίνοντας αιώνια ζωή, έστω και χωρίς θεϊκή ισχύ, στον δολοφονημένο θεό. Κατόπιν η θεά αποσύρθηκε και πάλι στα έλη της Βουτούς με τη συνοδεία επτά ερπετών-φυλάκων, αποφεύγοντας την οργή του Σεθ και ανατρέφοντας με ασφάλεια τον γιο της Ώρο.

ΜΑΓΕΙΑ ΚΑΙ ΙΣΙΣ: Σε όλη την αιγυπτιακή μυθολογία υπάρχουν αναφορές στη δύναμη της μαγείας της Ίσιδος, καθώς μπορούσε να επηρεάζει ακόμη και τους ίδιους τους θεούς. Ως απλή υπηρέτρια του Ρα, πατέρα των θεών, φέρεται ότι εξανάγκασε τον μεγάλο ηλιακό θεό να της αποκαλύψει το μυστικό του όνομα. Επωφελούμενη από το γεγονός ότι ο θεός-Ήλιος είχε γεράσει πολύ, τόσο που το σάλιο του έτρεχε συνεχώς από τα τρεμάμενα χείλη του, κατασκεύασε, με το χώμα που είχε διαποτιστεί από τον θεϊκό σάλιο[!] ένα δηλητηριώδες φίδι και το τοποθέτησε στο δρόμο, από όπου περνούσε ο Ρα. Ανίκανος εκείνος να γιατρευτεί από το δηλητηριώδες και οδυνηρό δάγκωμα ενός άγνωστου φιδιού, κατέφυγε στα γιατροσόφια της Ίσιδας. Εκείνη δέχθηκε να εξουδετερώσει το δηλητήριο, υπό την προϋπόθεση ότι ο Ρα θα της αποκάλυπτε το πραγματικό του όνομα, μεταφέροντάς το, εν αγνοία των άλλων θεών, από το σώμα του στο σώμα της θεάς. Η γνώση του πραγματικού ονόματος του Ρα εξασφάλιζε τη μαγική επιρροή της Ίσιδας πάνω στον θεό⁶.

ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ-ΛΑΤΡΕΙΑ: Στον οσιρικό μύθο, η Ίσιδα συμβολίζει την εύφορη αιγυπτιακή γη, την οποία γονιμοποιεί κάθε χρόνο ο πλημμυρισμένος Νείλος. Ο Όσιρις συμβολίζει τον ποταμό και ο Σετ, ως καταστροφική δύναμη, την έρημο που απειλούσε να καταπιεί τις καλλιεργημένες εκτάσεις. Η Ίσιδα είναι ακόμη προστάτιδα των παιδιών, με τη μορφή της Ίσιδας τροφού, κυρίως δε ως αποτροπιακό σύμβολο των παιδικών ασθενειών. Σταδιακά, η λατρεία της Ίσιδος υποκατέστησε ολοκληρωτικά τις λατρείες των άλλων γυναικείων θεοτήτων, υπερβαίνοντας τελικά τα σύνορα της Αιγύπτου. Σε αυτό βοήθησαν οι ναυτικοί και οι έμποροι στην Ελληνιστική και Ρωμαϊκής περιόδου, που εξάπλωσαν τελικά έως τις όχθες του Ρήνου[!] τη λατρεία της ως προστάτιδα των ναυτικών⁷. Κατά την άνοιξη και το φθινόπωρο, τελούνταν προς τιμήν της θεάς μεγάλες εορτές και λιτανείες, γνωστές από τις περιγραφές του Απουλήιου, όπως και τελετές μύησης στη λατρεία της. Στην κοιλάδα του Νείλου, η λατρεία της διατηρήθηκε έως τον 6ο αιώνα, όταν επί βασιλείας Ιουστινιανού, ο ναός της των Φιλών, στην Αίγυπτο, μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό.

