Φιλαργυρία: τέκνο απληστίας και μήτηρ, κάποτε (Ιούδας) της προδοσίας! [+ΒΙΝΤΕΟ] του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

 

Φιλαργυρία: τέκνο απληστίας και μήτηρ, κάποτε (Ιούδας), της προδοσίας! [+ΒΙΝΤΕΟ]

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

  Εισαγωγή: Ο Ιούδας, επίκαιρος και λόγω των Αγίων Ημερών που διάγουμε, λάτρευε τα χρήματα, άλλωστε αυτός κρατούσε το “γλωσσόκομον”, το κοινό ταμείο των μαθητών. Ένα πάθος που τον οδηγεί σε σκοτείνιασμα του μυαλού του. Σε ώρα σκότους γίνεται η σύλληψη του Χριστού και προσφέρεται το προδοτικό φίλημα αντί τριάντα αργυρίων. Το αποτέλεσμα γνωστό. Αντί να ακολουθήσει την οδό της μετανοίας απελπίζεται και αυτοκτονεί. Είχε προσκολληθεί στον Μαμμωνά, όπως έλεγε ο Κύριος ...

ΓΕΝΙΚΑ: Η φιλαργυρία, πάθος που αιχμαλωτίζει τον άνθρωπο ρίχνοντάς τον στα δεσμά άλλων παθών, από πολλούς ταυτίζεται με την απληστία. Ουσιαστικά απληστία είναι η υπερβολική προσπάθεια ν' αποκτάς, ενώ φιλαργυρία η υπερβολική προσπάθεια να μη χάσεις. Στενός συγγενής του φθόνου είναι η φιλαργυρία. Δεν εννοούμε μόνο εκείνο το είδος της φιλαργυρίας που περιορίζεται στη συσσώρευση χρημάτων, αλλά τη γενική μορφή που εκφράζεται στην απροθυμία του φιλάργυρου να προσφέρει χαρά σε άλλους. Ουσιαστικά ο φιλάργυρος υψώνει τείχος που θα σιγουρέψει, μόνο για τον εαυτό του, τους φτωχικούς του θησαυρούς από τον υπόλοιπο κόσμο. Διακρίνεται εύκολα η σχέση της φιλαργυρίας με τη φιλοδοξία, τη ματαιοδοξία και με τον φθόνο.

Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ: Στην παγκόσμια γραμματεία έχουμε τη χαρακτηριστική τσιγγουνιά του Αρπαγκόν στο Μολιέρο (ερωτευμένος με το σεντούκι) και του Σάυλοκ στον Σαίξπηρ (που επιμένει να αποζημιωθεί για τα κεφάλαιά του με ανθρώπινη σάρκα). Ο Aγγλος χιουμορίστας συγγραφέας Τζωρζ Μάικς δίνει τη συνταγή της επιτυχούς φιλαργυρίας: «Αν θέλετε να είστε φιλάργυρος, να θυμόσαστε έναν πολύ απλό βασικό κανόνα: Ο φιλάργυρος ποτέ δεν είναι τόσο πλούσιος, ώστε να περιφρονήσει έστω και μια πεντάρα. Δέστε γιατί: Ένας πλούσιος, ιδιοκτήτης τεραστίων κτημάτων, πουλούσε ένα από τα σπίτια του. Ο αγοραστής τού μέτρησε 50.000 λίρες και το τραπέζι εξαφανίστηκε από το τεράστιο χρυσό βουνό που σωρεύτηκε πάνω του. Ο γερο-πλούσιος μέτρησε τέσσερις φορές τα λεφτά. Yστερα άνοιξε μια σαρακοφαγωμένη κασετίνα και έβγαλε τους τίτλους του σπιτιού, τυλιγμένους σε κορδέλα. Τους ξετύλιξε και μετά πολλή σκέψη τους έδωσε στον αγοραστή. Ο τελευταίος, τους πήρε και του είπε: “Μου δίνετε παρακαλώ και την κορδέλα να τους τυλίξω;” Ο γέρος διστάζοντας του απάντησε: “Την κορδέλα; Ευχαρίστως. Πληρώστε μου, όμως, τέσσερις πεντάρες!»

Η ΑΡΧΑΙΑ ΣΟΦΙΑ: Διαβάζουμε στα Δελφικά παραγγέλματα “Πλούτω απόστει”, μακριά από τον πλούτο, γιατί η φιλαργυρία που γεννιέται είναι “μητέρα κάθε ποταπότητας και φαυλότητας” (Φωκυλίδης). Ο Δημόκριτος έλεγε πως οι “τσιγκούνηδες έχουν τη μοίρα της μέλισσας, δουλεύοντας σαν να πρόκειται να ζήσουν για πάντα”. Ο Πλάτων τόνιζε πως“δεν πρέπει να αποκτάμε μόνο τα αγαθά, αλλά να τα χρησιμοποιούμε, γιατί καμιά ωφέλεια δεν προκύπτει μόνο από την απόκτηση.” Ο Ζήνων τοποθετούσε τη φιλαργυρία, μαζί με την ακολασία και τη μέθη, στα κορυφαία πάθη, ενώ ο Διογένης έλεγε: “Η φιλαργυρία είναι η μητρόπολη όλων των παθών”. Ο Σωκράτης παρομοιάζει τη ζωή του φιλάργυρου με δείπνο νεκρού που “ενώ όλα τα έχει δε μπορεί να δοκιμάσει τίποτε”. Ο Αριστοτέλης αντιδιαστέλει την ασωτία με τη φιλαργυρία: “Ο άσωτος ξοδεύει υπερβολικά και δεν λαμβάνει αρκετά, ενώ ο φιλάργυρος λαμβάνει υπερβολικά χρήματα και δεν ξοδεύει αρκετά.” Ακόμη, ο Κικέρων εύστοχα αποφαίνεται για τη γεροντική φιλαργυρία: “Τι πιο παράλογο από έναν οδοιπόρο που αυξάνει τα αποθέματά του για το ταξίδι που πλησιάζει στο τέλος”.

Η ΝΕΟΤΕΡΗ ΣΟΦΙΑ: Ο Ραφουσκό αναδεικνύει την πλάνη των φιλάργυρων: “στο ότι θεωρούν το χρυσό αγαθό, ενώ στην πραγματικότητα είναι μόνο μέσο για απόκτηση αγαθών”, ενώ ο Μίλτον με καθαρά οικονομική ορολογία, στηριζόμενος στον Αριστοτέλη, ορίζει τη φιλαργυρία και όχι τη σπατάλη αντίθετη της οικονομίας! Ο Λαβατέρ δίνει μια πολύ εύστοχη αντιδιαστολή φιλαργυρίας και ασωτίας: “Οι φιλάργυροι πλουτίζουν κάνοντας τον φτωχό, οι δε άσωτοι φτωχαίνουν κάνοντας τον πλούσιο”. Η κινέζικη παροιμία: “Όταν η τσιγκουνιά μπαίνει στο σπίτι η ευτυχία βγαίνει” μας υπενθυμίζει πόσο υποφέρουν τα μέλη της οικογένειας του φιλάργυρου!

   ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΘΕΩΡΗΣΗ: Ο Ιούδας λάτρευε τα χρήματα, άλλωστε αυτός κρατούσε το “γλωσσόκομον”, το κοινό ταμείο των μαθητών. Ένα πάθος που τον οδηγεί σε σκοτείνιασμα του μυαλού του. Σε ώρα σκότους γίνεται η σύλληψη του Χριστού και προσφέρεται το προδοτικό φίλημα αντί τριάντα αργυρίων. Το αποτέλεσμα γνωστό. Αντί να ακολουθήσει την οδό της μετανοίας απελπίζεται και αυτοκτονεί. Είχε προσκολληθεί στον ένα από τους δύο κυρίους (Θεόν ή Μαμμωνάν, όπως έλεγε ο Κύριος). Όμως δεν μπορείς να δουλεύεις σε δύο κυρίους. Έτσι εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι “Η φτώχεια στερείται από πολλά, η δε φιλαργυρία από όλα” (Ισαάκ Σύρος). Τα ίδια λέει και ο Απ. Παύλος: “ρίζα όλων των κακών είναι η φιλαργυρία και πολλοί κυριεύθηκαν από αυτή και παραπλανήθηκαν από την πίστη τους και προκάλεσαν στον εαυτό τους πολλές οδύνες” (Α΄Τιμ. στ΄6,7,10). Πολλοί έχοντες το πάθος της φιλαργυρίας αυτοαποκαλούνται “οικονόμοι”. Γι' αυτούς έγραψε ο Ισαάκ ο Σύρος: “Ο δειλός αποκαλεί τον εαυτό του προσεκτικό, όπως ο φιλάργυρος ονομάζει τον εαυτό του οικονόμο”. Ιδιαιτέρως εύστοχος είναι ο ορισμός που δίνει ο άγιος Μάξιμος Ομολογητής στη φιλαργυρία. Είναι, λέει, το πάθος εκείνου “που λαμβάνει με χαρά και δίνει με λύπη”! Σ' αυτή τη φράση εμπεριέχεται η “εργαλειοποίηση” του άλλου. Το ίδιο λέει και ο Μ. Βασίλειος: “όπως κάνουν τα ψάρια, έτσι και ο πλεονέκτης-φιλάργυρος καταπίνει στο απύθμενο στομάχι του τους αδύναμους”. Είναι αδύνατο ο πλεονέκτης να μη στραφεί κατά του συνανθρώπου του. Γι' αυτό ο έμπειρος ασκητής, Άγιος Ισαάκ ο Σύρος, συνιστά: “Καλύτερα να κάτσεις παρέα με γύπες, παρά με πλεονέκτη και άπληστο." Οι Πατέρες δεν θεωρούν τη φιλαργυρία απλό ηθικό ολίσθημα, αλλά “θρησκεία” και βασικό προσανατολισμό της ανθρώπινης ύπαρξης. Στα λόγια του Χριστού ότι «όπου είναι ο θησαυρός σας, εκεί θα είναι και η καρδιά σας» (Ματθ. στ΄21) μοιάζει να συμφωνεί ο Eριχ Φρομ υποστηρίζοντας ότι “θρησκεία συνιστά η ολόψυχη αφιέρωση σε κάτι, το οποίο και νοηματοδοτεί την ανθρώπινη ζωή”. Κι αυτό το “κάτι” στον φιλάργυρο είναι το χρήμα. Στη χριστιανική οπτική η δίψα για πλούτο στρέφεται στον ίδιο τον υπαρξιακό προσανατολισμό του φιλάργυρου, υποτάσσοντας σ' αυτήν όλα, πράγματα ή πρόσωπα. Eτσι, το χρήμα αναδεικνύεται θεός. Άλλωστε, ο Χριστός τη φιλαργυρία έφερε ως κορυφαίο παράδειγμα επιλογής ασύμβατης προς τον Ίδιο. ΄Η με τον Θεό, είπε, ή με τον Mαμωνά. Η λατρεία του χρήματος σημαίνει μετάλλαξη του ανθρώπου σε απόλυτη ατομικότητα. Κι επειδή αυτό το αμάρτημα είναι ακόρεστο, οι Πατέρες το χαρακτηρίζουν μονιμότερο πάντων. Τα άλλα αμαρτήματα, λέει ο Άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός, είναι «ολιγόχρονα». Είναι αδύνατο ο φιλάργυρος να μη στραφεί κατά του συνανθρώπου του. Στα φληναφήματα, που καλλιεργούν διαπλεκόμενοι της εκκλησιαστικής εξουσίας πλουτοκράτες, ότι ο πλουτισμός τους είναι “θέλημα Θεού”, ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης αντιτείνει: «Δεν προέρχεται από τον Θεό το ψωμί του πλεονέκτη». Γι' αυτό και στην εκκλησιαστική παράδοση, ούτε η ελεημοσύνη, ούτε οι προσφορές αποτελούν κολυμπήθρα του Σιλωάμ ώστε να δικαιώνονται οι τρόποι συσσώρευσης του πλούτου. Αντίθετα αξιώνεται διακοπή της εκμετάλλευσης. Ο Μ. Βασίλειος ταυτίζει τον πλεονέκτη με τον «αποστερητή», μ' αυτόν, δηλαδή, που στερεί από τους εργαζομένους τη δίκαιη αμοιβή τους και δεν χορηγεί στους πενομένους τα χρειαζούμενα. Οι δωρεές του στις εκκλησιές δεν μπορούν να γίνονται δεκτές, διότι δεν γίνεται συμμέτοχος της πλεονεξίας-φιλαργυρίας ο Θεός. Ο Γέροντας Άγιος Πορφύριος προσθέτει: «Το αν θα πάμε στον Παράδεισο ή στην κόλαση, δεν εξαρτάται από το αν έχουμε λίγα ή πολλά χρήματα, αλλά από τον τρόπο πού θα χρησιμοποιήσουμε αυτά πού έχουμε. Τα χρήματα, τα κτήματα και όλα τα υλικά αγαθά δεν είναι δικά μας, του Θεού είναι, εμείς έχουμε μόνο τη διαχείριση τους. Πρέπει να ξέρουμε ότι ο Θεός θα μας ζητήσει λογαριασμό και για την τελευταία δραχμή μας, αν τη διαθέσαμε σύμφωνα με το θέλημα του ή όχι».

ΕΠΙΜΥΘΙΟ: Και ποια είναι η απάντηση στη φιλαργυρία: Να ασκηθεί ο άνθρωπος στην ολιγάρκεια, να γίνει «ολιγοδεΐας εραστής» (Άγιος Μάξιμος). Να ζήσει τα υλικά “μετρίως” και την αγάπη “αμέτρως”. Αυτό δεν σημαίνει αποτράβηγμα σε ατομική πνευματική γυμναστική. Ο Ά. Χρυσόστομος παρατηρεί ότι η ύψιστη αρετή της παρθενίας, ούτε καθολική εντολή συνιστά, ούτε οδηγεί μόνη της στον παράδεισο. Ο φιλάργυρος παρθένος θα μείνει εκτός του νυμφώνος! Η έγνοια για τον άλλον, όμως, και καθολική εντολή συνιστά, και στον παράδεισο οδηγεί. Να το αντίδοτο στη φιλαργυρία!

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Η Μεγάλη Άρκτος + ΒΙΝΤΕΟ Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

 

Η Μεγάλη Άρκτος + ΒΙΝΤΕΟ

Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

   ΓΕΝΙΚΑ: Η Μεγάλη Άρκτος (Λατινικά Ursa Major, σύμβολο: Uma), αστερισμός που καταγράφηκε από τον μεγάλο Έλληνα γεωγράφο Πτολεμαίο, είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Είναι πάντοτε ορατός από την Ελλάδα. Υπήρξε ανέκαθεν ο γνωστότερος αστερισμός, ως προς το τμήμα του με το χαρακτηριστικό σχήμα της «κατσαρόλας» ή το λεγόμενο «άροτρο». Ως ο τρίτος μεγαλύτερος σε έκταση αστερισμός, “συνορεύει” με οκτώ άλλους [Δράκων, Καμηλοπάρδαλις, Λυγξ, Λέων, Μικρός Λέων, Κόμη Βερενίκης, Θηρευτικοί Κύνες και Βοώτης]. Έχει έκταση στο ουράνιο στερέωμα 1280 τετρ. μοίρες και τα μεγάλα του άστρα [≤ 6,5 φαινομένου μεγέθους¹]είναι 209. Είναι ορατός σε γεωγραφικά πλάτη από 90° Βόρεια έως 16° Νότια.

ΙΣΤΟΡΙΑ-ΜΥΘΟΣ-ΠΑΡΑΔΟΣΗ: Αρχαιότερη αναγραφή της Μ. Άρκτου βρίσκουμε στους στίχους της Οδύσσειας, όπου αναφέρεται η Άρκτος, «Άμαξα τη λένε, που μόνο αυτή δε λούζεται στου ωκεανού το κύμα»². Οι υπόλοιποι πολύ βόρειοι αστερισμοί δεν είχαν ακόμα ανακαλυφθεί την ομηρική εποχή και έτσι δικαιολογείται η λέξη «μόνο» του ομηρικού στίχου. Παρότι ο αστερισμός είχε πολλές ονομασίες και μυθικές συσχετίσεις, σχεδόν παντού ήταν μια αρκούδα [άρκτος]. Οι Γερμανοί πάντως, τον ονόμαζαν Wagen, άμαξα, από όπου και το λαϊκό αγγλικό Wain ή Charle's Wain, δηλαδή Άμαξα του Καρόλου, στη Σαιξπηρική Εποχή. Ο κυρίαρχος μύθος μιλά για τη Νύμφη Καλλιστώ, που αγαπήθηκε από τον Δία και μεταμορφώθηκε σε αρκούδα από την Ήρα, οπότε ο Δίας την εξύψωσε στους ουρανούς. Άλλη εκδοχή θέλει τον αστερισμό απεικόνιση της Άρτεμης, γνωστής με το επίθετο «Καλλίστη». Το όνομα Lycaonia Arctos προέρχονται από τον Λυκάονα, πατέρα της Καλλιστούς, ενώ ο Σοφοκλής, στον Οιδίποδα αποκαλεί τον αστερισμό «Αρκάδιον αστέρα», από την πατρίδα της Καλλιστούς. Μια διαφορετική εκδοχή προέρχεται από πανάρχαια παράδοση της Νάξου, κατά την οποία οι Άρκτοι ήταν οι Κρητικές τροφοί του βρέφους Δία, που στη συνέχεια υψώθηκαν στους ουρανούς για την αφοσίωσή τους. Μεταγενέστερη μεταλλαγή αντικαθιστά τις τροφούς με τις Νύμφες Ελίκη και Μέλισσα. Τα Έλιξ και Ελίκη απαντούν ως ονόματα για τον ίδιο τον αστερισμό, επειδή «ελίσσεται» γύρω από τον πόλο [Απολλώνιος Ρόδιος]. Το περίεργο είναι ότι και Αμερινδοί αποκαλούσαν την «κατσαρόλα» αρκούδα (Okuari και Paukunawa), παρά το ότι ελάχιστα μοιάζει στο ζώο. Γιατί, όμως, ενώ ο αστερισμός μοιάζει με κατσαρόλα ή κουτάλα ονομάστηκε Άρκτος; Πιθανή ερμηνεία της συσχετίσεως με αρκούδα είναι ότι στα Σανσκριτικά, μητέρα των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών, η λέξη Riksha σημαίνει «αρκούδα» και «άστρο». Επίσης, ως ρήμα, σημαίνει «λάμπω». Παρατηρούμε, μάλιστα, ότι σε λαούς που δεν χρησιμοποιούν ινδοευρωπαϊκές γλώσσες υπάρχει απόκλιση, π.χ. στη Συρία η Μεγάλη Άρκτος ήταν Αγριόχοιρος, στους Λάπωνες Sarw [τάρανδος] και στην ίδια χώρα [Φινλανδία] η παράδοση θέλει τους αστέρες των Άρκτων να παριστάνουν όμορφες παρθένες με υψηλή δεξιότητα στο γνέσιμο και στην ύφανση. Το μεγάλο φιννικό έπος Kalewala δίνει μεγάλη σημασία στη Μεγάλη Άρκτο, αποκαλώντας την Otawa. Όσο για την άλλη ονομασία του αστερισμού, Άμαξα, ετυμολογικά εξηγείται από το άμα [= μαζί] και το άξων (γήινος άξονας). Η «άμαξα» επομένως είναι ο αστερισμός του οποίου οι αστέρες περιφέρονται γύρω από έναν άξονα, εκείνον που περνά από τον Βόρειο Ουράνιο Πόλο. Πολύ αργότερα, όταν η άμαξα πήρε την έννοια του κάρρου, ο Ησύχιος δίνει το όνομα Άγαννα, από το «άγειν» αλλά και από το ακκαδικό Aganna [=Κύριος Ουρανών] για τους αστέρες της Άμαξας. Επανερχόμαστε, λοιπόν, με το Charle's Wain [Charle ή Karl ήταν αρχικά ο Θωρ, βασιλιάς των θεών, αντίστοιχος του Δία]. Κάποτε ονομαζόταν έτσι η Άμαξα του Οντίν, πατέρα του Θωρ. Στους νεότερους χρόνους, ο γερμανικός λαός αποκαλεί τη Μεγάλη Άρκτο Himmel Wagen, το άρμα με το οποίο ο Προφήτης ανελήφθη στους ουρανούς. Συχνή αγγλική ονομασία για την Μεγάλη Άρκτο (τμήμα «κατσαρόλας») είναι Αλέτρι (the Plough), που αντικατοπτρίζεται στη νεολληνική λαϊκή ονομασία του αστερισμού: Αλετροπόδι. Το συνηθέστερο λαϊκό όνομα έως σήμερα στις ΗΠΑ είναι Big Dipper (=Μεγάλη Κουτάλα), όμως επιτυχέστερο είναι το παλαιότερο Butcher's Cleaver (Χασάπικος Μπαλτάς). Στη Γαλλία ο λαός την ονομάζει Casserole (=κατσαρόλα). Στην Αίγυπτο ο αστερισμός ονομαζόταν Μηρός του ταύρου ή Κνήμη [επιγραφές στους τάφους των βασιλέων]. Οι αστέρες του ονομάζονταν «μεσχέτ» και αντιπροσώπευαν τον κακό θεό Σηθ ή τον Τυφώνα. Στην ελληνιστική εποχή [θρησκευτικός συγκριτισμός] η δική μας Άμαξα θεωρήθηκε ως η Άμαξα του `Οσιρι. Κατά τις ιουδαιο-χριστιανικές αναπαραστάσεις ουράνιων μορφών (17ος αιώνας) η Μεγάλη Άρκτος προσομοιώθηκε από τον Σίλερ με τον Αρχάγγελο Μιχαήλ, ενώ από τον Καίσιο με μια από τις αρκούδες που έστειλε ο προφ. Ελισαίος να τιμωρήσουν τους διώκτες του ή με το άρμα-δώρο του Φαραώ στον Ιωσήφ. Στη νεότερη ελληνική παράδοση, η Μεγάλη Άρκτος ονομάζεται Αναποδοκάραβο, από την ομοιότητά της με ανάποδο καράβι.

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ: Ο Άγγλος ποιητής Έντ. Σπένσερ (1552-1599) χαρακτηρίζει τη Μεγάλη Άρκτο ουράνιο ρολόι. Η από τον Όμηρο χρονολογούμενη χρήση της στη ναυτιλία συνεχίσθηκε και στις αραβικές ερήμους «μέσα στις οποίες οι ταξιδιώτες κατευθύνουν από τις `Αρκτους την πορεία τους, όπως γίνεται στη θάλασσα» [Διόδωρος Σικελιώτης]. Ο Σοφοκλής γράφει ότι η Άρκτος κατευθύνει τους ταξιδιώτες γενικά. Οι αστρολόγοι της εποχής του Σαίξπηρ απέδιδαν στον αστερισμό κακές επιδράσεις, και ο Εδμόνδος στο “Βασιλιάς Ληρ” λέει ειρωνικά: «η γέννησή μου συνέβη κάτω από τη Μεγάλη Άρκτο, έτσι έπεται ότι είμαι σκληρός και λάγνος».

Η ΑΡΚΤΙΚΗ: Για τη σημασία της Μεγάλης και της Μικρής Άρκτου, σημειώνουμεί ότι η Αρκτική [γύρω από το Β. Πόλο] ονομάσθηκε έτσι από το γεγονός ότι οι Άρκτοι εκεί φαίνονται όλη την πολική νύκτα να περιφέρονται γύρω από το ζενίθ. Σε αντιδιαστολή, η αντιδιαμετρική περιοχή του Ν. Πόλου ονομάσθηκε Ανταρκτική.

   ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Οι φωτεινότεροι αστέρες στη Μεγάλη Άρκτο, ορατοί με γυμνό μάτι, κυμαίνονται μεταξύ των 140 και των 227. Οι αστέρες α και ε είναι οι φωτεινότεροι αστέρες, δευτέρου μεγέθους. Ο α είναι διπλός αστέρας, γνωστός με το όνομα Dubhe. Ο β είναι γνωστός ως Merak. Οι γ, δ, ε, κατά σειράν ονομάζονται Φέκντα, Μεγκρέζ και Αλιόθ. Ο ζ καταχωρείται ως Mizar, ενώ ο η στην άκρη της ουράς ονομάζεται Αλκάιντ. Ο διπλός αστέρας θ, έχει φαινόμενο μέγεθος 3,17 και κινείται 1 μοίρα ανά έτος περίπου. Οι λ και μ ονομάζονται Βόρειος και Νότιος Tania, αντίστοιχα. Οι ν και ξ είναι οι Alula Borealis και Alula Australis, αντίστοιχα. O ο (όμικρον) ονομάζεται Muscida. Τέλος ο αστέρας 80 Μεγάλης Άρκτου, ως συνοδός του Μιζάρ, είναι γνωστός με το όνομα Alcor.

ΑΛΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Ο αστέρας 47 [φ.μ. 5,10], έχει έναν πλανήτη σε μέση απόσταση από αυτόν 314 εκατομμύρια χιλιόμετρα, περίοδο περιφοράς 1.098 γήινες ημέρες, ενώ το σύστημα απέχει από εμάς 45,93 έτη φωτός και απομακρύνεται με 12,6 χιλιόμετρα/δευτερόλεπτο. Η μάζα του πλανήτη είναι 3 ως 7 φορές μεγαλύτερη από του Δία, ενώ του αστέρα 10% μεγαλύτερη εκείνης του Ήλιου. Είναι από τους πρώτους εξωπλανήτες που ανακαλύφθηκαν [1996]. Το 2002 ανακαλύφθηκε και άλλος εξωηλιακός πλανήτης στη Μεγάλη Άρκτο, γύρω από τον αστέρα HD 89744 [φ.μ. 5,74], σε μέση απόσταση από αυτόν 132 εκατομμύρια χιλιόμετρα, και περίοδο περιφοράς 256 γήινες ημέρες. Το όλο σύστημα απέχει από εμάς 130 έτη φωτός. Στον αστερισμό εντοπίστηκε ακόμη ο μεταβλητός αστέρας W Μεγάλης Άρκτου [φ.μ. περίπου 8, ορατός με κιάλια] που έδωσε το όνομά του σε ολόκληρη την κατηγορία των διπλών συστημάτων σε επαφή, των συστημάτων, δηλαδή, που αποτελούνται από δύο αστέρες που περιφέρονται ταχύτατα γύρω από το κοινό κέντρο μάζας τους και τους συνδέει ένας «λαιμός» της ύλης τους. Εδώ η φυγόκεντρη δύναμη αποτρέπει τη συνένωσή τους. Στη Μεγάλη Άρκτο εντοπίζεται ακόμη το νεφέλωμα NGC 3587, με φ.μ. 9,9, γνωστό στους ερασιτέχνες αστρονόμους ως νεφέλωμα της Κουκουβάγιας, εξαιτίας του σχήματός του. Η απόστασή του από τη Γη υπολογίζεται σε 2.600 έτη φωτός. Οι κυριότεροι γαλαξίες του αστερισμού είναι: Ο σπειροειδής Μ81, από τους φωτεινότερους του ουρανού, με φ.μ. 6,9 και απόσταση από τη Γη 12 εκατομμύρια έτη φωτός, ο ιδιόμορφος Μ82 [φ. μ. 9,3] σε απόσταση από τη Γη 11,5 εκατομμύρια έτη φωτός(!) και ο NGC 5457, γνωστός ως Pinwheel Galaxy, που είναι εντυπωσιακός σπειροειδής [φ.μ. 8,3] σε απόσταση από τη Γη 27 εκατομμύρια έ.φ. Καταλαμβάνει στον ουρανό έκταση σχεδόν 1/5 της τετραγωνικής μοίρας!

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Ερατοσθένης, Καταστερισμοί ή Αστροθεσίαι: Μεγάλη Άρκτος  konstantinosa.oikonomou@gmail.com

1. Το φαινόμενο μέγεθος είναι ο αριθμός που προδιορίζει πόσο λαμπρό φαίνεται ένα ουράνιο σώμα από τη Γη. Όσο πιο λαμπρό φαίνεται τόσο μικρότερη είναι η αριθμητική τιμή μεγέθους.Έτσι ο Ήλιος έχει το μεγαλύτερο φαινόμενο μέγεθος [-26,7] και ακολουθούν η Σελήνη [-12,5] και η Αφροδίτη [-4,4].

2. Στο μεταξύ όμως, χάρη στη μετάπτωση του γήινου άξονα, ο αστερισμός έχει απομακρυνθεί από τον βόρειο ουράνιο πόλο κι έτσι δεν είναι πλέον αειφανής από το μεγαλύτερο μέρος της Μεσογείου, ούτε ως προς το τμήμα της «κατσαρόλας»!

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Η Μεγάλη Τετάρτη [Μ. Τρίτη εσπέρας]15/16/4.25

 

Η Μεγάλη Τετάρτη [Μ. Τρίτη εσπέρας]15/16/4.25

Γυνή, βαλοῦσα σώματι Χριστοῦ μύρον,
Την Νικοδήμου προὔλαβε σμυρναλόην.

Κατά την Μεγάλη Τετάρτη θυμόμαστε το γεγονός της αλείψεως του Κυρίου με μύρο από μια πόρνη γυναίκα. Επίσης φέρεται στη μνήμη μας, η σύγκλιση του Συνεδρίου των Ιουδαίων, του ανωτάτου δηλαδή Δικαστηρίου τους, που συνεδρίασε για πάρει την καταδικαστική απόφαση κατά του Κυρίου, καθώς και τα σχέδια του Ιούδα για προδοσία του Διδασκάλου του.

Δύο μέρες πριν το εβραϊκό Πάσχα, καθώς ο Κύριος ανέβαινε προς τα Ιεροσόλυμα, κι ενώ βρισκόταν στο σπίτι στου λεπρού Σίμωνα, τον πλησίασε μια μετανοημένη πόρνη γυναίκα κι άλειψε το κεφάλι Του με πολύτιμο μύρο. Η τιμή του ήταν γύρω στα τριακόσια δηνάρια, πολύτιμο άρωμα και γι' αυτό οι μαθητές την επέκριναν και περισσότερο απ' όλους ο βαστάζων τον γλωσσόκομον, δηλαδή ο ''ταμίας'' Ιούδας. Γνώριζαν οι μαθητές καλά πόσο μεγάλο ζήλο έδειχνε πάντοτε ο Χριστός για την ελεημοσύνη προς τους φτωχούς. Ο Χριστός όμως την υπερασπίσθηκε, για να μην αποτραπεί απ' το καλό της σκοπό. Τους είπε ότι για λίγο ακόμη θα τον έχουν κοντά τους. ''Τους φτωχούς'', είπε, ''θα τους έχετε πάντα''. Ανέφερε μάλιστα και τον ενταφιασμό Του, προσπαθώντας να αποτρέψει τον Ιούδα από τη προδοσία, αλλά μάταια. Τότε απέδωσε στη γυναίκα την μεγάλη τιμή να διακηρύσσεται το ενάρετο έργο της σε ολόκληρο την οικουμένη.

   Ο Ιερός Χρυσόστομος μας θυμίζει ότι δύο ήταν οι γυναίκες που άλειψαν με μύρο τον Κύριο. Οι τρεις πρώτοι Ευαγγελιστές αναφέρουν μια και την ίδια γυναίκα, που πήρε την ονομασία πόρνη. Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης όμως κάνει λόγο και για άλλη γυναίκα, αξιοθαύμαστη και σεμνή, τη Μαρία την αδελφή της Μάρθας και του Λαζάρου, που άλειψε τα άχραντα πόδια Του σκουπίζοντας τα με τις τρίχες των μαλλιών της [η περικοπή αναγιγνώσκεται στουν ναούς κατά την Κυριακή των Βαϊων].

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. Δ'.

Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός, καὶ μακάριος ὁ δοῦλος, ὃν εὑρήσει γρηγοροῦντα, ἀνάξιος δὲ πάλιν, ὃν εὑρήσει ῥαθυμοῦντα. Βλέπε οὖν ψυχή μου, μὴ τῷ ὕπνῳ κατενεχθής, ἵνα μῄ τῷ θανάτῳ παραδοθῇς, καὶ τῆς βασιλείας ἔξω κλεισθῇς, ἀλλὰ ἀνάνηψον κράζουσα· Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος εἶ ὁ Θεός, διὰ τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἡμᾶς.

Και το Τροπάριο της Κασσιανής:

Δοξαστικό των αποστίχων των Αίνων της Μεγάλης Τετάρτης, μέλος Π. Λαμπαδαρίου. Ήχος πλάγιος Δ'

   ''Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή, τὴν σὴν αἰσθομένη θεότητα, μυροφόρου ἀναλαβοῦσα τάξιν, ὀδυρομένη, μύρα σοι, πρὸ τοῦ ἐνταφιασμοῦ κομίζει. Οἴμοι! λέγουσα, ὅτι νύξ μοι ὑπάρχει, οἶστρος ἀκολασίας, ζοφώδης τε καὶ ἀσέληνος ἔρως τῆς ἁμαρτίας. Δέξαι μου τὰς πηγὰς τῶν δακρύων, ὁ νεφέλαις διεξάγων τῆς θαλάσσης τὸ ὕδωρ κάμφθητί μοι πρὸς τοὺς στεναγμοὺς τῆς καρδίας, ὁ κλίνας τοὺς οὐρανοὺς τῇ ἀφάτῳ σου κενώσει. Καταφιλήσω τοὺς ἀχράντους σου πόδας, ἀποσμήξω τούτους δὲ πάλιν τοῖς τῆς κεφαλῆς μου βοστρύχοις ὧν ἐν τῷ παραδείσῳ Εὔα τὸ δειλινόν, κρότον τοῖς ὠσὶν ἠχηθεῖσα, τῷ φόβῳ ἐκρύβη. Ἁμαρτιῶν μου τὰ πλήθη καὶ κριμάτων σου ἀβύσσους τίς ἐξιχνιάσει, ψυχοσῶστα Σωτήρ μου; Μή με τὴν σὴν δούλην παρίδῃς, ὁ ἀμέτρητον ἔχων τὸ ἔλεος.

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ ENG. VERSION : Lord, when the woman who had fallen into many sins perceived Your divinity, she assumed the role of a myrrh-bearing woman, and lamenting brought fragrant oils to anoint You before Your burial. "Woe is me," she says. "Night for me is a frenzy without restraint, very dark and moonless, a sinful love-affair. Accept the fountains of my tears, You who draw out from the clouds the water of the sea. Take pity on me, and incline to the sighing of my heart, You who bowed the heavens by Your ineffable self-emptying. I shall cover Your unstained feet with kisses, and wipe them dry again with the locks of my hair; those feet, whose sound at twilight in Paradise echoed in Eve's ears, and she hid in fear. Who can reckon the multitude of my sins, or fathom the depths of Your judgments, O my life-saving Savior? Do not despise me, Your servant, since without measure is Your mercy."

Ο αστερισμός Πυξίς και ο αρχαίος αστερισμός Αργώ + ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου, συγγραφέα

 

Ο αστερισμός Πυξίς και ο αρχαίος αστερισμός Αργώ + ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου, συγγραφέα

   ΑΡΓΩ: Η Αργώ (Argo Navis) ήταν μεγάλος νότιος αστερισμός νοτίως της Ύδρας και του Μονόκερω, μερικώς ορατός από την Ελλάδα, που σημειώθηκε από την αρχαιότητα. Η ονομασία του προήλθε από το μυθικό πλοίο Αργώ. Σήμερα, είναι ο μοναδικός από τους 48 αστερισμούς του Πτολεμαίου που δεν αναγνωρίζεται αυτούσιος από τη σύγχρονη Αστρονομία, καθώς τον 19ο αιώνα ο αστερισμός διαιρέθηκε σε 4 τμήματα, τα οποία είναι οι σημερινοί επίσημα αναγνωριζόμενοι αστερισμοί Πυξίς, Πρύμνα, Τρόπις και Ιστία. Ο αρχαίος αυτός αστερισμός, όπως κινείται από την ανατολή προς τη δύση στον ουρανό, φαίνεται σαν να πλέει ανάποδα, με την υπερυψωμένη πρύμνη να προηγείται. Σύμφωνα με την ελληνική Μυθολογία, όταν το ταξίδι της Αργοναυτικής Εκστρατείας τελείωσε, η θεά Αθηνά τοποθέτησε το πλοίο στα ουράνια, δηλαδή το καταστέρισε. Ο Ερατοσθένης, αντίθετα, πίστευε πως ο αστερισμός απεικόνιζε το πρώτο πλοίο που διέπλευσε τη θάλασσα, αιώνες πριν τον Ιάσονα και μετέφερε τον Δαναό με τις 50 κόρες του από την Αίγυπτο στη Ρόδο και το Άργος. Οι Αιγύπτιοι πίστευαν πως ήταν η κιβωτός που μετέφερε την Ίσιδα και τον Όσιρι κατά τον Κατακλυσμό, ενώ οι Ινδοί το ίδιο για τους Isi και Iswara. Η λέξη Αργώ προέρχεται από τον κατακευαστή ναυπηγό Άργο. Ετυμολογικά "Αργώ" σημαίνει αργυρολαμπής αλλά και ταχεία. Στους Ρωμαίους ήταν πάντα Argo και Navis. Πάντως ο Κικέρων τον αποκαλεί Argolica Navis, ενώ ο Οβίδιος Pagasaea Carina/Puppis, από το θεσσαλικό λιμάνι των Παγασσών, όπου ναυπηγήθηκε η Αργώ. Οι Άραβες αποκαλούσαν την Αργώ Al Safinah (πλοίο) και Markab υποζύγιο), λέξεις που στη νεότερη Ευρώπη μεταγράφηκαν ως Alsephina και Merkeb. Η βιβλική άποψη για τον αστερισμό ήταν βέβαια η Κιβωτός του Νώε (Arca Noachi, ή Archa Noae).

ΟΙ ΑΣΤΕΡΕΣ: Στην Αργώ αποδίδονταν 829 αστέρες ορατοί με γυμνό μάτι. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ελληνικά γράμματα μοιράσθηκαν σε αστέρες των τριών αστερισμών Πρύμνας, Τρόπιδος και Ιστίων, και συνεπώς οι τελευταίοι δεν έχουν όλα τα γράμματα να χαρακτηρίζουν τους δικούς τους αστέρες. Οι α, β, ε, η, θ, ι, υ, χ, ω ανήκουν στην Τρόπιδα, οι γ, δ, κ, λ, μ, φ, ψ στα Ιστία και οι ζ, ν, ξ, ο, π, ρ, σ, τ στην Πρύμνα. Ο φωτεινότερος όλων (και με μεγάλη διαφορά από τον δεύτερο σε φωτεινότητα) είναι ο α, γνωστός ως Κάνωπος ή Κάνωβος, στη θέση του πηδαλίου της Αργούς. Ας δούμε όμως το πρώτο “κομμάτι” του αστερισμού, αυτό που σήμερα ονομάζεται Πυξίς.

   ΠΥΞΙΣ – ΓΕΝΙΚΑ: Η Πυξίς [Λατ. Pyxis, συντ. Pyx], είναι ένα νότιος αστερισμός που σημειώθηκε πρώτα από τον αστρονόμο Lacaille [1763]. Έχει έκταση 220,8 τετ. μοίρες [65ος μεταξύ των 88 αναγνωρισμένων αστερισμών] και συνορεύει με τους αστερισμούς: Ύδρα, Πρύμνα, Ιστία και Αντλία. Είναι πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 52° Βόρεια και 90° Νότια. Στην Ελλάδα είναι αμφιφανής: ορατός στο σύνολό του μόνο τις νύκτες του χειμώνα και τα ανοιξιάτικα βράδια. Ο LaCaille τον σχημάτισε από αστέρες των Ιστίων και του καταρτιού της Αργούς και η αρχική ονομασία ήταν Pyxis Nautica [Πυξίδα Ναυτικού].

   ΟΙ ΦΩΤΕΙΝΟΤΕΡΟΙ ΑΣΤΕΡΕΣ: Ο αστερισμός έχει 41 ορατούς [φ.μ. ≤ 6,5] αστέρες. Μόνο δύο απ' αυτούς είναι φωτεινότεροι του τέταρτου μεγέθους, και κανένας δεν έχει ιδιαίτερο όνομα. Ο α Πυξίδος είναι και ο φωτεινότερος του αστερισμού, με φαινόμενο μέγεθος 3,68. Οι β, γ, δ, ζ, θ, κ και λ Πυξίδος έχουν αντιστοίχως φαινόμενο μέγεθος 3,97, 4,01, 4,89, 4,89, 4,72, 4,58 και 4,69.

ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ: Ο αστέρας Τ Πυξίδος είναι ένας κατακλυσμικός μεταβλητός, που επανειλημμένα έχει εκραγεί ως [επαναληπτικός] καινοφανής. Στην Πυξίδα είναι ορατά ακόμη τα ανοικτά σμήνη NGC 2627 και NGC 2658, που έχουν αντιστοίχως φ.μ. 8,4 και 9,2., το πλανητικό νεφέλωμα NGC 2818A (φ.μ. 11,9) και το ανοικτό σμήνος NGC 2818. τέλος στην Πυξίδα περιλαμβάνεται και ο γαλαξίας NGC 2613, στο βορειοδυτικό τμήμα του αστερισμού, [φ.μ. 10,3], που μας δείχνει την πλάγια όψη του.

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

Η Ζωοδόχος Πηγή και οι ομώνυμος ναοί της Κωνσταντινούπολης και της Λάρισας [Παρασκευή Διακ/μου] 25.4.25 +ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

 

Η Ζωοδόχος Πηγή και οι ομώνυμος ναοί της Κωνσταντινούπολης και της Λάρισας

[Παρασκευή Διακ/μου] 25.4.25 +ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου 

   ΣΥΝΑΞΑΡΙ: Ένα από τα πολλά ονόματα της Θεοτόκου είναι και το “Ζωοδόχος Πηγή”, αφού γέννησε την Ζωή, που είναι ο Χριστός. Το όνομα αυτό αποδόθηκε στην Παναγία από τον Ιωσήφ τον Υμνογράφο (9ος αι.). Η γιορτή αναφέρεται στα εγκαίνια του Ναού της Παναγίας, γνωστού ως «Ζωοδόχος Πηγή στο Μπαλουκλί», έξω από τα θεοδοσιανά τείχη της Κωνσταντινούπολης, όπου και τα λεγόμενα "παλάτια των πηγών", θέρετρα Βυζαντινών Αυτοκρατόρων. Εκεί υπήρχε αγίασμα που επιτελούσε και επιτελεί πολλά θαύματα.

  Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ: Ο Ιερός Ναός Ζωοδόχου Πηγής στην Πόλη ανεγέρθηκε από τον αυτοκράτορα Λέοντα τον Θράκα, που, πριν γίνει αυτοκράτορας, ως απλός στρατιώτης, συνάντησε έναν τυφλό έξω από την Χρυσή Πύλη της Βασιλεύουσας. Ο τυφλός του ζήτησε νερό να πιει και ο Λέων αναζήτησε την πηγή του νερού στην κατάφυτη περιοχή, αλλά δεν μπόρεσε να την ανακαλύψει. Η διήγηση προσθέτει πως ο Λέων λυπήθηκε που δεν βρήκε νερό να δώσει στον τυφλό. Άκουσε τότε φωνή να του λέει: «Βασιλιά Λέοντα», ενώ ακόμη ήταν στρατιώτης, “είσελθε βαθύτερα στο δάσος, και αφού λάβεις με τις χούφτες σου το θολερό αυτό νερό, να ξεδιψάσεις τον τυφλό και να του πλύνεις τα μάτια. Τότε θα γνωρίσεις ποια είμαι εγώ που κατοικώ στο μέρος αυτό”. Ο Λέων έκανε αμέσως όπως τον διέταξε η φωνή και ο τυφλός είδε το φως του. Η φωνή εκείνη ήταν της Παναγίας. Όταν ο Λέων έγινε αυτοκράτορας (457-474), με ευγνωμοσύνη έκτισε στο μέρος εκείνο του αγιάσματος Ιερό Ναό προς τιμήν της Παναγίας. Όταν κατέρρευσε ο Ναός από τον χρόνο, ο Ιουστινιανός ανοικοδόμησε τη Ζωοδόχο Πηγή, καθιστώντας το ναό μεγαλοπρεπέστερο, ενώ αργότερα ο Βασίλειος Α΄ ο Μακεδών, μετά από σεισμό, ανέλαβε την ανακαίνισή του (869). Ο Ναός αυτός κατέρρευσε τον 15ο αιώνα. Ο Pierre Gylles σημειώνει ότι εκείνη την περίοδο (16ος αι.), η εκκλησία δεν υπήρχε πια, αλλά οι ασθενείς εξακολουθούν να επισκέπτονται την Πηγή. Το 1825 το αγίασμα καταστράφηκε από γενιτσάρους κατά την εξέγερσή τους. Το 1833 ο Πατριάρχης Κωνστάντιος Α΄ ξαναέκτισε τον Ναό πάνω στα ερείπια του παλαιού. Τα εγκαίνια έγιναν την 2/2/1835 από τον ίδιο τον Πατριάρχη στο Μπαλουκλί. Μπαλουκλί σημαίνει τόπος με ψάρια, αφού στην δεξαμενή της Πηγής υπάρχουν ψάρια. Σήμερα, εκτός από τη μεγάλη εκκλησία, λατρευτικό κέντρο του συγκροτήματος αποτελεί ο υπόγειος ναός της Ζωοδόχου Πηγής, όπου βρίσκονται η δεξαμένη με το αγίασμα και τα ψάρια. Aκόμη και Tούρκοι πηγαίνουν στην εκκλησία αυτή, παίρνουν αγιασμένο νερό και θεραπεύονται. Να σημειώσουμε ότι το 1955 ο ναός βεβηλώθηκε από όχλο Τούρκων που όρμησαν διαλύοντας τα πάντα στην περίοδο των Σεπτεμβριανών, του ξεσπάσματος δηλαδή των βαρβάρων κατά κάθε τι χριστιανικού και ελληνικού στην Κωνσταντινούπολη. Στον ναό αυτό θεραπεύθηκαν η αυτοκράτειρα Ζωή, οι αυτοκράτορες Ιουστινιανός, Λέοντας Σοφός, Ρωμανός Λεκαπηνός, ο Ανδρόνικος Γ΄, ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Στέφανος, ο Ιεροσολύμων Ιωάννης, πλήθος κληρικών, μοναχών και απλών πιστών. Τον 14ο αιώνα ο Νικηφόρος Κάλλιστος παραθέτει έναν κατάλογο 63 θαυμάτων.

   Ο ΟΜΩΝΥΜΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ ΚΑΙ Η ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ: Ως το τέλος της Τουρκοκρατίας οι κάτοικοι στη συνοικία Ταμπάκικα εκκλησιάζονταν στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Αχιλλίου, όσο αυτός λειτουργούσε. Το 1877 οικοδομήθηκε σε κεντρικό σημείο της συνοικίας ένα παρεκκλήσι της Παναγίας Φανερωμένης όπου υπήρχε και παλαιό κοιμητήριο. Την ίδια χρονιά, εμφανίστηκε μία μοναχή ονόματι Θεοφανία, που εργάσθηκε αμισθί στο παρεκκλήσιο του μικρού κοιμητηρίου. Η Θεοφανία εγκαταστάθηκε κοντά στο μικρό ναΐσκο, σε ένα μικρό κελλάκι, ζώντας ασκητικά. Ο Κύριος βλέποντας την καθαρότητα της ψυχής της, της αποκάλυψε σε όνειρο ότι στο σημείο που υπάρχει το μαγγανοπήγαδο, στο βάθος του, βρίσκεται παλαιά θαυματουργή εικόνα της Θεομήτορος από πολλά χρόνια. Η μοναχή ξαναείδε σε όνειρο, αυτή τη φορά την Υπεραγία Θεοτόκο, να την οδηγεί στο μαγγανοπήγαδο και να της δείχνει ότι στο βυθό του βρίσκεται η εικόνα της. Τότε η μοναχή ανέφερε τα θαυμαστά όνειρα τα όνειρα στον τότε ιερέα του Ναΐσκου και κατόπιν στον Επίσκοπο Λαρίσης Νεόφυτο. Η μοναχή Θεοφανία ένδακρυς διηγήθηκε στον Επίσκοπο τα όνειρά της και εκείνος έδωσε εντολή να βρεθεί συνεργείο για να αντλήσει το νερό του πηγαδιού. Με εγκύκλιό του μάλιστα κάλεσε ιερείς και πιστούς να παραστούν στην τελετή. Έτσι, μία μέρα σχηματίστηκε πομπή γύρω από το πηγάδι με τους ιερείς ενδεδυμένους τα ιερά τους άμφια, τον Επίσκοπο επικεφαλής, παρουσία πλήθους κόσμου και αφού προηγήθηκε παράκληση στην Υπεραγία Θεοτόκο, άρχισε η άντληση του νερού οπότε στο βυθό εμφανίστηκε η εικόνα. Μεγάλη η συγκίνηση και η χαρά όλων, ενώ αμέσως ήχησε η καμπάνα του κωδωνοστασίου του Ναΐσκου. Ο Μητροπολίτης Νεόφυτος καθάρισε από τις λάσπες την εικόνα και με πομπή την οδήγησε στο Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Αχιλλίου όπου εναποτέθηκε προς προσκύνηση για σαράντα ημέρες. Την εικόνα αυτή, η οποία απεικονίζει την Υπεραγία Θεοτόκο και τον Κύριο, την ονόμασε ο Επίσκοπος, Ζωοδόχο Πηγή, και έδωσε εντολή να φιλοξενηθεί στον Μητροπολιτικό Ναό μέχρι ανεγέρσεως Ιερού Ναού. Η εικόνα αυτή βρίσκεται μέχρι και σήμερα στον Ναό της Ζωοδόχου Πηγής χαρίζοντας, ευλογία, παραμυθία και θαύματα στους πιστούς. Μετά την κατάρτιση ερανικής επιτροπής ανεγέρσεως Ιερού Ναού, ο Μητροπολίτης Νεόφυτος διόρισε τον ιερέα Δημήτρη Σακελλαρίου επικεφαλής στη διενέργεια εράνου σε όλη τη Θεσσαλία, που είχε πλέον ενσωματωθεί με την ελέυθερη Ελλάδα¹. Έτσι χτίστηκε ο πρώτος ναός Βασιλικού ρυθμού. Ο Ι. Ναός αυτός κατεδαφίστηκε και στη θέση του ανηγέρθη νέος μεγαλοπρεπής Ναός τη δεκαετία του 1990.

    Η ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ: Η σημερινή εορτή είναι α΄ Κινητή εορτή, διότι εξαρτάται από την ημέρα του Πάσχα, όπως και άλλες μεγάλες εορτές (Ανάληψη, Πεντηκοστή, κ.ά.) Εορτάζεται ην Παρασκευή της Διακαινησίμου, δηλαδή την εβδομάδα που ακολουθεί αμέσως μετά το Πάσχα. Β΄ Είναι Θεομητορική εορτή γιατί είναι μία εορτή προς τιμήν της Παναγίας. H εορτή αυτή, αντίθετα με τις υπόλοιπες Θεομητορικές, έχει σχέση με τις θαυμαστές επεμβάσεις της Παναγίας πρός σωτηρίαν ανθρώπων που την επικαλέστηκαν με πίστη. Όπως στο Mπαλουκλί εορτάζουν την Zωοδόχο Πηγή και ο ναός εκείνος της Θεοτόκου είναι πηγή θείων δωρεών, έτσι και κάθε εκκλησία με ορθόδοξο ιερέα που λειτουργεί και τελούνται τα άγια μυστήρια, είναι μία ζωοδόχος πηγή. “Στην Eκκλησία τρέχει το αθάνατο νερό της διδασκαλίας του Kυρίου. Tο νερό αυτό που ξεδιψά, πηγάζει από την υπερτάτη θυσία του Kυρίου. Tο νερό αυτό θεραπεύει, δίνοντας υγεία στις ανάπηρες και τραυματισμένες ψυχές, διά πρεσβειών της Παναγίας.” (Αυγ. Καντιώτης).

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Konsatntinosa.oikonomou@gmail.com

1. Αρχιμανδρίτης π. Κωνσταντίνος Δεληχρήστος, http://www.panagialarisis.gr/history-temple

Ο Άγιος Νεομάρτυς Δούκας [ο Ράπτης], ο Μυτιληναίος: Η πρόκληση από μια παντρεμένη μουσουλμάνα και το φρόνημα του νεαρού χριστιανού ράπτη. [24 Απριλίου 1564 - Κωνσταντινούπολη] από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου

 

Η πρόκληση από μια παντρεμένη μουσουλμάνα και το φρόνημα του νεαρού χριστιανού ράπτη: Ο Άγιος Νεομάρτυς Δούκας [ο Ράπτης], ο Μυτιληναίος

[24 Απριλίου 1564 - Κωνσταντινούπολη]

από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο

   Ο Άγιος Δούκας καταγόταν από τη Λέσβο. Ήταν νέος στην ηλικία πολύ όμορφος σωματικά, ομορφότερος όμως στην ψυχή. Στο επάγγελμα ήταν ράφτης, που το εξασκούσε στην Πόλη. Απ’ ό,τι φαίνεται ήταν καλός στην τέχνη του γι’ αυτό πελατεία του ήταν όλη η τότε αριστοκρατία της Κωνσταντινουπόλεως. Ήταν θερμός χριστιανός και άμεμπτος στην ηθική του, που, όπως θα δούμε, δοκιμάστηκε και θριάμβευσε. Στο πρόσωπο του Δούκα βρίσκουμε ένα άλλο «σώφρονα Ιωσήφ», που, όπως εκείνος δεν υπέκυψε στις αμαρτωλές προτάσεις της γυναίκας του άρχοντα της Αιγύπτου, έτσι και ο Δούκας δεν παρασύρθηκε στην αμαρτία από μια τούρκισσα χανούμισσα, που αγωνίσθηκε να τον παρασύρει στην αμαρτία. Επειδή στον Δούκα ράβονταν όλη η άρχουσα τάξη της Κωνσταντινούπολης, εκείνος ελεύθερα έμπαινε κι έβγαινε στα παλάτια των Τούρκων.

   Συνέβη λοιπόν, κάποτε, να τον ερωτευθεί μια μεγάλη παντρεμένη κυρά από σπουδαία οικογένεια, από την οποία προέρχονταν πολλά ηγετικά στελέχη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Εκείνη πρώτα άρχισε να του κάνει διάφορα δώρα, ύστερα να του λέει ερωτικά λόγια για να τον παρασύρει. Ο Άγιος, σαν καθαρός από ερωτικές σχέσεις και αγνός ψυχή τε και σώματι, απόρησε, γιατί δεν περίμενε ποτέ να ακούσει από μια τόσο μεγάλη κυρία τέτοιους προκλητικούς λόγους.

   

   Έκανε τον σταυρό του κι έφυγε από εκείνο το παλάτι σαν άλλος νέος Πάγκαλος Ιωσήφ. Εκείνη, όταν είδε πως δεν ερχόταν πλέον στο σπίτι της, άρχισε να του στέλνει μηνύματα μα ο Άγιος δεν απαντούσε. Πήγε τότε η ίδια στο εργαστήριό του και του είπε, σύμφωνα με το “Νέον Μαρτυρολόγιον”, περίπου τα εξής: “Άκουσε με σε παρακαλώ, θέλω να έρχεσαι στα σαράι μου, όπως και προηγουμένως και μη φοβάσαι κανένα. Ο άντρας μου λείπει σε εκστρατεία και ή έρχεται ή δεν έρχεται. Όμως, αν θέλεις να ασπαστείς το Ισλάμ, σε παίρνω για άντρα μου. Αλλά κι αν επιστρέψει ο άντρας μου, θα σε έχω τον πρώτο στο παλάτι μου. Κι αν ακόμη δεν θέλεις ν’ αλλάξεις την πίστη σου, ας μείνεις και Ρωμιός, μόνο να έρχεσαι, όπως σου είπα”. Του είπε κι άλλα πολλά η “σύζυγος του Πετεφρή”, η νέα Αιγυπτία και, βλέποντας το αμετάθετο της γνώμης του Δούκα, κατέληξε με εκβιασμό: “Αν δεν κάνεις όπως σου είπα, να ξέρεις, θα χάσεις τη ζωή σου”. Ο ευλογημένος νέος, έχοντας στην καρδιά του τον έρωτα μόνο του Ιησού Χριστού μέσα του, καθόλου δεν λογάριασε τις κολακείες εκείνης της αναιδούς, ούτε και τις φοβέρες της, ούτε ποτέ ξαναπάτησε στο παλάτι της. Εκείνη του έστελνε συνέχεια μηνύματα. Ο Άγιος δεν ανταποκρινόταν.

   Οργίστηκε λοιπόν η καταραμένη εκείνη Αγαρηνή και ορκίστηκε να τον εξοντώσει, για να μην τον βλέπει να ελέγχει την ακολασία της. Πήγε, λοιπόν, στον βεζίρη και του είπε την υπόθεση αντίστροφα απ΄ ότι στην πραγματικότητα. Είπε λοιπόν καταγγέλλοντας: “Έχω ένα ράφτη που ράβει στο παλάτι μου ό,τι χρειάζεται. Τον ειδοποίησα να έρθει να του δώσω μερικά ρούχα για ράψιμο και αυτός ήλθε και μου είπε λόγια τόσο άσχημα και άπρεπα που ντρέπομαι να σου τα πω, γι’ αυτό τον έδειρα και έφυγε. Τώρα είναι στο εργαστήριό του και θέλω να τον θανατώσεις”. Ο βεζίρης [οθωμανός υπουργός] υποσχέθηκε πως θα πραγματοποιήσει το θέλημά της, διότι εκείνη προερχόταν από μεγάλη οικογένεια.

   Αμέσως ο βεζίρης διέταξε τον σούμπαση (έπαρχο) να φέρει τον νέο μπροστά του. Όταν τον έφεραν την ρώτησε: “Τι ορίζεις να του κάνω”; Κι εκείνη, όλο σατανική κακία του αποκρίθηκε: “Αν γίνει Τούρκος άφησέ τον, ειδ’ άλλως να τον ρίξεις στα τσιγκέλια!” Πρώτα άρχισε ο βεζίρης να του μιλάει με κολακευτικά λόγια, με όμορφο τρόπο. Κατόπιν διέταξε και τον βασάνισαν απάνθρωπα. Τέλος βλέποντας ότι δεν μπορούν να τον πείσουν να εξισλαμισθεί, τον έγδαραν ζωντανό και πέταξαν το δέρμα του στη θάλασσα, ενώ στη συνέχεια τον κρέμασαν στα τσιγκέλια και εκεί παρέδωσε την αγία του ψυχή στα χέρια του αθλοθέτη Κυρίου από τον οποίο έλαβε τον της αθλήσεως στέφανο. Ήταν η 4η Απριλίου του 1564.

ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ: Ως των Ορθοδόξων ο εμψυχωτής, νεομαρτύρων ο εμπνευστής, των Λεσβίων ο βλαστός, Εκκλησίας υπέρμαχος, αθλητά Δούκα, μεγαλοφώνως τιμώμεν σε, πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ σωθήναι τας ψυχάς ημών.

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

Η εξέλιξη των άστρων – ο Βέγας + ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

 

Η εξέλιξη των άστρων – ο Βέγας + ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου

Το νεφέλωμα της Ροζέτας

   ΑΣΤΡΙΚΑ ΣΜΗΝΗ: Αν και αρκετά άστρα γεννιούνται μεμονωμένα, εν τούτοις τα περισσότερα δημιουργούνται κατά ομάδες σχηματίζοντας σμήνη άστρων. Oταν ο Γαλαξίας μας ήταν ακόμη νέος και υπήρχε άφθονο υδρογόνο, τα πρωταρχικά του νεφελώματα δημιούργησαν δεκάδες χιλιάδες άστρα ταυτόχρονα σχηματίζοντας τα λεγόμενα σφαιρωτά σμήνη. Σήμερα όμως τα νεφελώματα δεν είναι τόσο μεγάλα και σχηματίζουν λιγότερα άστρα στα γαλαξιακά σμήνη άστρων. Συνήθως, ένα ανοικτό σμήνος αποτελείται από 50 έως 500 άστρα, ενώ σπανίως μπορεί να φτάνουν τις μερικές χιλιάδες. Ο Ήλιος μας γεννήθηκε σ` ένα παρόμοιο σμήνος. Ένα τέτοιο ανοικτό σμήνος άστρων βρίσκεται στον αστερισμό του Ταύρου και με την πίεση της ακτινοβολίας του έχει εκδιώξει τα αέρια του νεφελώματος, από το οποίο γεννήθηκαν τα άστρα που το αποτελούν. Αυτό το σμήνος ονομάζεται Πλειάδες, που ονοματίστηκαν από τις ομώνυμες κόρες του Ατλάντα και της Πλειόνης, γνωστότερες στο λαό μας με τ` όνομα "Πούλια". Το σμήνος αυτό αποτελείται από εκατοντάδες άστρα ηλικίας 100 μόνο εκατομμυρίων χρόνων, γι` αυτό γύρω τους διακρίνονται ακόμη υπολείμματα του νεφελώματος απ` το οποίο γεννήθηκαν. Το κεντρικό και λαμπρότερο από τ` άστρα του σμήνους, η Αλκυόνη, βρίσκεται σε απόσταση 410 ετών φωτός και είναι 10 φορές μεγαλύτερο και 1.000 λαμπρότερο από τον Ήλιο. Ένα παράδειγμα τέτοιας διαδικασίας παρατηρείται και στο "Νεφέλωμα Ροζέτα" [αστερισμός Μονόκερου]. Η διάμετρος του νεφελώματος είναι 55 έτη φωτός, έχει υλικά για τη δημιουργία 11.000 άστρων σαν τον Ήλιο και βρίσκεται σε απόσταση 2.600 ετών φωτός από μας. Το νεφέλωμα μοιάζει με στεφάνι. Τα αέρια του νεφελώματος περιβάλουν ένα φωτεινό ανοικτό σμήνος 21 λαμπρών άστρων, καθώς και άλλα μικρότερης φωτεινότητας. Η ακτινοβολία των άστρων του σμήνους αυτού απομάκρυνε τα υπόλοιπα αέρια στο κέντρο του νεφελώματος σχηματίζοντας τη μορφή του στεφανιού. Το λαμπρότερο απ` αυτά, το άστρο "12 Μονόκερου", είναι ένας κιτρινωπός γίγαντας με φωτεινότητα 2.500 ήλιων!

Οι Πλειάδες [Πούλια]

ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΑΣΤΡΩΝ: Τ` άστρα που αποτελούν τα νεαρά αστρικά σμήνη δεν έχουν όλα ίδιο μέγεθος, χρώμα ή λαμπρότητα. Αυτό οφείλεται στη συνολική ποσότητα ύλης που περιέχει τη στιγμή της γένεσής του. Γιατί η ποσότητα της ύλης που έχει το κάθε άστρο, όταν γεννιέται, καθορίζει τη ζωή και το θάνατό του! Οποιαδήποτε όμως κι αν είναι η μάζα τους, τα περισσότερα άστρα στη διάρκεια της αρχικής τους εξέλιξης αντιμετωπίζουν το πρόβλημα μιας μεγάλης περιστροφικής ταχύτητας, που τα εμποδίζει να συμπυκνωθούν και να εξελιχθούν κανονικά. Μερικά, όπως το άστρο Βήτα της Λύρας, περιστρέφονται τόσο γρήγορα κατά τη διάρκεια της δημιουργίας τους, ώστε αναγκάζονται να διαχωριστούν μετατραπόμενα σε σύστημα διπλών άστρων. Συχνά, ορισμένα μεγάλα άστρα δεν κατορθώνουν να ελαττώσουν την περιστροφή τους με απλό “διχασμό” τους, οπότε διαχωρίζονται σε πολλαπλά αστρικά συστήματα. Τρία, τέσσερα, πέντε ή και περισσότερα άστρα αποτελούν ένα τέτοιο αστρικό σύστημα! Τα διπλά και πολλαπλά άστρα είναι συχνότατα στο Σύμπαν [50% των άστρων]. Μερικά από τα λαμπρότερα άστρα που βλέπουμε στον ουρανό, παρόλο που φαίνονται μεμονωμένα, αποτελούνται στην πραγματικότητα από δύο ή περισσότερα άστρα. Άλλα πάλι άστρα, όπως ο Ήλιος σχηματίζουν πλανήτες, οι οποίοι με την παρουσία τους ελαττώνουν την περιστροφή του άστρου. Σήμερα αντιλαμβανόμαστε ότι η δημιουργία πλανητικών συστημάτων είναι συνηθισμένο φαινόμενο που συμβαίνει στα αρχικά στάδια γέννησης των περισσότερων άστρων. Το 1983, ο Αστρονομικός Δορυφόρος IRAS, ανακάλυψε ένα δίσκο υλικών γύρω από το άστρο Βέγας της Λύρας σε απόσταση “μόνο” 26 ετών φωτός από μας. Ο Βέγας φαίνεται ως το τρίτο λαμπρότερο άστρο στον ουρανό, και είναι πολύ νεότερος από τον ήλιο. Ο δίσκος των υλικών που ανακάλυψε ο IRAS εκτείνεται σε μίαν απόσταση 12 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από το Βέγα. Αυτή η παρατήρηση ήταν η πρώτη απόδειξη για την ύπαρξη στερεών αντικειμένων γύρω από κάποιο άλλο άστρο. Ένα χρόνο αργότερα μία άλλη φωτογραφία του νεότατου άστρου Βήτα στον αστερισμό του Οκρίβαντα, [62 ε.φ. μακριά μας], έδειξε την ύπαρξη παρόμοιου δίσκου υλικών. Ο δίσκος εκτείνεται σε απόσταση 60 δις χιλιομέτρων από το άστρο και αποτελείται από παρόμοια υλικά, από τα οποία αποτελούνται και οι πλανήτες μας. Το 1995 έγινε μία ακόμη εντυπωσιακή ανακοίνωση σχετικά με την παρατήρηση ερευνητών στο άστρο 51 του Πήγασου. Το άστρο αυτό βρίσκεται σε απόσταση 42 ετών φωτός, ενώ στο γήινο ουρανό φαίνεται αμυδρά. Παρ` όλα αυτά, είναι της ίδιας κατηγορίας με τον Ήλιο, και μάλιστα πρέπει να έχει έναν τουλάχιστον πλανήτη να περιφέρεται γύρω του. Oλα δείχνουν ότι η δημιουργία πλανητικών συστημάτων είναι συνηθισμένο φαινόμενο που συμβαίνει στα αρχικά στάδια της γέννησης των περισσοτέρων άστρων. Οπότε το Σύμπαν πρέπει να περιλαμβάνει τρισεκατομμύρια τρισεκατομμυρίων πλανήτες! Πολλά λοιπόν από τ` άστρα που βλέπουμε στον ουρανό πρέπει να περιλαμβάνουν γύρω τους πλανήτες σαν του Ήλιου μας. Και όλα αυτά δεν είναι παρά μόνο τα γειτονικά μας άστρα που βρίσκονται στον ίδιο Γαλαξία!

Η θέση του Βέγα στον ουράνιο θόλο

   ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΒΕΓΑ: Ο Βέγας, από τους καλύτερα μελετημένους αστέρες, θα είναι ο βόρειος πολικός αστέρας σε 13727 χρόνια(!), όπως ήταν και το 12.000 π.Χ, λόγω μετάπτωσης των ισημεριών¹. Είναι το πρώτο άστρο μετά τον Ήλιο που φωτογραφήθηκε και καταγράφηκε φασματοσκοπικά [16/7/1850]. Είναι εύκολα ορατός τα καλοκαιρινά βράδια μέχρι και τον Νοέμβριο [περνά από το ζενίθ στην κεντρική Ελλάδα] και αποτελεί τη βορειοδυτική κορυφή του λεγόμενου Θερινού Τριγώνου [είναι ο φωτεινότερος αστέρας, ενώ οι άλλοι είναι ο Ντενέμπ και ο Αλτάιρ]. Το όνομα Βέγας, προέρχεται από το αραβικό [Al Nasr al] Waki, δηλαδή «ο αετός που ορμά», και αντιστοιχούσε σε ολόκληρο τον αστερισμό. Οι Αιγύπτιοι αποκαλούσαν τον Βέγα, Maat, δηλαδή «αστέρα-όρνιο». Οι αρχαίοι Έλληνες τον αποκαλούσαν Λύρα από το όνομα του όλου αστερισμού, Οι Ρωμαίοι έδιναν τόση σημασία στον Βέγα, ώστε καθόριζαν την έναρξη του φθινοπώρου τους από το γεγονός της δύσεώς του κατά το λυκαυγές².

ΔΕΔΟΜΕΝΑ: Ο Βέγας είναι πρότυπο του λευκού αστέρα αφού η κλίμακα της κυανής φωτεινότητας (μεγέθους) B ορίσθηκε ως το 0,00 της κλίμακας δείκτη χρώματος. Η μέση επιφανειακή του θερμοκρασία ανέρχεται στους 9.300^oC. Είναι σχετικώς νεαρός αστέρας, ηλικίας 450-460 εκατομμυρίων ετών. Πάντως δεν θα “ζήσει” περισσότερο από 1 δις έτη συνολικά. Η διάμετρός του είναι τριπλάσια της ηλιακής, αλλά είναι 37 φορές λαμπρότερος από τον Ήλιο και 2,5 φορές από τον Σείριο. Ο Βέγας πλησιάζει το Ηλιακό Σύστημα με ταχύτητα 13,5 χλμ/δευτ. (48.600 χλμ/ω)! Δεν θα κάψει, όμως, τη Γη, αφού δεν κατευθύνεται ακριβώς προς εμάς. Θα έλθει σε μία ελάχιστη απόσταση 17 ε.φ. μετά από 290.000 γήινα έτη, οπότε και θα μας προσπεράσει και θα απομακρυνθεί.

ΠΕΡΙΑΣΤΡΙΚΟΣ ΔΙΣΚΟΣ: Ο Βέγας περιβάλλεται, όπως είπαμε, ακόμα από περιαστρικό δίσκο. Νεότερες έρευνες έδειξαν ότι ο δίσκος έχει ακτίνα AU 120 [λίγο μεγαλύτερος από τη ακτίνα του ηλιακού συστήματος]. Πρόσφατες (1998, 2003) έρευνες για υποθετικούς πλανήτες γύρω του δεν απέφεραν οριστικά αποτελέσματα, αν και υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να υπάρχουν.

konstantinosa.oikonomou@gmail.com

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

1. Στην Αστρονομία η μετάπτωση του άξονα ενός ουράνιου σώματος προέρχεται από τη βαρύτητα και είναι η αργή και συνεχής αλλαγή κατεύθυνσης του άξονά περιστροφής του. Στη Γη η μετάπτωση του άξονα της, και συνεπώς των ισημεριών της, σημαίνει την διαρκή μετακίνηση της κατεύθυνσής του κυκλικά έτσι ώστε σε 26.000 έτη να συμπληρώνεται μια πλήρης περιφορά.

2. Λυκαυγές είναι η χρονική περίοδος από της έναρξης της διάλυσης του σκότους μέχρι την ανατολή του ήλιου.