Ο Άγιος Νικόλαος ο Θαυματουργός ο Αρχιεπίσκοπος
Πατάρων της Λυκίας 6.12
Ο ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ: Ὁ Ἅγιος Νικόλαος κατέχει σημαντικότατη θέση στή χορεία τῶν Ἁγίων. Γεννήθηκε στά Πάταρα της Λυκίας, γύρω στα 250, από ευσεβείς και πλούσιους γονείς, οι οποίοι τον ανέθρεψαν «ἐν παιδείᾳ καί νουθεσία Κυρίου». Πολύ νωρίς, όμως, ο Κύριος κάλεσε κοντά Του τους δύο γονείς του και ο Νικόλαος έμεινε μόνος αλλά κάτοχος μεγάλης περιουσίας. Έχοντας οδηγό τη διδασκαλία του Κυρίου, όπου έβλεπε πείνα, φτώxια και ορφάνια έδινε απλόχερα. Είναι γνωστή και αξιοθαύμαστη η ενέργειά του εκείνη να βοηθήσει νύχτα καί κρυφά, με αξιόλογο ποσόν, τις τρεις φτωχές αδελφές να παντρευτούν και να μην αποπλανηθούν λόγω της φτώχιας τους.
ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΔΙΠΛΟ ΘΑΥΜΑ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ: Κινούμενος ὁ Νικόλαος, νέος ἀκόμη, ἀπό ἱερό πόθο ἀποφάσισε νά πάει νά προσκυνήσει τούς Ἁγίους Τόπους. Καθώς, όμως, ἔπλεε τό πλοῖο, ἄρχισαν νά πνέουν σφοδρότατοι ἄνεμοι καί ξέσπασε μεγάλη τρικυμία. Ἐπιβάτες καί πλήρωμα ἔχασαν κάθε ἐλπίδα καί περίμεναν νά καταποντισθοῦν. Ὁ Νικόλαος ὅμως προσευχήθηκε μέ θέρμη πρός τόν Κύριο καί τό θαῦμα ἔγινε. Οἱ ἄνεμοι ἔπαυσαν καί ἡ θάλασσα γαλήνεψε. Ὅμως, ἕνας νεαρός ναύτης, πού εἶχε ἀνέβει στό κατάρτι νά μαζέψει τά πανιά, γλύστρησε καί ἔπεσε στό κατάστρωμα νεκρός. Μεγάλη ἡ θλίψη ὅλων πού χάθηκε ὁ ἄνθρωπος. Χάρη ὅμως στήν προσευχή τοῦ Ἁγίου ὁ ναύτης ἀναστήθηκε, σάν νά ξύπνησε ἀπό βαθύ ὕπνο. Όλοι οι παριστάμενοι έμειναν άφωνοι και δόξαζαν το Θεό για το θαυμα του Νικολάου.
ΙΕΡΕΑΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ: Μετά τό προσκύνημα στούς Ἁγίους Τόπους ἐπέστρεψε στά Πάταρα, ὅπου ζοῦσε, κατά τήν προτροπή τοῦ Ἀποστόλου, μέ ἐγκράτειαν, μέ δικαιοσύνη πρός τόν πλησίον καί μέ εὐσέβειαν πρός τό Θεό. Καί ὁ Θεός, μέ θαυμαστήν ἐπέμβασή Του, τόν κάλεσε στήν ἱερωσύνη καί τόν ἀνέδειξε Ἀρχιεπίσκοπον Μύρων τῆς Λυκίας. Ἀπό τή θέση αὐτή ἀνέπτυξε ἔντονη δράση καί ἐπεξέτεινε τούς ἀγῶνες του γιά τήν προστασία τῶν φτωχῶν καί τῶν ἀπόρων, ἱδρύοντας φιλανθρωπικά ἱδρύματα. Προικισμένος μέ θερμή πίστη, και ἀκαταμάχητο θάρρος και πίστη ζώσα, ἐμψύχωνε αποφασιστικά τούς χριστιανούς στά δύσκολα ἐκεῖνα χρόνια τῶν διωγμῶν.
ΣΤΟΥΣ ΔΙΩΓΜΟΥΣ: Κατά τόν διωγμό τοῦ Ρωμαίου αὐτοκράτορα Διοκλητιανοῦ μεταξύ ἄλλων χριστιανῶν συνελήφθη καί ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Μύρων καί καταδικάστηκε σέ βασανιστήρια καί φυλάκιση. Ὑπέφερε χρόνια στή φυλακή, μέχρι πού ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος, Αὐτοκράτορας πλέον τῆς Νέας Ρώμης, κατέπαυσε τούς διωγμούς καί ἐλευθέρωσε ἀπό τίς φυλακές καί τίς ἐξορίες ὅλους τούς χριστιανούς. Ἔτσι, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Νικόλαος, φέροντας στό σῶμα του τά σημάδια ἀπό τά βασανιστήρια, ἐπανῆλθε κοντά στό ποίμνιό του.
Α ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ: Τό 325 μ.Χ. λαμβάνει μέρος στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο πού ἔγινε στή Νίκαια τῆς Βιθυνίας καί καταπολεμεῖ μέ θάρρος τίς κακοδοξίες τοῦ Ἀρείου. Ὑπερασπίζεται μέ σθένος τήν ὀρθή πίστη καί ἀναδεικνύεται «κανών πίστεως» καί θεόπνευστος διδάσκαλος τοῦ Χριστολογικοῦ δόγματος. Ὅταν ἐπέστρεψε ἀπό τή Σύνοδο στά Μύρα, συνέχισε τό πολύπλευρο ποιμαντικό, διδακτικό καί φιλανθρωπικό ἔργο του.
ΘΑΥΜΑΤΑ-ΣΤΟΥΣ ΟΥΡΑΝΟΥΣ: Γιά τή δυνατή πίστη του καί τήν ἁγία βιωτή του ὁ Θεός τόν ἀνέδειξε ποταμό ἰαμάτων καί πηγή θαυμάτων. Θαυματουργοῦσε ὅταν ζοῦσε, ἀλλά καί μετά τήν ὁσία κοίμησή του. Τά θαύματά του εἶναι ἀναρίθμητα. Πολλά ἔχουν καταγραφεῖ, ἀλλά συνεχῶς καί μέχρι σήμερα δέν παύει νά θαυματουργεῖ.
Τήν 6η Δεκεμβρίου τοῦ ἔτους 330 ὁ Κύριος τόν κάλεσε κοντά Του, γιά νά τόν ἀναπαύσει ἀπό τούς κόπους τῆς ζωῆς αὐτῆς στήν οὐράνια βασιλεία Του.
ΤΙΜΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ: Μέ τά ὡραιότερα ἐγκώμια τόν τιμᾶ ἡ Ἐκκλησία. Εἶναι ἀξιοσημείωτο τό ὅτι ἡ Ἐκκλησία δέν τόν ἑορτάζει μόνον τήν 6ῃ Δεκεμβρίου, ἡμέρα τῆς κοιμήσεώς του καί τήν 10η Μαΐου ἡμέραν ἀνακομιδῆς τῶν ἱερῶν λειψάνων του, ἀλλά καί κάθε Πέμπτην, καθ᾿ὅλην τή διάρκεια τοῦ ἔτους μαζί μέ τούς Ἁγίους Ἀποστόλους.
ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ ΝΑΥΤΙΚΩΝ: Ὑπάρχουν μαρτυρίες ὅτι ἡ τιμή τοῦ Ἁγίου Νικολάου ὡς Προστάτη τῶν θαλασσινῶν εἶχε διαμορφωθεῖ ἀπό τόν ἕκτον αἰῶνα. Ὁ Ρωμανός ὁ μελωδός στόν 24ον οἶκον τοῦ ὕμνου πρός τόν Ἅγιον Νικόλαον λέγει: «Οὐδείς ἐν πειρασμοῖς σέ ποτέ προσεκάλεσε καί τήν λύσιν εὐθύς οὐκ ἐδέξατο, Ἅγιε. Τούς μέν ἐν θαλάσσῃ, τούς δέ ἐν τῇ γῇ γάρ οὐ διαλείπεις σώζων ἑκάστοτε, ὡς ἔχων τό δύνασθαι ...».
ΚΑΙ ΕΝΑ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΝΕΚΔΟΤΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΝΙΚΟΛΑΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΚΑΣΣΙΑΝΟ: ο Γιώργος Βιζυηνός συνέθεσε ένα ποίημα (1884), περιγράφοντας τις ανατρεπτικές κινήσεις του «αμφισβητία» Κασσιανού, εν Ουρανοίς. Ο συγγραφέας βασίζει το «σενάριό» του σε μια σλαβική παράδοση, σύμφωνα με την οποίαν ο Αγιος Νικόλαος είχε τέτοια υπέρμετρη φιλοδοξία, που σκόπευε να ανατρέψει τον ίδιο τον Μεγαλοδύναμο από τον θρόνο του. Ετσι, ο Κασσιανός κατηγορεί ανοικτά πλέον τον Νικόλαο ότι καλλιεργεί «προσωπικές στρατηγικές» και ότι απουσιάζει συνέχεια από τον Παράδεισο προς άγραν δώρων από τους πιστούς. Οι χαλαροί ουράνιοι ρυθμοί διαταράσσονται και συγκαλείται ολομέλεια των αγίων. Σε αυτήν, προκύπτει ότι ο κυματόδαρτος Νικόλαος αποσκοπεί μόνον στο να διασώζει τους κινδυνεύοντες ναυτικούς ανά τις θάλασσες, χωρίς να κάνει δεύτερες σκέψεις περί της Ιεραρχίας του Παραδείσου… Γι’ αυτόν τον λόγο και λείπει νυχθημερόν από το κελί του! Εντέλει, ο Κασσιανός πέφτει σε δυσμένεια και τιμωρείται με το να γιορτάζει κάθε τέσσερα χρόνια.
Περίπου δύο δεκαετίες μετά, ο Ηπειρώτης Χρήστος Χρηστοβασίλης (1903), αναφερόμενος στην καθημερινότητα των κατοίκων του Παραδείσου («παραδεισιτών»), περιγράφει ένα καφεδάκι που παρέθεσε στον Κασσιανό, ο θυρωρός Αγιος Πέτρος… Δυστυχώς, ο διάλογος των δύο αγίων δεν εξελίσσεται ομαλά, αφού κάθε λίγο και λιγάκι χτυπάει η κεντρική πύλη και καταφθάνουν δώρα από τον κόσμο των ανθρώπων: μια καραβιά κερί, ένα καμηλοφόρτι θυμίαμα, χίλια ασκιά λάδι, καμπάνες, καντήλια και λαμπάδες…
Κοινός αποδέκτης όλων των αφιερωμάτων είναι ένας. Ο άγιος των θαλασσών, ο Αγιος Νικόλαος! Το γεγονός αυτό ενοχλεί τον Κασσιανό! Σε λίγο, εμφανίζεται στην είσοδο ένας Κεφαλλονίτης δικηγόρος ο οποίος –επιδεικνύοντας το προβλεπόμενο (;) εισιτήριο– μπαίνει και αυτός στον Παράδεισο. Ομως, με το «καλημέρα» ο νεοφερμένος «παραδεισίτης» διακρίνει τη δυσαρέσκεια του «αντισυστημικού» Κασσιανού, ο οποίος άμεσα του εξομολογείται τον καημό του. Απτόητος ο «νομικός σύμβουλος» συντάσσει αγωγή με την οποία ζητά την αναδιανομή των αφιερωμάτων που λαμβάνει κατ’ αποκλειστικότητα ο άγιος της ναυτοσύνης. Οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές και ο Μεγαλοδύναμος αναγκάζεται να εξετάσει κατ’ αντιπαράσταση τον Αγιο Νικόλαο, τον Αγιο Κασσιανό και τον… πληρεξούσιο δικηγόρο. Με το πέρας της ακροαματικής διαδικασίας, προκύπτουν δύο ενδιαφέροντα στοιχεία: α) η μεγάλη αγάπη και ευλάβεια προς τον Αϊ-Νικόλα δεν είναι αναιτιολόγητη, αλλά οφείλεται στο ότι αυτός είναι που σπεύδει αδιαλείπτως, προς βοήθειαν πνιγομένων και ναυαγών, β) το επιδειχθέν εισιτήριο του δικηγόρου διά τας Αιωνίους Μονάς ήταν «κίβδηλο»! Ετσι, ο πλαστογράφος νομικός αποβάλλεται και στέλνεται στην Κόλαση, ενώ ο ενάγων Κασσιανός τιμωρείται με το να εορτάζει στις 29 Φεβρουαρίου!