 

Άγαλμα της Ίσιδας στο μακεδονικό Δίον

  Η ΙΣΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: Kατά τα τέλη του 4ου αι. π.Χ. παρατηρείται μια κατάπτωση της επίσημης ελληνικής θρησκείας, δηλαδή του δωδεκαθέου. Όσο περνούσαν τα χρόνια, και κυρίως με τη δημιουργία των ελληνιστικών βασιλείων, οι λαϊκές μάζες άρχισαν να αναζητούν την βοήθεια πιο οικείων θεοτήτων. Τέτοιες θεότητες υπήρχαν κυρίως στα πάνθεα της Ανατολής, τα οποία ήταν εύκολα προσιτά εξαιτίας της ανεξιθρησκείας που επικρατούσε στην αρχαία Ελλάδα. Μια από τις πρώτες αλλοδαπές θεότητες που πλησίασαν οι Έλληνες ήταν η Ίσιδα, που τους ήταν γνωστή από παλιά ως θεά της βλάστησης και του κάτω κόσμου και γι' αυτό αρχικά την ταύτιζαν με την Περσεφόνη και κυρίως με τη Δήμητρα. Η λατρεία της στον ελληνικό χώρο αρχίζει τον 4ο αι. π.Χ., οπότε και παρατηρείται βαθμιαίος εξελληνισμός της, πράγμα αισθητό και στην εικονογραφία της. Συγχρόνως η θεά εμπλουτίζεται με νέες ιδιότητες. Γίνεται “τροφός και μητέρα του σύμπαντος', ενώ διακρίνεται από έρωτα για καθετί αγαθό και αποστρέφεται το κακό. Με την εξελληνισμένη μορφή της και με τις νέες της ιδιότητες, γίνεται αποδεκτή από όλους τους λαούς της Μεσογείου και σ' αυτό καθοριστική είναι η συμβολή της δυναστείας των Πτολεμαίων στην Αλεξάνδρεια. Η λατρεία της Ίσιδας διαδόθηκε ευρέως επειδή οι Πτολεμαίοι την προέβαλλαν ως καλόβουλη, μειλίχια και πολυεύσπλαχνη θεά, καθώς η ίδια, αν και θεά, δοκίμασε αβάσταχτο πόνο και γνώρισε ποικίλα βάσανα όταν, ως αφοσιωμένη νεαρή σύζυγος, αναζητούσε τον αδικοχαμένο σύζυγό της και ως στοργική μητέρα αγωνιζόταν με αυτοθυσία να σώσει το ανήλικο παιδί της που κινδύνευε. Έτσι, αφού είχε άμεση αντίληψη του πόνου και της δυστυχίας, μπορούσε αυτή, καλύτερα από κάθε άλλη θεότητα, να συμπαρασταθεί στους πάσχοντες ανθρώπους, στους οποίους συχνά παρουσιαζόταν στα όνειρά τους και τους γνωστοποιούσε συνταγές θεραπείας τους(!). Οι πρόγονοί μας, μέχρι και τα τέλη της Ρωμαϊκής Εποχής, πίστευαν ότι η Ίσις επενέβαινε σε πρακτικά τους προβλήματα, καθώς φρόντιζε για τη βελτίωση των οικονομικών τους και τους προστάτευε από τους κινδύνους της θάλασσας. Οι περιπέτειες της Ισιδας και η επικράτησή της έναντι των δυνάμεων του σκότους αποτελούσαν μέρος των μυστηρίων της, πράγμα που έφερνε ανακούφιση και παρηγοριά στους μύστες. Η τελετή μύησης στα μυστήριά της έμοιαζε με εθελοντικό θάνατο συνοδευόμενο με μια αμυδρή ελπίδα ανάστασης και απέβλεπε στη συμφιλίωση των πιστών με τον θάνατο, αμβλύνοντας τον φόβο τους γι' αυτόν. Ακόμη, η θεά εξουσίαζε και το ανθρώπινο πεπρωμένο, καθώς είχε τη δυνατότητα να προλαβαίνει τον θάνατο και να χαρίζει το δώρο της ζωής παρατείνοντας τη διάρκειά της. Όσοι θεραπεύονταν από τη θεά είχαν την υποχρέωση να γνωστοποιούν δημόσια τη θεραπεία τους και τις ικανότητες της θεάς και να απαγγέλνουν ένα εγκώμιο, μια «αρετολογία» της. Οι «αρετολογίες» της Ίσιδας είναι ύμνοι στους οποίους απαριθμούνται οι προσφορές της στο ανθρώπινο γένος. Έτσι από αυτούς γνωρίζουμε ότι η Ίσις ήταν αυτή που δίδαξε την καλλιέργεια των καρπών της γης βάζοντας τις βάσεις του πολιτισμένου βίου, ότι αυτή επέβαλε τον σεβασμό στον θεό και στον όρκο, την αγάπη των γονιών για τα παιδιά και τη φροντίδα των παιδιών για τους γονείς, ενώ εισήγαγε και τον θεσμό του γάμου.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Guirand Félix (Ed.) 1968, New Larousse Encyclopedia of Mythology, Crescend Books, New York. Μ. Τιβέριος, Η Ίσις, άρθρο στην εφημ. Βήμα. Μεγαλομάτης Κ. 1989, «Ίσις», στο Χριστόπουλος Γ. - Μπαστιάς Ι. (εκδ.) Παγκόσμια μυθολογία, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα. Ions Veronica 1968, Egyptian Mythology, Newnes Books, London.

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com 

1. Αναφορές για μια τέτοια διαφορετική εκδοχή έχουμε από τον Πλούταρχο, που ερμηνεύει διαφορετικά τον παραδοσιακό μύθο. Για τον Πλούταρχο, η Ίσιδα θέλησε να επέμβει υπέρ του Σετ, δολοφόνου του συζύγου της και αδελφού τους, και να τον προφυλάξει από τη δίκαιη εκδίκηση του γιου της Ώρου. Εκείνος, όμως, μαινόμενος στράφηκε κατά της μητέρας του και την αποκεφάλισε. Στη συνέχεια ο Θωθ τη μεταμόρφωσε και της έδωσε κεφαλή αγελάδας.

2. Πλούταρχος, Περί Ίσιδος και Οσίριδος.

3. Βάσει άλλης εκδοχής του μύθου, εκείνη δίδαξε τον Όσιρι την πρακτική της καλλιέργειας. [Ions Veronica 1968, 56]

4. Ions Veronica 1968, 56-57.

5. Εδώ έχουμε μια πρώιμη αναφορά στη μέθοδο ταρίχευσης και μουμιοποίησης. Βλ. Μεγαλομμάτης Κ. 1989, 237.

6. Η γνώση του πραγματικού ονόματος για τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν τμήμα ενός γενικότερου μαγικοθρησκευτικού πλέγματος επικλήσεων και ψαλμών που στόχευε στον έλεγχο της ταυτότητας του ατόμου, του θηρίου ή του αντικειμένου, καθώς το πραγματικό όνομα ήταν αδιαχώριστο από την ύπαρξη του ατόμου. Αυτή η πρακτική επιβίωσε στον κόσμο των θρύλων και των παραδόσεων ως τις μέρες μας, αν σκεφθούμε ότι χρησιμοποιείται σε αρκετά έργα της φανταστικής λογοτεχνίας (π.χ. Ο Άρχοντας των Δακτυλιδιών του Τόλκιν).

7. Ως Ίσις Πελαγία, θεωρείτο προστάτρια των ναυτικών και η εορτή της ήταν το navigium isidis κατά την 5η Μαρτίου. [Μεγαλομμάτης Κ. 1989, σ. 238].

Η γάτα του παπά του Γρηγόριου Ξενόπουλου ΑUDIOBOOK - διαβάζει ο Κων/νος Οικονόμου [+ΒΙΝΤΕΟ] και απόσπασμα από το κείμενο

 

Η γάτα του παπά του Γρηγόριου Ξενόπουλου

ΑUDIOBOOK - διαβάζει ο Κων/νος Οικονόμου [+ΒΙΝΤΕΟ]

και απόσπασμα από το κείμενο

   Το διήγημα πρωτοδημοσιεύτηκε στο ετήσιο Εθνικόν Ημερολόγιον του Σκόκου, το 1913. Η ιστορία εκτυλίσσεται στη Ζάκυνθο και έχει ως πρωταγωνίστρια τη γάτα του παπα-Ζήσιμου Κλοντηρά. Η γάτα αυτή έχει διαπράξει μια βέβηλη πράξη, ωστόσο ο παπάς την έχει συγχωρήσει επειδή την υπεραγαπά, όχι όμως και η σύζυγός του που απειλεί ότι θα την εξοντώσει αν την επαναλάβει. Στο απόσπασμα που ακολουθεί, παρακολουθούμε την εξέλιξη της ιστορίας.

    Πέρασε ήσυχα η εβδομάδα. Η ψιψίνα σαν να κατάλαβε τη φοβέρα και τη συμβουλή, φυλάχθηκε να μην ξανακάνει «τα ίδια». Την Κυριακήν όμως την αυγή, μόλις σηκώθηκε ο παπα-Ζήσιμος κι έκανε την τουαλέτα του και την πρώτη του προσευχή στην καμαρούλα του, κάποιος του χτύπησε την πόρτα με χέρι βιαστικό και φοβισμένο. Τίποτα καλό δεν προμηνούσε αυτό το κτύπημα! O παπάς το φοβήθηκε αμέσως.

«Ποιος είναι;», ρώτησε.

«Εγώ, ο Χρήστος!», αποκρίθηκε η φωνή του κλαμπανάρου.

«Έμπα μέσα… Τι είναι, παιδί μου;»

O Χρήστος ο κλαμπανάρος μπήκε στην καμαρούλα χλωμός:

«Πάλε τα ίδια, παπά μου!»

«Ε;»

«Η γάτα, πανάθεμά τη!…»

«Ω, συμφορά μου!… Στο ίδιο μέρος;»

«Όχι, στην Αγία Πρόθεση…»

«Ω, μεγάλη συμφορά!… Ω, μεγάλη αμαρτία!… Ω, κατάρα!… ω, Θε μου και συχώρεσέ με!… ω!…»

Απελπισμένος, ο παπάς κτυπούσε τα χέρια και σήκωσε τα μάτια προς το ταβάνι, ζητώντας τον ουρανό. O Χρήστος ο κλαμπανάρος σώπασε μια στιγμή, για να συμμερισθεί με τα ίδια κινήματα την απελπισία του «αφεντός», κι έπειτα είπε:

«Να πω τση κυρά-παπαδίας να μου δώσει ό,τι χρειάζεται για να παστρέψω, κι έλα γλήγορα και του λόγου σου να συγυρίσεις και να διαβάσεις την ευχή για το…».

«Όχι, ευλογημένε, όχι!», τον αντίσκοψε ο παπάς με τρόμο. «Εσύ να μην αγγίξεις τίποτα· και να μην πεις λέξη τση παπαδίας! ούτε τση Σουζάνας, ούτε κανενός!… Τώρα, τώρα, έρχουμ’ εγώ… Θα τα βολέψω… Ωχ, παλιόγατα, τι μου κάνεις!»

Δεν ήταν όμως τόσο εύκολο το βόλεμα, χωρίς να πάρει είδηση το σπιτικό. Κρύβουνται τέτοιες «συφορές»;… Νερά, σαπούνια, πανιά, ξίδια, κουβαλήθηκαν κρυφά στο Ιερό και το καθάρισμα έγινε από τον παπά και τον κλαμπανάρο, χωρίς υποψία από μέρους της παπαδιάς, που ούτε την ενόχλησαν καθόλου. Αλλά χρειάζονταν και καινούρια στρωσίδια για την Πρόθεση και τα κλειδιά της «μπιανκαρίας» τα είχε πάντα η παπαδιά. O παπάς —τι να κάνει;— της έστειλε το Χρήστο.

«Να μου δώσεις», της είπε, «δύο παστρικά σκεπάσματα της Αγίας Πρόθεσης· έν’ απλό γι’ από κάτου, κι ένα χυλισμένο για από πάνου».

«Μα δεν τ’ αλλάξαμε την περασμένη Κυριακή;», ρώτησε μ’ απορία η παπαδιά.

«Ναι, μα… δεν εβάλαμε τα καλά», αποκρίθηκε ο Χρήστος. «O Αιδεσιμότατος θέλει εκείνο με τα μέρλα και με τσι κόκκινους φιόγκους, που το έκαμε η σόρα-Σουζάνα».

«O ίδιος σ’ το είπε;»

«O ίδιος, ναίσκε».

«Έλα, Χριστέ και Παναγία! Πάει, ο γέρος μου ξεκουτιάστηκε και δεν ξέρει άλλο τι να κάνει! Μα τ’ είναι σήμερα; Χριστού Λαμπρή ή τ’ Αϊ-Γιαννιού; Κυριακή είναι! Απλή Κυριακή!»

«Ναι, μα ξέρεις, κυρα-παπαδία… Προχτές μου χύθηκε το μποτσολάκι με το κρασί… λίγο πάντα… μα ο Αιδεσιμότατος δε θέλει να βλέπει μάκες».

Πρέπει να μπέρδευε λιγάκι τα λόγια του ο Χρήστος, γιατί μ’ αυτό η παπαδιά υποψιάστηκε αμέσως.

«Μωρέ, Χρήστο», του είπε· «με γελάς!… Εδώ κάτι τρέχει! Γιατί τι παναπεί;»

Και διαμιάς σώπασε, κτύπησε το μέτωπό της, κι όπως ήταν ασυγύριστη, με την πρωινή της σκαμπαβία, ροβόλησε τη σκαλίτσα, βγήκε στο περβόλι, έτρεξε στα χαλίκια με τις παντούφλες της και μπήκε στην Εκκλησιά από τη γυάλινη πόρτα του περβολιού.

«Καλέ, τι μου λέει ετούτος εδώ;», άρχισε αμέσως να φωνάζει του παπά. «Θέλεις, αλήθεια, ν’ αλλάξεις τα σκεπάσματα τση Πρόθεσης;… Μα γιατί;»

«Ωχ, αδερφή!», αποκρίθηκε από το Ιερό ο παπα-Ζήσιμος, σταματώντας την ευχή που μουρμούριζε· «ζήτημα θα το κάμεις και τούτο; Έτσι θέλω! έτσι μ’ αρέσει!»

Η παπαδιά στάθηκε στα σκαλοπάτια του Ιερού και πιάστηκε από το κλειστό μισοθυρόφυλλο της ακρινής θύρας. Σαν γυναίκα δεν είχε το δικαίωμα να μπει παραμέσα.

«Άσ’ τα εφτούνα και λέγε μου! Μην εμαγάρισε πάλι η γάτα; Μην την έκαμε πάλι την κουτσουκέλα, η καταραμένη; ε;…»

«Μη με σκοτίζεις», αποκρίθηκε ο παπάς, «μόνο δώσε του Χρήστου ό,τι σου είπε, και γλήγορα! Έλα! για τα λιγότερα, γιατί σήμερα δε μου περισσεύει όρεξη».

Η παπαδιά κοίταξε μέσα στο Ιερό, για να καταλάβει από τα σημάδια. Η Πρόθεση ήταν γυμνή και σαν βρεμένη. Χωρίς άλλο, κάπου είχαν ξεπλύνει το βαμμένο ξύλο, μέσα στην κόχη του τοίχου, που είχε ζωγραφισμένη μια Αποκαθήλωση. Δίπλα, σ’ ένα σκαμνί, ήταν τοποθετημένα ανάκατα τα ιερά σκεύη, μα τα λευκά σκεπάσματα, που είχαν σηκώσει, δε φαίνονταν πουθενά. Αν δεν ήταν συναχωμένη η παπαδιά, θα αισθανόταν και μια δυνατή μυρωδιά από ξίδι δριμύ. Μα της χρειαζόταν κι αυτό για να καταλάβει; Τα σημάδια ήταν ολοφάνερα.

«Παπά, τι μου το κρύβεις;», ξαναφώναξε· «την έκαμε πάλι η παλιόγατα!»

«Ε, λοιπόν, ναίσκε!», αποκρίθηκε από μέσα ο παπάς· «θα σε φοβηθώ; την έκανε πάλι η παλιόγατα! Είναι άλλο;»

«Άι!…», ούρλιασε η παπαδιά και δάγκασε με λύσσα το δάκτυλό της. «Πού είναι; Τώρα, τώρα θα την εύρω! Κι αν δεν τη σκοτώσω από το ξύλο, να μη με ματαπείς Μαρία!»

Γύρισε, έσπρωξε το Χρήστο, που την είχε ακολουθήσει και στεκόταν από πίσω της, και βγήκε έξω, για να βρει την ποίξια, τη δείξια, την παλιόγατα. O παπάς την πήρε αμέσως το κατόπι, σπρώχνοντας κι αυτός τον κακόμοιρο το Χρήστο, που βρέθηκε κει να του φράζει το δρόμο.

«Να μου φέρεις πρώτα τα σκεπάσματα να συγυρίσω την Άγια Πρόθεση», της φώναξε στο περβόλι, «κι έπειτα να πας να βρεις τη γάτα και μακάρι να τη σουβλίσεις. Εμένα μοναχά να μη μου πεις λόγο. Τ’ ακούς; Κοίταξε, μη με κολάσεις αμπονόρα, γιατί σήμερα θα λειτουργήσω!…».

«Σαν να μην έφτανε, βλέπεις, το κόλασμα που σου κάνει η γάτα!», αποκρίθηκε η παπαδιά καθώς έμπαινε στο σπιτάκι. «Βλέπε τα τώρα που δε μ’ άφησες να την πετάξω με το πρώτο».

Στο τέλος —τι είχε να κάνει;— έβγαλε τα καλά σκεπάσματα, τα έδωσε του Χρήστου, κλάφτηκε στη Σουζάνα, που άμα άκουσε την καινούρια «συφορά» έκανε χίλιους σταυρούς, κι έπειτα άρχισε να ψάχνει για να βρει τη γάτα. Μα η ψιψίνα δεν ήταν πουθενά.

«Καπνός εγίνηκε και χάθηκε;», έλεγε με φούρκα η παπαδιά.

«Νόημα ωστόσο που έχει εφτούνο το ζωντανό!», έλεγε η Σουζάνα. «Δεν το ματαείδα! Το κατάλαβε πως κάτι μεγάλο κακό έκαμε και κρύβεται…»

«Μπορεί να την έκρυψε κι ο πατέρας σου, για να μην του τη σκοτώσω», είπε η παπαδιά. «Ξέρεις αγάπη που τση έχει;»

Μ’ αυτό ήταν καθαρή συκοφαντία! Oύτε στιγμή συλλογίστηκε ο παπα-Ζήσιμος να κρύψει τη γάτα από την οργή της συμβίας του. Μάλιστα μπορούμε να πούμε, πως την εύρισκε δίκαιη, γιατί, αλήθεια, η αγαπημένη του το παράκανε. Όχι πάλι ίσιαμε εκεί!… Κι ενώ αποτέλειωνε το συγύρισμα στο Ιερό, με τις σχετικές ευχές, συλλογιζόταν πως έπρεπε να καταπνίξει τη συμπάθειά του και ν’ αφήσει την παπαδιά να ξεκάμει τη γάτα, όπως ήθελε. Σιγά σιγά όμως η σκληρή αυτή σκέψη υποχώρησε σ’ άλλη μαλακότερη. Δεν έπρεπε να επιτρέψει στην παπαδιά να βασανίσει άδικα το ζώο. Γιατί κι ο Διάβολος αν το έκανε όργανό του, τι έφταιγε το κακόμοιρον; Όχι, δε θα το ’δινε του Χρήστου να το πετάξει στη θάλασσα. Θα το ’δινε του Γερόλυμου, του φίλου του, να το κρατήσει στο μαγαζί. — Και πάλι αργότερα, αφού «πήρε καιρό» κι άρχισε να ντύνεται τ’ άμφιά του για τη λειτουργία, με τη βοήθεια του μικρού Νιόνιου, ακόμη μαλακότερη σκέψη του ήλθε: θα κρατούσε τη γάτα και θα πρόσεχε μόνο κάθε βράδυ να κλείνει καλά και τις τρεις θύρες του Ιερού. Αλήθεια, για τα ποντίκια της Εκκλησιάς την είχε και την άφηνε να μπαινοβγαίνει ελεύθερα. Μ’ αφού ήταν τέτοια, θα την περιόριζε.

Σ’ όλο αυτό το διάστημα, η Ψιψίνα εξακολουθούσε να είναι κρυμμένη. Κανείς από το κελί δεν την είδε, μονολότι την εγύρευαν όλοι. Αλίμονό της αν «εκομπαρίριζε» εκείνη την αυγή! Μα ήταν πολύ πονηρή ή πολύ τυχερή· και δεν εφάνηκε καθόλου ως το μεσημέρι. Μόνο που την ώρα που η παπαδιά εκκένωσε στην απλάδα το ραγού, ακούστηκε από το περβόλι ένα δειλό νιαούρισμα. O παπα-Ζήσιμος, περιμένοντας στην τραπεζαρία, πετάχθηκε αμέσως. Αλαφιασμένη, πετάχθηκε αμέσως κι η παπαδιά· μα ο παπάς την κράτησε στην πορτούλα της κουζίνας.

«Στάσου», της είπε, «είναι δική μου δουλειά! Έγνοια σου, και θα την κάμω εγώ που να με θυμάται».

Η παπαδιά υποχώρησε, γιατί είχε και το φαΐ, κι ο παπάς έκραξε με γλύκα τη γάτα και, μόλις εζύγωσε, την άρπαξε απότομα από τη μέση.

«Έλα εδώ», της είπε· «έλα εδώ, να σε μάθω εγώ πώς…»

Δεν απόσωσε τη φράση, μόν’ ανέβηκε τη σκάλα της σοφίτας, πέταξε κει μέσα τη γάτα, την κλείδωσε, πήρε το κλειδί και κατέβηκε.

«Τση έδωσα κάτι κλοτσίες, μα κάτι κλοτσίες!…», είπε ψέματα τη στιγμή που καθόταν στο τραπέζι, τάχα θυμωμένος.

«Εσύ; ούτε δε θα την άγγιαξες, κάνω όρκο!», είπε η παπαδιά. «Ας είναι, έπειτα τη λογαριάζω εγώ».

«Ναι, αν τη βρεις!»

«Έφυγε;»

«Αμή ματαγυρίζει εφτούνη, άμα είδε πως τη δέρνω κι εγώ; Μέρες θα κάμει τώρα να πατήσει εδώ μέσα».

Έτσι ο παπα-Ζήσιμος κατόρθωσε να προφυλάξει τη γάτα του από το θυμό της παπαδιάς, ώσπου πέρασαν οι πρώτες επικίνδυνες ώρες. Ύστερα ξανανέβηκε κρυφά στη σοφίτα, για να της ρίξει λίγο φαΐ, και προσπάθησε να μερέψει τη συμβία του με λόγια. Ήταν εκεί κι ο Άνθιμος ο αναγνώστης, κι ο φίλος του ο Γερόλυμος, κι ένας άλλος ενορίτης, που είχαν μάθει εμπιστευτικά την αυγινή συφορά και λυπηθήκανε πολύ.

«Ε, παιδιά μου», τους έλεγε ο παπα-Ζήσιμος, ενώ έπιναν τον καφέ στη σάλα. «Πόσοι κι από μας τους ανθρώπους δε μαγαρίζουν τα Άγια και δε βεβηλώνουν τα Ιερά κάθε μέρα, χωρίς να ’χουν περισσότερη συναίσθηση από τη γάτα μου! Είδα εγώ τέτοιους στη ζωή μου!… Πρέπει όμως να συγχωράμε αυτούς τους δυστυχισμένους, όπως συγχωράμε και το ζώο που δεν έχει λογικό. Δεν το κάνουν από κακό. Μονάχα δεν ξέρουν τι κάνουν. “Oυκ οίδασι τι ποιούσι”».

«Καλά λέει ο παπάς», επεδοκίμασε ο Γερόλυμος.

«Μπορεί να λέει καλά ο παπάς», είπε τότε η παπαδιά· «εγώ όμως αν ξανακάμει τέτοιο πράμα η γάτα του θα την πνίξω. Δε μου γλιτώνει!»

ΜΙΚΡΟ ΛΕΞΙΚΟ: *κλαμπανάρος: αυτός που χτυπά την καμπάνα, ο κωδωνοκρούστης *Αγία Πρόθεση: τραπέζι ή εσοχή στον τοίχο του Ιερού, βόρεια της Αγίας Τράπεζας, όπου τοποθετούνται τα τίμια δώρα για το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας *τση: της *παπαδίας: παπαδιάς *παστρέψω (παστρεύω): καθαρίζω *Σουζάνα: η κόρη του παπά *μπιανκαρία: το μέρος όπου φυλάσσονται τα λευκά τραπεζομάντιλα και τα σεντόνια *χυλισμένο (χυλίζω): κολλαριστό *τα μέρλα: οι δαντέλες *τσι: τους *μποτσολάκι: γυάλινο δοχείο *μάκες: κηλίδες, λεκέδες *σκαμπαβία: γυναικείο εσώρουχο, κομπινεζόν *ροβόλησε: κατέβηκε γρήγορα *εφτούνα: αυτά *εμαγάρισε (μαγαρίζω): μολύνω *κουτσουκέλα: αταξία, ζημιά *ματαπείς: ξαναπείς *αμπονόρα: νωρίς, πρωινιάτικα, πρωί *φούρκα: οργή *νόημα: αντίληψη, εξυπνάδα *«πήρε καιρό»: τέλεσε συντομη ακολουθία λέγοντας από μέσα του τα τροπάρια του αγίου στο τέμπλο μπροστά από την εικόνα του *εκομπαρίριζε (κομπαρίζω): εμφανίζομαι *απλάδα: πιατέλα, γαβάθα *ραγού: είδος φαγητού με κρέας και λαχανικά ή όσπρια *τη λογαριάζω: την κανονίζω : οι δαντέλες *τσι

ΕΔΩ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΔΙΗΓΗΜΑ ΣΕ ΜΟΡΦΗ ΒΙΝΤΕΟ-AUDIOBOOK: