Ο Άγιος Γεώργιος ο Παϊζάνος ο Νεομάρτυρας 14.2 εκ Μυτιλήνης ΑΠΟ Κων/νος Οικονόμου

 

Ο Άγιος Γεώργιος ο Παϊζάνος ο Νεομάρτυρας 14.2 εκ Μυτιλήνης

Κων/νος Οικονόμου

 

Γεώργιος τίς ούτος υπάρχει πάλιν;
Mάρτυς νέος πέφυκεν. Ω της ανδρίας!

Ο Άγιος Νεομάρτυς Γεώργιος, ο επικαλούμενος Παϊζάνος, κατά την κρατούσα παράδοση γεννήθηκε στο χωριό Πλαγιά της περιφέρειας Πλωμαρίου της νήσου Λέσβου. Ήταν ράφτης στο επάγγελμα και μαρτύρησε στην Κωνσταντινούπολη, το έτος 1693 μ.Χ., επειδή ομολόγησε την πίστη του στον Χριστό και αρνήθηκε να αλλαξοπιστήσει.

Τμήμα του λειψάνου του Νεομάρτυρα φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Λειμώνος Λέσβου.

Ἀπολυτίκιον
Ἡ πληθύς τῶν Λεσβίων τέρπου καί χόρευε, καί τήν πάμφωτον μνήμην τοῦ Νεομάρτυρος Γεωργίου, τοῦ στερροῦ ὁπλίτου τίμησον, ὅτι ἐν χρόνοις χαλεποῖς ἐναθλήσας καρτερῶς ἐνίκησε τόν βελίαρ, καί νῦν ἐν πόλω πρεσβεύει ὑπέρ τῶν πίστει γεραιρόντων αὐτόν.

    Περισσότερες πληροφορίες στο: Ο νεομάρτυς Γεώργιος Παϊζάνος – τριακόσια χρόνια από το μαρτύριο του (1693‐1993) στό περιοδικό τῆς Ι.Μ. Μυτιλήνης «Ὁ Ποιμήν», τ. ΝΘ΄(1994) ,σελ.18‐20. Διαβάζουμε εκεί μεταξύ άλλων: Πρὶν ἀπὸ τριακόσια ἀκριβῶς χρόνια, στὶς 14 Φεβρουαρίου 1693, μαρτύρησε διὰ ξίφους στὴν Κωνσταντινούπολη ὁ Λέσβιος νεομάρτυς Γεώργιος Παϊζάνος ἢ Πασγιάνος, ὁ Ρράπτης. Πολὺ λίγα γνωρίζουμε γιʹ αὐτόν: Τὸν μνημονεύει ὁ ὅσιος Νικόδημος Ἁγιορείτης στὸ «Νέον Μαρτυρολόγιον» (Βενετία 1799, σελ. 129) Γράφει ο Άγιος Νικόδημος: «Κατὰ τό͵1693 ἔτος, ἐν μηνὶ Φεβρουαρίῳ, ἐμαρτύρησεν ἐν Βυζαντίῳ διὰ τὴν εὐσέβειαν Γεώργιοςο ρράπτης, τοὐπίκλην Παϊζάνος, ὁ ἐκΜυτιλήνης». Ὁ ἴδιος ὁ Νικόδημος στὸν «Συναξαριστή» του (πρώτη ἔκδοση, τόμος Βʹ, Βενετία1 819, σελ. 128), ἀναγράφει τὴ μνήμη του στὶς 14 Φεβρουαρίου, προσθέτοντας κατὰ τὴν παλαιὰ συνήθεια καὶ τὸ σχετικὸ ἰαμβικὸ δστιχο: «Ὁ ἅγιος νεομάρτυς Γεώργιος ράπτης Μυτιληναῖος, ὁ καλούμενος Παϊζάνος, ἐμαρτύρησεν ὑπὲρ εὐσεβείας ἐν Κωνσταντινουπόλει κατὰ τὸ ἔτος 1693. Γεώργιος τὶς οὗτος ὑπάρχει πάλιν; Μάρτυς νέος πέφυκεν, ὢ τῆς ἀνδρείας». Στὰ Μηναῖα, από τον Βαρθολομαῖο Κουτλουμουσιανὸ τὸν Ἰμβριο, μπῆκε σχεδὸν κατὰ λέξη ἡ ἀνωτέρω ἀναγραφὴ τοῦ νικοδήμειου Συναξαριστοῦ μὲ τὴν προσθήκη ὅτι ὁ νεομάρτυς τελειώθηκε διὰ ξίφους: ''...ξίφει τελειοῦται».

Το ηφαίστειο της Θήρας [Σαντορίνης] + ΒΙΝΤΕΟ του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου - συγγραφέα

 

Το ηφαίστειο της Θήρας [Σαντορίνης] + ΒΙΝΤΕΟ

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου - συγγραφέα

Η Σαντορίνη αποτελεί ένα από τα 5 ηφαιστειακά κέντρα που απαρτίζουν το νότιο ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου. Ουσιαστικά, ότι βλέπουμε από το νησί, είναι οι κορυφές των τεράστιων ηφαιστειακών βράχων, γεμάτοι από ολόλευκα σπίτια και εκκλησίες. Στρώμα πάνω στο στρώμα το κόκκινο ηφαιστειακό πέτρωμα δημιουργεί μία οπτική εικόνα μοναδική πάνω στη Γη. Το ηφαίστειο της Σαντορίνης είναι από τα μεγαλύτερα υποθαλάσσια ενεργά ηφαίστεια στο κόσμο. Ίσως το μόνο ηφαίστειο που η Καλντέρα του φθάνει μέχρι τη θάλασσα.

ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ: Πριν αρχίσει η ηφαιστειακή δραστηριότητα στη Σαντορίνη, πριν 2 με 2,5 εκατομμύρια χρόνια, στη θέση της Σαντορίνης υπήρχε ένα μικρό νησί που αποτελούταν από μεταμορφωσιγενή πετρώματα, κυρίως ασβεστόλιθο και σχιστόλιθο. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα ξεκίνησε στη περιοχή του Ακρωτηρίου και στις νησίδες Χριστιανά. Εκεί, τα πετρώματα σήμερα έχουν αλλοιωθεί έντονα. Στη συνέχεια, πριν 500.000 χρόνια περίπου, δημιουργήθηκε στα βόρεια του νησιού το ηφαίστειο της Περιστερίας, το οποίο παρήγαγε ανδεσιτικές λάβες. Σήμερα υπολείμματα του ηφαιστείου αυτού βρίσκονται στο Μικρό Προφήτη Ηλία και το Μεγάλο Βουνό. Συγχρόνως μικρότερα ηφαίστεια - κώνοι σκωρίας ήταν ενεργά προς τα νότια, στον Μπάλο, Κόκκινη Παραλία και Κοκκινόπετρα. Στη συνέχεια μέχρι πριν 200.000 χρόνια, δημιουργείται ένα ασπιδωτό ηφαίστειο που ένωσε όλα τα επιμέρους νησιά. Αυτή η φάση τελειώνει με μια σειρά ισχυρών εκρήξεων που δημιουργεί την πρώτη καλντέρα. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα παρατηρείται ξανά πριν 180.000 χρόνια. Μια δεύτερη καλντέρα δημιουργείται πριν 40.000 με 60.000 χρόνια από ισχυρές εκρήξεις. Στη συνέχεια σχηματίζονται τα ηφαίστεια του Σκάρου και της Θηρασιάς, τα οποία καταστρέφονται από την έκρηξη του Ρίβα πριν 21.000 χρόνια. Τον 17ο αιώνα π.Χ. λαμβάνει χώρα η μεγάλη έκρηξη, που γράφουμε πιο κάτω, η οποία δίνει στην καλντέρα το σημερινό της σχήμα. Η “μινωική” έκρηξη. Ο όγκος των τότε ηφαιστειακών αναβλημάτων υπολογίζεται ανάμεσα σε 39 και 60, ίσως και περισσότερα κυβικά χιλιόμετρα και κάλυψαν με ένα στρώμα πάχους δεκάδων μέτρων τη Σαντορίνη! Η δραστηριότητα κατά τους ιστορικούς χρόνους δημιούργησε τις νησίδες Νέα και Παλαιά Καμένη, εντός της καλντέρας.

ΑΙΤΙΑ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ: Η ηφαιστειακή δραστηριότητα στη Σαντορίνη είναι αποτέλεσμα της καταβύθισης της Αφρικανικής πλάκας κάτω από την Ευρασιατική, ή ακριβέστερα την υποπλάκα του Αιγαίου. Η καταβύθιση γίνεται με ταχύτητα 5 cm/έτος προς τα βορειοανατολικά με γωνία 30-40°, και το όριο μεταξύ των δύο πλακών βρίσκεται στην ελληνική τάφρο, νότια της Κρήτης. Η πλάκα της Αφρικής λιώνει σε μεγάλο βάθος και στη συνέχεια τα λιωμένα πετρώματα ανέρχονται στην επιφάνεια και σχηματίζουν τα ηφαίστεια του Αιγίου, τα οποία αποτελούν το Ηφαιστειακού Τόξου του Νοτίου Αιγαίου. Το σύμπλεγμα της Σαντορίνης, που περιλαμβάνει επίσης τις νησίδες Χριστιανά και το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο, είναι το πιο ενεργό του τόξου.

Η ΜΕΓΑΛΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΚΡΗΞΗ: Η μεγαλύτερή του έκρηξη συνέβη κατά την διάρκεια της Μινωική Εποχής του Χαλκού πριν από 3.600 χρόνια. Ολόκληρο το κέντρο του, τότε, κυκλικού νησιού βυθίστηκε στη θάλασσα κατά την διάρκεια της τρομερής ηφαιστειακής έκρηξης. Η έκρηξη προκάλεσε τεράστια κύματα [τσουνάμι] που κυριολεκτικά αφάνισαν τον προηγμένο πολιτισμό της Μινωικής Κρήτης, 70 μίλια νότια της Σαντορίνης. Η τεράστια μάζα ελαφρόπετρας που εκτινάχθηκε κατά την ηφαιστειακή έκρηξη κάλυψε την επιφάνεια της θάλασσας σε μία τεράστια περιοχή, που εν συνεχεία ξεβράστηκε στις ακτές με το τσουνάμι που προκλήθηκε από την έκρηξη. Στις περισσότερες από τις γύρω περιοχές του Αιγαίου, βρέθηκαν κομμάτια ελαφρόπετρας που είχαν παρασυρθεί στην επιφάνεια της θάλασσας. Αυτό που αποτελεί σήμερα τη Σαντορίνη είναι ένα μεγάλο μέρος του (τότε κυκλικού) νησιού σε σχήμα ημισελήνου. Ιστορικοί και αρχαιολόγοι εμφανίζονται προβληματισμένοι ως προς την ημερομηνία που εξερράγη το ηφαίστειο της Θήρας, με πιθανή χρονολογία κάπου μεταξύ 1645 και 1500 π.Χ. Από διάφορες μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στις στάχτες που απέμειναν στο βυθό της θάλασσας, βρέθηκε πως όταν εξερράγη το ηφαίστειο, η έκρηξη που προκλήθηκε ήταν η ισχυρότερη που συνέβη ποτέ στα χρονικά της ανθρωπότητας.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ: Ο παγκόσμιος χάρτης ίσως να ήταν διαφορετικός σήμερα αν το ηφαίστειο της Σαντορίνης δεν είχε εκραγεί πριν από 3.500 χρόνια. Το ηφαίστειο της Θήρας δεν δημιούργησε απλά μία τεράστια τρύπα στο νησί της Σαντορίνης, αλλά άλλαξε ριζικά την Ιστορία της αρχαίας Μεσογείου. Ο μινωικός πολιτισμός, ο κυρίαρχος τότε μεσογειακός πολιτισμός, κατέρρευσε ως αποτέλεσμα της έκρηξης αυτής, σύμφωνα με την πλειονότητα των ιστορικών [κάποιοι το αμφισβητούν], αλλάζοντας οριστικά το τότε πολιτικό τοπίο. Οι περιβαλλοντικές αλλαγές που συντελέστηκαν έγιναν αισθητές σε ολόκληρη την υφήλιο. Με την καταστροφή συνδέονται και ο θρύλος της Ατλαντίδας και η ιστορία των Βιβλικών Πληγών με την επακόλουθη έξοδο από την Αίγυπτο. Η έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας ήταν τέσσερις με πέντε φορές ισχυρότερη από αυτή του Κρακατόα σύμφωνα με τους γεωλόγους, ενώ η ενέργεια της αντιστοιχεί με την ταυτόχρονη έκρηξη εκατοντάδων ατομικών βομβών σε κλάσματα του δευτερολέπτου!

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ: Το γεγονός ότι δεν βρέθηκε κανένα πολύτιμο στοιχείο που να βοηθάει στη μελέτη του ηφαιστείου, όπως μέταλλα ή ακόμα και ανθρώπινα απομεινάρια, υποδηλώνει πως οι κάτοικοι της Σαντορίνης είχαν ήδη εκκενώσει το νησί. Δυστυχώς, όμως, ο μινωικός πολιτισμός δεν είχε την ίδια τύχη, αφού παρήκμασε ξαφνικά μετά την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, τα τσουνάμι που προκλήθηκαν καταπόντισαν τον ναυτικό του στόλο και τα παράκτια χωριά. Η πτώση της θερμοκρασίας που προκλήθηκε εξαιτίας των τεράστιων ποσοτήτων διοξειδίου του θείου που απελευθερώθηκαν στην ατμόσφαιρα, οδήγησε σε ψύχος για πολλά χρόνια και βροχές κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, καταστρέφοντας καλλιέργειες. Όλα αυτά έπληξαν κάθε ισχυρό Μινωικό πόλισμα σε διάστημα μικρότερο των 50 χρόνων. Σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, η ειρηνική και αποτελεσματική κυριαρχία τους έδωσε τη θέση της στο στρατοκρατορικό σύστημα πόλης-κράτους της Αρχαίας Ελλάδας, που κυριάρχησε πλέον στη Μεσόγειο.

ΘΗΡΑ, ΑΤΛΑΝΤΙΔΑ ΚΑΙ ΠΛΗΓΕΣ ΤΟΥ ΦΑΡΑΩ: Το ηφαίστειο της Θήρας δεν άλλαξε απλά την πολιτιστική ιστορία της Ευρώπης αλλά έδωσε το έναυσμα και σε πολλούς τυχοδιώκτες και επίδοξους κυνηγούς θησαυρών να κυνηγήσουν την τύχη τους. Όταν ο Έλληνας φιλόσοφος Πλάτωνας περιέγραφε τη χαμένη πόλη της Ατλαντίδας σχεδόν μία χιλιετία μετά την έκρηξη του ηφαιστείου, ίσως είχε ως αναφορά παραδόσεις της Θήρας που πέρασαν από γενιά σε γενιά και διογκώθηκαν με το πέρασμα των χρόνων. Οι επιπτώσεις από την έκρηξη του ηφαιστείου θα μπορούσαν, ακόμη, να δικαιολογήσουν πολλές από τις Πληγές που περιγράφονται στην Παλαιά Διαθήκη, συμπεριλαμβανομένων των ημερών σκότους και της μόλυνσης των ποταμών.

Η ΕΚΡΗΞΗ ΤΟΥ 1650: Η ιστορία της γέννησης του δεύτερου ηφαιστείου της Θήρας [Κολούμπο], αρχίζει με σεισμούς και θανάτους. Από το 1649 αλλεπάλληλες σεισμικές δονήσεις τάραζαν τη Σαντορίνη, χωρίς κανείς να μπορεί να φανταστεί τι συνέβαινε 7 χλμ. βορειοανατολικά του νησιού. Ήταν τα προεόρτια της δημιουργίας ενός μοναδικού ηφαιστείου. Οι σεισμοί «έχτιζαν» σιγά σιγά τον χώρο και στις 14 Σεπτεμβρίου 1650, ένα χρόνο μετά, εκδηλώνεται μεγάλος σεισμός και η θάλασσα αρχίζει να αλλάζει χρώμα. Το νερό γίνεται πράσινο και ένα δολοφονικό αέριο εξαπλώνεται στην περιοχή σκορπώντας θάνατο. Ήταν το διοξείδιο του άνθρακα που προήλθε από το λειωμένο μάγμα στον φλοιό της Γης. Βρήκε διέξοδο μέσα από τις σχισμές του πυθμένα με αυτή τη μορφή. Στις 27 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, λάβα ξεπήδησε από τη θάλασσα και έδωσε στο ηφαίστειο τη μορφή που έχει σήμερα.

ΕΡΕΥΝΕΣ ΣΤΗΝ ΥΠΟΘΑΛΑΣΣΙΑ ΚΑΛΝΤΕΡΑ: Έλληνες επιστήμονες του Πανεπιστήμιο Αθηνών και του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών που ερεύνησαν τον πυθμένα του νεότερου αυτού ηφαιστείου σε βάθος 500 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, διαπίστωσαν πως στο γεωθερμικό πεδίο του Κολούμπο [υποθαλάσσια καλντέρα] συμβαίνουν φαινόμενα που όμοιά τους δεν έχουν παρατηρηθεί ξανά στον κόσμο. Τα αποτελέσματα των εργασιών τους που δημοσιεύθηκαν στο γνωστού κύρους επιστημονικό περιοδικό «Scientific Reports- Nature». Οι ερευνητές αυτοί, υποδεικνύουν ότι βαθιά κάτω από το ηφαίστειο συμβαίνουν «εξαιρετικά αποτελεσματικές βιογεωχημικές διεργασίες απόθεσης μετάλλων», όπως δήλωσε στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Κοιτασματολογίας Στέφανος Κίλιας. Στο μαγματικό θάλαμο του υποθαλάσσιου ηφαιστείου που εκτείνεται σε βάθος 5 χιλιομέτρων στον φλοιό της Γης, εξελίσσονται διεργασίες που ανήκουν στην αιχμή της σύγχρονης διεπιστημονικής γνώσης και έρευνας όπως η Γεωβιολογία και η Βιογεωχημεία: Χρυσάφι, αντιμόνιο, θάλλιο, άργυρος, αρσενικό, υδράργυρος, ψευδάργυρος αλλά και διοξείδιο του άνθρακα σε τεράστιες ποσότητες, μαζί με μικροοργανισμούς(!) που συμπεριφέρονται με ασυνήθιστο τρόπο και φαίνεται να διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία των μετάλλων(;), συνθέτουν την ιδιαίτερη φυσιογνωμία αυτού του ηφαιστείου. «Το ηφαίστειο μοιάζει με μια χοάνη που το βαθύτερο σημείο του είναι τα 504 μέτρα. Εκεί στον πυθμένα του, που αποτελείται από στερεοποιημένη λάβα, υπάρχουν ρηγματώσεις μέσα από τις οποίες εκλύεται διοξείδιο του άνθρακα σε ποσοστό 99% αλλά και κάποιοι σχηματισμοί, που λέγονται υδροθερμικές καμινάδες και αποτελούνται από μέταλλα όπως το χρυσάφι, το αντιμόνιο, ο άργυρος και το θάλλιο», προσθέτει στα ΝΕΑ η Παρασκευή Νομικού, λέκτορας Ωκεανογραφίας. Αυτές οι καμινάδες μοιάζουν με με βραχώδη στενόμακρα υψώματα [έως 5 μέτρα] που είναι διάστικτα από οπές. Από το 2006 ήταν γνωστή η ύπαρξη των καμινάδων, όχι όμως και τα πετρώματα από τα οποία αποτελούνται. Το 2011 και το 2012 μέλη της ελληνικής ερευνητικής ομάδας, με επικεφαλής την Παρασκευή Νομικού, με το «E/V Nautilus» του αμερικανικού Πανεπιστημίου Rhode Island, συνέλεξαν με υποβρύχιο ρομπότ δείγματα πετρωμάτων - μεταλλευμάτων από αυτές τις καμινάδες, παγίδευσαν σε δειγματοσυλλέκτες φυσαλίδες από τα αέρια που εκλύονται από τις ρηγματώσεις του πυθμένα και δείγματα θερμού νερού. Αυτό που έκανε αρχικά μεγάλη εντύπωση στους ειδικούς ήταν ότι στον πυθμένα του ηφαιστείου, μέχρι και 10 μ. ψηλότερα από αυτόν, δεν υπήρχε ίχνος ζωής. Μόνο ένα παράξενο πορτοκαλοκόκκινο υλικό, ένα αλλόκοτο μικροβιακό οικοσύστημα ανακατεμένο με άμορφα σιδηροξείδια, απλωνόταν παντού. Το διαπερνούσαν οι φυσαλίδες από τις ρηγματώσεις που αποδείχθηκε ότι εκλύουν μόνο διοξείδιο του άνθρακα μετατρέποντας τον πυθμένα του Κολούμπο σε τοξική λίμνη! Οι επιστήμονες έφεραν στην επιφάνεια τα δείγματα από τις καμινάδες και άρχισαν την πολύπλοκη ανάλυσή τους στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και σε ορισμένα εξειδικευμένα εργαστήρια του εξωτερικού, ώστε να προσδιοριστεί η χημική τους σύσταση και να αποκαλυφθούν τα στοιχεία και ιχνοστοιχεία που περιείχαν. Κονιορτοποίησαν μικρά τμήματα από τις καμινάδες και τα αποτελέσματα των αναλύσεων έδειξαν ότι κάτω από το ηφαίστειο βρίσκεται ένα πολυμεταλλικό κοίτασμα εν τη γενέσει του. «Οι αναλύσεις μας έδειξαν την ύπαρξη χρυσού σε περιεκτικότητα που εντυπωσιάζει. Η ανώτατη τιμή που μετρήσαμε ήταν 32 γραμμάρια στον τόνο και η μέση τιμή 9 - 10 γραμμάρια στον τόνο», λέει ο Στέφανος Κίλιας. «Η μέγιστη περιεκτικότητα του δείγματος σε άργυρο ήταν 1.910 γραμμάρια στον τόνο [σχεδόν δυο κιλά στον τόνο]. Ακόμα πιο εντυπωσιακή ήταν η συγκέντρωση του αντιμονίου, αυτού του στρατηγικής σημασίας μετάλλου. Το βρήκαμε σε μέγιστη περιεκτικότητα 22.400 γραμμάρια στον τόνο (πάνω από 2,2% κατά βάρος!) Πρόκειται για ποσότητα που ενδεχομένως να μην έχει καταγραφεί ποτέ άλλοτε στη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία». Εν κατακλείδι, η καταβύθιση της αφρικανικής λιθοσφαιρικής πλάκας κάτω από την ευρωπαϊκή στο ύψος της Κρήτης δημιούργησε στην περιοχή της Σαντορίνης δύο μαγματικούς θαλάμους -έναν κάτω από την καλντέρα στη Σαντορίνη και έναν κάτω από το Κολούμπο. Μέσα από το μάγμα εκλύεται το διοξείδιο του άνθρακα και άλλα αέρια όπως η αμμωνία καθώς και τα μέταλλα, όπως π.χ. ο χρυσός και το αντιμόνιο, που δημιούργησαν αυτές τις καμινάδες.

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

Ο Άγιος Νεομάρτυς Νικόλαος ο Κορίνθιος [14.2.1554] γράφει ο Κωνσταντίνος Οικονόμου

 

Ο Άγιος Νεομάρτυς Νικόλαος ο Κορίνθιος [14.2.1554]

Κωνσταντίνος Οικονόμου

ΚΑΤΑΓΩΓΗ – ΟΡΦΑΝΙΑ: Ο Νεομάρτυς Νικόλαος γεννήθηκε λίγο μεταξύ των ετών το 1510-1520 μ.Χ., από φτωχούς γονείς, στο Ψάρι Κορινθίας, ένα μικρό άσημο χωριό, στο βουνό Ζάρηκα. Τον πατέρα του τον λέγανε Ιωάννη και την μητέρα του Καλή. Οι γονείς του ήταν ευσεβείς Χριστιανοί και ξεχώριζαν στο χωριό για την πίστη τους. Ο Νικόλαος, από μικρός ανατρέφονταν από τους ευσεβείς γονείς του με την Ορθόδοξο πίστη. Όταν όμως έγινε δώδεκα χρονών, πέθαναν και οι δυο του γονείς και ο Νικόλαος έμεινε ορφανός και μόνος. Για να ζήσει αναγκάστηκε να ξενιτευτεί και πήγε στη Σηλυβρία της Θράκης.

ΣΤΗ ΒΑΣΙΛΕΥΟΥΣΑ: Εκεί έζησε αρκετά χρόνια και κατόπιν μετέβη στην Κωνσταντινούπολη. Κάποιος Σηλυβρινός τον εκτίμησε βαθύτατα και λόγω εμπιστοσύνης, τού ανέθεσε την φροντίδα του σπιτιού του. Ο Νικόλαος εκεί στην Πόλη εργάστηκε ευσυνείδητα. Όταν όμως έφτασε στην κατάλληλη ηλικία, αποφάσισε να κάμει οικογένεια. Νυμφεύθηκε λοιπόν μια φτωχή, αλλά καλή γυναίκα. Απέκτησε μάλιστα αρκετά παιδιά. Για να θρέψει την οικογένεια του εργαζότανε στην αγορά ως παντοπώλης. Είχε ανοίξει μαγαζί τροφίμων σε καλή θέση, στην αγορά σε κεντρικό δρόμο. Κι ενώ έβγαζε χρήματα πολλά, δεν ξεχνούσε τη σωτηρία του και την πρόοδο της ψυχής του αλλά και την πνευματική υγεία της οικογενείας του.

ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ ΑΠΟ ΦΘΟΝΟ: Κατά το 34ο έτος της βασιλείας του Σουλτάνου Σουλεϊμάν [1553-4] του λεγομένου και “Μεγαλοπρεπούς”, κι αφού ο σουλτάνος αυτός φόνευσε τον μεγαλύτερο υιό του, εξεστράτευσε κατά των Περσών. Κατά την απουσία του άφησε στην Κωνσταντινούπολη έναν Έπαρχο, Σινάν ονομαζόμενο. Αλλά αυτός ήτανε θηρίο ανήμερο και όχι άνθρωπος. Ήταν η εποχή που ο κάθε Οθωμανός, όταν μισούσε ένα Χριστιανό, μπορούσε να τον καταγγείλει στον Σινάν. Αυτό έκαμαν και στον Νικόλαο. Μερικοί Τούρκοι από τη Σηλυβρία, που ήταν γείτονες και ανταγωνιστές του στην ίδια οδό που είχε το μαγαζί του ο Νικόλαος, κινούμενοι από φθόνο, διότι ο Νικόλαος ήταν τίμιος και ο κόσμος τον προτιμούσε, τον συκοφάντησαν στις Αρχές, ότι ύβρισε τον Προφήτη τους, τον Μωάμεθ.

ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΒΕΖΥΡΗ: Ο Έπαρχος, άναψε από τον θυμό του και ζήτησε να συλλάβουν τον Νικόλαο. Όταν τον φέραν μπροστά του τον ρώτησε: “Ώστε είναι αλήθεια αυτό που μου είπανε για σένα, ότι δηλαδή παραδέχεσαι τον Χριστό ως Θεό, αντίθετα από το Κοράνιο μας; Είναι αλήθεια, ότι τον αρχηγό της πίστεώς μας, τον αληθινό Προφήτη τον αποκαλείς, αθεόφοβε, παιδί του διαβόλου;” “Μάλιστα, Έπαρχε”, του αποκρίθηκε ο Άγιος, “εγώ δεν μπορώ να πω τον ήλιο, ότι είναι σκοτεινός. Ούτε την νύκτα, ότι είναι φωτεινή. Έτσι και τον Χριστό μου. Είναι -και το λέγω παντού- Ήλιος της δικαιοσύνης. Είναι φως και φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενο εις τον κόσμο. Ενώ ο δικός σας Μωάμεθ είναι σκότος αφεγγές, και όσους τον ακολουθούν τους γκρεμίζει σε βάραθρα απώλειας. Αυτό άλλωστε το είπε και ο Χριστός μου: «Τυφλός τυφλόν, εάν οδηγή αμφότεροι εις βόθυνον πεσούνται». Και σεις επομένως, όσοι ακολουθείτε ένα τυφλό άνθρωπο, τον Μωάμεθ, θα πέσετε εις βυθό απώλειας. Αλλοίμονο σας, δύστυχοι!”

ΒΑΣΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ: Μετά από τη γενναία απάντηση του Μάρτυρα, ο Έπαρχος έγινε έξω φρενών και διέταξε να ρίξουν στο έδαφος τον Νικόλαο και με σκληρά ραβδιά να τον κτυπήσουν αλύπητα στα πόδια, ώσπου να τα ματώσουν και να μη μπορεί να βαδίσει. Οι στρατιώτες, για να αρέσουν στον Έπαρχο, τον κτυπούσαν με όλη τους την δύναμη. Πονούσε ο Μάρτυς αφόρητα. Για να του προξενήσουν ακόμη περισσοτέρους πόνους, βάζανε στα νύχια των ποδιών του αγγίδες. Έτρεχε το αίμα σαν αυλάκι. Αλλά ο Άγιος παρ’ όλον τον πόνο, που υπέφερε, δεν έβγαζε μιλιά. Μόνο προσευχότανε. Έτσι ο Άγιος Νικόλαος έμεινε σταθερός και ακλόνητος.

Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ: Ο Έπαρχος διέταξε κατόπιν και τον κλείσαν στη φυλακή. Εκεί στο σκοτάδι, με χειροπέδες κι αλυσίδες στα χέρια και στα πόδια, τον άφησαν τέσσερις μέρες. Αυτό το διάστημα ο Νικόλαος προσευχόταν συνεχώς και ευχαριστούσε δοξολογώντας το Θεό, που τον αξίωνε να πάθει γι’ Αυτόν. Εκεί όμως, μέσα στη νύκτα που προσευχόταν, ξαφνικά έλαμψε το κελί της φυλακής, από υπέρλαμπρο φως. Τότε του παρουσιάστηκε ο Χριστός λέγοντάς του: “Νικόλαε, έχε θάρρος. Παρακολουθώ τον αγώνα σου. Να υποφέρεις μέχρι τέλους”. Μετά από τα λόγια αυτά χάθηκε από τα μάτια του φυλακισμένου ο Κύριος. Ο Άγιος πήρε μεγάλο θάρρος από την επίσκεψη του Χριστού. Πετούσε από τη χαρά του και φτερούγιζε η καρδιά του.

ΔΕΥΤΕΡΗ ΚΛΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΥΡΑΝΝΟ: Την πέμπτη μέρα μετά τον εγκλεισμό του μάρτυρα, διέταξε ο Έπαρχος να τον παρουσιάσουν μπροστά του στο δικαστήριο. Αλλά τη φορά αυτή ο άγριος και αιμοβόρος Έπαρχος, άλλαξε όψη και “ντύθηκε” με γλυκύτητα και καλοσύνη, με υποσχέσεις και προσφορές αξιωμάτων για να δελεάσει τον Άγιο. Όμως ο Νικόλαος κατατρόπωσε τον Έπαρχο. Δεν φανταζότανε ποτέ, ότι βρισκόνταν άνθρωπος με τόσο θάρρος και γενναιότητα να του τα πει κατά πρόσωπο. Ο τύραννος αγρίεψε ακόμη περισσότερο. Γι’ αυτό διέταξε τους δήμιους να τον γδύσουν και να τον ντύσουν μια φόρμα κατάσαρκα. Του κρέμασαν κατόπιν δύο βαριές αλυσίδες στο λαιμό και τον περιέφεραν σε όλη την κεντρική οδό της αγοράς. Φώναζαν δε και έλεγαν: “Αυτά παθαίνει, οποίος βρίζει τον Μωάμεθ”. Ο Άγιος πήγαινε χαρούμενος σ’ αυτήν την διαπόμπευση του.

ΣΤΗΝ ΠΥΡΑ: Υπάρχει νόμος στους Μωαμεθανούς -δυστυχώς ισχύει ακόμη και σήμερα σε πιστούς τηρητές της “σαρίας”, όπως στους Τζιχαντιστές και σε “θεο”κρατικά καθεστώτα του Ισλάμ- που επιτάσσει να καίγεται στη φωτιά, οποίος βρίζει την θρησκεία τους. Αυτή η τιμωρία ορίστηκε και για τον Νικόλαο. Άναψαν λοιπόν στον Ιππόδρομο μεγάλη φωτιά. Τραβούσανε τον Άγιο οι άπιστοι να τον κάψουν. Αυτός όμως ο μακάριος ατάραχος, σαν αρνί άκακο, πήγαινε κοντά τους πρόθυμα. Ο Έπαρχος κάλεσε κοντά του τον Άγιο, μακριά από την πυρά και προσπαθούσε να τον πείσει ν’ αρνηθεί τον Χριστό. Όταν όμως είδε ότι και πάλι τον ελέγχει και παραμένει στην πίστη του, διέταξε τους δήμιους να σύρουν τον Άγιο κοντά στη φωτιά. Οι τύραννοι έσφιξαν τα χέρια του δένοντάς τα πισθάγκωνα. Κι’ ενώ η φωτιά έκαιγε και τριζοβολούσαν απειλητικά κοντά στον αμίλητο Μάρτυρα, που θερμά προσευχόταν στον Κύριο, το πλήθος των βαρβάρων απίστων αλάλαζε με αγριότητα. Το μαρτύριο, που ακολούθησε ήταν φοβερό. Οι δήμιοι έβαλαν το ημίγυμνο σώμα του Μάρτυρος Νικολάου στην άκρη της φωτιάς. Το ξεροψήνανε καγχάζοντας και βρίζοντας την Χριστιανική Πίστη. Ήθελαν με τον τρόπο αυτό να παρατείνουν τους φρικτούς πόνους του, γιατί έτσι πίστευαν πως ο Νικόλαος θα εγκατέλειπε τον αγώνα. Ήλπιζαν ακόμη να τον γελοιοποιήσουν την στιγμή που θ’ άρχιζε να ζητεί βοήθεια. Η φωτιά συγκλόνιζε το σώμα του Μάρτυρος. Πόνοι φοβεροί τον σπάθιζαν. Η φωτιά άρχισε να τον λειώνει, να τον παραμορφώνει, να του προκαλεί ατέλειωτη οδύνη. Άδικα περίμεναν, οι δήμιοι και το πλήθος των Μωαμεθανών, που παρακολουθούσε το μαρτύριο να διαμαρτυρηθεί ή να κλονισθεί η πίστη του Αγίου. Πονούσε, φλεγόταν, συγκλονιζόταν, αλλά με προσευχή προχωρούσε στο στάδιο του Μαρτυρίου του. Το πλήθος των Τούρκων τού φώναζε να ακούσει και υποχωρήσει στα λόγια του Έπαρχου, αλλά ο Νικόλαος έμενε ανένδοτος και σταθερός σα βράχος. Μάλιστα, όσο είχε ακόμη πνοή προσευχόταν στον Θεό και ήλεγχε τον Έπαρχο για την ασέβεια και το ψεύδος της θρησκείας του. Κήρυττε δε τον Χριστό με θέρμη μέχρι, που δεν μπορούσε πλέον να αρθρώσει λέξη. Και όταν η φωτιά σχεδόν κατέφαγε το σώμα και τις αισθήσεις του, τότε ο Μάρτυς έκλινε το κεφάλι του προς τα δεξιά ευτυχισμένα και νικητήρια. Πλησίασε κατόπιν βουβός και βλοσυρός ο δήμιος, τρ΄βηξε το σώμα του Μάρτυρα έξω από τις φλόγες, έβγαλε τις αλυσίδες από το λαιμό του Αγίου και του έκοψε την αγία του κεφαλήν. Ήταν η 14 Φεβρουαρίου του 1554. Ήταν ημέρα Πέμπτη και ώρα 12 το μεσημέρι. Για να μη πάρουν οι Χριστιανοί τα οστά του άγιου και τα έχουν για αγιασμό, καθώς έκαναν πάντοτε με τους μάρτυρες, έριξαν στη φωτιά και κόκκαλα σκυλιών, και πτώματα άλλων ζώων(!), για να γίνουν στάχτη και για να μη μπορούν να τα διακρίνουν οι Χριστιανοί. Ο Θεός όμως φρόντισε να μείνει στους πιστούς η κάρα του Αγίου. Διότι, μόλις την έκοψε ο δήμιος ένας Χριστιανός την αγόρασε αμέσως αντί είκοσι χρυσών νομισμάτων. Έτσι διασώθηκε από τη φωτιά. Από την Κωνσταντινούπολη τη στείλανε στη Μονή του Άγιου Αθανασίου στα Μετέωρα [Μεγάλο Μετέωρο].

ΑΓΙΟΠΟΙΗΣΗ: Το μαρτύριο του Αγίου Νικολάου έκαμε μεγάλη εντύπωση και ωφέλησε αφάνταστα τους σκλαβωμένους Χριστιανούς. Τους τόνωσε το ηθικό και τους κράτησε στην πίστη. Η Εκκλησία τον αναγνώρισε αμέσως Άγιο. Μετά τέσσερα μόλις έτη, το 1558, γράφτηκε και η Ακολουθία του Αγίου. Την έγραψε ο σπουδαίος, λογιώτατος Ιερομόναχος Δαμασκηνός Στουδίτης, ο Θεσσαλονικεύς.

ΠΩΣ ΕΓΙΝΕ ΓΝΩΣΤΟΣ Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΤΥΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ: Ο Άγιος Νικόλαος, ήταν και ίσως ακόμη είναι, άγνωστος στον χριστιανικό κόσμο. Πολλοί ως και σήμερα δεν έχουν ακούσει γι’ αυτόν. Είναι μόνον γνωστός στην πατρίδα του. Έγινε όμως, γνωστός τελευταίως και ως έξης: Το 1930, ο λόγιος, φιλομάρτυς Μητροπολίτης Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφαρσάλων Ιεζεκιήλ, περιοδεύοντας την Πίνδο, έφτασε στο Μοναστήρι της Αγίας Τριάδος της Σιάμου. Το Μοναστήρι ήταν ερημωμένο. Ήταν από τα τετρακόσια είκοσι(!) Μοναστήρια που διέλυσαν οι Προτεστάντες Βαυαροί, όταν έφθασαν μαζί με τον νεαρό βασιλέα Όθωνα. Ψάχνοντας, λοιπόν, ο Δεσπότης στο Ιερό Βήμα του ερειπωμένου Μοναστηριού, βρήκε σε ένα σαρακοφαγωμένο συρτάρι έναν απρόσμενο θησαυρό: έναν χειρόγραφο κώδικα, που περιείχε και την Ακολουθία του Αγίου Νικολάου του Νεοφανούς, ο οποίος εορτάζεται την 14 Φεβρουαρίου. Στον ίδιον κώδικα υπάρχει και εγκωμιαστικός λόγος του ίδιου Αγίου. Τον έγραψε ο Ιερομόναχος Δαμασκηνός, ο Στουδίτης. Ευτυχώς, στις ημέρες μας έχει αρχίζει να τιμάται ο Άγιος Νικόλαος ο Κορίνθιος. Στο χωριό του, το Ψάρι της Κορινθίας, κτίστηκε πριν λίγα χρόνια με την προθυμία των συμπατριωτών του, μεγαλοπρεπής Ναός εις τιμήν του Αγίου τούτου.

Δοξαστικό: “Τάδε λέγει Κύριος τῷ ἀθλοφόρω: γενναῖε, τί ἐποίησαν σοί, ἀδίκως οἱ παράνομοι· ταῖς πληγαῖς σέ κατέστιξαν, τή φρουρά, ἐπανέκλεισαν, ὥσπερ θύμα ἐπί φλόγα ὠλοκαυτώθης, γενναῖε, νῦν ἐγώ σοί ταῦτα πλουσίως ἀνταμείψομαι· ἀντί τῶν πόνων τρυφήν, ἀντί τῶν ἄθλων σου στέφος, ἀντί τῶν ἐπικήρων, τά ἄφθαρτα δωρήσομαι, καί χαίρων ἴθι λοιπόν, εἰς δόξαν τήν ἀγείρω· κάκει μέ ἀνευφήμησον, ἐν τῷ Πατρί καί Πνεύματι γνώθι μοί τοῖς ἔργοις μου Θεόν ἀληθέστατον.”

Ο Οσιομάρτυρας Δαμιανός ο Νέος (14/2/1568) [O μάρτυρας της αργίας της Κυριακής] +ΒΙΝΤΕΟ Κων/νος Οικονόμου

 

Ο Οσιομάρτυρας Δαμιανός ο Νέος (14/2/1568)

[O μάρτυρας της αργίας της Κυριακής] +ΒΙΝΤΕΟ

Κων/νος Οικονόμου

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ: ΤΟ 1423 η Λάρισα και όλη η Θεσσαλία, επί σουλτάνου Μουράτ του Β’, με τον Οθωμανό στρατηγό Τουραχάν υπέκυψε οριστικά στο Τουρκικό ζυγό. Έτσι, για τους Έλληνες άρχισαν στερήσεις, ταπεινώσεις, απειλές, αρπαγές. Ο λαός, ταπεινωμένος, πονεμένος, ταλαίπωρος, ραγιάς λαός! Χωρίς τα κοσμικά του στηρίγματα. Μόνο με αναμνήσεις και ελπίδες. Εν τούτοις, κάτι είχε να τον στηρίζει. Ταπεινό, ίσως, και ασήμαντο στην εκτίμηση πολλών. Και όμως αποφασιστικό για την επιβίωση του. Ήταν η Ορθόδοξη Εκκλησία! Οι κληρικοί και οι μοναχοί της Εκκλησίας. Ανέτειλαν και οι μάρτυρες της Πίστεως του. Αυτοί τον παρηγορούσαν, τον φώτιζαν, τον συγκινούσαν, τον κρατούσαν στη ζωή, και, όταν ήλθε το πλήρωμα των καιρών, τού έδωσαν και την ελευθερία του.Ο άγιος οσιομάρτυς Δαμιανός ήταν ένας από αυτούς.

ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ: Ο Δαμιανός γεννήθηκε γύρω στο 1500 από γονείς ραγιάδες! Είχαν περάσει περίπου εκατό χρόνια δουλείας της Θεσσαλίας στους Τούρκους. Το χωριό του, το Μυρίχοβο, της επαρχίας Καρδίτσας, Φαναρίου τότε, κατοικούνταν από λίγους αγρότες. Το μόνο πλούσιο που διέθεταν οι γονείς του Δαμιανού ήταν η ευσέβεια τους. Και από αυτήν προσέφεραν άφθονη στον μικρό γιο τους, τον Δαμιανό. Η ψυχή του παιδιού δέχτηκε την καλλιέργεια της θεοσέβειας από τους ταπεινούς γονείς του. Το παιδί προόδευε στη σοφία και την ηλικία με τη Χάρη του Θεού. Μπορούσε να το διακρίνει ο καθένας ότι θα αυτός θα γινόταν κάτι παραπάνω από το συνηθισμένο. Στο Μυρίχοβο ήταν υπόδειγμα για τους νέους.

ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΖΩΗ: Ο ευλαβής νέος ήταν ένας από εκείνους στους οποίους ο Θεός έδωκε το χάρισμα της αγάπης της μοναχικής ζωής. Ήρθε λοιπόν κάποτε στο Άγιο Όρος ο Δαμιανός, άγνωστο ακριβώς σε ποια ηλικία. Πάντως νέος. Παρουσιάστηκε στην ιερά Μονήν Φιλόθεου, δήλωσε υποταγή, εκάρη και ενεδύθη το μοναχικό σχήμα. Ο θαυματουργός όσιος Διονύσιος, ο εν Ολύμπω, διέπρεψεν ως ασκητής στη Μονήν αυτή και ήταν ηγούμενος της περί το 1520 μ.Χ. Αν σκεφτούμε, ότι ο Διονύσιος καταγόταν από την περιοχή του Δαμιανού, δεν αποκλείεται η φήμη της αγιότητας του και το παράδειγμα του να τον οδήγησαν στην Μονή αυτήν. Ύστερα από ένα χρονικό διάστημα, η εσωτερική ορμή για μεγαλύτερη άσκηση, έφερε τον Δαμιανό κοντά σ΄ έναν ερημίτη του Όρους, που ονομοζόταν Δομέτιος. Πολύπειρος ο Δομέτιος στην άσκηση, δέχθηκε να χειραγώγησει και τον ενθουσιώδη Δαμιανό στην σκληρή αυστηρή ασκητική ζωή. Φαίνεται πως ήταν στο σχέδιο του Θεού αυτό. Ο άνδρας, που επρόκειτο να αναλάβει ένα σκληρό και επίπονο έργο, του του οποίου επισφράγισμα θα ήταν το μαρτύριο, έπρεπε προηγουμένως να ασκηθεί σε κάθε είδος σκληραγωγίας, την πείνα, τη δίψα, τις αγρυπνίες, τις στερήσεις και την κακοπέραση. Τρία έτη αργότερα, μέσα στο ερημητήριό του, ακούει ο όσιος Δαμιανός μία θεία φωνή να του λέει: “Δαμιανέ, ου μόνον το εαυτού δει σε ζητείν, αλλά και το των ετέρων, κατά τον θείον Απόστολον”. Η φωνή αυτή υπενθύμιζε στον ασκητή τη προτροπήν του απ. Παύλου προς τους Κορινθίους (Α’ ι’ 24), που είναι οδηγία προς κάθε χριστιανό “μηδείς το εαυτού ζητείτω, αλλά το του ετέρου έκαστος”.

ΕΠΑΝΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ: Έτσι, ο όσιος Δαμιανός ξεκίνησε με τις ευχές του γέροντα και των άλλων συνασκητών του για τη Θεσσαλία. Ήρθε πρώτα και περιόδευε τα χωριά του Ολύμπου, που βρίσκονταν κοντά στην κοιλάδα των Τεμπών, και κήρυττε επανευαγγελίζοντας τους «ραγιάδες». Θα πρέπει να προκάλεσε αίσθηση η παρουσία του αγνώστου αυτού Αγιορείτου στους κατοίκους της περιοχής. Όψη ασκητική, πρόσωπο οστεώδες, χρώμα ωχρό, κουκούλι, “σχήμα” με το σημείο του Σταυρού και τις λέξεις ΙΣ ΧΣ NΙ ΚΑ, ζώνη δερμάτινη στη μέση, κομποσχοίνι στο χέρι και σταυρός, κομβοσχοίνιο μέγα στο σώμα εις σχήμα Χ, όπως τότε ήταν η μοναχική συνήθεια, παρουσιαστικό ατημέλητο, διατροφή αυστηρά λιτή! Και το κήρυγμα του; Προφητικό, κήρυγμα μετανοίας. Άκουγαν οι ραγιάδες και ξυπνούσε η συνείδηση και επηρεάζονταν και διόρθωναν την ζωή τους. Όμως, δυστυχώς στην κοινωνία δεν υπάρχουν μόνον καλοπροαίρετοι, επιδεκτικοί θείου λόγου. Υπάρχουν και πονηροί, διεστραμμένοι άνθρωποι. Κάποιοι λοιπόν «Χριστιανοί» τον αποκαλούσαν πλάνο και τον κατέτρεχαν. Ο ίδιος δεν τους απαντούσε ενθυμούμενος το ρηθέν του Κυρίου: “Ει εμέ έδιωξαν, και υμάς διώξουσιν” (Ιω. ιε’ 20). Όμως, για να ειρηνεύσουν οι αμφισβητίες, αναχώρησε περιοδεύοντας σε χωριά της Όσσας, κηρύττοντας θείο Λόγο. Κυνηγημένος όμως κι από 'κει δίδαξε στα χωριά των Αγράφων, απ' όπου και καταγόταν. Φαίνεται, ότι στα χωριά των Αγράφων βρήκε πιο επιδεκτικό κόσμο και το κήρυγμα του, ήταν περισσότερο ευπρόσδεκτο. Σ΄ αυτά τα ορεινά μέρη ο κόσμος θρήσκευε, εκκλησιάζονταν, κρατούσε την Πίστη του. Έτσι εξηγείται και γιατί η προσπάθεια του Ιεραποστόλου δεν ήταν εδώ να επαναφέρει στην ορθή Πίστη τον κόσμο, αλλά να τους ενίσχυσει στο να παραμείνουν σταθεροί, στην ορθή πίστη. Εκεί, κατά την παράδοση, έκτισε την Μονή Παναγίας Πελεκητής. Παρά ταύτα, από πουθενά δεν λείπει ο διάβολος και τα όργανά του. Για τον λόγο αυτό, ύστερα από λίγον καιρό, και εκεί έγινε ανεπιθύμητος! Και “επεί κάκει πλάνος και ψευδομόναχος ωνομάσθη παρά τίνων, καταλιπών και ταύτας τας κώμας, δια το ατάραχον εις τον Κίσσαβον αύθις επανήλθε”, σημειώνει ο βιογράφος του. Επανήλθεν στην Όσσα και τη Νοτιοανατολική της πλευρά. Εκεί, περί το 1450, σε υψόμετρο 950μ., ήρθαν Έλληνες από το Βαθύρεμα της Αγιάς, εξαιτίας της καταπίεσης και το διωγμό των Τούρκων επήλυδων από το Ικόνιον [Κονιαραίων], αφήνοντας την εύφορη γη τους στους κατακτητές, για να κτίσουν νέο χωριό, την Σελίτσανη (Ανατολήν), μακριά από τις ενοχλήσεις των αδίστακτων Ισλαμιστών. Στο χωριό αυτό βρήκε ο Ιεραπόστολος επιδεκτικές ψυχές. Εκεί, παρέμεινε εργαζόμενος, ενώ βρήκε πόρους, ώστε να κτίσει ένα μοναστήρι, τον Τίμιο Πρόδρομο. Στη Μονή που το κτίσιμό της περατώθηκε γύρω στο 1550, και στο ασκηταριό του πήγαιναν πολλοί κάτοικοι των γύρω χωριών για να ακούσουν τα κηρύγματά του και να τον συμβουλευτούν. Η Ι. Μονή ήταν ένα μικρό κοινόβιο με λίγους ευλαβείς μοναχούς. Εκεί μοιρασμένο το 24ωρο σε προσευχές, εργασία, μελέτη και λίγη ανάπαυση, σύμφωνα με τις δυνατότητες των συμμοναστών του. Με τη διάκρισή του, δεν επέβαλλε φορτία βαρύτερα από τις δυνάμεις τους στους άλλους, που δεν ήταν εξασκημένοι. Ο βιογράφος του γράφει για το ασκηταριό του: “ιδία δ’ αυτός ώκει μικρόν από της μονής, προς νότον, εν τινι σπηλαίω παρά τω παραρρέοντι χειμάρρω υπό τον εκεί κρημνόν, τους καθ’ εαυτόν αγώνας εν τούτω ανύων”, [ιερομ. Διονύσιος Παπαδόπουλος]. Σώζεται ακόμη σήμερα ο χώρος αυτός της ασκήσεως του Αγίου. Κάτω ακριβώς από την τοποθεσία, που οι ντόπιοι την ονομάζουν “Δογαντζή”.

Το ασκηταριό του Οσίου

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΠΕΡΙ ΚΥΡΙΑΚΗΣ - ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΟΥ: Δεκαοκτώ ολόκληρα χρόνια έμεινε ο Όσιος στην Ι. Μονή του Τιμίου Προδρόμου. Στις αρχές του 1568, ενώ δίδασκε στη Βουλγαρινή (Έλαφο) συνελήφθη από Οθωμανούς, που τον έστειλαν στο μουλά (δικαστή) της Λάρισας με την κατηγορία ότι εμπόδιζε τους Χριστανούς να πουλάνε και να αγοράζουν τις Κυριακές, (η Κυριακή για το οθωμανικό κράτος δεν ήταν αργία, αντίθετα Σάββατα και Παρασκευές, ιερές μέρες για Εβραίους και Μουσουλμάνους, δεν οργανώνονταν αγορές). Φαίνεται, ότι οι Τούρκοι κατά παράδοση, την ημέρα της Κυριακής την είχαν καθιερώσει σαν ημέρα για τις αγοραπωλησίες, τις λαϊκές αγορές και εμποροπανηγύρεις τους. Μάλιστα, η λέξις Pazar στην τουρκική, είναι το όνομα της ημέρας, που εμείς ονομάζουμε Κυριακή!

   Όμως, θέλοντας οι Τούρκοι να επιβάλουν την συνήθειά τους στους Έλληνες, ήταν σαν να αποσκοπούσαν στη βεβήλωση της αγιότερης μέρας των Χριστιανών. Και να 'ξερε ο Όσιος ότι σήμερα, χωρίς Τουρκοκρατία, καταργήθηκε η αργία της Κυριακής, έτσι απλά! Κι αυτό είναι ένα μέτρο που αποδομεί την ελληνική κοινωνία, αποϊεροποιεί τη ζωή των Ελλήνων και καταργεί την Κυριακή ως ημέρα αφιερωμένη στό Θεό. Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, πιστός στη διδασκαλία του Δαμιανού, έλεγε δύο αιώνες αργότερα: «Πρέπει να χαιρώμεθα περισσότερο την Κυριακή, που είναι η Ανάστασις του Χριστού μας. Να εργαζώμεθα τις έξι ημέρες για τα μάταια, γήινα και ψεύτικα, και την Κυριακὴ να πηγαίνουμε στην εκκλησία και νὰ στοχαζώμεθα αμαρτίες, θάνατο, κόλαση, παράδεισο, την ψυχήν μας καὶ όχι να εργαζόμεθα και να πραγματευόμεθα. Το κέρδος της Κυριακὴς είναι κατηραμένο, βάνετε φωτιὰ και κατάρα στὸ σπίτι σας και όχι ευλογίαν» (Διδαχ.Δ’). Όμως οι κοσμικοί στο φρόνημα άρχοντες, ούτε καν προβληματίζονται, αφού η ζωή τους περιστρέφεται γύρω από δείκτες και αδιαφορούν αν ο λαός λιμοκτονεί. Χρηματιστήρια, τράπεζες, χρυσός, μοναδική μέριμνά τους. Εγκλωβισμένοι στην παγίδα του κακού εκλαμβάνουν τον πλούτο ως δρόμο ευτυχίας. Σήμερα, τύποις «χριστιανοί» άρχοντες του κόσμου τούτου διαγράφουν από τη ζωή μας την ημέρα της Κυριακής.

ΜΑΡΤΥΡΙΟ: Στη Λάρισα ο Όσιος Δαμιανός ξυλοκοπήθηκε άγρια, του φόρεσαν βαριές αλυσίδες σε λαιμό και πόδια, ενώ ρίχτηκε στη σκοτεινή φυλακή. Για 15 μέρες υποβαλλόταν σε συνεχή βασανιστήρια για να αρνηθεί την πίστη του. Τι μπορεί να σκεφτόταν ο όσιος στις ώρες της αναμονής του πριν την αναχώρησή του για τον ουρανό; Ίσως, το αγαπητό του Μυρίχοβο και τους γονείς του, που δεν ζούσαν πια. Σε λίγο θα τους αντάμωνε στην δόξα του Παραδείσου. Έπειτα η σκέψη του θα φτερούγιζε πάνω από τις δασώδεις περιοχές του Άθωνα με τις ιερές Μονές του. Θα έφερνε στα μάτια του σεβάσμιες μορφές, συνασκητές του, τον όσιον Δομέτιο. Έπειτα πάλιν, θα θυμόταν τα ταπεινά χωριουδάκια που περιόδευσε στην κοιλάδα των Τεμπών κι’ εκείνα τα σκαρφαλωμένα στ΄ Άγραφα και την Όσσα. “Κύριε”, θα έλεγε μέχρις τις τελευταίες του επίγειες στιγμές, “κάμε εκείνος ο θείος σπόρος του λόγου Σου να βλάστησει, να καρπίσει στις καρδιές των ακροατών μου, των δούλων σου! Και συγχώρησε, θεέ μου, εκείνους που με εχθρεύονταν και με κατεδίωκαν”. Ύστερα πάλι θα μονολογούσε: “Το καλό μου Μοναστήρι του Προδρόμου με τους ορφανούς καλογήρους του!… Κύριε Ιησού, μην άρεις την Χάρη και την ευλογία Σου από επάνω τους!”

  Κάπως έτσι μέσα στη σκοτεινή φυλακή του ο Όσιος, με προσευχές και δάκρυα χαροποιού πένθους, έγραφε τον επίλογο της όσιας και αγίας ζωής του. Τελικά, ο Τούρκος Διοικητής ξαναζήτησε τον Όσιο και τον έφεραν εμπρός του. Τον βρήκε περισσότερο καταβεβλημένο. Περίμενε, όμως, να τον δει και στο φρόνημα “πεσμένον”. Έκαμε τις συνηθισμένες σε αντίστοιχες περιπτώσεις προσπάθειες να τον μεταπείσει. Με κολακείες, υποσχέσεις, δώρα και τα παρόμοια, του ζητούσε να αρνηθεί το Χριστό και να ασπασθεί το Ισλάμ! “Ο δε του Χριστού μάρτυς γενναίως ανταπεκρίθη: μη μοι γένοιτο, έφη, τον Χριστόν μου και θεόν αρνήσασθαι, αλλά και πυρ και αγχόνην και πάσαν άλλην βάσανον υπέρ αυτού δέξασθαι προαιρούμαι”, είπε. Τελικά, ο δικαστής, εξαγριωμένος από την υπομονή του Αγίου, διέταξε την 14η Φεβρουαρίου 1568, να τον κρεμάσουν στη “φούρκα”. Οι δήμιοι τον κρέμασαν σε ένα μεγάλο δέντρο που υπήρχε τότε στην περιοχή Ξυλοπάζαρο της Λάρισας (στην αρχή της οδού Βενιζέλου, προς το ποτάμι). Καθώς όμως κάποιος βάρβαρος Οθωμανός, για να υποφέρει ο μάρτυς περισσότερο, τον χτύπησε με τσεκούρι στο κεφάλι, κόπηκε το σκοινί. Στη συνέχεια, ημιθανής, ρίχτηκε στην πυρά. Το μεσημέρι της ίδιας μέρας, όλα είχαν τελειώσει. Τη στάχτη του την έριξαν στον Πηνειό. Φοβούνταν οι Οθωμανοί και το λείψανο του Αγίου, επειδή γνώριζαν την τιμὴ που απονέμουν οι Χριστιανοὶ στα Άγια Λείψανα. Ήξεραν ότι η ύπαρξή τους θὰ διαιώνιζε τὴν μνήμη του Αγίου. Κι αυτὴ την μνήμη ήθελαν να εξαλείψουν. Δεν το κατόρθωσαν. Έτσι έλαβε ο Οσιομάρτυρας Δαμιανός τον στέφανο του Μαρτυρίου. 

“Των Λαρισαίων τα πλήθη σκιρτά και χόρευε· ιδού γαρ ο γενναίος ραβδισμούς και ύβρεις και βασάνους εν μέσω εχθρών, τον Χριστόν ουκ ηρνήσατο, αλλ’ ανδρικώς πάντα φέρων Δαμιανός μέχρι τέλος, εστεφάνωται”.

Απολυτίκιο: Ευφράνθητι σήμερον, η εν Κισσάβω Μονή,

και Λάρισα σκίρτησον, Δαμιανού η σεπτή πανήγυρις, πάρεστι,

δεύτε ουν και συμφώνως, εν αυτή τω Σωτήρι,

άσωμεν εν αινέσει, τούτον ανευφημούντες, αυτού ταις ικεσίαις,

όπως σωζώμεθα.

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: 

Ο Τυδέας και η φρίκη των τελευταίων στιγμών του από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο, συγγραφέα

 

Θ η β α ϊ κ ό ς    Κ ύ κ λ ο ς    8.

Ο Τυδέας

και η φρίκη των τελευταίων στιγμών του

από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο, συγγραφέα

ΓΕΝΙΚΑ: Ο Τυδέας είναι γιος από δεύτερο γάμο του βασιλιά Οινέα της Αιτωλικής Καλυδώνας. Εκδιώχθηκε από τον θείο του Άγριο όταν αυτός σφετερίσθηκε το θρόνο από τον Οινέα και κατέφυγε στον βασιλιά του Άργους Άδραστο.

ΣΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΟΥ ΑΔΡΑΣΤΟΥ: Σύμφωνα με μία εκδοχή είχε σκοτώσει άθελά του στο κυνήγι τον θείο του Αλκάθοο ή σύμφωνα με μερίδα αρχαίων συγγραφέων, τους γιούς του Μέλανος. Στο Άργος ο Άδραστος άκουσε φασαρία στον προθάλαμο του ανακτόρου του και βγήκε ανήσυχος να δει τι συνέβαινε. Βρέθηκε μπροστά σε δύο άνδρες που μάλωναν για το ποιος θα ζητήσει πρώτος τη φιλοξενία του. Ο ένας ήταν ο Θηβαίος Πολυνείκης και ο άλλος ο Τυδέας, διωγμένος κι αυτός από τη δική του πατρίδα, την Καλυδώνα, για το φόνο που είχε διαπράξει κατά λάθος. Ο Άδραστος τους χώρισε και δέχθηκε να φιλοξενήσει και τους δύο στο παλάτι του. Ο Πολυνείκης είχε μια ασπίδα με παράσταση λιονταριού, ενώ ο Τυδέας ασπίδα με παράσταση αγριόχοιρου. Τότε ο Άδραστος θυμήθηκε πως κάποτε του είχε δοθεί ένας περίεργος χρησμός: να παντρέψει τις κόρες του με ένα λιοντάρι και με ένα αγριόχοιρο. Αμέσως κατάλαβε ότι αυτούς θα εννοούσε ο χρησμός. Πάντρεψε λοιπόν τις δύο κόρες του, τη Διηπύλη με τον Τυδέα και την Αργεία με τον Πολυνείκη. Από αυτό το γάμο ο Τυδέας απέκτησε τον ονομαστό από τον Τρωικό Πόλεμο Διομήδη.

ΕΠΤΑ ΕΠΙ ΘΗΒΑΣ – ΩΜΟΤΗΤΕΣ: Κατά την εκστρατεία του Αδράστου εναντίον των Θηβών, ο Τυδέας διακρίθηκε για το θάρρος του ως ένας από τους «Επτά επί Θήβας», αλλά τελικά σε κάποια μάχη τραυματίσθηκε θανάσιμα από τον Θηβαίο Μελάνιππο. Σύμφωνα με μία εκδοχή, η θεά Αθηνά θέλησε να καταστήσει τον Τυδέα αθάνατο, και το ζήτησε ως χάρη από τον Δία. Όμως, μια ωμότητα του Τυδέα έφερε την αντιπάθεια τελικά της θεάς προς τον ήρωα. Συγκεκριμένα, όταν ο Αμφιάραος έκοψε το κεφάλι του Μελανίππου και το έδωσε στον Τυδέα, εκείνος έφαγε τον εγκέφαλο!! Από αυτό το γεγονός, η Αθηνά έπαψε να τον συμπαθεί και δεν τον έκανε αθάνατο. Ο Τυδέας χρεώνεται ακόμη και με το φόνο μιας γυναίκας, της Ισμήνης, αδελφής της Αντιγόνης.

Ο ΤΥΔΕΑΣ ΣΤΗ “ΘΗΒΑΪΔΑ”: Η “Θηβαϊδα”, του Πούμπλιου Παπίνιου Στάτιου¹ (Publius Papinius Statius) δεν είναι και τόσο γνωστή, αν και είναι ένα σπουδαίο έργο, όχι βέβαια της εμβέλειας της Αινειάδας του Βιργίλιου, ούτε ασφαλώς των έργων του Ομήρου. Η Θηβαϊδα είναι ένα κλασσικό έπος με ήρωες, βασιλείς, μάντεις και θεούς. Με ύφος ποιητικό και περίτεχνο, είναι ένα σημαντικό έργο. Αγαπήθηκε πολύ στον Μεσαίωνα, ο δε κορυφαίος Ιταλός ποιητής Δάντης Αλιγκιέρι της περίφημης Θείας Κωμωδίας, υποτίθεται πως συναντά στο δεύτερο μέρος του έργου του, το Καθαρτήριο, τον Ρωμαίο ποιητή του αργυρού αιώνα της Ρωμαϊκής ποίησης. Η “Θηβαϊδα” είναι ένα αξιόλογο λοιπόν έπος στο οποίο διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο ο Αιτωλός Τυδέας. Ο ήρωας υπήρξε το δεξί χέρι του θηβαίου Πολυνείκη, σύμβουλος, συμπαραστάτης και αδερφικός του φίλος. Τα γεγονότα αυτά συνέβησαν έπειτα από την τραγική ιστορία του Οιδίποδα και την εκούσια αυτοτύφλωσή του, όταν ανέλαβαν το θρόνο στη Θήβα τα δύο παιδιά του ανόσιου γάμου, ο Ετεοκλής και ο Πολυνείκης, εκ περιτροπής, για ένα χρόνο ο καθένας. Ο πρώτος, όμως, με το πέρας του συμπεφωνημένου χρόνου αρνήθηκε να παραδώσει το θρόνο και ο Πολυνείκης, εξόριστος και εξοργισμένος καταφεύγει στο Άργος, όπου συνάνησε τον επίσης φυγάδα Τυδέα. Πολυνείκης και Τυδέας υπό τη σκέπη του βασιλιά του Άργους Αδράστου, αποφάσισαν την από κοινού εκστράτευση για την κατάληψη των θρόνων που δικαιωματικά τους ανήκουν, πρώτα της Θήβας και μετά της Καλυδώνας. Για την επίτευξη του πρώτου στόχου συμμάχησαν με άλλους 4 βασιλείς και άρχοντες (ανάμεσα στους οποίους ο πασίγνωστος μάντης Αμφιάραος), σχηματίζοντας τους Επτά που θα επιτεθούν στη Θήβα με τραγική κατάληξη το θάνατο των έξι πλην του Αδράστου, ενώ θα χάσει τη ζωή του και ο Ετεοκλής. Όσον αφορά τον Τυδέα, ο θάνατός του στιγματίστηκε από το ανοσιούργημα που προαναφέραμε. Πολλοί εξηγούν τη φρικτή πράξη του ως τρόπο για να γλιτώσει το θάνατο, απόηχος, ίσως, πανάρχαιων βάρβαρων δοξασιών.

ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΜΑΧΗΣ: Ο Στάτιος περιγράφει το τελευταίο “κεφάλαιο” της ζωής του Τυδέα κάτω από τα τείχη της Θήβας: “Και να που τώρα ο Ετεοκλής, θολωμένος και θρασύδειλος, στέλνει πενήντα άνδρες ενέδρα στο δάσος για να σκοτώσουν τον Τυδέα που είχε έρθει ειρηνικά, σε πρεσβεία. Αντιλαμβανόμενος την ενέδρα κι αφού απόκριση κανένας δεν του δίνει, παρά τού ρίχνουν κι ένα ακόντιο που παραλίγο να τον σκοτώσει, ο Τυδέας άφοβος τους προκαλεί: τι φόβος σας κατέχει, τι έλλειψη ανδρείας είν’ αυτή; Ελάτε, μόνος είμαι. Μόνος²!” Κι αφού ο Αιτωλός αρχίζει να σκοτώνει τους άνδρες, ένας από αυτούς παροτρύνει τους υπόλοιπους: “ένας είναι σύντροφοι, ένας και θα μας σφαγιάσει θριαμβευτικά στο Άργος επιστρέφοντας³; Ούτε η Φήμη θα μπορεί καλά καλά να τον πιστέψει!. Αφήνει, όμως, μόνο ζωντανό τον Μαίωνα για να αναγγείλει στον Ετεοκλή: …οχύρωσε τις πύλες σας, τα όπλα τρόχισε, τα τείχη που τα έφθειρε ο χρόνος επισκεύασε… δες τη γη εκείνη που το σπαθί μου έζωσε με του θανάτου τη φωτιά⁴.” Ο Τυδέας, που συχνά χαρακτηρίζεται από τον Στάτιο, magnus (μεγάλος, σπουδαίος, θαυμαστός, έξοχος) και fulmineus (κεραύνιος), αναφέρεται και από τον Θηβαίο μάντη Τειρεσία: “για μας η φρίκη του πολέμου κι ο Τυδέας πάλι⁵”! Αλλού, στο ίδιο έπος, όταν ο Πολυνείκης ακούει τις ικεσίες της μητέρας του Ιοκάστης, παρεμβαίνει ο Τυδέας, θυμίζοντας της την ενέδρα του γιου της Ετεοκλή. Σ’ έναν μονόλογο, ο Αιτωλός δηλώνει: “πρώτα το μέταλλο του το δόρυ θ’ αποβάλλει και θ’ ανθίσει, πρώτα ο Ίναχος κι ο Αχελώος μας θα στρέψουν τα νερά τους προς τα πίσω και μετά θα αφήσει τον Πολυνείκη λεύτερο ο αδερφός του αν ο πρώτος μπει μέσα στη Θήβα να συζητήσει μαζί του⁶”. Κι ενώ ο ήρωάς μας σημειώνει αριστεία στη μάχη, “εκείνη η μέρα του Τυδέα είναι. Σε κείνον μπρος το βάζουνε στα πόδια και εκείνον τρέμουν”, ξάφνου, με δόρυ τον πληγώνει ο Μελάνιππος θανάσιμα, κι ενώ ψυχορραγεί αρνείται να πεθάνει⁷ και σκοτώνει αυτόν που τον πλήγωσε. Και εκεί τελειώνει οριστικά η σύντομη ζωή του Αιτωλού ήρωα, τέλος που κηλιδώνεται ανεπανόρθωτα, δυστυχώς, από την ανόσια πράξη και φρικώδη πράξη την οποία αναφέραμε στην αρχή. Ο Στάτιος, δεν περιγράφει την πράξη, αλλά βάζει τον Τυδέα να ζητά το κεφάλι του αντιπάλου του. Ας δούμε και τα τελευταία λόγια που εκστόμισε ο γιος του Οινέα: “τα κόκκαλά μου, δεν παρακαλώ στο Άργος να τα πάτε ή την Αιτωλία. Και πώς θα με κηδέψετε διόλου δε με νοιάζει. Μισώ τα μέλη τώρα και το σώμα μου αδύναμο που έγινε και τώρα ξεψυχάει. Το κεφάλι σου, ω κάποιος, να μου φέρει το κεφάλι σου, Μελάνιππε⁸”. Εν τω μεταξύ, η προστάτιδά του Αθηνά είχε πάει να παρακαλέσει τον πατέρα της Δία να τού χαρίσει την αθανασία, αλλά βλέποντας, σαν επιστρέφει, τον Τυδέα να πράττει το ανοσιούργημα, τον εγκαταλείπει γεμάτη αποτροπιασμό.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Statius Thebaid, D.R. Shackleton Bailey επιμ./μτφρ., Loeb Classical Library, Harvard University Press, Λονδίνο 2003, http://www.theoi.com/Text/StatiusThebaid1.html. Λεξικόν Λατινο-Ελληνικόν, Ευστράτιου Τσακαλώτου, εκδ. Επικαιρότητα, Αθήνα.

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com 

1. Ο Π. Π. Στάτιος (περ. 50 – περ. 96 μ.Χ.) γεννήθηκε στη Νεάπολη της Ιταλίας, πόλη κέντρο του Ελληνικού πολιτισμού. Κέρδισε βραβεία σε ποιητικούς διαγωνισμούς σαν τον πατέρα του. Έργα του το Silvae, η Αχιλληίς (ανολοκλήρωτο) και το magnus corpus του, η Θηβαϊδα, σε 12 βιβλία, κατά το πρότυπο της Αινειάδας του αγαπημένου μέντορά του Βιργιλίου.

2. Θηβαϊδα, 2:548-9.

3. Θηβ. 2:620,1.

4. Θηβ. 2:699-703.

5. Θηβ. 4: 601-2.

6. Θηβ. 7:552-53.

7. Θηβ. 8:728-30.

8. Θηβαϊδα, 8:736-40.

Σαν σήμερα: Για να μην ξεχνάμε! Το χρονικό των Ιμίων 30-31/1/1996 +ΒΙΝΤΕΟ του Κων/νου Αθ. Οικονόμου δασκάλου - συγγραφέα

 

Σαν σήμερα: Για να μην ξεχνάμε! Το χρονικό των Ιμίων 30-31/1/1996 +ΒΙΝΤΕΟ

του Κων/νου Αθ. Οικονόμου δασκάλου - συγγραφέα

Οι Έλληνες ίσως ξεχνάμε εύκολα, μα η λήθη δεν βοηθά στην αποφυγή αντίστοιχων καταστάσεων στο μέλλον. Ας δούμε τα γεγονότα που οδήγησαν, πριν σχεδόν 30 χρόνια, Ελλάδα και Τουρκία στα πρόθυρα πολέμου.

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ: 26/12/1995: Το τουρκικό φορτηγό πλοίο «Φιγκεν Ακάντ» προσαράζει τυχαία (;) στις βραχονησίδες Ίμια. Ο Τούρκος πλοίαρχος ισχυρίζεται ότι βρίσκεται σε τουρκικά χωρικά ύδατα αρνούμενος αποδοχής βοήθειας από ελληνικά μέσα έρευνας και διάσωσης.

28/12: ελληνικά ρυμουλκά απεγκλωβίζουν το τούρκικο πλοίο .

29/12: ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ χαρακτηρίζει τα Ίμια τουρκικό έδαφος, ενώ η Ελλάδα απορρίπτει τους ισχυρισμούς των Τούρκων (10/1/96!) αναφέροντας τη συνθήκη των Παρισίων του 1947, με την οποία τα Ίμια παραχωρήθηκαν από την Ιταλία στην Ελλάδα, κατά την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων.

14/1: Ο Αμερικάνος πρόεδρος Κλίντον, σε επιστολή του προς Ελληνοαμερικανό γερουσιαστή, αναφέρει: “Φοβάμαι θερμό επεισόδιο”.

19/1: Στην Ελλάδα πρωθυπουργός γίνεται ο Σημίτης.

25/1: Ο δήμαρχος Καλύμνου, Δ. Διακομιχάλης, συνοδευόμενος από Αστυνομικούς, υψώνει στα Ίμια την ελληνική σημαία.

28/1: Μία ομάδα Τούρκων δημοσιογράφων της «Χουριέτ» προσεγγίζει τα Ίμια με ελικόπτερο, υποστέλλει την ελληνική σημαία και υψώνει την τουρκική. Άνδρες του περιπολικού «Παναγόπουλος» στις 08:00 αντιλαμβάνονται την τουρκική σημαία.Τις επόμενες ώρες ο αρχηγός Γ.Ε.Ν. δίνει εντολή στον πλοίαρχο του περιπολικού «Αντωνίου» να σπεύσει στα Ίμια, να αφαιρέσει την τουρκική σημαία και να υψώσει ξανά την ελληνική. Ο Αρχηγός Γ.Ε.Ν. επικοινωνεί με τον Α.Γ.Ε.ΕΘ.Α., ναύαρχο Λυμπέρη, τον οποίο ενημερώνει για τα γεγονότα. Ο Λυμπέρης επιδοκιμάζει τις κινήσεις του Α/Γ.Ε.Ν. και παράλληλα ενημερώνει τον υπουργό Εθνικής Αμύνης, Αρσένη, ενώ επικοινωνεί με το Ναυτικό Διοικητή Αιγαίου, αρχιπλοίαρχο Ι. Καλλιγιάννη, συμβουλεύοντάς τον να υψωθεί η σημαία από το δήμαρχο Καλύμνου και όχι απευθείας από το πολεμικό πλοίο (λόγω αποστρατικοποιημένης ζώνης). Η επικοινωνία, όμως, δεν κατέστη δυνατή και η σημαία υψώθηκε από το πλήρωμα του «Αντωνίου» .

30/1: Δημοσιεύεται σχέδιο, σύμφωνα με το οποίο οι Τούρκοι διεκδικούν το σύνολο των βραχονησίδων, πλησίον των Τουρκικών ακτών. Από το πρωί στην περιοχή επικρατεί ένταση. Το απόγευμα, ελληνικά και τουρκικά πολεμικά έχουν σπεύσει στην περιοχή των Ιμίων προωθούμενα σε διάταξη μάχης. Συγχρόνως, άνδρες των Ο.Υ.Κ. αποβιβάζονται στα Ανατολικά Ίμια και Ειδικές Δυνάμεις στην γειτονική Καλόλιμνο. Στις 23:00 διατάσσεται επιστράτευση στις στρατιωτικές δυνάμεις Έβρου και νήσων του Αιγαίου.

ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ: 30/31/1/1996: Τη νύχτα, οι καιρικές συνθήκες είναι εξαιρετικά κακές: Βρέχει συνεχώς, ορατότητα μηδενική. Στη 01:15 Τούρκοι κομάντος διαφεύγουν της προσοχής των στελεχών του Πολεμικού Ναυτικού και αποβιβάζονται στη μικρή Ίμια, όπου δε βρίσκονται ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις. Υψώνουν την τουρκική σημαία. Παραμένουν επτά ώρες. Το γεγονός διαπιστώνεται από το «Αντωνίου» και επιβεβαιώνεται από ελικόπτερο της Φρεγάτας «Ναυαρίνο». Στις 05:30 το ελικόπτερο επιστρέφοντας καταπέφτει στη θάλασσα. Σκοτώνονται οι αξιωματικοί που επέβαιναν, Χ. Καραθανάσης, Ε. Γιαλοψός, Π. Βλαχάκος, οι οποίοι μαζί με τους Κυπρίους φονευθέντες αγωνιστές Τάσο Ισαάκ και Σολ. Σολωμού συναπαρτίζουν την ομάδα των τελευταίων αθανάτων ηρώων του Ελληνισμού στον 20ο αιώνα. Το ΚΥΣΕΑ, που κατευθυνόταν από τις γραμμές των πολιτικών προϊσταμένων (Σημίτη και ΥΠΕΘΑ Αρσένη) ύστερα από σύσκεψη, απορρίπτει το ενδεχόμενο ανακατάληψης των Ιμίων, για αποφυγή σύρραξης! Στις 06:10, οι υπουργοί Αμύνης και Εξωτερικών, Αρσένης και Πάγκαλος, στη θητεία του οποίου σημειώθηκε το εξίσου ατιμωτικό περιστατικό της υπόθεσης Οτσαλάν, ανακοινώνουν τη συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας με παρέμβαση του Προέδρου Κλίντον και του Χόλμπρουκ. Οι ελληνικές δυνάμεις αποχωρούν από τα Ίμια παίρνοντας μαζί την ελληνική σημαία. Το ίδιο πράττουν και οι Τούρκοι καταδρομείς. Τέλος ο Έλληνας πρωθυπουργός εκφράζει τις ... θερμές του ευχαριστίες στον πρόεδρο Κλίντον για τη μεσολάβησή του στην προσπάθεια αποφυγής περαιτέρω κλιμάκωσης. Ο ΥΕΘΑ, Γ. Αρσένης, απέδωσε την πτώση του ελικοπτέρου στο φαινόμενο vertigo, (απώλεια προσανατολισμού του πιλότου, όπου πολύ συχνά συγχέεται θάλασσα και ουρανός κατά τους ελιγμούς των σκαφών), λόγω του σκότους και των καιρικών συνθηκών! Σημειώνεται ότι τα ελικόπτερα αυτά δεν τηρούν προδιαγραφές νυκτερινών πτήσεων. Η πτώση του ελικοπτέρου, οι καταγγελίες συγγενών των νεκρών αξιωματικών, σε συνδυασμό με την επιμονή του ΥΠΕΘΑ να μην παρουσιάσει τα συντρίμμια του σκάφους, ερέθισε τη δυσπιστία της κοινής γνώμης πυροδοτώντας σειρά σεναρίων: Την 1/2/1996 η «Απογευματινή» αποκαλύπτει εμπιστευτικό σήμα του πιλότου του ελικοπτέρου (ώρα 04.49 της 31ης Ιανουαρίου). Ο πιλότος ανέφερε κατά λέξη προς τη φρεγάτα «Ναυαρίνο»: «Έχω ένδειξη master caution (γενική ηλεκτρονική βλάβη), emergency (κίνδυνος)». Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ένδειξη αυτή σημαίνει ότι είτε το ελικόπτερο δέχεται ηλεκτρονική παρεμβολή, είτε ότι υπάρχει μηχανική βλάβη, οπότε και ανάβει το αντίστοιχο λαμπάκι. Αμέσως μετά, όμως, ο πιλότος προσθέτει: «αλλά το λαμπάκι δε δείχνει τίποτε». Και η υπόθεση της ηλεκτρονικής παρεμβολής φαίνεται άστοχη διότι οι συσκευές ηλεκτρονικού πολέμου των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων δεν κατέγραψαν τίποτε, ούτε και υπήρξαν στοιχεία που να συνηγορούν σε αυτήν την εκδοχή. Κυρίαρχο σενάριο παραμένει αυτό της κατάρριψης του ελικοπτέρου από τους Τούρκους καταδρομείς που βρίσκονταν στο νησί. Την άποψη αυτή ενίσχυσαν εικόνες που μεταδόθηκαν μετά την ανάσυρση τμήματος του ελικοπτέρου, που έδειχναν σειρά οπών στο κυρίως σώμα του σκάφους. Σύμφωνα με την εξήγηση που δόθηκε, επρόκειτο για υποδοχείς μπουλονιών τα οποία έσπασαν κατά την πρόσκρουση του ελικοπτέρου στο νερό. Πάντως τα ανασυρθέντα τμήματα του ελικοπτέρου δε στάλθηκαν ουδέποτε στο εργοστάσιο της κατασκευάστριας Augusta, για έλεγχο, αλλά φυλάσσονται αμπαρωμένα σε υπόστεγο της βάσης ελικοπτέρων.

Ο ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΩΝ: Η νύχτα αυτή απετέλεσε σημείο καμπής για την ελληνική πολιτική στο Αιγαίο. Όσοι χειρίστηκαν την κρίση, ειδικά ο τότε πρωθυπουργός Σημίτης, που ευχαρίστησε την αμερικανική πλευρά μέσα στο Κοινοβούλιο και ο ΥΠΕΞ, Πάγκαλος, δέχθηκαν σφοδρές επικρίσεις, ενώ πολλοί μίλησαν για εθνική μειοδοσία. Σύμφωνα με πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας, το απόγευμα της 31/1/1996, στη διάρκεια δεξίωσης στη Γερουσία των Η.Π.Α., Αμερικανοί επίσημοι διοχέτευαν την πληροφορία ότι τις προσεχείς ώρες οι Τούρκοι θα καταλάμβαναν ελληνική βραχονησίδα στην περιοχή των Ιμίων. Το γεγονός κατεγράφη από παριστάμενους Έλληνες διπλωμάτες και στρατιωτικούς, που ενημέρωσαν την Αθήνα τηλεγραφικά και τηλεφωνικά και συγκεκριμένα από τον τότε Επιτετραμένο της πρεσβείας στην Ουάσιγκτον, Κ. Κοκώση. Η πληροφορία διοχετευόταν, αφού είχε προηγηθεί η προσωπική διαμεσολάβηση του προέδρου Μπιλ Κλίντον, η οποία είχε θεωρηθεί «επιτυχής». Πώς η πρωθυπουργός της Τουρκίας, Τανσού Τσιλέρ, βρήκε το σθένος να προχωρήσει στην κατάληψη των μικρών Ιμίων, παραμένει ακόμη αναπάντητο. Την 1/2/1996, (λήξη της κρίσης), ο Νίκολας Μπερνς (Σταίητ Ντηπάρτμεντ), κατά την τακτική ενημέρωση Τύπου, δήλωσε ορθά-κοφτά πως: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες από σήμερα δεν αναγνωρίζουν ελληνική κυριαρχία στη βραχονησίδα Ίμια καθώς και σε μία σειρά νησάκια κατά μήκος των ακτών του Ανατολικού Αιγαίου, τα οποία έχουν το ίδιο καθεστώς με τα ΄Ιμια και δεν είναι μεγαλύτερα από το κτήριο του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών(!)». Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Ν. Μπερνς δήλωσε ότι οι Η.Π.Α. δεν αναγνωρίζουν στα Ίμια ούτε τουρκική κυριαρχία, αποκαλώντας τα τουρκιστί, δηλαδή ‘Καρντάκ’. Η κυβέρνηση Σημίτη ουδέποτε διαμαρτυρήθηκε για τη δήλωση Μπερνς, παρά το ότι, μέχρι εκείνην τη στιγμή, σταθερή θέση των Αμερικανών για την κρίση ήταν ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν παίρνουν θέση. Ελλάδα και Τουρκία είναι σύμμαχοί μας και οφείλουν να παρακαθίσουν σε συνομιλίες για επίλυση των διαφορών τους». Αξίζει να σημειωθεί η παντελής “αφωνία” των συμμάχων και εταίρων μας στην Ε. Ένωση.

ΟΙ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΘΡΙΑΜΒΟΛΟΓΙΕΣ: Θριαμβολογίες και λεονταρισμοί ακολούθησαν στην Τουρκία μετά την αποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων από τις βραχονησίδες. Ο τουρκικός φανατισμός και η έξαρση εθνικισμού ενισχύθηκαν από εμπρηστικές δηλώσεις Τούρκων πολιτικών, που εμφανίστηκαν ως οι «νικητές» της κρίσης. Τα τουρκικά κανάλια έδωσαν ρεσιτάλ φανατισμού στα δελτία ειδήσεων και έφτασαν στο σημείο να δείξουν νίκες της εθνικής ποδοσφαιρικής τους ομάδας, νικηφόρους αγώνες πάλης μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, ενώ έκαναν αναφορές ακόμα και στο 1922 και στον θύτη του πρώτου ολοκαυτώματος (Ελλήνων και Αρμενίων) του 20ου αιώνα, Κεμάλ Ατατούρκ. Η πρωθυπουργός της Τουρκίας εμφανίστηκε χαμογελώντας να δηλώνει: «Η σημαία αυτή κατέβηκε και οι στρατιώτες εκείνοι έφυγαν». Ο υπουργός Εξωτερικών Μπαϊκάλ σε δηλώσεις του είπε ότι «δεν παίζουν με την Τουρκία. Αποβιβαστήκαμε στο Καρντάκ. Δείξαμε ότι η Τουρκία έχει σαφή πολιτική βούληση στον τομέα υλοποίησης των στόχων της».

Η ΕΛΛΗΝΟΪΤΑΛΙΚΗ ΣΥΝΘΗΚΗ: Η συνθήκη του 1932 καθόριζε τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ Ιταλίας, που κατείχε τα Δωδεκάνησα, και Τουρκίας. Σ' αυτήν βασίστηκαν οι παραχωρήσεις του 1947 (μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου) προς την ελληνική πλευρά. Τα Ίμια παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα από την Ιταλία με αυτή τη συνθήκη, ενώ επακολούθησε η επίσημη ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα (1948). Στην πρώτη συνθήκη ανάμεσα σε Ιταλία και Τουρκία συμπεριλαμβάνονταν σε χάρτη και ορίζονται με σαφήνεια ποιες βραχονησίδες ανήκαν στην Ιταλία. Αργότερα, καθώς όλες οι ιταλικές κτήσεις πέρασαν στην ελληνική κυριότητα, και τα Ίμια ενσωματώθηκαν στο ελληνικό κράτος. Η Τουρκία είχε αποδεχτεί το καθεστώς επικυριαρχίας της Ελλάδας στα νησιά αυτά.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: 1. “Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΤΗΣ ΧΙΟΥ” (συνέντευξη με το δημοσιογράφο που ανήρτησε την τουρκική σημαία) 30/1/2009

2. www.citypress-gr.blogspot.com

3. Εφημερίδα «Δημοκρατία», 29/1/2011 “15 χρόνια από την Εθνική ταπείνωση στα Ίμια” (Λ.. Μπλαβερης)

4. www.strategyreport.gr/,

5. Αθεατος κοσμος , alter tv

Σημείωση: ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ “ΗΡΩΕΣ”: Αξίζει να σημειώσουμε τι απέγιναν οι παρασημοφορημένοι άνδρες της τουρκικής ομάδας “Καρτάκ”. Σε άσκηση στη Μαρμαρίδα το ελικόπτερο που επέβαιναν εξερράγη και φονεύθηκαν όλοι οι άνδρες της “Καρντάκ”, πλην τριών που απουσίαζαν. Ένας απ' αυτούς ήταν κι ο αδειούχος Τούρκος Ταγματάρχη Ζεκί Σεν. Ο Ζεκί Σεν, ήταν καταδρομέας, μέλος της γνωστής μονάδος SAT (αντίστοιχη της ΟΥΚ). Τούρκοι δημοσιογράφοι ανέφεραν ότι υπήρξε ελληνικό σαμποτάζ, εκδίκησης για τα Ίμια. Αργότερα ο Αρχηγός τους Ζεκί Σεν, αποσπάστηκε μυστικά στην Γεωργία. Δύο μήνες μετά, με διαφορά 3 ημερών, φεύγουν από την ζωή και οι δύο επιζώντες Τούρκοι κομάντος, σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Μέσα στο ίδιο έτος δηλαδή και οι 12 Τούρκοι κομάντος των Ιμίων, δεν ήταν πλέον στην ζωή εξαιρουμένου τον Αρχηγού τους. Τα ίχνη του Ζεκί Σεν χάθηκαν για ένα διάστημα, ώσπου το 2003 επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη. Στις 6/5/2003, ο Ζεκί Σεν γιόρτασε τα γενέθλια του με την κοπέλα του και φίλους σε κλαμπ της Κων/πόλης (LAILA) στο Ορτάκιοϊ. Την νύχτα των γενεθλίων την πέρασε στο κοντινό ξενοδοχείο “CIRAGAN PALACE”. Το επόμενο μεσημέρι, στις 3.30 μ.μ., ο Ζεκί Σεν δέχθηκε στην πλατεία Ταξίμ επίθεση τριών νεαρών, οι οποίοι τον σκότωσαν με μαχαίρια και διέφυγαν στα στενοσόκακα της Πόλης.

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: